به نخستين مورداكراسي دنيا خوش آمديد
نويسنده:جان پيلگر(1)
چكيده:
روپرت مورداك كه اصليتي استراليايي دارد، كنترل بخش عمده اي از رسانههاي الكترونيكي و چاپي را در كشو رهاي غربي در دست دارد. وي در طول قريب به سه دهه فعاليت رسانه اي خود توانسته است دامنه دارايي هاي خود را توسعه دهد و به تعبيري، يك امپراتوري رسانه اي را براي خود پايه‌گذاري كند كه عملكرد آن بر بسياري از تصميمگيري هاي سياسي در برخي كشورهاي غربي و به ويژه امريكا تأثير‌گذار است. اگرچه در ارتباط با عملكرد رسانه اي مورداك به ويژه در امريكا مقالات متعددي نوشته شده است، اما شايد به دليل دور بودن استراليا از جريانات سياسي روز، كمتر به حضور رسانه اي مورداك در اين كشور پرداخته شده است. نويسنده اين مقاله، چند و چون عملكرد رسانه اي مورداك در زادگاه وي ـ استراليا ـ را مورد بررسي قرار مي دهد و با ذكر چند نمونه و نيز با توجه به آينده اي كه شركت‌هاي رسانه اي مورداك در چشم‌انداز خود دارند، به اين نتيجه مي رسد كه حوزه نفوذ رسانه هاي مورداك آنچنان گسترده شده است كه بايد براي تعريف آن نام مورداكراسي را بر آن گذاشت.
آدلايد استراليا شهر فستيوال هاست. فستيوال هاي هنري اين شهر در حال تهيه و تدارك است. بحث هاي مؤدبانه، زيباشناسانه و شراب داراي اكتان بالا، ذهن جهانيان را روشن مي‌كند. با يك استثنا، آدلايد شهري است كه روپرت مورداك امپراتوري خود را در آنجا پايه‌گذاري كرد. رد پاي آز و سيري‌ناپذيري از اين شهر آغاز ميشود. در اين شهر هيچ مجسمه‌اي از مورداك برافراشته نشده است، حضور او حضوري موهوم و شبح‌وار است. او كنترل تنها روزنامه اين شهر و حتي روندهاي چاپ را در اختيار دارد. در سراسر استراليا او مالك تقريباً هفتاد درصد مطبوعات پايتخت و تنها روزنامه ملي اين كشور در كنار تلويزيون «اسكاي» و بسياري از رسانههاي ديگر است. به اولين مورداكراسي جهان خوش آمديد.
مورداكراسي يعني چه؟ مورداكراسي پديده‌اي است كه در آن سردبيران و مديران سرسپرده و زياده‌خواه مورداك چهره خود را در پشت آن مخفي مي‌كنند. الهامي است براي گروه همخوانان او در هفت قاره كه در آن حتي رقباي او به همراه او مي خوانند و توجه سياست‌مداران خردمند را به مورداكيسم جلب مي‌كند: «موضوع چيست؟ براي هر روز يك تيتر خبري يا هر روز يك سطل قاذورات ؟»
اگر چه صحت واعتبار اين چهره مشهور، برخي اوقات محل اختلاف قرار مي‌گيرد، اما بر سر روح آن اختلافي وجود ندارد. نخست وزير پيشين جان‌هاوارد در حالي كه مبتلا به ذات‌الريه بود، خود را از بستر بيماري بيرون كشيد تا نسبت به مردي كرنش كند كه بسياري از سطل هاي خالي را مديون او بود. جانشين او كوين راد، پيش از انتخابش، شتابان خود را به يك نشست اجباري با مورداك در نيويورك رساند. اين است معيار حاكم بر سراسر كره زمين. توني بلر قبل از به قدرت رسيدن به يكي از جزاير كوئينزلند پرواز كرد تا پشت تريبون آبي «نيوزكورپ» قرار گيرد و به تاچريسم و وضع دوباره قوانين مربوط به رسانهها در برابر چهره مردي با فك بزرگ كه در رديف جلو نشسته بود و سر تكان مي‌داد، سوگند وفاداري ياد كند. روز بعد «سان» بلر را به عنوان فردي «با بصيرت كه درباره اخلاقيات و زندگي خانوادگي با زبان ما سخن مي گويد» ستود.
مورداك مي داند كه احزاب سياسي بزرگ در استراليا، انگلستان و امريكا تفاوت هاي اندكي با هم دارند. او مرد بازي است. در سال 1972 او از گوف وايتلم استراليايي كه معلوم شد يك اصلاح طلب راديكال است حمايت كرد و حتي تهديد كرد كه پايگاه هاي جاسوسي امريكا را فاش خواهد كرد. مورداك به خشم آمده و روزنامه هايش را با گزارش هايي چنان تحريف شده عليه وايتلم بسيج كرد كه روزنامه‌نگاران شورشي در«د استرالين» روزنامه خود را در خيابان به آتش كشيدند. آن اتفاق ديگر هرگز تكرار نشد.
درونمايه هاي غالب در مورداكراسي استراليايي، گذشته از شايعات ورزشي و خبرهاي پيرامون افراد مشهور، تبليغ جنگ و شوونيسم، سياست خارجي امريكا، اسرائيل و رفتاري پدرمآبانه نسبت به ساكنان بومي كشور استرالياست كه طبق اعلام سازمان ملل، محروم ترين مردمان بومي جهان محسوب مي شوند. البته اين جنگ سرد از مد افتاده تماماً ناشي از عملكرد رسانه هاي مورداك نيست، بلكه دستور جلسه اين است. وقتي ديكتاتور اندونزي ژنرال سوهارتو به دست مردم كشور خودش در شرف سرنگوني بود، سردبير د استرالين پل كلي، به رياست هيئتي از سردبيران اكثر روزنامه هاي اصلي استراليا، روانه جاكارتا شد. اين عامل قتل عام مردم اندونزي كه كلي را در جبهه خود داشت و روزنامه هاي مورداك از او به عنوان يك چهره«ميانه رو» نام مي بردند، او را ستود.
وقيح ترين نوكر خانه زاد مورداك، گرگ شريدان دبير سرويس خارجي د استرالين است. شريدان در يكي از سفرهاي به ياد ماندني اش به مقر مورداك در ايالات متحده، نوشت: «بهترين توضيح و استدلال ممكن در زمينه مقررات‌زدايي از رسانه، ايالات متحده امريكاست. هر روز صبح هنگام صرف صبحانه، كانال‌هاي FAX، CNNو MSNBCرا اين طرف و آن طرف مي كنم.. . چرا آوردن تلويزيون پولي به استراليا اين قدر طول كشيده است؟.. . » طوري كه انگار به طور غريزي قصد داشت مردم را به شركت تلويزيوني پولي اربابش يعني فاكستل ارجاع دهد. در ارتباط با تروريسم، شريدان «چامسكيسم پيلگريست» را به خاطر «سوخت‌رساني ايدئولوژيك به طرفداران اسامه بن لنين، ببخشيد بن لادن» مقصر ميداند.
يكي از مؤثرترين كارزارها در مورداكراسي استراليا، ماست‌مالي گذشته استعماري خونين اين كشور بوده است، از جمله يك رشته حملات به نسل‌كشي‌هاي مهم بوميان استراليا از سوي پرفسور هنريرينولدز و حمله به مدير موزه ملي استراليا داون كيسي، به خاطر جرئت به خرج دادن و ارائه حقايقي در ارتباط با رنج هاي بوميان اين كشور. چهره بزرگ ترين مورخ مستقل استراليا مرحوم مانينگ كلارك از سوي «كورير ـ ميل» مورداك، به عنوان عامل «سرخ» و سپس تقلب، لكه‌دار شد، به همان سبكي كه «ساندي تايمز» لندن مورداك، چهره مايكل فوت عضو حزب كارگر را به عنوان يك عامل شوروي لكه دار كرد.
برخي اوقات رفتار مشابهي در انتظار كساني است كه دستكاري در حافظه قرباني هاي خونين استراليا به دست امپرياليسم كهنه و نو را به پرسش مي گيرند. رفتاري كه در قالب يك «ميهن‌پرستي جديد» ملال‌آور در بيست و پنج آوريل، سالگرد اولين فاجعه جنگ جهاني در گاليپولي كه با عنوان «روز آنزاك» شناخته مي شود، به يك اوج سالانه رسيد. پيام اين رفتار، ميليتاريسم عرياني است كه تهاجم به افغانستان و عراق را ترويج مي‌كند. در نتيجه، اين گفته نخست وزير كه مي گويد ارتش برترين رسالت استرالياست، ياوه اي بيش نيست.
اين قبيل پرچم هاي غلط، براي اسرائيل كه شاهد است گروه هاي صهيونيستي طيفي از روزنامه‌نگاران استراليايي را مورد حمايت مالي خود قرار داده اند و به آنها پول مي پردازند، تكان داده مي شوند. نتيجه كار، گزارشي پوزش‌خواهانه از اقدامات كشتارگرانه اي است كه اقناع‌كنندگاني چون جفري داوسون، سردبير تايمز در دهه 1930 را برمي انگيزد. در بحث درباره جنايات جنگي دولتي، به همه چيز پرداخته ميشود به جز استراليا. فراخواندن يك نخست‌وزير پيشين و فعلي انگليسي قبل از تحقيقات «چيلكات» در لندن، با تحير به عنوان اتفاقي نظاره ميشود كه محال است مشابه آن در استراليا رخ دهد. با اين حال برخي اوقات نام جان هوارد كه او نيز به عراق حمله كرده است، در يك گزارش درج مي شود، آن هم بر اساس اين ادعا كه او در يكي از نطق هاي خود سي بار عنوان مي‌كند كه او خبر دارد كه صدام حسين داراي يك «برنامه گسترده» ساخت سلاح هاي كشتار جمعي است.
شبكه ملي «استرالين براودكستينگ كورپوريشن» (ABC) كه مستقيماً بودجه آن توسط دولت ها تأمين مي شود، به هيچ وجه از استقلال و امنيت اسمي كه در سيستم انگليسي به يك تلويزيون به عنوان منبعي براي پخش برنامه هاي دولتي داده ميشود، برخوردار نيست. سال گذشته «هارپر كولينز» كه مالك آن مورداك است، يك «مشاركت» اغواكننده با بازوي انتشاراتيABC يعنيABC Books را به عنوان پاداش دريافت كرده است.
در سال 1983، پنجاه شركت بزرگ بر رسانه هاي جهان سلطه داشتند. تا سال 2002 اين تعداد به نه شركت كاهش يافت. روپرت مورداك ميگويد كه نهايتاً اين تعداد به سه خواهد رسيد كه يكي از آنها شركت او خواهد بود. اگر اين ادعا را بپذيريم، وضع كنترل رسانه ها و اطلاعات نيز به همين منوال خواهد بود و ما همگي شهروندان مورداكراسي خواهيم شد.
نشريه سياحت غرب، شماره 83.
روپرت مورداك كه اصليتي استراليايي دارد، كنترل بخش عمده اي از رسانههاي الكترونيكي و چاپي را در كشو رهاي غربي در دست دارد. وي در طول قريب به سه دهه فعاليت رسانه اي خود توانسته است دامنه دارايي هاي خود را توسعه دهد و به تعبيري، يك امپراتوري رسانه اي را براي خود پايه‌گذاري كند كه عملكرد آن بر بسياري از تصميمگيري هاي سياسي در برخي كشورهاي غربي و به ويژه امريكا تأثير‌گذار است. اگرچه در ارتباط با عملكرد رسانه اي مورداك به ويژه در امريكا مقالات متعددي نوشته شده است، اما شايد به دليل دور بودن استراليا از جريانات سياسي روز، كمتر به حضور رسانه اي مورداك در اين كشور پرداخته شده است. نويسنده اين مقاله، چند و چون عملكرد رسانه اي مورداك در زادگاه وي ـ استراليا ـ را مورد بررسي قرار مي دهد و با ذكر چند نمونه و نيز با توجه به آينده اي كه شركت‌هاي رسانه اي مورداك در چشم‌انداز خود دارند، به اين نتيجه مي رسد كه حوزه نفوذ رسانه هاي مورداك آنچنان گسترده شده است كه بايد براي تعريف آن نام مورداكراسي را بر آن گذاشت.
آدلايد استراليا شهر فستيوال هاست. فستيوال هاي هنري اين شهر در حال تهيه و تدارك است. بحث هاي مؤدبانه، زيباشناسانه و شراب داراي اكتان بالا، ذهن جهانيان را روشن مي‌كند. با يك استثنا، آدلايد شهري است كه روپرت مورداك امپراتوري خود را در آنجا پايه‌گذاري كرد. رد پاي آز و سيري‌ناپذيري از اين شهر آغاز ميشود. در اين شهر هيچ مجسمه‌اي از مورداك برافراشته نشده است، حضور او حضوري موهوم و شبح‌وار است. او كنترل تنها روزنامه اين شهر و حتي روندهاي چاپ را در اختيار دارد. در سراسر استراليا او مالك تقريباً هفتاد درصد مطبوعات پايتخت و تنها روزنامه ملي اين كشور در كنار تلويزيون «اسكاي» و بسياري از رسانههاي ديگر است. به اولين مورداكراسي جهان خوش آمديد.
مورداكراسي يعني چه؟ مورداكراسي پديده‌اي است كه در آن سردبيران و مديران سرسپرده و زياده‌خواه مورداك چهره خود را در پشت آن مخفي مي‌كنند. الهامي است براي گروه همخوانان او در هفت قاره كه در آن حتي رقباي او به همراه او مي خوانند و توجه سياست‌مداران خردمند را به مورداكيسم جلب مي‌كند: «موضوع چيست؟ براي هر روز يك تيتر خبري يا هر روز يك سطل قاذورات ؟»
اگر چه صحت واعتبار اين چهره مشهور، برخي اوقات محل اختلاف قرار مي‌گيرد، اما بر سر روح آن اختلافي وجود ندارد. نخست وزير پيشين جان‌هاوارد در حالي كه مبتلا به ذات‌الريه بود، خود را از بستر بيماري بيرون كشيد تا نسبت به مردي كرنش كند كه بسياري از سطل هاي خالي را مديون او بود. جانشين او كوين راد، پيش از انتخابش، شتابان خود را به يك نشست اجباري با مورداك در نيويورك رساند. اين است معيار حاكم بر سراسر كره زمين. توني بلر قبل از به قدرت رسيدن به يكي از جزاير كوئينزلند پرواز كرد تا پشت تريبون آبي «نيوزكورپ» قرار گيرد و به تاچريسم و وضع دوباره قوانين مربوط به رسانهها در برابر چهره مردي با فك بزرگ كه در رديف جلو نشسته بود و سر تكان مي‌داد، سوگند وفاداري ياد كند. روز بعد «سان» بلر را به عنوان فردي «با بصيرت كه درباره اخلاقيات و زندگي خانوادگي با زبان ما سخن مي گويد» ستود.
مورداك مي داند كه احزاب سياسي بزرگ در استراليا، انگلستان و امريكا تفاوت هاي اندكي با هم دارند. او مرد بازي است. در سال 1972 او از گوف وايتلم استراليايي كه معلوم شد يك اصلاح طلب راديكال است حمايت كرد و حتي تهديد كرد كه پايگاه هاي جاسوسي امريكا را فاش خواهد كرد. مورداك به خشم آمده و روزنامه هايش را با گزارش هايي چنان تحريف شده عليه وايتلم بسيج كرد كه روزنامه‌نگاران شورشي در«د استرالين» روزنامه خود را در خيابان به آتش كشيدند. آن اتفاق ديگر هرگز تكرار نشد.
درونمايه هاي غالب در مورداكراسي استراليايي، گذشته از شايعات ورزشي و خبرهاي پيرامون افراد مشهور، تبليغ جنگ و شوونيسم، سياست خارجي امريكا، اسرائيل و رفتاري پدرمآبانه نسبت به ساكنان بومي كشور استرالياست كه طبق اعلام سازمان ملل، محروم ترين مردمان بومي جهان محسوب مي شوند. البته اين جنگ سرد از مد افتاده تماماً ناشي از عملكرد رسانه هاي مورداك نيست، بلكه دستور جلسه اين است. وقتي ديكتاتور اندونزي ژنرال سوهارتو به دست مردم كشور خودش در شرف سرنگوني بود، سردبير د استرالين پل كلي، به رياست هيئتي از سردبيران اكثر روزنامه هاي اصلي استراليا، روانه جاكارتا شد. اين عامل قتل عام مردم اندونزي كه كلي را در جبهه خود داشت و روزنامه هاي مورداك از او به عنوان يك چهره«ميانه رو» نام مي بردند، او را ستود.
وقيح ترين نوكر خانه زاد مورداك، گرگ شريدان دبير سرويس خارجي د استرالين است. شريدان در يكي از سفرهاي به ياد ماندني اش به مقر مورداك در ايالات متحده، نوشت: «بهترين توضيح و استدلال ممكن در زمينه مقررات‌زدايي از رسانه، ايالات متحده امريكاست. هر روز صبح هنگام صرف صبحانه، كانال‌هاي FAX، CNNو MSNBCرا اين طرف و آن طرف مي كنم.. . چرا آوردن تلويزيون پولي به استراليا اين قدر طول كشيده است؟.. . » طوري كه انگار به طور غريزي قصد داشت مردم را به شركت تلويزيوني پولي اربابش يعني فاكستل ارجاع دهد. در ارتباط با تروريسم، شريدان «چامسكيسم پيلگريست» را به خاطر «سوخت‌رساني ايدئولوژيك به طرفداران اسامه بن لنين، ببخشيد بن لادن» مقصر ميداند.
يكي از مؤثرترين كارزارها در مورداكراسي استراليا، ماست‌مالي گذشته استعماري خونين اين كشور بوده است، از جمله يك رشته حملات به نسل‌كشي‌هاي مهم بوميان استراليا از سوي پرفسور هنريرينولدز و حمله به مدير موزه ملي استراليا داون كيسي، به خاطر جرئت به خرج دادن و ارائه حقايقي در ارتباط با رنج هاي بوميان اين كشور. چهره بزرگ ترين مورخ مستقل استراليا مرحوم مانينگ كلارك از سوي «كورير ـ ميل» مورداك، به عنوان عامل «سرخ» و سپس تقلب، لكه‌دار شد، به همان سبكي كه «ساندي تايمز» لندن مورداك، چهره مايكل فوت عضو حزب كارگر را به عنوان يك عامل شوروي لكه دار كرد.
برخي اوقات رفتار مشابهي در انتظار كساني است كه دستكاري در حافظه قرباني هاي خونين استراليا به دست امپرياليسم كهنه و نو را به پرسش مي گيرند. رفتاري كه در قالب يك «ميهن‌پرستي جديد» ملال‌آور در بيست و پنج آوريل، سالگرد اولين فاجعه جنگ جهاني در گاليپولي كه با عنوان «روز آنزاك» شناخته مي شود، به يك اوج سالانه رسيد. پيام اين رفتار، ميليتاريسم عرياني است كه تهاجم به افغانستان و عراق را ترويج مي‌كند. در نتيجه، اين گفته نخست وزير كه مي گويد ارتش برترين رسالت استرالياست، ياوه اي بيش نيست.
اين قبيل پرچم هاي غلط، براي اسرائيل كه شاهد است گروه هاي صهيونيستي طيفي از روزنامه‌نگاران استراليايي را مورد حمايت مالي خود قرار داده اند و به آنها پول مي پردازند، تكان داده مي شوند. نتيجه كار، گزارشي پوزش‌خواهانه از اقدامات كشتارگرانه اي است كه اقناع‌كنندگاني چون جفري داوسون، سردبير تايمز در دهه 1930 را برمي انگيزد. در بحث درباره جنايات جنگي دولتي، به همه چيز پرداخته ميشود به جز استراليا. فراخواندن يك نخست‌وزير پيشين و فعلي انگليسي قبل از تحقيقات «چيلكات» در لندن، با تحير به عنوان اتفاقي نظاره ميشود كه محال است مشابه آن در استراليا رخ دهد. با اين حال برخي اوقات نام جان هوارد كه او نيز به عراق حمله كرده است، در يك گزارش درج مي شود، آن هم بر اساس اين ادعا كه او در يكي از نطق هاي خود سي بار عنوان مي‌كند كه او خبر دارد كه صدام حسين داراي يك «برنامه گسترده» ساخت سلاح هاي كشتار جمعي است.
شبكه ملي «استرالين براودكستينگ كورپوريشن» (ABC) كه مستقيماً بودجه آن توسط دولت ها تأمين مي شود، به هيچ وجه از استقلال و امنيت اسمي كه در سيستم انگليسي به يك تلويزيون به عنوان منبعي براي پخش برنامه هاي دولتي داده ميشود، برخوردار نيست. سال گذشته «هارپر كولينز» كه مالك آن مورداك است، يك «مشاركت» اغواكننده با بازوي انتشاراتيABC يعنيABC Books را به عنوان پاداش دريافت كرده است.
در سال 1983، پنجاه شركت بزرگ بر رسانه هاي جهان سلطه داشتند. تا سال 2002 اين تعداد به نه شركت كاهش يافت. روپرت مورداك ميگويد كه نهايتاً اين تعداد به سه خواهد رسيد كه يكي از آنها شركت او خواهد بود. اگر اين ادعا را بپذيريم، وضع كنترل رسانه ها و اطلاعات نيز به همين منوال خواهد بود و ما همگي شهروندان مورداكراسي خواهيم شد.
پي‌نوشت‌ها:
1. John Pilger ، روزنامه نگار مستقل
نشريه سياحت غرب، شماره 83.
/ج
