عکسي که ديد ما به کره زمين را عوض کرد
مصادف با جولاي سال 1969 ميلادي، دقيقاً 40 سال پيش نخستين انسان پا بر روي سطح کره ماه ـ اين قرص درخشان ـ گذاشت؛ قمري که بشر از ابتداي حضورش در زمين همواره آن را زيباترين مي دانست و ستايش مي کرد.
نخستين بشري که توانست قدم بر نزديک ترين هم سفر زمين در تمام دوران ها بگذارد کسي نبود جز "نيل آرمسترانگ"، کيهان نورد مشهور آمريکايي که تا پيش از آن زير سايه سنگين "يوري گاگارين" روس ـ نخستين بشري که از جو زمين خارج شد. مانده بود. بعد از اين واقعه تاريخي و به کمک پروژه آپولو 11 تمام نوع بشر نام او را مترادف با نجوم و فضانوردي مي داند.
پروژه آپولو سرآغازي بود براي ورود ايالات متحده به مسابقات فضايي با شوروي سابق جايي که سال ها روس ها با پروژه هاي "وستوک" يکه تاز اين عرصه بودند اما در سال 1962 "جان افک کندي" رئيس جمهور وقت ايالات متحده مقابل کنگره در يک نطق تاريخي قول داد که ايالات متحده پيش از پايان دهه 60 نخستين انسان را بر روي ماه خواهد ديد؛ قولي که در زمان خودش بسيار بلند پرواز و تقريباً ناممکن ديده مي شد.
اما از همان سال تلاش ناسا براي رسيدن به هدف شروع شد... و اما ارتباط اين موضوع با عکاسي! رد نوشتار پيش رو قصد دارم شما را با يکي از تاثيرگذارترين و مهم ترين عکس هاي علمي و هنري که بعد از ابداع عکاسي ثبت شده است، آشنا کنم. تصويري که با کد AS8-14-2383 در بانک اطلاعاتي ناسا ثبت شده است. اما نام اين تصوير در مجامع علمي وهنري "Earthrise" يا "برآمدن زمين" و يا "طلوع زمين" است.
داستان اين گونه آغاز شد: بعد از آزمايش هاي فراوان پس از فاجعه آپولو3 و کشته شدن سه کيهان نورد، ناسا تصميم گرفت که پروژه آپولو را به هدف اصلي آن که رسيدن به ماه بود، برساند. بنابراين بعد از آزمايش هاي فراوان نهايتاً در سال 1968 به پروژه آپولو8 رسيدند؛ پروژه اي که هدف از آن خروج سه کيهان نورد از جو زمين و نزديک شدن به کره ماه (تقريباً به فاصله 100 کيلومتري)، مشاهده مستقيم قسمت ناپيداي کره ماه، بررسي اين قمر، تهيه عکس و نقشه برداري براي پروژه هاي بعدي، گردش به دور مدار زمين و ماه، استفاده از نيروي جاذبه بين سياره اي و در نهايت آماده سازي مقدمات فرود پروژه آپولو11 بر روي ماه بود. در اين پروژه سه کيهان نورد به نام هاي "فرانک فردريک بورمن"، "ويليام آندرز" و "جيمز لاول" شرکت داشتند.هم زمان با آموزش فضانوردان و فراهم آوردن مقدمات، در دسامبر سال 1968 موشک ساترن 5 که غول آساترين وسيله اي بود که بشر تا آن زمان براي پرتاب به آسمان ساخته بود، بر روي سکوي پرتاب در ايستگاه فضايي کندي فلوريدا قرار گرفت و شمارش معکوس براي پرتاب شروع شد.
در نهايت، ساترن 5 با موفقيت تمام پرتاب شد و لحظاتي بعد زمين را ترک کرد و از جو خارج شد. در حدود سه روز بعد، آپولو8 به نزديکي ماه رسيد. جايي که ابتداي شروع پروژه تحقيقاتي بود. قرار بر اين بود که آپولو به کمک جاذبه کره ماه سرعت اش را افزايش داده و در مدار کره ماه قرار بگيرد و چند دور به حول ماه گردش کرده و در نهايت باز هم به کمک جاذبه سياره مادر (زمين) و همچنين موشک هاي پيشران خود،به زمين بازگردد.
لازمه اين عمل آن بود که آپولو به پشت کره ماه و جايي که بشر هيچ گاه آن را مستقيماً نديده بود [انسان بر روي زمين هميشه فقط يک سمت کره ماه را مي بيند و سمت ديگر اين کره از نظر ناظر زميني هميشه مخفي است] برود؛ که هم زمان با آن، ارتباط راديويي را با زمين از دست مي داد. سرانجام آپولو به فاصله 300 کيلومتري ماه رسيده و ارتباط راديويي در زمان مقرر قطع شد که همين قطع ارتباط نشانه اي بود که آپولو در مدار صحيح قرار دارد.
در همين لحظات کيهان نوردان مشغول تهيه عکس و فيلم هاي ويديويي از کره ماه شدند و آن را مورد کنکاش قرار دادند که ناگهان فرمانده بورمن با صحنه اي حيرت انگيز مواجه شد؛ لحظه اي که براي بشر هيچ گاه متصور نبود و آن چيزي نبود جز طلوع زمين از فراز کره ماه!
در اين لحظه، مکالمه اي بين فضانوردان آپولو روي داد.
بورمن: آه! خدايا! اونجا رو نگاه کن! زمين داره طلوع مي کنه، واي! چقدر زيباست!
آندرز، ولش کن! اين توي برنامه ما نيست!
بورمن (باخنده): جيم فيلم رنگي داري؟
آندرز: زود باش اون فيلم رنگي رو بده به من...
بورمن که در آن هنگام در حال عکاسي از سطح ماه با فيلم هاي سياه و سفيد بود، ناگهان با اين صحنه مواجه شده و تعدادي عکس سياه وسفيد از اين صحنه تهيه مي کند؛ لحظات نادري که زمين از پشت کره ماه بيرون ميآيد و هنوز نيمي از زمين پشت ماه پنهان است. لحظه اي که بشر تا آن زمان هيچ گاه نديده بود. طلوع زمين از پشت سايه کره ماه که اين گوي زيباي آبي رنگ را پديدار مي کرد.
آندرز از اين اتفاق استفاده کرد و چند ثانيه بعد و به کمک نگاتيوهاي رنگي و دوربين "هاسلبلاد" (Hasselblad 500EL) و لنز 80 ميلي متري خود، تصاوير جاودانه اي را ثبت کرد، که ارزش آنها به مراتب بسيار بيشتر از تصاوير بورمن بود چرا که در تصوير کاپيتان، زمين يک کره سرد و بيروح با توده اي از ابرها از فراز کره بي جان ماه است، در حالي که تصويري که توسط بورمن ثبت شده است زندگي و زيبايي و درخشندگي اين گوي آبي رنگ را به اثبات مي رساند؛ طلوعي که از فراز کره سرد و بي جان ماه ثبت شده است. بعد از ثبت آن لحظه که تا سال ها يکي از بهترين عکس هاي سياره زمين بود، آپولو باقي مانده عمليات را به انجام رساند و پيام راديويي تبريک کريسمس را به همراه آياتي از کتاب مقدس به زمين مخابره کرد.
اما در مورد ابزاري که اين تصوير به کمک آن ثبت شد. اين تصوير توسط يک دوربين مديوم فرمت (قطع متوسط) Hasselblad 500EL که تفاوت اش با مدل هاي قبلي موتوردار بودن آن است، تهيه شده است. لنز مورد استفاده يک لنز 80 ميلي متري با حداکثر گشودگي (ديافراگم )2/8 از سري PLANaR شرکت کارل زايس آلمان به همراه پرده شاتر از شرکت Leaf بوده است که در آن سال ها براي پروژه هاي آپولو انتخاب شده بود. در اين دوربين تغييراتي صورت گرفته بود (از جمله رنگ و جنس بدنه و....) اين تغييرات به سفارش ناسا صورت گرفته بود و اين دوربين براي ماموريت هاي فضايي باز طراحي شده بود.
شرکت هاسلبلاد سال هاي بسياري شريک تجاري ناسا و تامين کننده تجهيزات سفرهاي فضايي بود. اين همکاري تا زماني که ناسا به سمت دوربين هاي ديجيتال حرکت کرد، ادامه داشت. اوايل قرن 21 بود که ناسا تمامي تجهيزات خود را با انواع ديجيتال تعويض کرد و از دوربين هاي Kodak DCS 760 استفاده کرد .اين دوربين ها از بدنه هاي Nikon F5 ساخت شرکت نيکون و حسگرهاي CCD شرکت کداک و لنزهاي نيکون استفاده مي کرد.
در مورد مسائل فني و تکنيکي اين تصوير (آن گونه که بعدتر ناسا اطلاعاتي را منتشر کرد)، اين عکس شاهد تغييرات و ويرايش اندکي بوده است. اين ويرايش شامل چرخاندن 90 درجه اي تصوير مي شود. همچنين در تصويري که در مجلات و رسانه ها منتشر شد، مقداري کنتراست تصوير افزايش يافته و تعدادي از لک هاي شيشه سفينه آپولو 8 که بر روي تصوير ثبت شده بود. برداشته شده است. اما ناسا نسخه اصلي تصوير را در نشريات علمي و تخصصي و براي استفاده دانشمندان ارائه کرد تا احيانا ويرايش صورت گرفته مشکلي را براي قضاوت و تفسير اين تصوير ايجاد نکند. بعد از ظهور و چاپ اين تصوير براي انطباق بيشتر با ذهن انسان و رساندن بهتر مفهوم "طلوع" که در ذهن انسان زمين آن را افقي تصور مي کند، اين ويرايش اعمال شده است. مشخصات و تنظيمات دوربين (اگزيف، EXif) نير بدين شرح بود که سرعت شاتر بر روي 1/250 ثانيه (يک دويست و پنجاهم ثانيه) و ديافراگم بر روي 11/F تنظيم شده بود.
نگاتيو مورد استفاده براي اين عکس، مثل تمامي عکس هاي ديگر ناسا در آن سال ها، نوعي خاصي از نگاتيو هاي 70 ميلي متري شرکت کداک بود که به صورت ويژه براي ناسا طراحي شده بودند و با يک رول رنگي از آنها در حدود 160 عکس و با يک رول سياه و سفيد حدود 200 عکس قابل ثبت بود. نگاتيو اصلي اين تصوير در بانک اطلاعاتي ناسا موجود است و به تازگي يک اسکن با کيفيت از آن تهيه شده است. همچنين دوربين و سفينه آپولو 8 به همراه بقيه ادوات و تجهيزات اين ماموريت، در يک موزه فضايي موجود است.
در ششم آوريل 2008 يک تصوير مشابه اما به وسيله دوربين HD سفينه فضايي بدون سرنشين Kaguya متعلق به سازمان فضايي ژاپن، از فاصله 100 کيلومتري کره ماه و 380 هزار کيلومتري سياره زمين تهيه شده؛ که در اين لينک مي توانيد آن را مشاهده کنيد. اين تصوير ويدئويي طلوع زمين را به زيبايي ثبت کرده است.اما ارزش تصوير سال 1968 بسيار بيشتر از اين تصوير با کيفيت و زيبا است.
فرمانده بورمن سال ها بعد گفت که ماموريت ما کشف و رصد کره ماه و آماده سازي مقدمات فرود انسان بر ماه بود. اما اصلي ترين دستاويز پروژه آپولو 8 يک کشف عظيم بود: کشف دوباره زمين. سياره اي که تا زماني که از آن دور نشده بوديم، به خوبي نمي شناختيم.
منبع: دانشمند شماره 552
نخستين بشري که توانست قدم بر نزديک ترين هم سفر زمين در تمام دوران ها بگذارد کسي نبود جز "نيل آرمسترانگ"، کيهان نورد مشهور آمريکايي که تا پيش از آن زير سايه سنگين "يوري گاگارين" روس ـ نخستين بشري که از جو زمين خارج شد. مانده بود. بعد از اين واقعه تاريخي و به کمک پروژه آپولو 11 تمام نوع بشر نام او را مترادف با نجوم و فضانوردي مي داند.
پروژه آپولو سرآغازي بود براي ورود ايالات متحده به مسابقات فضايي با شوروي سابق جايي که سال ها روس ها با پروژه هاي "وستوک" يکه تاز اين عرصه بودند اما در سال 1962 "جان افک کندي" رئيس جمهور وقت ايالات متحده مقابل کنگره در يک نطق تاريخي قول داد که ايالات متحده پيش از پايان دهه 60 نخستين انسان را بر روي ماه خواهد ديد؛ قولي که در زمان خودش بسيار بلند پرواز و تقريباً ناممکن ديده مي شد.
اما از همان سال تلاش ناسا براي رسيدن به هدف شروع شد... و اما ارتباط اين موضوع با عکاسي! رد نوشتار پيش رو قصد دارم شما را با يکي از تاثيرگذارترين و مهم ترين عکس هاي علمي و هنري که بعد از ابداع عکاسي ثبت شده است، آشنا کنم. تصويري که با کد AS8-14-2383 در بانک اطلاعاتي ناسا ثبت شده است. اما نام اين تصوير در مجامع علمي وهنري "Earthrise" يا "برآمدن زمين" و يا "طلوع زمين" است.
داستان اين گونه آغاز شد: بعد از آزمايش هاي فراوان پس از فاجعه آپولو3 و کشته شدن سه کيهان نورد، ناسا تصميم گرفت که پروژه آپولو را به هدف اصلي آن که رسيدن به ماه بود، برساند. بنابراين بعد از آزمايش هاي فراوان نهايتاً در سال 1968 به پروژه آپولو8 رسيدند؛ پروژه اي که هدف از آن خروج سه کيهان نورد از جو زمين و نزديک شدن به کره ماه (تقريباً به فاصله 100 کيلومتري)، مشاهده مستقيم قسمت ناپيداي کره ماه، بررسي اين قمر، تهيه عکس و نقشه برداري براي پروژه هاي بعدي، گردش به دور مدار زمين و ماه، استفاده از نيروي جاذبه بين سياره اي و در نهايت آماده سازي مقدمات فرود پروژه آپولو11 بر روي ماه بود. در اين پروژه سه کيهان نورد به نام هاي "فرانک فردريک بورمن"، "ويليام آندرز" و "جيمز لاول" شرکت داشتند.هم زمان با آموزش فضانوردان و فراهم آوردن مقدمات، در دسامبر سال 1968 موشک ساترن 5 که غول آساترين وسيله اي بود که بشر تا آن زمان براي پرتاب به آسمان ساخته بود، بر روي سکوي پرتاب در ايستگاه فضايي کندي فلوريدا قرار گرفت و شمارش معکوس براي پرتاب شروع شد.
در نهايت، ساترن 5 با موفقيت تمام پرتاب شد و لحظاتي بعد زمين را ترک کرد و از جو خارج شد. در حدود سه روز بعد، آپولو8 به نزديکي ماه رسيد. جايي که ابتداي شروع پروژه تحقيقاتي بود. قرار بر اين بود که آپولو به کمک جاذبه کره ماه سرعت اش را افزايش داده و در مدار کره ماه قرار بگيرد و چند دور به حول ماه گردش کرده و در نهايت باز هم به کمک جاذبه سياره مادر (زمين) و همچنين موشک هاي پيشران خود،به زمين بازگردد.
لازمه اين عمل آن بود که آپولو به پشت کره ماه و جايي که بشر هيچ گاه آن را مستقيماً نديده بود [انسان بر روي زمين هميشه فقط يک سمت کره ماه را مي بيند و سمت ديگر اين کره از نظر ناظر زميني هميشه مخفي است] برود؛ که هم زمان با آن، ارتباط راديويي را با زمين از دست مي داد. سرانجام آپولو به فاصله 300 کيلومتري ماه رسيده و ارتباط راديويي در زمان مقرر قطع شد که همين قطع ارتباط نشانه اي بود که آپولو در مدار صحيح قرار دارد.
در همين لحظات کيهان نوردان مشغول تهيه عکس و فيلم هاي ويديويي از کره ماه شدند و آن را مورد کنکاش قرار دادند که ناگهان فرمانده بورمن با صحنه اي حيرت انگيز مواجه شد؛ لحظه اي که براي بشر هيچ گاه متصور نبود و آن چيزي نبود جز طلوع زمين از فراز کره ماه!
در اين لحظه، مکالمه اي بين فضانوردان آپولو روي داد.
بورمن: آه! خدايا! اونجا رو نگاه کن! زمين داره طلوع مي کنه، واي! چقدر زيباست!
آندرز، ولش کن! اين توي برنامه ما نيست!
بورمن (باخنده): جيم فيلم رنگي داري؟
آندرز: زود باش اون فيلم رنگي رو بده به من...
بورمن که در آن هنگام در حال عکاسي از سطح ماه با فيلم هاي سياه و سفيد بود، ناگهان با اين صحنه مواجه شده و تعدادي عکس سياه وسفيد از اين صحنه تهيه مي کند؛ لحظات نادري که زمين از پشت کره ماه بيرون ميآيد و هنوز نيمي از زمين پشت ماه پنهان است. لحظه اي که بشر تا آن زمان هيچ گاه نديده بود. طلوع زمين از پشت سايه کره ماه که اين گوي زيباي آبي رنگ را پديدار مي کرد.
آندرز از اين اتفاق استفاده کرد و چند ثانيه بعد و به کمک نگاتيوهاي رنگي و دوربين "هاسلبلاد" (Hasselblad 500EL) و لنز 80 ميلي متري خود، تصاوير جاودانه اي را ثبت کرد، که ارزش آنها به مراتب بسيار بيشتر از تصاوير بورمن بود چرا که در تصوير کاپيتان، زمين يک کره سرد و بيروح با توده اي از ابرها از فراز کره بي جان ماه است، در حالي که تصويري که توسط بورمن ثبت شده است زندگي و زيبايي و درخشندگي اين گوي آبي رنگ را به اثبات مي رساند؛ طلوعي که از فراز کره سرد و بي جان ماه ثبت شده است. بعد از ثبت آن لحظه که تا سال ها يکي از بهترين عکس هاي سياره زمين بود، آپولو باقي مانده عمليات را به انجام رساند و پيام راديويي تبريک کريسمس را به همراه آياتي از کتاب مقدس به زمين مخابره کرد.
جزئيات فني عکس شگفت انگيز
اما در مورد ابزاري که اين تصوير به کمک آن ثبت شد. اين تصوير توسط يک دوربين مديوم فرمت (قطع متوسط) Hasselblad 500EL که تفاوت اش با مدل هاي قبلي موتوردار بودن آن است، تهيه شده است. لنز مورد استفاده يک لنز 80 ميلي متري با حداکثر گشودگي (ديافراگم )2/8 از سري PLANaR شرکت کارل زايس آلمان به همراه پرده شاتر از شرکت Leaf بوده است که در آن سال ها براي پروژه هاي آپولو انتخاب شده بود. در اين دوربين تغييراتي صورت گرفته بود (از جمله رنگ و جنس بدنه و....) اين تغييرات به سفارش ناسا صورت گرفته بود و اين دوربين براي ماموريت هاي فضايي باز طراحي شده بود.
شرکت هاسلبلاد سال هاي بسياري شريک تجاري ناسا و تامين کننده تجهيزات سفرهاي فضايي بود. اين همکاري تا زماني که ناسا به سمت دوربين هاي ديجيتال حرکت کرد، ادامه داشت. اوايل قرن 21 بود که ناسا تمامي تجهيزات خود را با انواع ديجيتال تعويض کرد و از دوربين هاي Kodak DCS 760 استفاده کرد .اين دوربين ها از بدنه هاي Nikon F5 ساخت شرکت نيکون و حسگرهاي CCD شرکت کداک و لنزهاي نيکون استفاده مي کرد.
در مورد مسائل فني و تکنيکي اين تصوير (آن گونه که بعدتر ناسا اطلاعاتي را منتشر کرد)، اين عکس شاهد تغييرات و ويرايش اندکي بوده است. اين ويرايش شامل چرخاندن 90 درجه اي تصوير مي شود. همچنين در تصويري که در مجلات و رسانه ها منتشر شد، مقداري کنتراست تصوير افزايش يافته و تعدادي از لک هاي شيشه سفينه آپولو 8 که بر روي تصوير ثبت شده بود. برداشته شده است. اما ناسا نسخه اصلي تصوير را در نشريات علمي و تخصصي و براي استفاده دانشمندان ارائه کرد تا احيانا ويرايش صورت گرفته مشکلي را براي قضاوت و تفسير اين تصوير ايجاد نکند. بعد از ظهور و چاپ اين تصوير براي انطباق بيشتر با ذهن انسان و رساندن بهتر مفهوم "طلوع" که در ذهن انسان زمين آن را افقي تصور مي کند، اين ويرايش اعمال شده است. مشخصات و تنظيمات دوربين (اگزيف، EXif) نير بدين شرح بود که سرعت شاتر بر روي 1/250 ثانيه (يک دويست و پنجاهم ثانيه) و ديافراگم بر روي 11/F تنظيم شده بود.
نگاتيو مورد استفاده براي اين عکس، مثل تمامي عکس هاي ديگر ناسا در آن سال ها، نوعي خاصي از نگاتيو هاي 70 ميلي متري شرکت کداک بود که به صورت ويژه براي ناسا طراحي شده بودند و با يک رول رنگي از آنها در حدود 160 عکس و با يک رول سياه و سفيد حدود 200 عکس قابل ثبت بود. نگاتيو اصلي اين تصوير در بانک اطلاعاتي ناسا موجود است و به تازگي يک اسکن با کيفيت از آن تهيه شده است. همچنين دوربين و سفينه آپولو 8 به همراه بقيه ادوات و تجهيزات اين ماموريت، در يک موزه فضايي موجود است.
در ششم آوريل 2008 يک تصوير مشابه اما به وسيله دوربين HD سفينه فضايي بدون سرنشين Kaguya متعلق به سازمان فضايي ژاپن، از فاصله 100 کيلومتري کره ماه و 380 هزار کيلومتري سياره زمين تهيه شده؛ که در اين لينک مي توانيد آن را مشاهده کنيد. اين تصوير ويدئويي طلوع زمين را به زيبايي ثبت کرده است.اما ارزش تصوير سال 1968 بسيار بيشتر از اين تصوير با کيفيت و زيبا است.
فرمانده بورمن سال ها بعد گفت که ماموريت ما کشف و رصد کره ماه و آماده سازي مقدمات فرود انسان بر ماه بود. اما اصلي ترين دستاويز پروژه آپولو 8 يک کشف عظيم بود: کشف دوباره زمين. سياره اي که تا زماني که از آن دور نشده بوديم، به خوبي نمي شناختيم.
منبع: دانشمند شماره 552
