تلسکوپ ريچي –کرتين، براي عکاسان آسمان
نويسنده :مزدک مطهري
تلکسوپ 18 اينچي طرح اپتيکي ريچي-کرتين کارخانه ي اوريون روياي تلکسوپ هاي ايده ال عکاسي نجومي با قيمت مناسب را به واقعيت نزديک مي کند.
تلکسوپ ها اصولاً به دو رده ي رصدي و عکاسي تقسيم بندي مي شوند.در تلکسوپ هاي رصدي هدف ديد ن تصاويري واضح با کيفيت مطلوب است که عموماً کيفيت در مرکز تصوير بيشتر مدنظر است.البته در رصد اجرام گسترده ي آسمان مانند خوشه هاي ستاره اي کيفيت تصوير در تمام ميدان ديد مهم است.ولي در نهايت در تلکسوپ هاي رصدي حساسيت کمتري به لبه هاي تصوير داده مي شود.
دسته ي ديگر تلکسوپ ها، تلکسوپ هاي عکاسي (Astrograph) هستند که در آنها کيفيت تصوير در تمام صفحه ي کانوني مهم است.همچنين در اين تلکسوپ ها به اجزاي مکانيکي نيزتوجه بسياري لازم است.مثلاً اين که در حين نوردهي آينه ها جابجا نشوند و يا اين که در طول زمان نوردهي قطعات مکانيکي عاري از لرزش باشند در تلکسوپ هاي ويژه ي عکاسي نجومي هدف نقطه اي بودن ستاره ها در تمام سطح سنسور(حسگر)تصويربردار است براي اين که ستاره ها شکل نقطه اي داشته باشند بايد خطاهاي اپتيکي به دقت کنترل شوند.براي مثال خطاي کما، شکل ستاره ها را از حالت نقطه اي و دايره اي خارج مي کند و هرچه از مرکز تصوير(محور اپتيکي)دور مي شويم شدت اين خطا افزايش مي يابد و يا مثلاً خطاي آستيگماتيسم، شکل ستاره ها را بيضوي مي کند.همچنين اندازه ي دايره ي تصوير در صفحه ي کانوني تلکسوپ ها فاکتور بسيار مهمي در انتخاب تلکسوپي براي مقاصد عکاسي است.فرض کنيد قصد داريد با دوربيني نجومي که سنسوري به اندازه ي 36×24 ميلي متر دارد تصويربرداري کنيد.اگر اين تلکسوپ نتواند همه ي سطح اين سنسور را بپوشاند، طبيعتاً گوشه هاي تصوير تاريک مي ماند و نور نمي بيند و در نتيجه، سطح تصوير يکنواخت نخواهد بود.
بعضي از تلکسوپ ها دو منظوره ساخته مي شوند.تلکسوپ هاي شکستي آپوکروماتيک در اين دسته از تلکسوپ ها قرار مي گيرند.
تلکسوپ هاي آپوکروماتيک، هم در رصد عالي عمل مي کنند و هم در عکاسي با قطعات اپتيکي ويژه اي که با تلکسوپ متصل مي شوند مي توانند تصاويري با کيفيت بسيار عالي ايجاد کنند.اما تلکسوپ هاي آپوکروماتيک به دليل قيمت بسيار زيادي که دارند-خصوصاً در اندازه هاي بزرگ-عموماً قابل دسترس نيستند همچنين ساختن تلکسوپ هاي آپوکروماتيک بزرگ (بزرگ تر از 12 اينچ)بسيار بسيار سخت است و گران تمام مي شود اوايل سال دهه ي 1910 ميلادي دو دانشمند آمريکايي و فرانسوي طرح اپتيکي اي ابداع کردند که براي عکاسي نجومي بسيار عالي بود.اين نوع تلکسوپ به افتخار اين دو دانشمند «ريچي –کرتين»نام گرفت.
اين تلکسوپ که از خانواده ي تلکسوپ کاسگرين است خطاهاي کما و کروي ندارد.همچنين ميدان ديد در اين نوع تلکسوپ نسبت به ساير تلکسوپ هاي خانواده ي کاسگرين تخت تر است و اين باعث مي شود که ستاره ها در همه سطح سنسور عکاسي فوکوس و کانوني شوند.امروزه بيشتر از 90 درصد از تلکسوپ هاي رصدخانه هاي بزرگ از اين طرح اپتيکي استفاده مي کنند.همچنين در طراحي اين تلکسوپ اندازه ي آينه ي ثانويه، بزرگ در نظر گرفته مي شود تا بتواند دايره ي تصويري تا حد امکان بزرگ توليد کند.از اين رو مي توان اين تلکسوپ را با سنسورهاي بسيار بزرگ نيز استفاده کرد.
با وجود همه ي اين ويژگي هاي دسترسي به اين نوع از تلکسوپ ها براي آموتورها دشوار بود زيرا در اين طرح اپتيکي خاص آيينه ي اصلي و ثانويه هر دو بايد با سطح مقطع هذلولي تراشيده شوند.در علم اپتيک، سطح هذلولي سخت ترين سطح براي تراش است.از اين رو هزينه ي نهايي ساخت اين تلکسوپ عموماً بسيار گران است.شرکت Orion آمريکا از چند سال پيش اقدام به عرضه ي اين نوع تلکسوپ در اندازه هاي 6 اينچ، 8 اينچ و 10 اينچ کرده است.قيمت اين تلکسوپ ها نسبت به تلکسوپ هاي مشابهي که توليد کننده هاي ديگر مي سازند بسيار بسيار کمتر است و اين امکان را براي آماتورها فراهم کرده است که تلکسوپ ريچي-کرتين را عملاً با قيمتي بسيار منطقي تجربه کنند.
از محاسن ديگر اين تلکسوپ ها وجود سيستم کانوني کننده (فوکوسر)در انتهاي لوله، مانند تلکسوپ هاي نيوتوني است.در تلکسوپ هاي اشميت-کاسگرين و ماکستوف –کاسگرين براي رسيدن به فوکوس، آينه ي اصلي حرکت مي کند که براي رصد قابليت خوبي است زيرا باعث افزايش دامنه ي فوکوس مي شود.ولي در عين حال مي تواند بالقوه خطري جدي در عکاسي نجومي نيز باشد زيرا امکان جابه جايي اينه ي اصلي در حين عکاسي وجود دارد و در نهايت ممکن است تصوير ستاره ها کمي بلغزد و از حالت نقطه اي خارج بشود.در تلکسوپ هاي ريچي-کرتين توليد شرکت Orion اين مشکل به هيچ وجه وجود نخواهد داشت. همچنين لوله هاي افزايش دهنده ي طول نيز در سه مدل 1، 2 و 3 اينچي از متعلقات استاندارد اين نوع از تلکسوپ ها هستند که مي توان هر نوع دستگاه تصويربرداري را به اين تلکسوپ ها متصل کرد.
وجود چندين تيغه ي دايره اي در درون لوله تلکسوپ، افزايش کنتراست و عدم ورود نورهاي مزاحم جانبي به درون تلکسوپ و در نهايت سنسور را تضمين مي کند.عرضه ي اين تلکسوپ ها انقلابي در دنياي عکاسي نجومي به پا کرده است.اگر به دنبال اپتيکي با کيفيت بسيار بالا براي عکاسي نجومي هستيد، مي توانيد تلکسوپ 8 اينچي Orion را انتخاب کنيد.همچنين يک کاهنده ي کانوني براي اين تلکسوپ طراحي شده است که تا چند ماه آينده در دسترس خواهد بود.
اين کاهنده نسبت کانوني تلکسوپ را از 8 به 6 کاهش مي دهد.
قيمت اين تلکسوپ ارزشمند 2 ميليون تومان است که با توجه به کيفيت بسيار بالاي آن در عکاسي نجومي ابزاري بسيار ارزشمند محسوب مي شود.
ماهنامه ي نجوم، ارديبهشت 1389
تلکسوپ ها اصولاً به دو رده ي رصدي و عکاسي تقسيم بندي مي شوند.در تلکسوپ هاي رصدي هدف ديد ن تصاويري واضح با کيفيت مطلوب است که عموماً کيفيت در مرکز تصوير بيشتر مدنظر است.البته در رصد اجرام گسترده ي آسمان مانند خوشه هاي ستاره اي کيفيت تصوير در تمام ميدان ديد مهم است.ولي در نهايت در تلکسوپ هاي رصدي حساسيت کمتري به لبه هاي تصوير داده مي شود.
دسته ي ديگر تلکسوپ ها، تلکسوپ هاي عکاسي (Astrograph) هستند که در آنها کيفيت تصوير در تمام صفحه ي کانوني مهم است.همچنين در اين تلکسوپ ها به اجزاي مکانيکي نيزتوجه بسياري لازم است.مثلاً اين که در حين نوردهي آينه ها جابجا نشوند و يا اين که در طول زمان نوردهي قطعات مکانيکي عاري از لرزش باشند در تلکسوپ هاي ويژه ي عکاسي نجومي هدف نقطه اي بودن ستاره ها در تمام سطح سنسور(حسگر)تصويربردار است براي اين که ستاره ها شکل نقطه اي داشته باشند بايد خطاهاي اپتيکي به دقت کنترل شوند.براي مثال خطاي کما، شکل ستاره ها را از حالت نقطه اي و دايره اي خارج مي کند و هرچه از مرکز تصوير(محور اپتيکي)دور مي شويم شدت اين خطا افزايش مي يابد و يا مثلاً خطاي آستيگماتيسم، شکل ستاره ها را بيضوي مي کند.همچنين اندازه ي دايره ي تصوير در صفحه ي کانوني تلکسوپ ها فاکتور بسيار مهمي در انتخاب تلکسوپي براي مقاصد عکاسي است.فرض کنيد قصد داريد با دوربيني نجومي که سنسوري به اندازه ي 36×24 ميلي متر دارد تصويربرداري کنيد.اگر اين تلکسوپ نتواند همه ي سطح اين سنسور را بپوشاند، طبيعتاً گوشه هاي تصوير تاريک مي ماند و نور نمي بيند و در نتيجه، سطح تصوير يکنواخت نخواهد بود.
بعضي از تلکسوپ ها دو منظوره ساخته مي شوند.تلکسوپ هاي شکستي آپوکروماتيک در اين دسته از تلکسوپ ها قرار مي گيرند.
تلکسوپ هاي آپوکروماتيک، هم در رصد عالي عمل مي کنند و هم در عکاسي با قطعات اپتيکي ويژه اي که با تلکسوپ متصل مي شوند مي توانند تصاويري با کيفيت بسيار عالي ايجاد کنند.اما تلکسوپ هاي آپوکروماتيک به دليل قيمت بسيار زيادي که دارند-خصوصاً در اندازه هاي بزرگ-عموماً قابل دسترس نيستند همچنين ساختن تلکسوپ هاي آپوکروماتيک بزرگ (بزرگ تر از 12 اينچ)بسيار بسيار سخت است و گران تمام مي شود اوايل سال دهه ي 1910 ميلادي دو دانشمند آمريکايي و فرانسوي طرح اپتيکي اي ابداع کردند که براي عکاسي نجومي بسيار عالي بود.اين نوع تلکسوپ به افتخار اين دو دانشمند «ريچي –کرتين»نام گرفت.
اين تلکسوپ که از خانواده ي تلکسوپ کاسگرين است خطاهاي کما و کروي ندارد.همچنين ميدان ديد در اين نوع تلکسوپ نسبت به ساير تلکسوپ هاي خانواده ي کاسگرين تخت تر است و اين باعث مي شود که ستاره ها در همه سطح سنسور عکاسي فوکوس و کانوني شوند.امروزه بيشتر از 90 درصد از تلکسوپ هاي رصدخانه هاي بزرگ از اين طرح اپتيکي استفاده مي کنند.همچنين در طراحي اين تلکسوپ اندازه ي آينه ي ثانويه، بزرگ در نظر گرفته مي شود تا بتواند دايره ي تصويري تا حد امکان بزرگ توليد کند.از اين رو مي توان اين تلکسوپ را با سنسورهاي بسيار بزرگ نيز استفاده کرد.
با وجود همه ي اين ويژگي هاي دسترسي به اين نوع از تلکسوپ ها براي آموتورها دشوار بود زيرا در اين طرح اپتيکي خاص آيينه ي اصلي و ثانويه هر دو بايد با سطح مقطع هذلولي تراشيده شوند.در علم اپتيک، سطح هذلولي سخت ترين سطح براي تراش است.از اين رو هزينه ي نهايي ساخت اين تلکسوپ عموماً بسيار گران است.شرکت Orion آمريکا از چند سال پيش اقدام به عرضه ي اين نوع تلکسوپ در اندازه هاي 6 اينچ، 8 اينچ و 10 اينچ کرده است.قيمت اين تلکسوپ ها نسبت به تلکسوپ هاي مشابهي که توليد کننده هاي ديگر مي سازند بسيار بسيار کمتر است و اين امکان را براي آماتورها فراهم کرده است که تلکسوپ ريچي-کرتين را عملاً با قيمتي بسيار منطقي تجربه کنند.
از محاسن ديگر اين تلکسوپ ها وجود سيستم کانوني کننده (فوکوسر)در انتهاي لوله، مانند تلکسوپ هاي نيوتوني است.در تلکسوپ هاي اشميت-کاسگرين و ماکستوف –کاسگرين براي رسيدن به فوکوس، آينه ي اصلي حرکت مي کند که براي رصد قابليت خوبي است زيرا باعث افزايش دامنه ي فوکوس مي شود.ولي در عين حال مي تواند بالقوه خطري جدي در عکاسي نجومي نيز باشد زيرا امکان جابه جايي اينه ي اصلي در حين عکاسي وجود دارد و در نهايت ممکن است تصوير ستاره ها کمي بلغزد و از حالت نقطه اي خارج بشود.در تلکسوپ هاي ريچي-کرتين توليد شرکت Orion اين مشکل به هيچ وجه وجود نخواهد داشت. همچنين لوله هاي افزايش دهنده ي طول نيز در سه مدل 1، 2 و 3 اينچي از متعلقات استاندارد اين نوع از تلکسوپ ها هستند که مي توان هر نوع دستگاه تصويربرداري را به اين تلکسوپ ها متصل کرد.
وجود چندين تيغه ي دايره اي در درون لوله تلکسوپ، افزايش کنتراست و عدم ورود نورهاي مزاحم جانبي به درون تلکسوپ و در نهايت سنسور را تضمين مي کند.عرضه ي اين تلکسوپ ها انقلابي در دنياي عکاسي نجومي به پا کرده است.اگر به دنبال اپتيکي با کيفيت بسيار بالا براي عکاسي نجومي هستيد، مي توانيد تلکسوپ 8 اينچي Orion را انتخاب کنيد.همچنين يک کاهنده ي کانوني براي اين تلکسوپ طراحي شده است که تا چند ماه آينده در دسترس خواهد بود.
اين کاهنده نسبت کانوني تلکسوپ را از 8 به 6 کاهش مي دهد.
قيمت اين تلکسوپ ارزشمند 2 ميليون تومان است که با توجه به کيفيت بسيار بالاي آن در عکاسي نجومي ابزاري بسيار ارزشمند محسوب مي شود.
ماهنامه ي نجوم، ارديبهشت 1389
