در عرصه تکنولوژی های نوین آموزشی روشهای مختلفی برای آموزش علوم مختلف بوجود آمده است . حقوق به عنوان علمی نظر محور و چند بعدی یکی از علومی است که یادگیری آن سهل اما ممتنع است یعنی در نگاه اول شاید ساده بنظر می آید ولی با ورود به عرصه یادگیری تازه متوجه میشویم یادگیری آن چقدر پیچیده و در نوع خود مشکل است
موفقیت در هر آزمونی مستلزم دو چیز است :
۱- یادگیری و مطالعه و سپردن اطلاعات به مغز .۲- باز پس گیری اطلاعات از مغز در هنگام آزمون .
عدم موفقیت هر داوطلبی معلول این دو رکن اساسی است:
یا یکی از این ارکان حذف میشود بدین معنی که داوطلب اصلا" مطالعه نمی کند یامطالعه می کند اما شیوه باز یابی اطلاعات را نمی داند و یا در اثر اظطراب و سایر عوامل در آزمون قدرت ارائه داشته های خود را از دست می دهد.یا نقصی در هر دو یا یکی از آنها وجود دارد که باعث عدم موفقیت است به این معنی که مطالعه می کند اما مطالعه صحیح و مفید نیست و اطلاعات در حافظه بلند مدت او جا نمی گیرد یا در آزمون در اثر عوامل مختلف در آزمون دچار تردید در پاسخ می گردد بنحوی که قبل یا بعد از آزمون در شرایطی غیر از شرایط آزمون به راحتی پاسخ سوال را می یابد .
با اندکی دقت میتوان فهمید که ریشه همه مشکلات در واقع عدم دادن اطلاعات صحیح به مغز است . طوری که مغز راهم در دادن جواب صحیح عقیم می کند و چاره کار در مطالعه صحیح و یادگیری درست است که چنانکه اطلاعات سالم و درست به مغز داده شود در موقع لزوم هم میتوان آنها را از مغز صحیح و سالم استخراج کرد اما قبل از پرداختن به تکنیک های مطالعه نگاهی مختصر به پیش نیاز های قبل از مطالعه (شرایط مطالعه ) ضروریست
شرایط مطالعه
مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری و یا فراهم نمودن آنها ، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیریددر حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید :
۱. آغاز درست :برای موفقیت در مطالعه ،باید درست آغازکنید. آغاز درست به این معنی که نقشه برای مطالعه داشته باشید چه مطالبی را کی و کجا بخوانید . شروع به مطالع برای آزمونی شروع یک دوره ریاضت یا محرومیت نیست اگر در میزان ساعات مطالع افراط و تفریط شود چندان هم نتیجه بخش نخواهد بود
۲. برنامه ریزی :
یکی از عوامل اصلی موفقیت ، داشتن برنامه منظم است برای مطالعه با توجه به زمان وتوانمندیهای خودتان است .
۳. نظم و ترتیب:
اصولا" مطالع غیر منظم موجب اتلاف وقت تکراری شدن و از یاد رفتن برخی قسمتهایی که باید مطالعه می‌شدند .
۴. حفظ آرامش:
آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال میکند.
۵. استفاده صحیح از وقت:
بقول بنیامین فرانکلین: «اگر زندگی را دوست دارید پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است .»
۶. سلامتی و تندرستی:
عقل سالم در بدن سالم است. در حالتهای ناراحتی بدنی و بروز بیماری مغز درصد بالایی از کارایی خود را دست می دهد بنابراین با تمهیداتی از بیماری خود را دور نگه دارید رعایت بهداشت فردی و پوشش مناسب فصل میتواند از این تمهیدات باشد .
۷. تغذیه مناسب:
تغذیه صحیح نقش مهمی در مطالعه صحیح دارد. پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائید چون پس از صرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش میشود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود .
از مصرف الکل و دارو هم خودداری فرمائید همچنین غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم می کند نوشابه های گازدارهم همین طور هستند غذاهای سنگین و پر چرب را از برنامه غذایی خود حذف و غذاهای سبک مقوی و میوه جات را جایگزین کنید.
۸. ورزش :
در سلامتی بدن و شادابی مغز فوق العاده تاثیر گذار است ورزشهای سبک انفرادی بخصوص ورزشهای تمر کزی و هوازی بسیار به کارایی مغز کمک می کند
۹. خواب کافی:
خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند. کمبود آن و زیادد بودن آن هردو مضر است خواب کافی بسته افراد مختلف ۷ الی ۸ ساعت در شبانه روز است
اصول قبل از مطالعه
تعیین دقیق هدف:
انگیزه و هدف یکی از مهمترین عوامل یادگیری است که روند آن را آسان و سریع می کند. بنابراین باید قبل از مطالعه هدف خود را به روشنی مطرح کنید. به طور مثال انتظار دارید چه میزان خبر و اطلاعات از مطلبی را که می خوانید به دست آورید شما باید در انتخاب هدف مطالعه، به نکته های اصلی و مهم دقت کنید و مطالب کلیدی را برگزینید.تعیین مدت زمانی مطالعه و مقدار مطالعه کتاب:باید تعیین کنیم می‌خواهیم چه مدت این کتاب را بخوانیم و سپس تصمیم بگیریم چه مقدار کتاب را در چه مدت زمان بخوانیم و اگر زمان و مقدار مطالعه مشخص شود، دقت هنگام خواندن افزایش می‌یابد. ضمن آن که تعیین زمان و مقدار مطالعه نگرانی و دلهره و بیم خواننده را می‌کاهد و آرامش میدهد.
انتخاب محیط مناسب: مکان مناسب برای مطالعه یکی از عواملی است که میتواند حواس پرتی را به حداقل برساند. سعی کنید هر روز در جای ثابتی مطالعه کنید. مکان ساده باشد. نور کافی و مناسب هم لازم است تا موجب خستگی چشم نشود. هنگام مطالعه محل نشستن باید راحت باشد تا با مشکل مواجه نگردد.
اصول هنگام مطالعه
مطالعه‌ی فعالانه:داوطلبان باید هدفدار مطالعه کنند. در واقع برای به نتیجه رسیدن و بهره بردن باید مطالعه فعالانه انجام گیرد. می توان با گزینش نکته های مهم، علامت گذاری، حاشیه نویسی، خلاصه نویسی و حل تمرین به این امر کمک کرد.
جدیت در مطالعه:
زمانی را که معین کرده اید تا خواندن را شروع کنید، بیهوده وسواس به خرج ندهید و بهانه تراشی نکنید. کارهای عقب مانده را هنگام مطالعه انجام ندهید. حین مطالعه از تلویزیون و رادیو و صحبت کردن دوری کنید.
حفظ آرامش در هنگام خواندن:
در زمان مطالعه از هیجان زدگی اجتناب کنید. مهمترین مسئله حفظ آرامش در زمان مطالعه است. زیرا نگرانی و هیجان زدگی ذهن شما را آشفته می کند و مانع ایجاد تمرکز ذهنی می شود و فرد از فهم مطالب باز می‌ماند.
ترک افکار منفی:
هنگام مطالعه نباید با افکار منفی و گسترش دامنه آن، ذهن خود را مشغول و مضطرب کنید. هیچ گاه با خود این جملات را تکرار نکنید (من در امتحان و آزمون موفق نمی‌شوم)
تمرکز حواس:
برای استفاده از خواندن باید روی موضوع مورد نظر توجه داشته باشید و به اصطلاح حواستان را متمرکز کنید تا موضوع بحث و نکته های اصلی و فرعی، نظرات و استدلال ها را درک کنید.
استراحت:
بعد از مطالعه به اندازه معین لازم است ١۵ تا ۲۰ دقیقه استراحت کنیم.
اصول بعد از مطالعه
سازماندهی آموخته‌ها:در طول مطالعه نکته ها، یادداشت هاو علامت گذاری‌ها را یک بار بررسی و شماره‌گذاری کنید.
تکرار آموخته‌ها:
یکی از عوامل یادگیری یادسپاری آموخته ها ست لازم نیست تمام مطالب را یک باره و در یک زمان به خاطر بسپارید بلکه برعکس اگر در فاصله های زمانی متعدد عمل تکرار انجام گیرد مطالب بهتر در ذهن می‌ماند.
مرور:
مرور به معنای دوباره خواندن و با تفضیل بیشتر خواندن تمام نکته هایی است که در ظرف هفته درباره آن مطالعه کرده ایم، به طور خلاصه مرور چند فایده دارد:
مرور موجب درک بهتر مطالب میشود. مرور موجب می شود مطالب و آموخته ها دیرتر فراموش شود. مرور هفتگی شما را همیشه برای هرگونه آزمایش و امتحان آماده نگه می‌دارد.
طرح سؤال:
پس از خواندن مطالب سؤال های زیر را از خود بپرسید و به آنها پاسخ دهید. تا چه میزان به هدف‌هایی که برای مطالعه در نظر داشتید دست یافته‌اید؟
تا چه میزان نکته‌های اصلی و فرعی موضوع را درک کرده‌اید؟
چه نظرات و عقایدی در نوشته مطرح شده است؟
نویسنده میخواهد چه چیزی را اثبات کند و چگونه استدلال میکند؟
الف) انواع مرور: مرور میتواند به ۳ شکل زیر صورت پذیرد:
۱- مرور از روی جزوه و کتاب: در این نوع مرور، داوطلب، مطلب را از منبع اولیه مجددا مرور میکند. یقینا حتی اگر فقط مطالب مهم و قسمتهایی که علامت زده شده نیز مطالعه شوند، باز هم مرور از روی جزوه زمان زیادی را صرف خواهد کرد.
۲- مرور با تست: در ستون «مراحل صحیح مطالعه» نیز توضیح دادیم که میتوانید با زدن تست، ضمن حفظ آمادگی مطالب مورد مطالعه، آن را مرور کنید؛ اما مرور با تست نمی‌تواند جامعیت مطلب را تضمین کند. یعنی ممکن است بخشی از مطلب یا نکاتی وجود داشته باشند که در مجموعه تست مورد سوال قرار نگیرد.
۳- مرور از روی الگوی یادآوری (خلاصه‌نویسی) این نوع مرور، کامل‌ترین و مطمئن‌ترین و نیز سریع‌ترین شکل مرور است. در این نوع مرور، شما باید الگوی یادآوری فصل مورد نظر را در ذهن خود رسم کنید و سعی کنید تمامی قسمت‌ها را یادآوری کنید و اگر نتوانستید بخشی از الگو را یادآوری کنید، باید ابتدا کمی به ذهنتان فشار بیاورید تا گرسنه شود و آنگاه میتوانید از روی منبع اصلی (جزوه و کتاب) آن را کامل کنید. این کار باعث میشود تا شما تمامی مطالب را مرور کنید و مطلبی از قلم نیفتد. البته بعد از مرور الگو، میتوانید تعدادی تست (به تناسب زمان و مبحث) نیز بزنید.
ب) مراحل صحیح مرور: اما این که با چه فاصله زمانی، مطالب را مطالعه و مرور میکنیم نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.
طبق تحقیقات صورت گرفته، مطالب باید یک روز بعد از رسم الگوی یادآوری فصل مجددا مرور شوند. تا یک هفته بعد مطالب در حافظه ما وجود دارد، اما یک هفته بعد باید مجددا الگو را به روش گفته شده مرور کرد. سومین مرور یک ماه بعد است و اگر مطالب ۴ ماه بعد مرور شوند، بیشتر جزییات در حافظه ما باقی خواهند ماند.
شما میتوانید برای تنظیم دقیق این فواصل زمانی از یک تقویم استفاده کنید. به این ترتیب که بعد از رسم الگوی یادآوری، در فواصل یک روز، یک هفته، یک ماه و ۴ ماه، نام الگویی را که باید مرور کنیم، یادداشت نماییم تا در روز مرور آن را به طور کامل انجام دهیم.
مباحثه: شما میتوانید با دوستانتان درباره موضوعی مشترک بحث کنید و برداشت‌های خودتان را به دیگران انتقال دهید که در نحوه‌ی سخن گفتن شما نیز بسیار مؤثر است.
نوشتن
هنگام مطالعه، همیشه قلم و کاغذی در دست داشته باشید. در یک مطالعه فعال و پویا، کمتر چیزی می تواند به اندازه قلمی که در دست دارید، ذهن شما را درگیر و متمرکز کند.این قلم، مهمترین ابزار شماست. هر کجا نکته مهمی را یافتید یاداشت کنیدحتی اگر برایتان تعجب آور بود علامت تعجب بگذارید. اگر برایتان سؤال برانگیز بود حتی می توانید در حاشیه، سؤال خود را مطرح کنید و حتی در جایی نظرتان را اعلام کنید.
نظرتان را با نظر نویسنده مقایسه کنید. یک مطالعه کننده فعال با قلم خود مدام با نویسنده درگیر می شود و عقاید و عواطف خود را خواه موافق خواه مخالف، به شکلی با نوشتن اعلام می کند. خودتان را ملزم کنید که با نوشتن، نظر خود را بگویید.
این گونه ذهن شما همواره متمرکز می ماند چون ملزم است در هر لحظه عاطفه و اندیشه خود را بیان کند. اگر کتاب، کتاب درسی شماست، از نکات مهم کتاب یادداشت برمی دارید که این یادداشت ها بهتر است در برگه ای جدا نوشته شود. برای آن که به اهمیت یادداشت برداری پی ببرید، اینک فواید آن را برای شما توضیح می دهیم.
فواید یادداشت برداری
الف– ایجاد خلأ ذهنی
تا خلأ نباشد، جذب، صورت نمی گیرد و هر خلأ، همیشه جذبی نیز به دنبال دارد. تا خالی نشوید نمی توانید به درون بکشید. اولین و مهمترین فایده یادداشت برداری، ایجاد خلأ ذهنی است.آنچه را که از کتاب و نویسنده فرا می گیرید، با نوشتن، بیرون بریزید تا برای جذب مطالب بعدی آماده شوید. در روان شناسی مطالعه و یادگیری، یکی از موانع یادگیری، "منع قبلی" است. منع قبلی یعنی این که مطالبی که شما قبلاً آموخته اید، از تمرکز شما بر مطالب اخیر و فراگیری این مطالب، ممانعت به عمل می آورند.
مثلاً وقتی قرار است که شما ده نکته را به ترتیب فرا بگیرید، معمولاً نکات اولیه و ابتدایی چنان ذهن شما را به خود مشغول می کنند که یادگیری مطالب بعدی و انتهایی دشوارتر می شود. شما خودتان این موضوع را تجربه کرده اید.
شما در دقایق اولیه مطالعه متوجه می شوید که به تدریج تمرکز حواستان کمتر می شود و بیشتر دچار حواس پرتی می شوید. علت آن است که همان مطلب اولیه مانع تمرکز بر مطالب بعدی می شوند. برای این که منع قبلی ایجاد نشود، بهترین و مؤثرترین راه، همین یادداشت برداری است. با یادداشت برداری است که مطالب قبلی از ذهن شما بر روی کاغذ تخلیه می شوند و این خلأ ذهنی ایجاد شده، فراگیری مطلب بعدی را آسانتر می کند.
ب– تحریک حافظه حرکتی
پ– از بین رفتن وسواس ذهنی
نوشتن هر مطلب پس از فراگیری، ذهن شما را آسوده می کند. خیال شما راحت است که این مطلب، جایی نوشته شده و فراموش نمی گردد و این گونه شما با همان تمرکز اولین لحظات، به مطالعه خود ادامه می دهید.
ت– تأکید بر درک و فهم مطلب
توجه داشته باشید که منظور ما از نوشتن این نیست که به کتاب نگاه کنید و رونویسی کنید بلکه می گوییم هرچه را که فرا گرفتید و فهمیدید، به زبان خودتان روی کاغذ بیاورید. حتماً بعد از آن که جمله ای را فهمیدید بنویسید آن هم نه به صورت جملات طولانی و متنی کلی بلکه به صورت اشاره ای و کوتاه و مختصر. نکته بسیار مهم اگر شما همین طور در ضمن خواندن، جمله ها را بر روی کاغذ بیاورید، کار مفیدی انجام نداده اید. یعنی عمل نوشتن شما کمکی به آموختن مطلب نمی کند. اما وقتی که مطلب را فرا گرفته باشید و آن را به طور خلاصه و موجز روی کاغذ بیاورید، به روش صحیح یادداشت برداری کرده اید.
ث– تداعی نوشته ها
پس حالا با هم یک بار روش مطالعه متمرکز یا به عبارت بهتر مراحل روش مطالعه متمرکز را مرور می کنیم:
- تند خواندن مطالعه اولیه - سؤال کردن
- نوشتن
- تداعی نوشته ها
که اینها همه به نوعی درگیری ذهنی ایجاد می کنند و ذهن شما را از فکر کردن به موضوعی دیگر و حواس پرتی باز می دارند. شاید اکنون تصور کنید که مطالعه به این شکل خیلی وقت می برد و از روش مطالعه سنتی شما طولانی تر است.
اما توجه کنید که شما در این محاسبه، زمان هدر رفته و مطالعه غیر مفید و غیر متمرکز خود را به حساب نیاورده اید. شما در روش سنتی مطالعه، وقت فراوانی را با حواس پرتیهای متنوع و متعدد از دست می دهید. اما در روش جدید مطالعه، هم از تلف شدن "وقت" جلوگیری می کنید و هم لحظه به لحظه با علاقه و تمرکز حواس بیشتری مطالعه می کنید و در نتیجه بهتر یاد می گیرید.
مطالب تکمیلی
نکاتی برای دستیابی به نتیجه دلخواه در امتحانات، ارائه‌ی روش‌هایی بسیار ساده در بالا بردن سرعت یادگیری، حفظ کردن و مطالعه. در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید
از آن جا که مغز انسان به منظور "ساخت پروتئین" و تجدید نیرو به زمان نیازمند است، این روش کارآیی بسیاری دارد. زمان استراحت به مغز فرصت جذب آموخته‌ها را میدهد، در مقابل درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و گیج شدن میشود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش میدهد.
با خیالی آسوده استراحت کنید
اگر زمان شما اجازه میدهد به منظور تجدید قوا، یک روز کامل را به استراحت بگذرانید. با این کار ممکن است احساس عذاب وجدان کنید و مرتبا با خود بگوئید : «باید امروز را هم درس می خواندم» و زمان گران‌بهایی را که به استراحت تخصیص داده‌اید، با استرس سپری کنید.اما همان طور که در بالا اشاره شد، فراموش نکنید که در حالت استرس مغز اطلاعات جدید را جذب نمی‌کند. یک روز را به فراغت بگذرانید و احساس بدی از درس نخواندن خود نداشته باشید.
وضعیت جسمی خود را در نظر بگیرید
در زمان‌هایی که خسته، عصبانی ، حواس پرت و شتاب زده هستید درس نخوانید. زمانی که مغز انسان در حالت آرامش است، مانند یک اسفنج اطلاعات را جذب می کند، برعکس زمانی که استرس دارید، تلاش شما برای یادگیری بی فایده است، زیرا در چنین حالتی مغز اطلاعات را دفع میکند. هیچگاه در زمانی که فکر شما به چیزهای دیگری مشغول است، خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید، این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست. درس‌ها را در همان روز مرور کنید
زمانی که چیز جدیدی یاد می‌گیرید، سعی کنید در همان روز نکات مهم‌ش را دوره کنید. با گذشت چند روز، برای یادآوری آن مطالب به تلاش بیشتری نیاز خواهید داشت. به هر حال یک مرور سریع در انتهای روز، باعث ماندگاری بیشتر در مغز و یادآوری آسانتر مطالب خواهد بود. مرحله به مرحله پیش بروید
ممکن است باور نداشته باشید که همیشه از کل به جزء و از بزرگ به کوچک رسیدن ، روش کارآیی در امر یادگیری در سنین مختلف است. در زمان درس خواندن ابتدا سعی کنید یک درک کلی از مطلب داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید، با این روش امکان موفقیت شما بیشتر میشود. مرور کردن تنها روشی است که برای یادآوری دانستنی‌های فراموش شده میتواند مفید باشد.
محیطی مناسب برای درس خواندن فراهم کنید
همیشه فراهم کردن محیط مناسب برای درس خواندن را در اولویت اول قرار دهید. به طور مثال اگر به سکوت احتیاج دارید، تمام سعی‌تان را برای ایجاد یک مکان دور از سر و صدا برای موفقیت در درس خواندن، به کار بگیرید.میزان خستگی مغزتان را در نظر داشته باشید
کاملا طبیعی است که گاهی مغز انسان در اثر خستگی، مطالب را فراموش میکند، این امر هرگز بدان معنا نیست که شما آدم کودنی هستید، به جای عصبانی شدن، سعی کنید چنین حالتی را پیش بینی کنید و با آن کنار بیایید. تصور کنید که مغز شما لایه‌های اطلاعات را به ترتیب روی هم می‌چیند، با قرار گرفتن اطلاعات جدید در سطوح بالا، اطلاعات لایه های پایین تر کهنه شده و به آسانی قابل دسترس نخواهند بود، بنابراین به فراخوانی شما دیرتر جواب می‌دهند، مرور کردن تنها روش جلوگیری از چنین پیشامدی است.
با برنامه ریزی مناسب، درس خواندن را به عادت تبدیل کنید
عموما اگر ساعات مشخصی از روز را برای درس خواندن برنامه ریزی کنید، خیلی زود به آن عادت خواهید کرد. بدون تخصیص ساعات مشخصی از روز، ممکن است هیچگاه وقت درس خواندن پیش نیاید. یک روش مناسب برای این کار یادداشت کردن زمان در دفتر روزانه است، درست مثل اینکه از پزشک وقت گرفته اید، مثلا در دفتر یادداشت خود بنویسید : " ۲ تا ۴ بعد از ظهر– درس خواندن " هدف داشته باشید
یکی از دلایل اصلی که باعث میشود افراد به اهداف خود نرسند این است که معمولا آنها را دست نیافتنی می‌پندارند. در صورتی که با برنامه‌ریزی و مدیریت صحییح میتوان به کلیه‌ی اهداف خود دست یافت.کافی است سعی کنید فرق بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را دریابید، اهداف بلند مدت را مانند یک رؤیا در ذهن بپرورانید و نگه دارید، در عین حال فعالیت‌های روزانه زندگی را به اهداف کوتاه مدت اختصاص دهید.
نا امیدی دشمن یادگیری است
افرادی که دائما خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می‌کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به سر می‌برند. در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری شان اطمینان دارند، حتی اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت‌های بی مورد نکرده، آهسته و پیوسته پیش می‌روند.بررسی روش نوین مطالعه به سبک! PQRST
اغلب مطلب زیر از کتاب زمینه روان‌شناسی “هیلگارد” تهیه شده که میتواند پاسخگوی برخی از پرسش های مربوط به شیوه های مطالعاتی باشد. با هم این مطلب را مرور میکنیم:اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشی، یادگیری و حافظه است.
در این جا با تکنیک ” PQRST” (که مخفف آن در زبان انگلیسی، ”Preview” مرور اجمالی، ”Question” سوال، ”Read” خواندن، “Self-recitation” تلقین و تکرار ”Test” آزمون است) آشنا می‌‌شوید:
مرحله P؛ (Preview) یا مرور اجمالی
در اولین گام مطالعه، مروری اجمالی بر کل مطالب مورد مطالعه کنید تا از موضوعهای اصلی آن تصوری پیدا کنید. این کار را میتوان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهای اصلی و تصاویر و عکس های آن انجام داد.مهمترین جنبه مرحله مرور اجمالی این است که میتوان خلاصه مطالب را در پایان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر یک از نکاتی که در این خلاصه آمده است تامل کرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور میکند که باید پس از خواندن مطالب جواب را پیدا کرده باشید و دستاورد این مرحله، به دست آوردن دید کلی نسبت به عناوین فصلها و نحوه سازماندهی آنهاست.
مرحله Q؛ (Question) یا پرسش کردن
عناوین اصلی مطالب را به یک یا چند پرسش تبدیل کنید؛ پرسش هایی که با خواندن آن گفتارها، به پاسخ آنها دست می‌‌یابید. باید از خود بپرسید: ” مطالب عمده ای که مولف میخواهد در این گفتار بیان کند، چیست؟”مرحله R؛ (Read) یا خواندن:
در این مرحله، گفتار مورد نظر را با دقت به معنای آن بخوانید و بکوشید جواب پرسش هایی را که در مرحله Q مطرح کرده بودید بیابید، لذا باید در مورد آنچه که در دست مطالعه دارید تامل کنید و آن را به مطالب دیگری که می‌‌دانید ارتباط دهید.پس میتوان واژه‌ها یا عبارات کلیدی را در متن علامت زد. اصولا می‌‌بایست ۱۰ الی ۱۵ درصد متن را علامت زد زیرا در این مرحله، هدف این است که واژه‌ها یا مطالب اصلی متن مشخص شود تا بعد بتوانید آنها را مرور کنید. تا وقتی تمام گفتار و مطالب کلیدی آن را نخوانده اید یادداشت برندارید این کار کمک میکند اهمیت نسبی هر نکته را دریابید.
مرحله S؛ (Self-Recitation) یا تلقین و تکرار
پس از به پایان رساندن مطالعه مطالب بکوشید تا نکات عمده آن را به یاد آورید و اطلاعاتی را که در آن مطرح شده است از حفظ بیان کنید، درس پس دادن به خود، روش بسیار موثری برای تثبیت مطالب در حافظه است.مطالب را به زبان خودتان بیان کنید و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگویید. در نبود افراد بهتر است با صدای بلند این کار را انجام دهید اما اگر افراد دیگری هم حضور دارند میتوانید این کار را در ذهنتان انجام دهید. مطلب را با متن مقابله کنید تا مطمئن شوید که آنها را درست و کامل به یاد آورده اید.
با تکرار یا از برکردن مطالب، متوجه می‌‌شوید که چه چیزهایی را به خاطر نسپرده اید. این کار به شما کمک میکند تا اطلاعات را در ذهن خود سازماندهی کنید. پس از آنکه گفتار اولی به پایان رسید میتوانید به گفتار بعدی بپردازید و باز هم مراحل S.R.Q را در مورد آن به کار بندید. همین روش را تا پایان گفتارهای یک مبحث اعمال کنید.
مرحله T؛ (Test) یا آزمون
پس از پایان مطالعه یک فصل، باید از خودتان امتحان بگیرید و کل مطالب فصل را مرور کنید. بنابراین یادداشت های خود را دوره کنید و ببینید که آیا نکات اصلی را به یاد می‌‌آورید یا نه؟ بکوشید تا دریابید که مطالب مختلف فصلها چه ارتباطی با هم دارند؟در مرحله T ، ممکن است برای یافتن مطالب و نکات کلیدی به کل فصل مراجعه کنید و در این مرحله باید خلاصه فصلها را بخوانید، همچنین به هر مدخلی جزئیات بیشتری بیفزائید. مرحله T را نباید به شب امتحان موکول کرد، بهترین زمان برای اولین مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آن است.
پژوهش‌های انجام شده نشان میدهد که روش (PQRST) بسیار مفید بوده است، به گونه ای که بر روخوانی ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحیت دارد، مرحله تلقین و تکرار در این روش بسیار مهم است. به جای چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعه را برای حفظ کردن فعالانه مطالب صرف کنید.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، خواندن دقیق خلاصه مطالب هر فصل، پیش از خواندن آن، بهره وری مطالعه را بسیار بیشتر میکند. خواندن خلاصه هر فصل سبب میشود که کل مطالب آن در ذهن سازماندهی شود. حتی اگر نخواهید از تمام مراحل روش (PQRST) پیروی کنید خوب است به اهمیت تلقین و تکرار و خواندن خلاصه مطلب فصل برای ورود به مطلب توجه خاصی مبذول کنید.
موفق باشید.
منبع: سایت حقوقدانان ایران
