۳۰ سال تاریخ رایانه‌های شخصی (تصویری)

در روز ۱۲ اوت سال ۱۹۸۱ ، بزرگترین اتفاق تاریخ رایانه در هتل والدورف آستوریا در شهر نیویورک رخ داد: کامپیوتر شخصی (PC) آی بی ام مدل ۵۱۵۰ به جهانیان عرضه شد.
برای این رایانه خریدار امکان انتخاب از میان دو نوع صفحه نمایش تک رنگ (سیاه و سفید) و یا CGA (۱۶ رنگ)، یک پخش کننده نوار کاست و نصب دو تا ۵ عدد درایو فلاپی یک چهارم اینچی را داشت، و اگر قصد استفاده از حافظه ذخیره سازی بالا را داشتید می توانستید سفارش نصب یک هارد دیسک ۱۰ مگابایتی را بدهید!! چه باور کنید یا نه ، این کامپیوتر های شخصی IBM برای مصارف خانگی آن زمان بسیار لوکس بودند، به خصوص آن که گرانقیمت بوده (به پول امروز قیمت آنها بین ۳۰۰۰ تا ۷۵۰۰ دلار بود!!) و به خصوص کامپیوترهای مخصوص مصارف خانگی دیگری نیز در آن زمان در بازار رایانه وجود داشت ، مانند رایانه اپل II ، و در واقع ، کامپیوتر های شخصی IBM هرگز یک موفقیت بزرگ به حساب نیامدند.

با این حال، زیر پوست کامپیوتر های شخصی IBM انقلابی رخ داده بود. آی بی ام ، متوجه شده بود که بازار رایانه های مخصوص دفاتر اداری کوچک و خانه محاسبات را دارد از دست می دهد، پس به سرعت دست به کار شد و یک تیم متشکل از ۱۲ تن از کارشناسان زبده خود را به نام گروه ضربت سیستم های پایه (Entry Systems Division) تشکیل داد. قبل از رایانه های شخصی، هر محصول آی بی ام (کامپیوتر ، چاپگر ، سیستم ذخیره سازی) از طریق یک فرایند طراحی پر زحمت تولید می شد که گاه از لحظه طراحی اولیه تا عرضه به بازار سال ها طول می کشید. گروه ضربت سیستم های پایه ، با این حال ، دستش برای انجام هر کاری که زمان عرضه کامپیوتر شخصی آی بی ام را به کمترین حد ممکن برسد باز بود. در نتیجه ، کامپیوتر های شخصی IBM ، طراحی، تولید ، و به بازار عرضه شد همه و همه در عرض یک سال.
تنها راهی که شرکت آی بی ام می توانست این کار را با موفقیت انجام دهد، با اجتناب کردن از استفاده از سخت افزار اختصاصی قوی و ساخت PC با استفاده از قطعاتی بود که در لیستتولید IBM به عنوان تولید کننده اصلی (OEM)وجود نداشت، مثلا به جای استفاده از پردازنده های ساخت خود، رایانه شخصی IBM از پردازنده اینتل ۸۰۸۸ استفاده می کرد. به جای اینکه از سیستم عامل خود در این رایانه استفاده کند، کار را به شرکت مایکروسافت وانهاد و از سیستم عامل مایکروسافت استفاده کرد. ، مانیتورها و پرینترهای قدیمی که امتحان خود را پس داده بودند، به جای طراحی قطعات جدید مورد استفاده قرار گرفت. هر چند، فراتر از همه این ها، آی بی ام یک قدم بزرگ برداشت و معماری کامپیوتر خود را به طور کامل باز طراحی کرد، که اجازه می داد شرکت های دیگر هم بتوانند به ساخت و فروش PC سازگار با آن سخت افزار و نرم افزار بدون نیاز به کسب مجوز از IBM بپردازند.
این معماری باز تنها منجر به ایجاد یک دنیای جدید در عرصه کامپیوترهای شخصی شد، بلکه سقوط و محو تدریجی کامپیوترهای آی بی ام و ظهور رایانه های… کلون را در بر داشت.

رایانه های کلون یا همشکل (The clones)
 

کامپیوتر های شخصی IBM سه ویژگی اساسی داشتند: اول آنکه در آنها پردازنده استاندارد و ارزان قیمت، اینتل ۸۰۸۸ به کار گرفته شده بود. دوم، از اسلات توسعه ای(ISA) ۶۲ پین با رفتار استاندارد ، و با راهنمای سخت افزای وسیع استفاده می کرد و مهمتر از همه ، از نسخه اختصاصی MS – DOS برای PC که توسط آی بی ام کمی مورد بهینه سازی قرار گرفته بود به عنوان سیستم عامل استفاده می کرد.
به عبارت دیگر ، موارد بسیار کمی در مورد کامپیوتر های شخصی IBM وجود داشت که در واقع منحصر به فرد IBM بود، به جز بخش BIOS ، که به سرعت توسط شرکت هایی مانند Phoenix ، Award ، و American Megatrends مورد مهندسی معکوس قرار گرفت. هنگامی که BIOS در با خارج از تراشه در دسترس آنها قرار گرفت، رایانه های سازگار با آی بی ام (یا کلون PC ها) به سرعت از دل شرکت هایی مانند HP ، Dell ، و Compaq ظهور کرده و با این نام های تجاری به بازار عرضه شدند (در تصویر فوق رایانه قابل حمل COMPAQ را ملاحظه می کنید ،که اولین کامپیوتر سازگار با PC آی بی ام بود.)

با این حال، شاه بیت این قصه که منادی ورود کلون PC ها (و متعاقب آن سلطه این رایانه ها بر بازار) بود ،MS – DOS می باشد. کامپیوتر شخصی آی بی ام ( و رایانه های همتای) دیگر از سیستم عامل هایی همانند CP/M-86 پشتیبانی می کردند، اما MS – DOS به طور قابل ملاحظه ای ارزان تر بود. در تئوری ، اگر آی بی ام خواستار آن شده بود که مایکروسافت PC – DOS را به صورت انحصاری برای آی بی ام تولید کند، رایانه های شخصی همشکل هرگز شکل نمی گرفتند. اگر MS – DOS به طور نسبتا مجانی در دسترس نبود، هرگز امروز بازار بزرگ انواع و اقسام کامپیوترهایی که از سیستم عامل ویندوز پشتیبانی کرده و استفاده می کنند در بازار موجود نبود. به طور خلاصه ، مایکروسافت واقعا تمام موفقیت فعلی خود را به کامپیوتر های شخصی IBM و رایانه های هم شکل مدیون است.
همچنین شایان ذکر است که تنها رایانه های شخصی آی بی ام مورد اقتباس قرار نگرفتند: شرکت هایی همچون AMD ، NEC ، تگزاس اینسترومنتز ، و دیگران ، همه و همه پردازنده های سازگار با x86 تولید کردند که عملکرد یکسان و مشابهی با پردازنده اینتل ۸۰۸۸ که در اولین کامپیوتر آی بی ام استفاده شده بود داشتند.

XT / AT
 

آی بی ام تولید رایانه های شخصی را با مدل XT در ۱۹۸۳ و AT در سال ۱۹۸۴ ادامه داد. هر دو گام هایی بسیار تکاملی بودند، و هر دو سازگاری سابق با نرم افزار و سخت افزاری که برای PC اولیه توسعه یافته بود را حفظ کرده بودند، XT به دلایل زیادی قابل توجه بود: اول آنکه اولین کامپیوتر شخصی مجهز به هارد دیسک استاندارد بود (به ظرفیت ۱۰ مگابایت)، و دوم آنکه همراه خود اسلات ISA باریک تری را معرفی کرد که از آن پس به یک استاندارد بدل شد. بله ، اسلات توسعه ای مادربرد رایانه شما در سال ۲۰۱۱ همان طرحی را دارد که اول بار در یک کامپیوتر ۲۸ ساله پیش استفاده شد. XT همچنین اولین کامپیوتری بود که ایده استفاده از حافظه متعارف و محدود ۶۴۰ کیلوبایتی که صاحبان دیگر کامپیوترها را در سال های آتی به ستوه آورده را منسوخ کرد.
رایانه بعدی AT نام داشت که از XT قابل توجه تر بود: اولین کامپیوتری بود که از پردازنده جدید و متحول شده اینتل با کد ۸۰۲۸۶ در آن استفاده شده بود (که با خود اسلات توسعه ای ISA 16 بیتی را معرفی کرد و امکان استفاده از حافظه رم را به حداکثر ۱۶ مگابایت افزایش داد)، و در دراز مدت تبدیل به شکل دهنده اصلی رایانه ها مدل AT شد. ( تصویر بالا). مادربردهای و منبع تغذیه و کارت های توسعه ای برای بیش از ۲۰ سال به شکل استاندارد کیس خوابیده تولید شدند ، تا زمانی که اینتل بالاخره جانشین آن، ATX. را عرضه کرد که به شکل کیس های عمودی یا ایستاده نمود پیدا کرد.

در حالی که آی بی ام و دیگر همتایان در حال رساندن بازار رایانه به حد انفجار بودند، آقای استیو جابز در شهر Cupertino که مقر اپل در آن قرار داشت ایده های دیگری را در سر می پروراند…

اپل مکینتاش و موتورولا
 

مدتها قبل از آنکه واژه ای به نام PC حتی به ذهن مسئولان آی بی ام خطور کند ، اپل توانسته بود به لطف رایانه اپل II موفقیت های بسیاری در عرصه رایانه های خانگی کسب کند. سپس، در سال ۱۹۸۳ اپل لیزا (Lisa) معرفی شد، یک کامپیوتر شخصی که قدرتمند تر از IBM PC XT بود، اما البته گران تر. لیزا موفقیت بزرگی نبود، اما به طور موثر اولین محصول زاییده افکار استیو جابز نابغه محسوب می شد، و برخوردار از خصلت ها و ویژگی های جدید بسیاری بود (مانند تعامل کاربری با ماوس و همچنین رابط کاربری گرافیکی) که به تدریج به کامپیوترهای PC (و ویندوز) نیز سرایت کرد.

در سال ۱۹۸۴، اپل مکینتاش را عرضه کرد. این رایانه قیمتی در حدود ۲۵۰۰ دلار در آن زمان داشت (۶۰۰۰ دلار به نرخ امروز) و از پردازنده موتورولا ۶۸۰۰۰ یک پردازنده جدید که مثل دیگر سی پی یو ها X86 نبود بهره می گرفت که قابل مقایسه با ۸۰۸۲۶ بود که در PC AT یافت می شد. با وجود هزینه های سنگین بازاریابی – آگهی ۱٫۵ میلیون در Super Bowl و آگهی تبلیغاتی در نیوزویک که ۲٫۵ میلیون دلار برای اپل آب خورد- مکینتاش تا کنون فقط نسبتا موفق بوده، در واقع هرگز نتوانسته محبوبیت کامپیوترهای PC ، لوازم جانبی وابسته به آن، و بازار عظیم نرم افزارهای سازگار با معماری x86 را کمرنگ کند.
همچنین شایان ذکر است که در سال ۱۹۸۵ دو کنسول بازی معروف یعنی کمودور آمیگا و آتاری ST، عرضه شدند که هر دو نیز Motorola 68000 را به عنوان قلب تپنده در خود داشتند. هیچ کدام از این رایانه ها نیز به طور مستقیم روند رو به رشد رایانه های شخصی آی بی ام و همتایان را مورد تهدید قرار ندادند، بلکه آنها سیر خود را برای تبدیل شدن به کامپیوتر هایی با بهترین فروش در جهان ادامه دادند.

مرگ PC، ظهور ویندوز
 

از نیمه دوم دهه ۸۰ میلادی به بعد، اتفاقات زیادی نیافتاد. آی بی ام نسخه ای از PC با کد jr را منتشرکرد، یک کامپیوتر خانگی ارزان قیمت و به طور منطقی موفق، و سپس کامپیوتر شخصی عالی Convertible، از اولین لپ تاپ های تاریخ رایانه (به وزن ۱۳ پوند یا حدودا ۶ کیلوگرم!) که در خود ۳ عدد درایو فلاپی یک دوم اینچی داشت. هر چند کامپیوتر های آی بی ام به آرامی اما قطعا، توسط رایانه های همشکل دیگر سازندگان در حال رانده شدن به حاشیه بودند. COMPAQ در سال ۱۹۸۶، با معرفی نخستین کامپیوتر مبتنی بر پردازنده اینتل ۸۰،۳۸۶ ، اولین ضربه را در بازار رایانه به آی بی ام وارد کرد، و در سال ۱۹۸۸ استاندارد اسلات توسعه ای EISA توسط سازندگان رایانه های همشکل PC معرفی گردید. در این زمان بود که محدودیت حافظه ۶۴۰کیلوبایتی که توسط آی بی ام به عنوان یکی از مشخصات اصلی PC های تولیدی اعمال شده بود نیز به یک مسئله ی مهم مبدل شد، و هم حافظه گسترش یافته(EMS) و هم حافظه توسعه یافته (XMS) توسط سازندگان رایانه های کلون معرفی شدند تا غصب بازار از محصولات آی بی ام بیش از پیش گردد.

در پایان دهه ۸۰ دیگر اثری از رایانه های شخصی IBM نبود. با این حال، داستان همچنان ادامه دارد!
در سال ۱۹۸۹ ویرایش چهارم MS – DOSدر نهایت از پارادایم ماوس و رابط کاربری گرافیکی که توسط اپل در سال های ۸۳ و۸۴ معرفی شده بود تبعیت کرد، و در سال ۱۹۹۰، ویندوز ۳٫۰ منتشر شد. اثری که ویندوز در بازار کامپیوتر های خانگی و اداری-تجاری گذاشت خیره کننده بود ، — زیرا در نهایت، یک رایانه با رابط کاربری غیر خط فرمانی ارائه شده بود که توده های مردم می توانستند از آن به سادگی استفاده کنند! – و همین سبب شد که ۲۰سال آتی تاریخ رایانه های شخصی تقریبا به طور کامل توسط شرکت مایکروسافت و سیستم عامل ویندوز آن دیکته شود.

نخستین لپ تاپ ها
 

در اکثر موارد، شکل و عملکرد رایانه های شخصی رومیزی از زمان معرفی اولین رایانه های شخصی آی بی ام در دهه ۸۰ تقریبا بدون تغییر باقی ماند. اولین تحول در زمینه کاربری رایانه های شخصی از یک وسیله ایستا به قابل جابجایی با نام لپ تاپ (laptop PC) را توشیبا در سال ۱۹۸۵ با معرفی T1100 به جهانیان عرضه داشت، و پس از آن به طور قابل ملاحظه تر PowerBook محصول اپل که در سال ۱۹۹۱ معرفی شد. تنها واقعی لرزش ایجاد PC لپ تاپ بود. در حالی که مطمئنا توشیبا اولین خالق لپ تاپ ها نبود، اما اولین تولید کننده لپ تاپ ها به صورت انبوه و از نظر تجاری بزرگترین شکرتی بود که تا آن روز موفق به عرضه لپ تاپ های تاشو می شد که در بازار موفق به فروش بالا شد.. با این حال، برای ۱۵ سال این PowerBook بود که لپ تاپ را معنا می کرد و این دو نام با هم پیوند خورده بود.

به لطف PowerBook است که امروزه لپ تاپ ها محلی برای استراحت کف دست دارند و به وسیله تاچ پد می توان نشانگر ماوس را به حرکت درآورد پس نیازی به قطعه ای به نام ماوس در لپ تاپ ها نیست. محصول بعدی سری PowerBook با نام Duo ایده متصل کردن لوازم جانبی خارجی به لپ تاپ ها را معرفی کرد ، و PowerBook 500 در سال ۱۹۹۴ اولین کامپیوتر مجهز به ترک پد (ماوس لپ تاپ ها) بود، و اولین کامپیوتر قابل حمل که مجهز به اترنت بود.
در یک کلام، اگر ما خلقت کامپیوترهای رومیزی را به آی بی ام نسبت دهیم، عادلانه است که اپل را نیز توسعه دهنده و تکامل دهنده لپ تاپ ها بدانیم.

رایانه های شخصی پست مدرن
 

کامپیوتر های شخصی IBM ممکن است مرده باشند، اما نوه ها و نتیجه های این کامپیوترها از یک دنیای وحشی به سلامتی گذر کرده و یکی از بزرگترین بازارها را در جهان به خود اختصاص داده اند. میلیاردها رایانه شخصی و صدها میلیارد لوازم جانبی در سه دهه تاریخ صنعت رایانه فروخته شده است و فقط در سال گذشته حدود ۴۰۰ میلیون رایانه شخصی در سرتاسر جهان به فروش رسید. با این حال، با انفجار رایانه های همراه مبتنی بر گوشی های هوشمند و تبلت ها، بازار کامپیوتر های PC در حال کاهش سرعت رشد خود و واگذاری عرصه به این رایانه های عصر جدید است. در هر صورت در سال جاری یا آینده، تلفن های هوشمند از فروش رایانه های شخصی پیشی گرفته، و با توجه به اینکه فروش ۱۶ میلیون تبلت در سال ۲۰۱۱ پیش بینی شده است، عده کمی می توانند این واقعیت را که رایانه های شخصی ممکن است به نهایت خود رسیده و انحطاط تدریجی و فقدان سودمندی آنها آغاز شده است را انکار کنند.

در هر حال، هم اکنون سوال این است که آیا “PC بعدی” در حال حاضر در میان ماست، و یا هنوز اختراع نشده است. هنگامی که ما تبلت اپل آیپد و یا گوشی های هوشمند خود را در دست گرفته ایم، آیا داریم به شکل کلی نگاه می کنیم که قرار است ۳۰ سال آینده بر بازار مسلط باشد، و یا یک وسیله الکترونیکی جدید، انعطاف پذیر، قابل پوشیدن، و نامرئی در آینده جای این وسیله را خواهد گرفت؟ در هر صورت، با توجه به اینکه کامپیوتر های شخصی IBM بر روی زندگی ما در طول ۳۰ سال گذشته تا به حال به میزان زیاد تاثیر گذاشته اند، جانشینان آن، راه دشواری را برای تکرار آن موفقیت ها در این عصر که پیشرفت بسیار بسیار سریع است، پیش رو خواهند داشت.
منبع:http://www.gooyait.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb