نقش تلفن‌‌هاي همراه در مدیریت حوادث طبیعی

شاید در نظر بسیاری از افراد، تلفن همراه در حکم وسیله‌اي برای گذراندن وقت و انجام موارد کم ارزشی است که نقشی اساسی در زندگی بشر بازی نمی‌کنند. اما همین ابزار به ظاهر بی‌اهمیت، در برخی موارد نقشی جدی در زندگی انسان ایفا مي‌کند و نقش تعيين‌كننده‌اي در مرگ و زندگی ايفا مي‌كنند؛ به‌طوری‌که این فکر در ذهن ایجاد مي‌شود که چرا قابلیت‌‌هاي این ابزارها بیش از پیش ارتقا نمی‌یابد و ایرادهايش برطرف نمي‌شود تا در مواقع ضروری به‌طور کارآمدتری به کمک انسان بیاید. نقش تلفن‌هاي همراه در زلزله ژاپن از چندین جنبه قابل بررسی است. زلزله ژاپن یکی از ده‌ها مثالی است که در آن تلفن‌‌هاي همراه، در هیبت یک رسانه ظاهر شدند و به‌طور کارآمدی، قابلیت‌هاي خود را در شرایطی بحرانی به ما نشان دادند. درست در زمانی که رسانه‌هاي سنتی حیران حادثه ژاپن بودند، تلفن همراه، به یمن دسترسی به اینترنت و داشتن کاربرانی پی‌گیر، برای ساعت‌ها وظیفه سنگین اطلاع رسانی را به دوش کشید. در حقیقت، همراه بودن «تلفن‌هاي همراه» در چنین شرایطی از جمله مزایای این ابزارها است و ترکیب آن‌ها با اینترنت، در شرایط بحرانی و آشوب زده پس از یک بلای طبیعی، پرقدرت‌ترین ابزار را در اختیار ما قرار مي‌دهد. از سوی دیگر، مجهز بودن این تلفن‌هاي همراه به انواع حسگرها و امکان استفاده از برنامه‌هاي مختلف، در عمل آن‌ها را به یک دستیار همراه و کمک حال افراد آسیب دیده تبديل مي‌کند.
در شرایطی نظیر وقوع زلزله یا سونامی که بسیاری از زیرساخت‌ها دچار آسیب شده‌اند، بحران به‌طور لحظه‌اي رو به وخامت مي‌گذارد. قطع سیستم برق رسانی، استفاده از ابزار‌هاي اطلاع رسانی نظیر تلویزیون را دشوار و در مواردی غیر ممکن مي‌سازد؛ به این ترتیب، امکان پخش هشدارها، اخبار و مواردی که تلویزیون بهترین گزینه برای ارائه آن‌ها به افراد آسیب دیده و در خطر است وجود نخواهد داشت و به این ترتیب، یکی از راه‌هاي دسترسی به مردم از دست مي‌رود. از طرفی آسیب دیدن یا افزایش ترافیک خطوط تلفن هم موردی است که بروز آن در چنین شرایطی دور از ذهن نیست. در نتیجه، ارتباط مردم با یکدیگر نیز قطع مي‌شود و آگاه شدن از حال هم که در چنین موقعیتی مي‌تواند سبب کم شدن نگرانی‌ها شود نیز غیر ممکن مي‌شود.
در روز نخست حادثه ژاپن، ارتباط از طریق تلفن‌ها و تماس‌هاي معمولی با مناطق حادثه دیده تقریباً غیر‌ممکن بود و تنها راهی که در این موقعیت بهترین نتیجه را داشت، بهره‌گیری از شبکه‌هاي اجتماعی یا فرستادن ایمیل با استفاده از تلفن همراه بود. استفاده از روش‌هایی نظیر به‌کارگیری Skype نیز راهکار خوبی برای جویا شدن از احوال یکدیگر به‌شمار مي‌رفت. زلزله ژاپن نشان داد، تلفن همراه و امکان دسترسی به اینترنت از طریق تلفن همراه در شرایط بحرانی تا چه حد کارساز است و چطور چنین ابزاری قادر است محدودیت‌هاي ایجاد شده در شرایط بحرانی را پوشش دهد. در حقیقت در چند ساعت نخست پس از زلزله و سونامی ژاپن، ارتباط بسیاری از مردم با جهان خارج، تنها از طریق تلفن‌هاي همراه امكان‌پذير بود. بسیاری از حادثه دیدگان با پیغام گذاشتن در شبکه‌هاي اجتماعی از طریق تلفن همراه خبر سلامتی خود را به دوستان و اقوام خود در سایر شهرها و کشورها رساندند و از سوی دیگر بسیاری از افراد در سایر نقاط دنیا، نخستین خبرها از این حادثه را نه از طریق رسانه‌هاي سنتی نظیر تلویزیون و رادیو، بلکه از طریق تلفن همراه و شبکه‌هاي اجتماعی دریافت کردند.
بروز حوادث طبیعی به وسعت آنچه در ژاپن رخ داد، قابلیت‌هاي تلفن‌هاي همراه را بیش از پیش آشکار ساخت و نشان داد این ابزارها و ترکیب آن‌ها با مواردی نظیر شبکه‌هاي اجتماعی تا چه اندازه به کمک مصیبت زدگان و نیز سایر افرادی مي‌آيد که در منطقه خطر نیستند. تلفن‌هاي همراه به دلیل ویژگی ذاتی خود، نزدیک‌ترین و همراه‌ترین ابزار به‌شمار مي‌روند و این موضوع در موقعیت‌هایی نظیر زلزله بیشتر خود را نشان مي‌دهد. تلفن‌هاي همراه از این شانس برخوردار هستند که افراد حین پناه بردن به جا‌هاي امن، آن‌ها را نیز با خود همراه ببرند. شاید برداشتن تلفن همراه حین گریختن از زلزله و سونامی کار چندان دشواری نباشد؛ زیرا به طور معمول این ابزارها «دم دست» هستند.

جنبه نخست: اطلاع رسانی
 

گسترش استفاده از تلفن همراه، نحوه خبر رسانی را دگرگون کرده است. تأثیر این جنبه از قابلیت‌هاي تلفن‌هاي همراه را به‌خوبی پس از وقوع زلزله و سونامی ژاپن دیدیم. بسیاری از افراد، نخستین خبرها را درباره این حادثه از طریق تلفن همراه خود و شاید زودتر از حد معمول دریافت‌ کردند. پیغام‌ها و اخباری که کاربران شبکه‌هاي اجتماعی از طریق تلفن‌هاي‌همراه خود ارسال و دریافت‌مي‌کردند با سرعتی باورنکردنی منتشر شد. اگر در گذشته برای آگاه شدن از چنین خبری لازم بود روزنامه‌اي خوانده شود، رادیو یا تلویزیون روشن شود یا در بهترین حالت با کمک کامپیوتر و اتصال به اینترنت از اخبار به‌روزتری استفاده کنیم؛ اکنون خبرها خودشان و فوری به سوی ما مي‌آیند و حتی ما را در رختخواب بیدار مي‌کنند. اگر از شایعاتی که از طریق شبکه‌هاي اجتماعی منتشر مي‌شود، صرف‌نظر کنیم، مي‌توانيم شبکه‌هاي اجتماعی را یکی از گزینه‌هاي حیرت انگیز خبررسانی در دنیای امروز به‌شمار آوریم که قابلیت‌هایش در پیوند با تلفن‌هاي همراه چندین برابر مي‌شود.
از طرفی باید توجه داشت، تأثیرگذارترین تصاویر و اخبار منتشر شده از زلزله ژاپن آن‌هایی بودند که مردم عادی با استفاده از ابزارهایی نظیر تلفن همراه خود در لحظه وقوع و از قلب حادثه گرفته بودند؛ در این تصاویر فرار افراد از ساختمان‌ها، ورود سونامی به شهرها و فریاد کشیدن مردمی را که در بلندی ایستاده‌اند، مي‌بینیم. گریستن افراد و هراس آن‌ها، شادی افراد پس از این‌که از سلامت خانواده خود مطلع مي‌شوند و ده‌ها مورد دیگر در تصاویر ویديویی ثبت شده و توسط ابزار‌هاي همراه قابل مشاهده است. تصاویری که پیش از ورود خبرنگاران به محل حادثه و در لحظه بروز حادثه، فيلم‌برداری شده است. تلفن‌هاي‌همراه به دوربین مجهز هستند؛ قابلیت فیلم‌برداری دارند و قادر به ارسال و بارگذاری این تصاویر در سایت‌ها هستند. حتی اگر شبکه‌هاي موبایل دچار آسیب شده باشند، باز هم راه‌هایی وجود دارد که بتوان از طریق تلفن‌هاي همراه به سایت‌ها و در نتیجه به دنیا دسترسی داشت. فيلم‌برداری از لحظاتی که سونامی وارد شهرها و مزارع مي‌شود؛ فریاد کمک‌هایی که شنیده مي‌شود و تصاویری که از دل جمعیت و در میانه‌حوادث گرفته شده به طور مسلم تأثیرگذارتر، گویا‌تر و وحشتناک تر از تصاویر هوایی بود که بر صفحه تلویزیون‌ها دیدیم. این تصاویر موبایلی در رقابتی فشرده با تصاویر خبری حرفه‌ای، خوراک خبری شبکه‌هاي معروف و معتبر دنیا را نیز فراهم کردند.

جنبه دوم : کمک رسانی
 

کاربرد‌هاي تلفن‌همراه در زمان بروز فجایع طبیعی به همین جا ختم نمي‌شود. تلفن‌هاي همراه حتی اگر به هر دلیلی جنبه «تلفن» بودن خود را از دست دهند، باز هم در شرایط بحرانی مي‌توانند به صاحب خود کمک کنند. زیرا جنبه «همراه» بودن آن‌ها در بسیاری از موارد پابرجا است. امروزه، تلفن‌هاي همراه به حسگر‌هاي مختلفی مجهز شده‌اند، برنامه‌هاي کاربردی زیادی را پشتیبانی مي‌کنند و سیستم‌هاي ارتباطی نظیر بلوتوث در اختیار دارند. در واقع، حتی اگر ارتباط تلفن همراه با دنیا قطع شده باشد، باز هم در میان آوارها و خرابی‌ها مي‌تواند صاحب خود را همراهی کند. چندین و چند ابزار و نرم افزار برای تلفن‌هاي همراه و اسمارت‌فون‌ها طراحی شده که در صورت بروز فجایع طبیعی مي‌توان از آن‌ها بهره برد. در شرایطی که تلاش برای زنده ماندن مهم‌ترین کاری است که باید انجام داد، استفاده از چنین گزینه‌هایی حیاتی است. این برنامه‌ها طیف وسیعی را شامل مي‌شوند؛ از برنامه‌هاي ساده‌اي نظیر تبدیل تلفن‌همراه به یک چراغ قوه گرفته تا نرم‌افزارهایی که امکان ارتباط تلفن‌همراه با كلاود را فراهم مي‌کنند. به‌عنوان مثال، یک نرم افزار رایگان با نام BuddyGuard قادر است در شرایط بحرانی نظیر گرفتار شدن در ویرانه‌هاي زلزله اطلاعاتی را توسط تلفن همراه جمع‌آوری کرده و به كلاود بفرستد. این برنامه با فشردن یک دکمه هر ده ثانیه یک تصویر مي‌گیرد، همه صداها را به‌طور پیوسته ضبط مي‌کند و هر سه ثانیه مختصات محل تلفن را ثبت مي‌کند.همه این داده‌ها هر سی ثانیه به كلاود فرستاده مي‌شود و لینکی از این داده‌ها برای افرادی که در فهرست تماس‌هاي ضروری تلفن همراه شخص وجود دارد، فرستاده مي‌شود. به دلیل این‌که این داده‌ها در كلاود ذخیره شده‌اند در صورت خرابی یا از کار افتادن تلفن، داده‌ها همچنان در دسترس خواهند بود و از آن‌ها مي‌توان برای کمک به فرد استفاده کرد.
این نرم‌افزار یکی از کاربرد‌هاي استفاده از شتاب‌سنج‌هاي تعبیه شده در گوشی‌هاي تلفن همراه را نیز نشان مي‌دهد. BuddyGuard قادر است با بررسی حسگر شتاب‌سنج تلفن همراه، یک سقوط آزاد یا یک برخورد شدید (مثلاً تصادف) را تشخیص دهد. BuddyGuard در حال حاضر برای ابزار‌هاي مبتنی بر iOS در دسترس است و به زودی برای آندروئيد و بلك‌بري نیز در دسترس خواهد بود. چنین نرم افزاری در صورتی‌که شخص دچار آسیب‌دیدگی جدی شده باشد و نیازمند کمک باشد، بسیار مفید خواهد بود. نرم‌افزار‌هاي دیگری هم به منظور استفاده در شرایط ویژه طراحی شده که امکان استفاده از فرکانس‌هاي اضطراری، یافتن مسیر‌هاي امن برای دور شدن از محل خطر، کمک در اجرای کمک‌هاي اولیه، ارتباط با دیگر افراد موجود در محل از طریق بلوتوث و ده‌ها مورد دیگر را شامل مي‌شود. در شماره 120 ماهنامه شبكه چند مورد از كاربردهاي تلفن‌هاي‌همراه را در شرایط بحرانی ذکر کردیم. از کاربرد‌هاي مفید تلفن‌هاي همراه در محیط‌هاي آسیب دیده مي‌توان به استفاده از تلفن‌هاي همراه برای بررسی علائم حیاتی یک شخص، استفاده برای بررسی آب یک منطقه و مواردی از این قبيل اشاره كرد.

پانزده سال تفاوت
 

در سال 1995 ژاپن زلزله‌اي پرقدرت را تجربه کرد. یکی از مواردی که زلزله اخیر ژاپن را از زلزله سال 1995 متمایز مي‌سازد، گسترش استفاده از ابزار‌هاي همراه و اینترنت و سودمندی آن‌ها در جریان زلزله اخیر بود. در سال 1995، نه از سیستم‌هاي همراه امروزی خبری بود و نه اینترنت چنین قدرتی را به مردم مي‌داد که در کمترین زمان ممکن و در غیبت ابزار‌هاي سنتی، پس از وقوع چنین حادثه وحشتناکی، از حال یکديگر با خبر شوند و دیگران را در تجربه خود شریک کنند. شاید یکی از دلایلی که این زلزله و سونامی بیشتر در یاد مردم خواهد ماند، همین تصاویر و اظهار نظرهایی بود که با فاصله‌اي نه چندان طولانی پس از وقوع سراسر دنیا را در نوردیدند. همین ویژگی «بیان رویدادها بدون واسطه» و دیدن تصاویر آماتوری از حادثه هم سبب شد تا بیش از پیش مردم دنیا با مصیبت زدگان ژاپنی احساس هم دردی کنند و با روش‌هاي مختلف به آن‌ها امید دهند.
با وجود همه کاربردها و فوایدی که برای تلفن‌هاي همراه ذکر شد باید به این موضوع هم اشاره داشت که تلفن‌هاي همراه همچنان از محدودیت‌هایی رنج مي‌برند که سبب مي‌شود تکیه کردن صرف به آن‌ها در یک موقعیت اضطراری، چندان به صلاح نباشد. مهم‌ترین مشکل تلفن‌هاي همراه که در شرایطی نظیر زلزله ژاپن تشدید مي‌شود، مشکل باتری آن‌ها است. تکیه کردن بر ابزاری که در زمان کوتاهی باتری‌اش تمام شده و غیر قابل استفاده مي‌شود، آن‌هم در موقعیتی نظیر زلزله و سونامی واقعاً خطرناک است. شارژ کردن باتری یک تلفن همراه در چنین موقعیت‌هایی بسیار دشوار است. شاید بتوان راهکارهایی نظیر استفاده از سلول‌هاي خورشیدی، شارژرهایی که با نیروی باد و حتی راه رفتن و دمای بدن کاربر تلفن را شارژ مي‌کنند، مطرح کرد. اما باید چنین ایده هایی به سرعت به گونه‌اي بهبود یافته در دسترس کاربران قرار گیرد و به‌عنوان جزئی از تلفن‌هاي همراه عرضه شود. در هر صورت وجود تلفن‌هاي همراه، به‌ویژه سبب افزایش اعتماد به نفس افراد حادثه دیده خواهد بود. کمک‌هایی که یک تلفن‌همراه مي‌تواند به‌طور بالقوه به حادثه دیدگان برساند، بیش از آن چیزی است که امروزه مي‌بینیم و این ابزارها این قابلیت را دارند که در آینده به بخشی اساسی از زندگی بشر تبدیل شده و حتی در شرایط بحرانی پس از یک بلای طبیعی همراه آن‌ها باشند.
منبع:http://www.shabakeh-mag.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb