گزارش هاي ساواك و شهرباني از روزهاي حماسه در زمستان 1356-(2)
نويسنده: معصومه مراد پور
شنبه 1356/10/10 ـ 31 دسامبر 1978 ـ 20 محرم 1398
ـ در ساعت يك بامداد، يكي از مأموران شهرباني كاشاني توسط چند نفر ناشناس مضروب شد.
ـ در ساعت 9/30، تظاهراتي در دانشسراي راهنمايي تحصيلي بابل از سوي 40 نفر در اعتراض به بازداشت يكي از دبيران به نام آقاي حسين صادق افراكتي برپا گرديد. اين عده در ادامه اعتراض خود از رفتن به كلاس خودداري كردند و از دانشسرا خارج شدند؛ همچنين در ساعت 15، حدود 150 نفر ديگر از دانشجويان، به تبعيت از اقدامات دانشجويان وقت صبح، از شركت در كلاس درس خودداري كردند و ضمن برپايي تظاهرات در محوطه دانشسرا، شعارهاي «مرگ بر ساواك، پيروزي و آزادي صادقي را مي خواهيم، زنده باد پيروزي و استقلال، زنده باد خميني» سر دادند.
ـ در ساعت 10/30، تظاهراتي در تهران در اعتراض نسبت به سفر رئيس جمهور امريكا به ايران از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان حافظ برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن حمل پلاكاردهاي با مضمون بازگشت امام و آزادي طالقاني و منتظري، با دخالت مأموران متفرق و حدود 12 نفر دستگير شدند.
ـ در ساعت 10/40، گروهي قصد حمله به شركت كشت و صنعت امريكا واقع در خيابان قوام السلطنه تهران را داشتند كه با شليك هوايي از سوي يكي از مأموران، متفرق شدند.
ـ در ساعت 10/50، تظاهراتي در تهران در اعتراض به سفر كارتر به ايران، از سوي جمعيتي حدود 700 نفر از دانشجويان در خيابان تخت جمشيد برپا گرديد. تظاهر كنندگان پلاكارد هايي به زبان انگليسي و با مضمون آزادي زندانيان سياسي و بازگشت امام به وطن با خود حمل مي كردند. اين عده با دخالت مأموران متفرق و دو نفر دستگير شدند.
ـ در ساعت 11/45، تظاهراتي در تهران در اعتراض به ورود كارتر به ايران از سوي حدود 40 نفر در خيابان شاهپور برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن حمل پلاكارد، شعارهايي عليه رژيم سر مي دادند و با دخالت مأموران متفرق و حدود 4 نفر دستگير شدند.
ـ در پي سفر رئيس جمهور امريكا به ايران، گروهي از دانشجويان ايراني مقيم لس آنجلس كه همگي ماسك بر چهره داشتند، اقدام به برپايي تظاهرات و سردادن شعار عليه شاه ايران كردند.
ـ جمعيتي حدود 400 نفر از دانشجويان ايراني، در اعتراض به سفر پرزيدنت كارتر به ايران، تظاهراتي در مقابل كاخ سفيد برپا كردند. تظاهر كنندگان، كارتر را سلطان بادام زميني مي خواندند. دانشجويان ضمن سردادن شعار «مرگ بر كارتر» و «مگر بر شاه »، اوراقي از سوي فدراسيون دانشجويان ايراني در امريكا توزيع كردند كه در آنها از حقوق بشر به عنوان يك تبليغات توخالي ياد شده بود.
ـ بنابر گزارش آسوشيتدپرس، هم زمان با ورود كارتر به ايران، تظاهر كنندگان ايراني ضمن اجتماع در نزديكي سفارت ايالات متحده در مركز تهران، محوطه دانشگاه تهران، و مقابل يك شركت مشترك ايراني و امريكايي، شعارهايي با مضمون «ما از امريكا متنفريم، مرگ برامپرياليسم و..» سر دادند.
ـ رويتر گزارش داد:«هنگامي كه دو رهبر [شاه ـ كارتر] از منطقه تجاري تهران عبور مي كردند، جمعيت نسبتا زيادي بر ضد سفر كارتر تظاهرات كردند.»
ـ بنابر خبرگزاري فرانسه، تظاهراتي ضد امريكايي در ده تا دوازده نقطه تهران در گروه هاي كوچك برپا گرديد. تظاهر كنندگان شعارهايي از قبيل «مرده باد كارتر، ما از امريكا متنفريم، كارتر برو به خانه ات» سر دادند.
يكشنبه 1356/10/11 ـ 1 ژانويه 1978 ـ 21 محرم 1398
ـ در پي سخنراني هاي افشاگرانه حجت الاسلام فاكر دراستان خوزستان، ساواك آبادان در
نامه اي به اداره كل سوم از آنان خواست تا نسبت به ممنوع المنبركردن ايشان اقدام نمايند.
ـ جيمي كارتر پس از هفده ساعت اقامت در تهران و گفتگو با محمدرضا پهلوي، ايران را ترك كرد و راهي هند شد. او در سخنان خود حين ورود به ايران، ضمن اشاره به اشتراك نظر در زمينه حقوق بشربا شاه، انسان گرايي و حس آزادي خواهي شاه را به او تبريك گفت و تأييد كرد كه «اتحاد ايران و امريكا باقي خواهد ماند.»
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در تهران، از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان شاه بر پا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن سردادن شعار عليه سازمان هاي انتظامي و امنيتي، با دخالت مأموران متفرق شدند.
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در تهران از سوي عده اي حدود صد نفر در خيابان آذربايجان برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن سردادن شعار عليه رژيم با دخالت مأموران متفرق شدند.
ـ در ساعت 18/45، تظاهراتي در تهران از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان سپه بر پا گرديد.
دو شنبه 1356/10/12 ـ 2 ژانويه 1978 ـ 22 محرم 1398
ـ بنابر گزارش روزنامه الثوره چاپ بغداد از قول روزنامه اسرائيلي يديور آهاروزت، شاه ايران از بگين، نخست وزير اسرائيل،دعوت كرد تا به منظور ملاقات با ملك حسين و كارتر به ايران بيايد ؛ اما بگين به جاي خود موشه دايان، وزير خارجه اسرائيل را به تهران فرستاد.
ـ از ساعت 18 الي 21، برنامه اي تحت عنوان «نور و صدا» در مورد وقايع كربلا با حضور جمعيتي حدود 4 هزار نفر در مسجد مهديه واقع در سه راه تهران ويلا اجرا گرديد. كارگردان اين برنامه آقاي كمال بنان و با همكاري شيخ علي اصغر مرواريد (واعظ ممنوع المنبر) تدارك ديده شده بود.
سه شنبه 1356/10/13 ـ 3 ژانويه 1978 ـ 23 محرم 1398
ـ ساواك قم در تلگرافي خطاب به ساواك كرمان، ضمن اشاره به اقدامات آقاي محمدمهدي رباني رانكوهي و در نهايت تبعيد اجباري ايشان به شهر بابك، از ساواك اين شهر خواست تا اعمال و رفتار آقاي رباني رانكوهي را در برخورد با آقاي شيخ حبيب الله قويدل ـ كه از طرفداران [امام] خميني است و قرار است براي وي مسكني اختيار نمايد ـ كنترل كند.
چهارشنبه 1356/10/14 ـ 4 ژانويه 1978 ـ 24 محرم 1398
ـ بنابراين گزارش ساواك در پايان امروز، شعارهاي مضره اي از جمله «مرگ بر كد66 ستمگر، نفرين بر كد 66، لعنت بر كد 66، پيروز باد مبارزه مجاهدين و ما پيروزيم» (كد66 منظور شاه است ) بر روي در كليه دبيرستان ها، فرمانداري و خانه رئيس آموزش و پرورش شهرستان كازرون نوشته شد كه توسط مسئولان نسبت به محو آنها اقدام گرديد.
پنج شنبه 1356/10/15 ـ 5 ژانويه 1978 ـ 25 محرم 1398
ـ بنابر گزارش روزنامه انگليسي مورنينگ استار، تظاهراتي در لندن از سوي عده اي از دانشجويان ايراني برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن اعتراض به چشم پوشي پرزيدنت كارتر نسبت به كيفيت حقوق بشر، به رژيم ايران كه هنوز تحت سلطه رژيمي بر پايه ترور بناست، نيز اعتراض كردند. اين عده پوسترهايي با شعارهاي «فروش اسلحه براي كمك به حكومت ديكتاتوري شاه موقوف » حمل مي كردند.
جمعه 1356/10/16 ـ 6 ژانويه 1978 ـ 26 محرم 1398
ـ اعلاميه اي تحت عنوان «آقاي نخست وزير» با مضمون افشاگري عليه رژيم، در كيوسك تلفن واقع در خيابان حكيم نظامي شركت لوان تور اصفهان نصب گرديد.
ـ بنابر گزارش ساواك، در پايان امروز اعلاميه هايي از سوي افراد ناشناس تحت عنوان «زنده باد خميني ـ مرگ بر دودمان پهلوي» در خيابان ششم بهمن ودبستان سنائي فرويدونكنار ـ از توابع بابلسر ـ توزيع شد. اين اعلاميه ها توسط سرايدار مدرسه جمع آوري گرديد.
ـ راديو صداي ملي ايران در برنامه امشب خود ضمن اشاره به پايان ديدار شاه و كارتر اظهار داشت، شاه در مصاحبه با خبرنگاران امريكايي در پاسخ به اين سؤال كه آيا از ديدار كارتر راضي بوده است؟ گفت : «بله، واقعا راضي هستم. همان طور هنگامي كه از ايالات متحده بازديد كردم راضي بودم. من فكر مي كنم روابط مستحكمي بين دو كشور برقرار شده است.»
شنبه 1356/10/17 ـ 7 ژانويه 1978 ـ 27 محرم 1398
ـ مقاله توهين آميز نسبت به امام خميني (ره) و مخالفان انقلاب سفيد شاه تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» با نام مستعار احمد رشيدي مطلق در روزنامه اطلاعات به چاپ
رسيد.
ـ تظاهراتي در مشهد از سوي حدود 4 هزار نفر از زنان و دختران (ساواك در گزارش ديگري، تعداد شركت كنندگان در اين تظاهرات را صد نفر اعلام كرد). با پوشش كامل در اعتراض به كشف حجاب برپا شد و در پايان حدود 100 نفر از تظاهر كنندگان توسط مأموران دستگير شدند. روزنامه رستاخيز در واكنشي به اين حركت زنان نوشت : «اين تظاهري از يك اتحاد نامقدس سرخ و سياه است.»
ـ بنابر گزارش ساواك اعلاميه اي در دبيرستان فرخي شهرستان مريوان ـ استان كردستان ـ توسط مأموران مشاهده گرديد. در اين اعلاميه چنين آمده بود: «زنده باد آنهايي كه هرگز دوستان شهيد و ناكام خود را فراموش نمي كنند، زنده باد كساني كه از خود مي گذرند و منافع شخصي خود را زير پا مي گذارد و براي پيشرفت مردم مي كوشند، بر خيزيد، تا كي زير بار ظلم و ستم مأموران ساواك و شهرباني باشيم.»
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در قم با حضور جمعيتي حدود 2 هزار نفر درمسجد اعظم برپا گرديد.
ـ درساعت 21/15، تظاهراتي در قم از سوي حدود 300 نفر در مقابل مدرسه خان برپا شد.
يكشنبه 1356/10/18 ـ 8 ژانويه 1978 ـ 28 محرم 1398
ـ بنابراين گزارش ساواك در ساعت 9، بريده مطلبي كه از روزنامه اطلاعات به قلم احمد رشيدي مطلق تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» بر روي ديوار مدرسه خان قم نصب شده بود، توسط يكي از طلاب با صداي بلند خوانده شد. طلاب با شنيدن نام امام صلوات فرستادند و ضمن خروج از مدرسه، اقدام به برپايي تظاهرات كردند و به سمت منزل آيت الله گلپايگاني رفتند. ايشان ضمن ايراد سخناني، از طلاب خواستند تا وحدت خود را حفظ نمايند؛ همچنين اعلام كردند «اينها دروغ مي گويند كه ما با كارهاي آنان موافقيم. علما همه مخالفند.» پس از خاتمه سخنراني آيت الله گلپايگاني، تظاهر كنندگان به سمت منزل آقاي شريعتمداري رفتند و ظهر امروز با خاتمه سخنراني ايشان متفرق شدند.
ـ صبح امروز كلاس هاي درس حوزه علميه قم در اعتراض به مقاله توهين آميز «ايران و استعمار سرخ و سياه» تعطيل شد.
ـ در ساعت 15/30، اجتماعي از طلاب در منازل آيت الله نجفي و آيت الله سيد صادق روحاني برپا گرديد. در ساعت 16/30، طلاب حوزه علميه در مسجد اعظم اجتماع كردند و پس از سخنراني آيت الله شيخ مرتضي حائري درباره مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، مجددا تظاهرات ديگري در قم برپا گرديد كه تا ساعت 20/30 ادامه داشت. در تظاهرات امروز شهر قم، تظاهر كنندگان شعارهاي «درود بر خميني ـ مرگ بر اين حكومت يزيدي» سردادند.
دوشنبه 1356/10/19 ـ 9 ژانويه 1978 ـ 29 محرم 1398
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، حوزه علميه بازار و مغازه هاي اطراف قم
تعطيل گرديد.
ـ در ساعت 10/30، مراسمي در قم با سخنراني آقاي ناصر مكارم شيرازي در مسجد اميرالمؤمنين برگزار شد.
ـ صبح امروز، پس از پايان مراسم سخنراني آقاي سيد حسين شجاعي مازندراني، تظاهراتي از سوي عده اي از طلاب در مدرسه خان قم برپا شد. تظاهر كنندگان سپس به سمت مسجد اعظم اين شهر رفتند و خواستار تعطيلي كلاس درس آقاي شريعتمداري شدند و پس از آن به منازل آقايان شيخ هاشم آملي، علامه طباطبايي و صدر خراساني رفتند.
ـ تلگرافي از سوي آقايان سيد جواد مدرسي و محمود علومي از يزد درباره مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات به آقايان شريعتمداري، گلپايگاني، روحاني و حائري در قم مخابره شد.
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، حوزه علميه مشهد تعطيل و تظاهرات گسترده اي از سوي روحانيون و طلاب در اين شهر برپا گرديد.
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز «ايران و استعمار سرخ و سياه» در روزنامه اطلاعات، در ساعت 13، حدود40 نفر از اهالي مشهد در خيابان خسروي نو اقدام به برپايي تظاهرات كردند و شيشه هاي يكي از شعب بانك ملي و تعاوني را شكستند. اين عده در پايان با دخالت مأموران متفرق و چند نفر از آنها دستگير شدند.
ـ در پي انتشار مقاله اي توهين آميز در مورد امام در روزنامه آفتاب شرق (چاپ استان خراسان)، تعدادي از مدرسين حوزه علميه مشهد در اعتراض به مطالب اين روزنامه، كلاس درس خود را تعطيل كردند. همچنين عده اي از طلاب ضمن اجتماع در مقابل مدارس علوم ديني نواب، سليمان خان، ميلاني و ملاحيدر، به مقاله توهين آميز اين روزنامه، تبعيد سه تن از روحانيون اين شهر و دستگيري چند تن از زنان تظاهر كننده در سالروز 17 دي، اعتراض كردند.
ـ در ساعت 16، پس از اجتماع جمعيتي حدود ده هزار نفر در مدرسه خان و مسجد اعظم قم، تظاهراتي در خيابان صفائيه اين شهر برپا گرديد. اين عده ابتدا به منزل شيخ حسين نوري
رفتند و پس از خروج از آنجا اقدام به برپايي تظاهرات كردند. تظاهركنندگان تعدادي از شيشه هاي يكي از شعب بانك صادرات دفتر حزب رستاخيز را شكستند و پس از درگيري با مأموران، عده زيادي به شهادت رسيدند.
ـ ساواك قم در نامه اي به مديريت كل اداره سوم 312، آمار شهدا و جانبازان واقعه امروز شهر را اين چنين اعلام كرد: «آمار كشته شدگان پنج نفر كه يكي از آنها نوجوان 13 ساله دراثر ازدحام جمعيت فوت نموده و آمار مجروحان نه نفر كه حال دو نفر آنها وخيم مي باشد.»
ـ روحانيون مبارز ايراني خارج از كشور (نجف اشرف) اعلاميه اي در مورد تظاهرات حدود 4 هزار نفر از زنان و دختران مشهد در اعتراض به كشف حجاب انتشار دادند. در اين اعلاميه از حمله پليس به تظاهر كنندگان و دستگيري حدود 100 نفر آنها گزارش شده و نيز اعلام گرديده كه امام خميني در نجف به منظور همدردي با ملت شريف ايران، از برگزاري نماز جماعت و تشكيل كلاس درس خودداري كردند.
ـ هفته نامه اشپيگل، در مورد حادثه قم و تعداد شهداي امروز نوشت:«جريان تظاهرات و اعتراضات با شورش طلبه هاي قم آغاز شد كه طي آن طبق اطلاعات رسمي 6 نفر و طبق اطلاعات غير رسمي 60 نفر به قتل رسيدند.» همچنين روزنامه آبزروز انگلستان ضمن اشاره به تظاهرات طلاب مذهبي قم عليه اقدامات به ستوه آورنده دولت نوشت : «اين تظاهرات با آتش مسلسل پليس در هم كوبيده شد. رسما اعلام شد كه 6 طلبه كشته شده اند. يك آمار غير رسمي حكايت از 11 برابر بيشتراز آن دارد.»
ـ در پايان امروز دو دستگاه اتوبوس در دو منطقه از شهر قم به آتش كشيده شد.
سه شنبه 1356/10/20 ـ 10 ژانويه 1978 ـ 30 محرم 1398
ـ حدود ساعت 8، آيت الله گلپايگاني ضمن حضور در بيمارستان گلپايگاني شهر قم، از مجروحين تظاهرات روز قبل عيادت كرد.
ـ در ساعت 10، يك گروهان از گردان ضربت به منظور تقويت نيروهاي سركوبگر، به
شهرستان قم اعزام شدند.
صبح امروز، در پي تعطيلي بازار شهر كاشان در اعتراض به حوادث 19 دي، با اقدامات مأموران اكثر مغازه ها باز و كسبه مشغول به كار شدند.
ـ در ساعت 11، جلسه اي در قم با حضور آقايان شريعتمداري، نجفي مرعشي، گلپايگاني، حائري و روحاني در منزل آقاي دانش آشتياني برگزار شد. در اين جلسه سه موضوع ذيل بررسي شد:
برپايي تظاهرات به جاي دعوت به آرامش از سوي شيخ محمد يزدي، تعيين مسئول براي مدرسه خان قم به منظور جلوگيري از بي نظمي هاي طلاب، و نامه به آيت الله خوانساري در تهران كه ضمن تماس با مقامات دولتي خواستارخاتمه قضيه قم شود.
ـ پزشكان شهر قم به منظور حمايت از مجروحين و مصدومين اين شهر، كميته اي تشكيل دادند.
ـ تظاهراتي در كاشان از سوي حدود 20 نفر در داخل بازار برپا شد و حدود سه نفر از تظاهر كنندگان توسط مأموران دستگير شدند.
ـ روحانيون شهر سبزوار به منظورحمايت از تظاهر كنندگان شهر قم از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند.
ـ در اين روز اعلاميه اي در مورد اعتراض نسبت به مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات و دعوت از بازاريان به منظور تعطيلي مغازه هايشان، به در ورودي مسجد شاه قزوين نصب شد.
ـ راديو لندن از قول خبرنگار بي بي سي در ايران: در پي درگيري افراد با پليس در روز 19 دي، شش نفر به قتل رسيدند و 70 نفر دستگير شدند. اين زد و خورد به علت مخالفت تظاهركنندگان با آزادي زنان و برنامه هاي اصلاحي شاه ايران بود؛ همچنين در ادامه افزود كه منابع مخالف رژيم ايران، علت تظاهرات را خواستار بازگشت رهبر مخالفان شاه مي دانند.
ـ جمعيتي حدود 2 هزار نفر ضمن اجتماع در مقابل منزل آيت الله گلپايگاني در قم، از ايشان
خواستند تا نسبت به تحويل گرفتن جنازه هاي شهيدان تظاهرات 19 دي اين شهر اقدام نمايد.
ـ نامه اي با امضاي تعدادي از روحانيون حوزه علميه قم در اعتراض به مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات براي آيت الله سيد احمد خوانساري نوشته شد.
ـ اعلاميه اي به مناسبت واقعه 19 دي از سوي حوزه علميه قم منتشر شد.
ـ روحانيون حوزه علميه قم از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند؛ همچنين كليه مغازه هاي بازار و خيابان هاي اطراف اين شهر نيز تعطيل بود.
ـ اعلاميه اي با امضاي جوانان مسلمان با مضمون قدرداني از بازاريان كه به حمايت از تظاهر كنندگان بازار را تعطيل كرده بودند، در مدرسه خان و بازار قم توزيع گرديد.
ـ جمعيتي حدود هزار نفر ضمن اجتماع در مقابل بيمارستان هاي نكويي، كامكار و گلپايگاني قم، خواستار تحويل گرفتن جنازه هاي شهيدان حادثه 19 دي اين شهر شدند.
ـ روحانيون كاشان در اعتراض به واقعه 19 دي از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند.
ـ از ساعت 15 الي 19/45، تظاهرات متعددي در گروه هاي 300 الي 400 نفري در تعدادي از خيابان هاي قم برپا شد.
منبع: نشريه 15 خرداد، شماره 14.
ـ در ساعت يك بامداد، يكي از مأموران شهرباني كاشاني توسط چند نفر ناشناس مضروب شد.
ـ در ساعت 9/30، تظاهراتي در دانشسراي راهنمايي تحصيلي بابل از سوي 40 نفر در اعتراض به بازداشت يكي از دبيران به نام آقاي حسين صادق افراكتي برپا گرديد. اين عده در ادامه اعتراض خود از رفتن به كلاس خودداري كردند و از دانشسرا خارج شدند؛ همچنين در ساعت 15، حدود 150 نفر ديگر از دانشجويان، به تبعيت از اقدامات دانشجويان وقت صبح، از شركت در كلاس درس خودداري كردند و ضمن برپايي تظاهرات در محوطه دانشسرا، شعارهاي «مرگ بر ساواك، پيروزي و آزادي صادقي را مي خواهيم، زنده باد پيروزي و استقلال، زنده باد خميني» سر دادند.
ـ در ساعت 10/30، تظاهراتي در تهران در اعتراض نسبت به سفر رئيس جمهور امريكا به ايران از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان حافظ برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن حمل پلاكاردهاي با مضمون بازگشت امام و آزادي طالقاني و منتظري، با دخالت مأموران متفرق و حدود 12 نفر دستگير شدند.
ـ در ساعت 10/40، گروهي قصد حمله به شركت كشت و صنعت امريكا واقع در خيابان قوام السلطنه تهران را داشتند كه با شليك هوايي از سوي يكي از مأموران، متفرق شدند.
ـ در ساعت 10/50، تظاهراتي در تهران در اعتراض به سفر كارتر به ايران، از سوي جمعيتي حدود 700 نفر از دانشجويان در خيابان تخت جمشيد برپا گرديد. تظاهر كنندگان پلاكارد هايي به زبان انگليسي و با مضمون آزادي زندانيان سياسي و بازگشت امام به وطن با خود حمل مي كردند. اين عده با دخالت مأموران متفرق و دو نفر دستگير شدند.
ـ در ساعت 11/45، تظاهراتي در تهران در اعتراض به ورود كارتر به ايران از سوي حدود 40 نفر در خيابان شاهپور برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن حمل پلاكارد، شعارهايي عليه رژيم سر مي دادند و با دخالت مأموران متفرق و حدود 4 نفر دستگير شدند.
ـ در پي سفر رئيس جمهور امريكا به ايران، گروهي از دانشجويان ايراني مقيم لس آنجلس كه همگي ماسك بر چهره داشتند، اقدام به برپايي تظاهرات و سردادن شعار عليه شاه ايران كردند.
ـ جمعيتي حدود 400 نفر از دانشجويان ايراني، در اعتراض به سفر پرزيدنت كارتر به ايران، تظاهراتي در مقابل كاخ سفيد برپا كردند. تظاهر كنندگان، كارتر را سلطان بادام زميني مي خواندند. دانشجويان ضمن سردادن شعار «مرگ بر كارتر» و «مگر بر شاه »، اوراقي از سوي فدراسيون دانشجويان ايراني در امريكا توزيع كردند كه در آنها از حقوق بشر به عنوان يك تبليغات توخالي ياد شده بود.
ـ بنابر گزارش آسوشيتدپرس، هم زمان با ورود كارتر به ايران، تظاهر كنندگان ايراني ضمن اجتماع در نزديكي سفارت ايالات متحده در مركز تهران، محوطه دانشگاه تهران، و مقابل يك شركت مشترك ايراني و امريكايي، شعارهايي با مضمون «ما از امريكا متنفريم، مرگ برامپرياليسم و..» سر دادند.
ـ رويتر گزارش داد:«هنگامي كه دو رهبر [شاه ـ كارتر] از منطقه تجاري تهران عبور مي كردند، جمعيت نسبتا زيادي بر ضد سفر كارتر تظاهرات كردند.»
ـ بنابر خبرگزاري فرانسه، تظاهراتي ضد امريكايي در ده تا دوازده نقطه تهران در گروه هاي كوچك برپا گرديد. تظاهر كنندگان شعارهايي از قبيل «مرده باد كارتر، ما از امريكا متنفريم، كارتر برو به خانه ات» سر دادند.
يكشنبه 1356/10/11 ـ 1 ژانويه 1978 ـ 21 محرم 1398
ـ در پي سخنراني هاي افشاگرانه حجت الاسلام فاكر دراستان خوزستان، ساواك آبادان در
نامه اي به اداره كل سوم از آنان خواست تا نسبت به ممنوع المنبركردن ايشان اقدام نمايند.
ـ جيمي كارتر پس از هفده ساعت اقامت در تهران و گفتگو با محمدرضا پهلوي، ايران را ترك كرد و راهي هند شد. او در سخنان خود حين ورود به ايران، ضمن اشاره به اشتراك نظر در زمينه حقوق بشربا شاه، انسان گرايي و حس آزادي خواهي شاه را به او تبريك گفت و تأييد كرد كه «اتحاد ايران و امريكا باقي خواهد ماند.»
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در تهران، از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان شاه بر پا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن سردادن شعار عليه سازمان هاي انتظامي و امنيتي، با دخالت مأموران متفرق شدند.
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در تهران از سوي عده اي حدود صد نفر در خيابان آذربايجان برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن سردادن شعار عليه رژيم با دخالت مأموران متفرق شدند.
ـ در ساعت 18/45، تظاهراتي در تهران از سوي جمعي حدود صد نفر در خيابان سپه بر پا گرديد.
دو شنبه 1356/10/12 ـ 2 ژانويه 1978 ـ 22 محرم 1398
ـ بنابر گزارش روزنامه الثوره چاپ بغداد از قول روزنامه اسرائيلي يديور آهاروزت، شاه ايران از بگين، نخست وزير اسرائيل،دعوت كرد تا به منظور ملاقات با ملك حسين و كارتر به ايران بيايد ؛ اما بگين به جاي خود موشه دايان، وزير خارجه اسرائيل را به تهران فرستاد.
ـ از ساعت 18 الي 21، برنامه اي تحت عنوان «نور و صدا» در مورد وقايع كربلا با حضور جمعيتي حدود 4 هزار نفر در مسجد مهديه واقع در سه راه تهران ويلا اجرا گرديد. كارگردان اين برنامه آقاي كمال بنان و با همكاري شيخ علي اصغر مرواريد (واعظ ممنوع المنبر) تدارك ديده شده بود.
سه شنبه 1356/10/13 ـ 3 ژانويه 1978 ـ 23 محرم 1398
ـ ساواك قم در تلگرافي خطاب به ساواك كرمان، ضمن اشاره به اقدامات آقاي محمدمهدي رباني رانكوهي و در نهايت تبعيد اجباري ايشان به شهر بابك، از ساواك اين شهر خواست تا اعمال و رفتار آقاي رباني رانكوهي را در برخورد با آقاي شيخ حبيب الله قويدل ـ كه از طرفداران [امام] خميني است و قرار است براي وي مسكني اختيار نمايد ـ كنترل كند.
چهارشنبه 1356/10/14 ـ 4 ژانويه 1978 ـ 24 محرم 1398
ـ بنابراين گزارش ساواك در پايان امروز، شعارهاي مضره اي از جمله «مرگ بر كد66 ستمگر، نفرين بر كد 66، لعنت بر كد 66، پيروز باد مبارزه مجاهدين و ما پيروزيم» (كد66 منظور شاه است ) بر روي در كليه دبيرستان ها، فرمانداري و خانه رئيس آموزش و پرورش شهرستان كازرون نوشته شد كه توسط مسئولان نسبت به محو آنها اقدام گرديد.
پنج شنبه 1356/10/15 ـ 5 ژانويه 1978 ـ 25 محرم 1398
ـ بنابر گزارش روزنامه انگليسي مورنينگ استار، تظاهراتي در لندن از سوي عده اي از دانشجويان ايراني برپا گرديد. تظاهر كنندگان ضمن اعتراض به چشم پوشي پرزيدنت كارتر نسبت به كيفيت حقوق بشر، به رژيم ايران كه هنوز تحت سلطه رژيمي بر پايه ترور بناست، نيز اعتراض كردند. اين عده پوسترهايي با شعارهاي «فروش اسلحه براي كمك به حكومت ديكتاتوري شاه موقوف » حمل مي كردند.
جمعه 1356/10/16 ـ 6 ژانويه 1978 ـ 26 محرم 1398
ـ اعلاميه اي تحت عنوان «آقاي نخست وزير» با مضمون افشاگري عليه رژيم، در كيوسك تلفن واقع در خيابان حكيم نظامي شركت لوان تور اصفهان نصب گرديد.
ـ بنابر گزارش ساواك، در پايان امروز اعلاميه هايي از سوي افراد ناشناس تحت عنوان «زنده باد خميني ـ مرگ بر دودمان پهلوي» در خيابان ششم بهمن ودبستان سنائي فرويدونكنار ـ از توابع بابلسر ـ توزيع شد. اين اعلاميه ها توسط سرايدار مدرسه جمع آوري گرديد.
ـ راديو صداي ملي ايران در برنامه امشب خود ضمن اشاره به پايان ديدار شاه و كارتر اظهار داشت، شاه در مصاحبه با خبرنگاران امريكايي در پاسخ به اين سؤال كه آيا از ديدار كارتر راضي بوده است؟ گفت : «بله، واقعا راضي هستم. همان طور هنگامي كه از ايالات متحده بازديد كردم راضي بودم. من فكر مي كنم روابط مستحكمي بين دو كشور برقرار شده است.»
شنبه 1356/10/17 ـ 7 ژانويه 1978 ـ 27 محرم 1398
ـ مقاله توهين آميز نسبت به امام خميني (ره) و مخالفان انقلاب سفيد شاه تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» با نام مستعار احمد رشيدي مطلق در روزنامه اطلاعات به چاپ
رسيد.
ـ تظاهراتي در مشهد از سوي حدود 4 هزار نفر از زنان و دختران (ساواك در گزارش ديگري، تعداد شركت كنندگان در اين تظاهرات را صد نفر اعلام كرد). با پوشش كامل در اعتراض به كشف حجاب برپا شد و در پايان حدود 100 نفر از تظاهر كنندگان توسط مأموران دستگير شدند. روزنامه رستاخيز در واكنشي به اين حركت زنان نوشت : «اين تظاهري از يك اتحاد نامقدس سرخ و سياه است.»
ـ بنابر گزارش ساواك اعلاميه اي در دبيرستان فرخي شهرستان مريوان ـ استان كردستان ـ توسط مأموران مشاهده گرديد. در اين اعلاميه چنين آمده بود: «زنده باد آنهايي كه هرگز دوستان شهيد و ناكام خود را فراموش نمي كنند، زنده باد كساني كه از خود مي گذرند و منافع شخصي خود را زير پا مي گذارد و براي پيشرفت مردم مي كوشند، بر خيزيد، تا كي زير بار ظلم و ستم مأموران ساواك و شهرباني باشيم.»
ـ در ساعت 16/30، تظاهراتي در قم با حضور جمعيتي حدود 2 هزار نفر درمسجد اعظم برپا گرديد.
ـ درساعت 21/15، تظاهراتي در قم از سوي حدود 300 نفر در مقابل مدرسه خان برپا شد.
يكشنبه 1356/10/18 ـ 8 ژانويه 1978 ـ 28 محرم 1398
ـ بنابراين گزارش ساواك در ساعت 9، بريده مطلبي كه از روزنامه اطلاعات به قلم احمد رشيدي مطلق تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» بر روي ديوار مدرسه خان قم نصب شده بود، توسط يكي از طلاب با صداي بلند خوانده شد. طلاب با شنيدن نام امام صلوات فرستادند و ضمن خروج از مدرسه، اقدام به برپايي تظاهرات كردند و به سمت منزل آيت الله گلپايگاني رفتند. ايشان ضمن ايراد سخناني، از طلاب خواستند تا وحدت خود را حفظ نمايند؛ همچنين اعلام كردند «اينها دروغ مي گويند كه ما با كارهاي آنان موافقيم. علما همه مخالفند.» پس از خاتمه سخنراني آيت الله گلپايگاني، تظاهر كنندگان به سمت منزل آقاي شريعتمداري رفتند و ظهر امروز با خاتمه سخنراني ايشان متفرق شدند.
ـ صبح امروز كلاس هاي درس حوزه علميه قم در اعتراض به مقاله توهين آميز «ايران و استعمار سرخ و سياه» تعطيل شد.
ـ در ساعت 15/30، اجتماعي از طلاب در منازل آيت الله نجفي و آيت الله سيد صادق روحاني برپا گرديد. در ساعت 16/30، طلاب حوزه علميه در مسجد اعظم اجتماع كردند و پس از سخنراني آيت الله شيخ مرتضي حائري درباره مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، مجددا تظاهرات ديگري در قم برپا گرديد كه تا ساعت 20/30 ادامه داشت. در تظاهرات امروز شهر قم، تظاهر كنندگان شعارهاي «درود بر خميني ـ مرگ بر اين حكومت يزيدي» سردادند.
دوشنبه 1356/10/19 ـ 9 ژانويه 1978 ـ 29 محرم 1398
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، حوزه علميه بازار و مغازه هاي اطراف قم
تعطيل گرديد.
ـ در ساعت 10/30، مراسمي در قم با سخنراني آقاي ناصر مكارم شيرازي در مسجد اميرالمؤمنين برگزار شد.
ـ صبح امروز، پس از پايان مراسم سخنراني آقاي سيد حسين شجاعي مازندراني، تظاهراتي از سوي عده اي از طلاب در مدرسه خان قم برپا شد. تظاهر كنندگان سپس به سمت مسجد اعظم اين شهر رفتند و خواستار تعطيلي كلاس درس آقاي شريعتمداري شدند و پس از آن به منازل آقايان شيخ هاشم آملي، علامه طباطبايي و صدر خراساني رفتند.
ـ تلگرافي از سوي آقايان سيد جواد مدرسي و محمود علومي از يزد درباره مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات به آقايان شريعتمداري، گلپايگاني، روحاني و حائري در قم مخابره شد.
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات، حوزه علميه مشهد تعطيل و تظاهرات گسترده اي از سوي روحانيون و طلاب در اين شهر برپا گرديد.
ـ در پي انتشار مقاله توهين آميز «ايران و استعمار سرخ و سياه» در روزنامه اطلاعات، در ساعت 13، حدود40 نفر از اهالي مشهد در خيابان خسروي نو اقدام به برپايي تظاهرات كردند و شيشه هاي يكي از شعب بانك ملي و تعاوني را شكستند. اين عده در پايان با دخالت مأموران متفرق و چند نفر از آنها دستگير شدند.
ـ در پي انتشار مقاله اي توهين آميز در مورد امام در روزنامه آفتاب شرق (چاپ استان خراسان)، تعدادي از مدرسين حوزه علميه مشهد در اعتراض به مطالب اين روزنامه، كلاس درس خود را تعطيل كردند. همچنين عده اي از طلاب ضمن اجتماع در مقابل مدارس علوم ديني نواب، سليمان خان، ميلاني و ملاحيدر، به مقاله توهين آميز اين روزنامه، تبعيد سه تن از روحانيون اين شهر و دستگيري چند تن از زنان تظاهر كننده در سالروز 17 دي، اعتراض كردند.
ـ در ساعت 16، پس از اجتماع جمعيتي حدود ده هزار نفر در مدرسه خان و مسجد اعظم قم، تظاهراتي در خيابان صفائيه اين شهر برپا گرديد. اين عده ابتدا به منزل شيخ حسين نوري
رفتند و پس از خروج از آنجا اقدام به برپايي تظاهرات كردند. تظاهركنندگان تعدادي از شيشه هاي يكي از شعب بانك صادرات دفتر حزب رستاخيز را شكستند و پس از درگيري با مأموران، عده زيادي به شهادت رسيدند.
ـ ساواك قم در نامه اي به مديريت كل اداره سوم 312، آمار شهدا و جانبازان واقعه امروز شهر را اين چنين اعلام كرد: «آمار كشته شدگان پنج نفر كه يكي از آنها نوجوان 13 ساله دراثر ازدحام جمعيت فوت نموده و آمار مجروحان نه نفر كه حال دو نفر آنها وخيم مي باشد.»
ـ روحانيون مبارز ايراني خارج از كشور (نجف اشرف) اعلاميه اي در مورد تظاهرات حدود 4 هزار نفر از زنان و دختران مشهد در اعتراض به كشف حجاب انتشار دادند. در اين اعلاميه از حمله پليس به تظاهر كنندگان و دستگيري حدود 100 نفر آنها گزارش شده و نيز اعلام گرديده كه امام خميني در نجف به منظور همدردي با ملت شريف ايران، از برگزاري نماز جماعت و تشكيل كلاس درس خودداري كردند.
ـ هفته نامه اشپيگل، در مورد حادثه قم و تعداد شهداي امروز نوشت:«جريان تظاهرات و اعتراضات با شورش طلبه هاي قم آغاز شد كه طي آن طبق اطلاعات رسمي 6 نفر و طبق اطلاعات غير رسمي 60 نفر به قتل رسيدند.» همچنين روزنامه آبزروز انگلستان ضمن اشاره به تظاهرات طلاب مذهبي قم عليه اقدامات به ستوه آورنده دولت نوشت : «اين تظاهرات با آتش مسلسل پليس در هم كوبيده شد. رسما اعلام شد كه 6 طلبه كشته شده اند. يك آمار غير رسمي حكايت از 11 برابر بيشتراز آن دارد.»
ـ در پايان امروز دو دستگاه اتوبوس در دو منطقه از شهر قم به آتش كشيده شد.
سه شنبه 1356/10/20 ـ 10 ژانويه 1978 ـ 30 محرم 1398
ـ حدود ساعت 8، آيت الله گلپايگاني ضمن حضور در بيمارستان گلپايگاني شهر قم، از مجروحين تظاهرات روز قبل عيادت كرد.
ـ در ساعت 10، يك گروهان از گردان ضربت به منظور تقويت نيروهاي سركوبگر، به
شهرستان قم اعزام شدند.
صبح امروز، در پي تعطيلي بازار شهر كاشان در اعتراض به حوادث 19 دي، با اقدامات مأموران اكثر مغازه ها باز و كسبه مشغول به كار شدند.
ـ در ساعت 11، جلسه اي در قم با حضور آقايان شريعتمداري، نجفي مرعشي، گلپايگاني، حائري و روحاني در منزل آقاي دانش آشتياني برگزار شد. در اين جلسه سه موضوع ذيل بررسي شد:
برپايي تظاهرات به جاي دعوت به آرامش از سوي شيخ محمد يزدي، تعيين مسئول براي مدرسه خان قم به منظور جلوگيري از بي نظمي هاي طلاب، و نامه به آيت الله خوانساري در تهران كه ضمن تماس با مقامات دولتي خواستارخاتمه قضيه قم شود.
ـ پزشكان شهر قم به منظور حمايت از مجروحين و مصدومين اين شهر، كميته اي تشكيل دادند.
ـ تظاهراتي در كاشان از سوي حدود 20 نفر در داخل بازار برپا شد و حدود سه نفر از تظاهر كنندگان توسط مأموران دستگير شدند.
ـ روحانيون شهر سبزوار به منظورحمايت از تظاهر كنندگان شهر قم از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند.
ـ در اين روز اعلاميه اي در مورد اعتراض نسبت به مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات و دعوت از بازاريان به منظور تعطيلي مغازه هايشان، به در ورودي مسجد شاه قزوين نصب شد.
ـ راديو لندن از قول خبرنگار بي بي سي در ايران: در پي درگيري افراد با پليس در روز 19 دي، شش نفر به قتل رسيدند و 70 نفر دستگير شدند. اين زد و خورد به علت مخالفت تظاهركنندگان با آزادي زنان و برنامه هاي اصلاحي شاه ايران بود؛ همچنين در ادامه افزود كه منابع مخالف رژيم ايران، علت تظاهرات را خواستار بازگشت رهبر مخالفان شاه مي دانند.
ـ جمعيتي حدود 2 هزار نفر ضمن اجتماع در مقابل منزل آيت الله گلپايگاني در قم، از ايشان
خواستند تا نسبت به تحويل گرفتن جنازه هاي شهيدان تظاهرات 19 دي اين شهر اقدام نمايد.
ـ نامه اي با امضاي تعدادي از روحانيون حوزه علميه قم در اعتراض به مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات براي آيت الله سيد احمد خوانساري نوشته شد.
ـ اعلاميه اي به مناسبت واقعه 19 دي از سوي حوزه علميه قم منتشر شد.
ـ روحانيون حوزه علميه قم از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند؛ همچنين كليه مغازه هاي بازار و خيابان هاي اطراف اين شهر نيز تعطيل بود.
ـ اعلاميه اي با امضاي جوانان مسلمان با مضمون قدرداني از بازاريان كه به حمايت از تظاهر كنندگان بازار را تعطيل كرده بودند، در مدرسه خان و بازار قم توزيع گرديد.
ـ جمعيتي حدود هزار نفر ضمن اجتماع در مقابل بيمارستان هاي نكويي، كامكار و گلپايگاني قم، خواستار تحويل گرفتن جنازه هاي شهيدان حادثه 19 دي اين شهر شدند.
ـ روحانيون كاشان در اعتراض به واقعه 19 دي از برگزاري نماز جماعت خودداري كردند.
ـ از ساعت 15 الي 19/45، تظاهرات متعددي در گروه هاي 300 الي 400 نفري در تعدادي از خيابان هاي قم برپا شد.
منبع: نشريه 15 خرداد، شماره 14.
