آسمان و زمين از نگاه دوربين
نويسنده: امير حسين ابوالفتح*
خورشيد در بعد از ظهري سرد غروب مي کند. چهره ي افق غربي را به گستره اي غني از رنگ هاي زرد، صورتي و قرمز تبديل مي کند و با کم نور شدن شفق، اجرام آسماني بر بلنداي درختان و ساختمان ها چشم نواز مي شوند و ماه و زمين تاب نيز رخ مي نمايانند. زهره هم پس از ماه چشم را مي نوازد.
اکثر مردم چنين صحنه هايي را تجربه کرده اند. اما کاري که ما مي خواهيم انجام دهيم، ثبت چنين تصويري از محل زندگي، کار يا مسافرت خود براي تقسيم آن زيبايي با ديگران حتي روي اينترنت است و اين سوغاتي مجازي است که هر کسي به کمک ابزار تصويربرداري در دست خود مي تواند بگيرد. تصويربرداري از زيبايي هاي طبيعي آسمان، مقارنه ها، گرفت ها و غيره موضوع بحث اين مقاله است.
دوربين هاي ديجيتال قابليت نمايش تصوير را پس از تصويربرداري در اختيار شما قرار مي دهند و شما مي توانيد عکس خود را در نمايشگر داخلي دوربين ببينيد. اين قابليت به شما امکان بررسي دقيق وضوح و زمان نوردهي عکس را مي دهد و شما مي توانيد آن را بي درنگ قبل از از دست رفتن سوژه تصحيح کنيد. آيا عکس زياد نور ديده است؟ آيا فکوس نيست؟ خيلي آسان عکس را پاک کنيد و دوباره سعي کنيد.
سه پايه شما بايد کاملاً محکم و بدون لرزش باشد، تحمل وزن ابزارهاي شما را داشته و از طرفي وزن زيادي نداشته باشد تا به راحتي قابل حمل به مناطق مختلف باشد. خوب است براي استقرار بهتر بتواند، بدون باز شدن ستوي مرکزي سه پايه، از طريق پايه ها دوربين را به ارتفاع چشم از سطحي که بر روي آن ايستاده ايد برساند. سهولت قاب بندي و نشانه گيري توسط دوربين را نيز با کلّگي مناسب، مانند يک کلّگي توپي کوچک ولي مقاوم، به شما ارائه کند.
اما قبل از گرفتن عکس بايد نکاتي را در مورد قاب بندي نجومي مناسب بدانيد.
قرارگيري سوژه ها در عکس بهتر است بر اساس قوانين يک سوم انتخاب شوند. تصور کنيد ميدان ديد دوربين شما به سه قسمت مساوي در هر دو ضلع افقي و عمودي تقسيم شود. سوژه ي خود را در نزديکي تقاطع خط هاي يک سوم، که به نقاط طلايي مشهورند، قرار دهيد تا از بنيادي ترين اصل زيبايي شناختي عکس استفاده کرده باشيد.
براي مثال، اگر افق را در کادر عکس بر روي خط يک سوم پايين قرار دهيد، تصوير زنده تري، به نسبت عکس که افق آن در وسط کادر قرار گرفته باشد، به دست مي آوريد. همچنين سوژه ي نجومي نيز اگر وسط قرار گيرد از زيبايي آن تا حد زيادي کم مي شود و زنده به نظر نمي آيد.
اگر در شهر ها زندگي مي کنيد حتماً با مشکل آلودگي نوري دست به گريبان هستيد. نورهاي مزاحم تأثير بدي بر اتفاقات نجومي دارند و جزييات آنها را از بين مي برند و مانع نوردهي بلند مدت در زمان نياز مي شوند. بنابراين اگر رخدادي پيش رو داريد که نوردهي طولاني نياز دارد، بهتر است به فکر مکان هايي با آلودگي نوري کمتر باشيد.
بهتر است قبل از تاريکي هوا به مکان مورد نظر خود برسيد و قدمي بزنيد تا نماهاي بهتري براي زمينه ي عکس خود بيابيد. حتي چند قدم آن طرف يا اين طرف مي تواند تأثير زيادي در بهبود ديد عکس بگذارد. اول نماي خوبي را پيدا کنيد و سپس توسط ويزور دوربين آن را بررسي کنيد که آيا افقي بهتر است يا عمودي؟ اگر مطمئن نشديد هر دو را امتحان کنيد.
سپس دوربين را بر روي سه پايه سوار کنيد و تنظيمات نهايي را انجام دهيد. به عنوان مثال اگر از لنز زوم استفاده مي کنيد، نماي خود را از ميدان ديد باز به ميدان ديد بسته برسانيد تا مطمئن شويد که کدام نماي بهتري است و ناخواسته هاي عکس را حذف کنيد. در نهايت، قبل از باز کردن پرده ي شاتر، مجددا ويزور را براي خطاهاي احتمالي مانند چراغ هاي مزاحم، بازتاب ها و ... چک کنيد.
مي توانيد از نور شفق براي نماي ضد نور استفاده و اجرام و وقايع سر شب را با آن تلفيق کنيد. مانند هلال باريک ماه يا سيارات و مقارنه هاي زيبا در آسمان لاجوردي. خوب است درخت يا رصدگري با تلسکوپش را نيز به صورت ضدّ نور در زمينه ي عکس بگذاريد.
بهتر است براي وقايع خاص مانند گرفت ها از چند شب قبل به تمرين بپردازيد تا نتيجه ي کار بهتر شود. هر چند که اتفاقات ناخواسته و پيش بيني ناپذير، مانند لايه ابر نازک يا رطوبت زياد، ضريب اطمينان تمرينات قبلي را کم خواهد کرد.
زمان نوردهي به سوژه بستگي دارد. اگر قصد عکاسي نقطه اي از ستارگان و سوژه ي خود را داريد، حتي تا حدود يک دقيقه را با لنزهاي فيش آي و سه پايه ثابت مي توانيد انجام دهيد. اين در صورتي است که همين کار توسط لنزهايي با فاصله ي کانوني بيشتر يا زمان نوردهي بيشتر، بايد توسط موتور ردياب انجام شود. موتور ردياب دوربين شما را براي مدت زمان بيشتري با لنزهاي نرمال يا تله به سوي يک نقطه در آسمان نگه مي دارد. براي بهترين نتيجه مطمئن باشيد آسمان کاملاً تاريک است.
در حين نوردهي در مکان هاي کاملاً تاريک از چراغ قوه با نور مناسب يا فلاش مي توانيد براي نورپردازي زمينه ي عکس استفاده کنيد. منبع نور شما بايد کنترل شده باشد و نور را به ميزان مناسب روي سوژه بپاشد. مي توانيد با از کنار تاباندن نور سوژه ي خود را به نوعي ضدّ نور کنيد.
عکاسي کردن در کنار درياچه هاي آرام به ثبت بازتاب نور اجرام در آب مي انجامد. بازتاب رنگي ستارگان در آب از سوژه هاي دلچسب عکاسي است.
بر خلاف دوربين هاي نگاتيو، ديجيتال ها قادر به عکاسي چند مرحله اي بر روي يک فريم نيستند. با استفاده از اين دوربين ها و رعايت قوانين عکاسي چند مرحله اي مي توانيد از نرم افزارهايي مانند فتوشاپ براي ساخت اين قبيل عکس ها استفاده کنيد و تک تک عکس ها را بدون جابه جايي قاب، رنگ، نور و برش روي هم بگذاريد.
مهم نيست که از چه دوربيني استفاده مي کنيد، مهم اين است که خلق اثر شما بيانگر زيبايي هاي آسمان و طبيعت در کنار هم باشد و آسمان و زمين را به هم پيوند داده باشد.
2- مطمئن باشيد که افق تصوير تراز است . ترازهايي که بر روي کفشکي فلاش دوربين نصب مي شوند و امروزه در بازار فروشندگان دوربين به راحتي پيدا مي شوند، کمک خوبي براي اين کارند.
3- حتماً از دکلانشور براي تصويربرداري استفاده کنيد تا از لرزش دست کاسته شود. دکلانشورهاي دوربين هاي ديجيتال مخصوص نوع و مارک دوربين ساخته مي شوند.
4- از بالاترين کيفيت تصويربرداري در دوربين هاي ديجيتال استفاده کنيد تا حداکثر اطلاعات در عکس ثبت شود.
5- استفاده از حساسيت هاي بالا در نگاتيو موجب افزايش گرين ( دانه دانه) تصوير و در ديجيتال سبب افزايش نويز و کاهش اطلاعات مي شود . از حساسيت هاي واقعي براي عکاسي در شب استفاده کنيد.
6- تصوير برداري با تنظيمات مختلف مي تواند شما را در رسيدن به نتيجه ي مطلوب ياري کند. هميشه عکس هاي خود را ( به غير از ردّ ستارگان) کمي با نوردهي بيشتر و کمتر هم انجام دهيد تا مطمئن باشيد يکي از آنها مطلوب است.
7- باتري دوربين خود را هميشه قبل از عکاسي شارژ کنيد تا زودتر از انتظارتان خالي نشود.
8- از نور قوي براي کار با دوربين استفاده نکنيد. تابش و بازتاب آن به عکس آسيب مي رساند. نور قرمز ضعيف بهتر به عکاس کمک مي کند.
9- مراقب دماي هوا حتي در تابستان باشد. همچنين حشرات هميشه مي توانند آسيب رسان باشند. در مکان هايي که مار ممکن است در نزديکي شما باشد مراقب زير سه پايه ي عکاسي خود باشيد.
10- از امنيت مکان عکاسي مطمئن شويد. مراقب مزاحمان باشيد و سعي کنيد نظر کسي را به سوي خود جلب نکنيد.
* امير حسين ابوالفتح، منجم آماتور پر سابقه و عکاس ماهر آسمان شب است . وبگاه شخصي او: WWW.torgheh.ir
منبع: نشريه نجوم، شماره 188
اکثر مردم چنين صحنه هايي را تجربه کرده اند. اما کاري که ما مي خواهيم انجام دهيم، ثبت چنين تصويري از محل زندگي، کار يا مسافرت خود براي تقسيم آن زيبايي با ديگران حتي روي اينترنت است و اين سوغاتي مجازي است که هر کسي به کمک ابزار تصويربرداري در دست خود مي تواند بگيرد. تصويربرداري از زيبايي هاي طبيعي آسمان، مقارنه ها، گرفت ها و غيره موضوع بحث اين مقاله است.
لوازم
دوربين هاي ديجيتال قابليت نمايش تصوير را پس از تصويربرداري در اختيار شما قرار مي دهند و شما مي توانيد عکس خود را در نمايشگر داخلي دوربين ببينيد. اين قابليت به شما امکان بررسي دقيق وضوح و زمان نوردهي عکس را مي دهد و شما مي توانيد آن را بي درنگ قبل از از دست رفتن سوژه تصحيح کنيد. آيا عکس زياد نور ديده است؟ آيا فکوس نيست؟ خيلي آسان عکس را پاک کنيد و دوباره سعي کنيد.
سه پايه شما بايد کاملاً محکم و بدون لرزش باشد، تحمل وزن ابزارهاي شما را داشته و از طرفي وزن زيادي نداشته باشد تا به راحتي قابل حمل به مناطق مختلف باشد. خوب است براي استقرار بهتر بتواند، بدون باز شدن ستوي مرکزي سه پايه، از طريق پايه ها دوربين را به ارتفاع چشم از سطحي که بر روي آن ايستاده ايد برساند. سهولت قاب بندي و نشانه گيري توسط دوربين را نيز با کلّگي مناسب، مانند يک کلّگي توپي کوچک ولي مقاوم، به شما ارائه کند.
اما قبل از گرفتن عکس بايد نکاتي را در مورد قاب بندي نجومي مناسب بدانيد.
قاب بندي
قرارگيري سوژه ها در عکس بهتر است بر اساس قوانين يک سوم انتخاب شوند. تصور کنيد ميدان ديد دوربين شما به سه قسمت مساوي در هر دو ضلع افقي و عمودي تقسيم شود. سوژه ي خود را در نزديکي تقاطع خط هاي يک سوم، که به نقاط طلايي مشهورند، قرار دهيد تا از بنيادي ترين اصل زيبايي شناختي عکس استفاده کرده باشيد.
براي مثال، اگر افق را در کادر عکس بر روي خط يک سوم پايين قرار دهيد، تصوير زنده تري، به نسبت عکس که افق آن در وسط کادر قرار گرفته باشد، به دست مي آوريد. همچنين سوژه ي نجومي نيز اگر وسط قرار گيرد از زيبايي آن تا حد زيادي کم مي شود و زنده به نظر نمي آيد.
زمان و مکان
اگر در شهر ها زندگي مي کنيد حتماً با مشکل آلودگي نوري دست به گريبان هستيد. نورهاي مزاحم تأثير بدي بر اتفاقات نجومي دارند و جزييات آنها را از بين مي برند و مانع نوردهي بلند مدت در زمان نياز مي شوند. بنابراين اگر رخدادي پيش رو داريد که نوردهي طولاني نياز دارد، بهتر است به فکر مکان هايي با آلودگي نوري کمتر باشيد.
بهتر است قبل از تاريکي هوا به مکان مورد نظر خود برسيد و قدمي بزنيد تا نماهاي بهتري براي زمينه ي عکس خود بيابيد. حتي چند قدم آن طرف يا اين طرف مي تواند تأثير زيادي در بهبود ديد عکس بگذارد. اول نماي خوبي را پيدا کنيد و سپس توسط ويزور دوربين آن را بررسي کنيد که آيا افقي بهتر است يا عمودي؟ اگر مطمئن نشديد هر دو را امتحان کنيد.
سپس دوربين را بر روي سه پايه سوار کنيد و تنظيمات نهايي را انجام دهيد. به عنوان مثال اگر از لنز زوم استفاده مي کنيد، نماي خود را از ميدان ديد باز به ميدان ديد بسته برسانيد تا مطمئن شويد که کدام نماي بهتري است و ناخواسته هاي عکس را حذف کنيد. در نهايت، قبل از باز کردن پرده ي شاتر، مجددا ويزور را براي خطاهاي احتمالي مانند چراغ هاي مزاحم، بازتاب ها و ... چک کنيد.
مي توانيد از نور شفق براي نماي ضد نور استفاده و اجرام و وقايع سر شب را با آن تلفيق کنيد. مانند هلال باريک ماه يا سيارات و مقارنه هاي زيبا در آسمان لاجوردي. خوب است درخت يا رصدگري با تلسکوپش را نيز به صورت ضدّ نور در زمينه ي عکس بگذاريد.
بهتر است براي وقايع خاص مانند گرفت ها از چند شب قبل به تمرين بپردازيد تا نتيجه ي کار بهتر شود. هر چند که اتفاقات ناخواسته و پيش بيني ناپذير، مانند لايه ابر نازک يا رطوبت زياد، ضريب اطمينان تمرينات قبلي را کم خواهد کرد.
زمان نوردهي به سوژه بستگي دارد. اگر قصد عکاسي نقطه اي از ستارگان و سوژه ي خود را داريد، حتي تا حدود يک دقيقه را با لنزهاي فيش آي و سه پايه ثابت مي توانيد انجام دهيد. اين در صورتي است که همين کار توسط لنزهايي با فاصله ي کانوني بيشتر يا زمان نوردهي بيشتر، بايد توسط موتور ردياب انجام شود. موتور ردياب دوربين شما را براي مدت زمان بيشتري با لنزهاي نرمال يا تله به سوي يک نقطه در آسمان نگه مي دارد. براي بهترين نتيجه مطمئن باشيد آسمان کاملاً تاريک است.
در حين نوردهي در مکان هاي کاملاً تاريک از چراغ قوه با نور مناسب يا فلاش مي توانيد براي نورپردازي زمينه ي عکس استفاده کنيد. منبع نور شما بايد کنترل شده باشد و نور را به ميزان مناسب روي سوژه بپاشد. مي توانيد با از کنار تاباندن نور سوژه ي خود را به نوعي ضدّ نور کنيد.
عکاسي کردن در کنار درياچه هاي آرام به ثبت بازتاب نور اجرام در آب مي انجامد. بازتاب رنگي ستارگان در آب از سوژه هاي دلچسب عکاسي است.
بر خلاف دوربين هاي نگاتيو، ديجيتال ها قادر به عکاسي چند مرحله اي بر روي يک فريم نيستند. با استفاده از اين دوربين ها و رعايت قوانين عکاسي چند مرحله اي مي توانيد از نرم افزارهايي مانند فتوشاپ براي ساخت اين قبيل عکس ها استفاده کنيد و تک تک عکس ها را بدون جابه جايي قاب، رنگ، نور و برش روي هم بگذاريد.
مهم نيست که از چه دوربيني استفاده مي کنيد، مهم اين است که خلق اثر شما بيانگر زيبايي هاي آسمان و طبيعت در کنار هم باشد و آسمان و زمين را به هم پيوند داده باشد.
10 نکته مهم عکاسي موفق
2- مطمئن باشيد که افق تصوير تراز است . ترازهايي که بر روي کفشکي فلاش دوربين نصب مي شوند و امروزه در بازار فروشندگان دوربين به راحتي پيدا مي شوند، کمک خوبي براي اين کارند.
3- حتماً از دکلانشور براي تصويربرداري استفاده کنيد تا از لرزش دست کاسته شود. دکلانشورهاي دوربين هاي ديجيتال مخصوص نوع و مارک دوربين ساخته مي شوند.
4- از بالاترين کيفيت تصويربرداري در دوربين هاي ديجيتال استفاده کنيد تا حداکثر اطلاعات در عکس ثبت شود.
5- استفاده از حساسيت هاي بالا در نگاتيو موجب افزايش گرين ( دانه دانه) تصوير و در ديجيتال سبب افزايش نويز و کاهش اطلاعات مي شود . از حساسيت هاي واقعي براي عکاسي در شب استفاده کنيد.
6- تصوير برداري با تنظيمات مختلف مي تواند شما را در رسيدن به نتيجه ي مطلوب ياري کند. هميشه عکس هاي خود را ( به غير از ردّ ستارگان) کمي با نوردهي بيشتر و کمتر هم انجام دهيد تا مطمئن باشيد يکي از آنها مطلوب است.
7- باتري دوربين خود را هميشه قبل از عکاسي شارژ کنيد تا زودتر از انتظارتان خالي نشود.
8- از نور قوي براي کار با دوربين استفاده نکنيد. تابش و بازتاب آن به عکس آسيب مي رساند. نور قرمز ضعيف بهتر به عکاس کمک مي کند.
9- مراقب دماي هوا حتي در تابستان باشد. همچنين حشرات هميشه مي توانند آسيب رسان باشند. در مکان هايي که مار ممکن است در نزديکي شما باشد مراقب زير سه پايه ي عکاسي خود باشيد.
10- از امنيت مکان عکاسي مطمئن شويد. مراقب مزاحمان باشيد و سعي کنيد نظر کسي را به سوي خود جلب نکنيد.
* امير حسين ابوالفتح، منجم آماتور پر سابقه و عکاس ماهر آسمان شب است . وبگاه شخصي او: WWW.torgheh.ir
منبع: نشريه نجوم، شماره 188
