منظومه ي سياره اي خارق العاده در يافته هاي کپلر
ترجمه:شادي حامدي آزاد
جک ليزور، دانشمند علوم سياره اي و يکي از اعضاي گروه علمي کپلر در مرکز پژوهش هاي ايمز ناسا، مي گويد:«منظومه ي سياره اي کپلر 11 شگفت انگيز است.به طرز شگفت آوري فشرده است و به طرز شگفت آوري در يک صفحه قرار گرفته است و تعداد بسياري سياره هاي بزرگ دارد که نزديک به خورشيدشان در مدارند.ما نمي دانستيم چنين منظومه اي هم ممکن است وجود داشته باشد».
به بيان ديگر، کپلر 11 کامل ترين و فشرده ترين منظومه ي سياره اي را دارد که تا به حال فراتر از منظومه ي خودمان کشف شده است.به گفته ي ليزور:«ستاره هاي اندکي هستند که بيش از يک سياره ي گذرکننده داشته باشند و کپلر 11 نخستين ستاره ي شناخته شده است که بيش از سه سياره ي اين چنيني دارد.مي دانيم که چنين منظومه هايي معلوم نيستند.قطعاً خيلي کمتر از يک درصد ستاره ها منظومه اي شبيه کپلر 11 دارند.اما اين که تعدادشان يک در هزار، يک در ده هزار، يا يک در ميليون است را نمي دانيم زيرا فقط يکي از آن ها را رصد کرده ايم».
همه ي سياره هايي که به دور کپلر 11، ستاره ي کوتوله ي زرد، مي گردند بزرگ تر از زمين اند و بزرگ ترين آن ها از نظر اندازه با اورانوس و نبپتون قابل مقايسه است.فاصله ي دروني ترين سياره ي اين منظومه، به نام کپلر 11 بي، تا ستاره اش ده بار نزديک تر از فاصله ي زمين -خورشيد است.به سوي بيرون که برويم سياره هاي بعدي عبارت اند از، کپلر 11 سي، کپلر 11 دي، کپلر 11 اي، کپلر 11 اف، و کپلر 11 جي که تازه فاصله ي همين خارجي ترين سياره از ستاره اش دوبار نزديک تر از فاصله ي زمين-خورشيد است.
پنج سياره ي دروني نسبت به همه ي سياره هاي منظومه ي شمسي به ستاره شان نزديک ترند و سياره ي ششم هم خيلي نزديک است.اگر اين سياره ي جي (g)درون منظومه ي ما قرار مي گرفت جايي ميان مدار عطارد و زهره مي گشت و پنج سياره ي ديگر هم ميان عطارد و خورشيد قرار مي گرفتند.مدارهاي پنج سياره ي دروني اين منظومه بسيار فشرده تر از مدارهاي سياره هاي منظومه شمسي اند.دورهاي تناوب مداري اين پنج سياره بين 10 تا 47 روز است و سياره ي بيروني تر هم در 118 روز ستاره اش را دور مي زند.
بر اساس گفته هاي ليزور، کپلر 11 منظومه ي شگفت آور است که ساختارش سرنخ هايي درباره ي شکل گيري آن در اختيارمان مي گذارد.سياره هاي دي، اي، و اف بسيار زيادي گاز سبک دارند که نشان مي دهد دست کم اين سه سياره در اوايل تاريخ اين منظومه، در نخستين چند ميليون سال، شکل گرفته اند.
منظومه ي سياره اي زماني شکل مي گيرد که هسته ي ابري مولکولي براي تبديل شدن به ستاره بِرُمبَد.در اين زمان قرص هاي گاز و غبار، که سياره ها درون شان شکل مي گيرند و قرص هاي پيش سياره اي نام دارند، ستاره را احاطه مي کنند.قرص هاي پيش سياره اي را مي توان در اطراف اغلب ستاره هايي ديد که کمتر از يک ميليون سال سن دارند.البته تعدادي از ستاره هاي پيرتر از پنج ميليون سال هم آن ها را دارند.اين نشانه ها دانشمندان را بر آن داشته تا چنين نظريه پردازي کنند که سياره هايي که مقدار زيادي گاز دارند نسبتاً به سرعت شکل مي گيرند تا گازها را پيش از ناپديدشدن قرص پيش سياره اي بربايند.
گروه علمي کپلر براي انجام دادن رصدهاي تکميلي از نامزدهاي منظومه هاي سياره اي و ديگر اجرام جذاب کشف شده در رصدها از رصدخانه هاي زميني و نيز تلسکوپ فضايي اسپيتزر ناسا هم استفاده مي کنند.ميدان ديدي که کپلر رصد مي کند از ديد رصدخانه هاي زميني فقط از بهار تا اوايل پاييز ديده مي شود.داده هاي رصدخانه هاي زميني به تعيين سياره بودن يا نبودن هر يک از نامزدها کمک مي کند.
رصدخانه ي فضايي کپلر دست کم تا پاييز 1391 مشغول به کار است و به دنبال سياره هايي به کوچکي زمين مي گردد.از جمله آن هايي که در منطقه ي سکونت پذير ستاره شان در گردش اند؛ جايي که آب مايع مي تواند بر سطح سياره جان داشته باشد.از آنجايي که گذر سياره هاي درون منطقه ي سکونت پذير از مقابل ستاره شان سالي يک بار رخ مي دهد و براي تأييد سياره به سه گذر نياز است، پيش بيني مي شود که کشف و تاييد سياره اي زمين مانند دست کم سه سال طول بکشد.
ويليام بُروکي، از مرکز پژوهش هاي اِيمز ناسا و پژوهشگر ارشد اين مأموريت، مي گويد:«کپلر فقط 1/400 آسمان را مي بيند.کپلر فقط در اطراف کسر کوچکي از ستاره هايي که رصد مي کند مي تواند سياره اي بيابد زيرا مدار اين سياره ها همگي در راستاي ديد آن قرار ندارند.به اين ترتيب مي توانيم نتيجه بگيريم که بايد ميليون ها سياره به دور ستاره هاي همسايه ي خورشيد در گردش باشند».
منبع:نجوم شماره205
به بيان ديگر، کپلر 11 کامل ترين و فشرده ترين منظومه ي سياره اي را دارد که تا به حال فراتر از منظومه ي خودمان کشف شده است.به گفته ي ليزور:«ستاره هاي اندکي هستند که بيش از يک سياره ي گذرکننده داشته باشند و کپلر 11 نخستين ستاره ي شناخته شده است که بيش از سه سياره ي اين چنيني دارد.مي دانيم که چنين منظومه هايي معلوم نيستند.قطعاً خيلي کمتر از يک درصد ستاره ها منظومه اي شبيه کپلر 11 دارند.اما اين که تعدادشان يک در هزار، يک در ده هزار، يا يک در ميليون است را نمي دانيم زيرا فقط يکي از آن ها را رصد کرده ايم».
همه ي سياره هايي که به دور کپلر 11، ستاره ي کوتوله ي زرد، مي گردند بزرگ تر از زمين اند و بزرگ ترين آن ها از نظر اندازه با اورانوس و نبپتون قابل مقايسه است.فاصله ي دروني ترين سياره ي اين منظومه، به نام کپلر 11 بي، تا ستاره اش ده بار نزديک تر از فاصله ي زمين -خورشيد است.به سوي بيرون که برويم سياره هاي بعدي عبارت اند از، کپلر 11 سي، کپلر 11 دي، کپلر 11 اي، کپلر 11 اف، و کپلر 11 جي که تازه فاصله ي همين خارجي ترين سياره از ستاره اش دوبار نزديک تر از فاصله ي زمين-خورشيد است.
پنج سياره ي دروني نسبت به همه ي سياره هاي منظومه ي شمسي به ستاره شان نزديک ترند و سياره ي ششم هم خيلي نزديک است.اگر اين سياره ي جي (g)درون منظومه ي ما قرار مي گرفت جايي ميان مدار عطارد و زهره مي گشت و پنج سياره ي ديگر هم ميان عطارد و خورشيد قرار مي گرفتند.مدارهاي پنج سياره ي دروني اين منظومه بسيار فشرده تر از مدارهاي سياره هاي منظومه شمسي اند.دورهاي تناوب مداري اين پنج سياره بين 10 تا 47 روز است و سياره ي بيروني تر هم در 118 روز ستاره اش را دور مي زند.
بر اساس گفته هاي ليزور، کپلر 11 منظومه ي شگفت آور است که ساختارش سرنخ هايي درباره ي شکل گيري آن در اختيارمان مي گذارد.سياره هاي دي، اي، و اف بسيار زيادي گاز سبک دارند که نشان مي دهد دست کم اين سه سياره در اوايل تاريخ اين منظومه، در نخستين چند ميليون سال، شکل گرفته اند.
منظومه ي سياره اي زماني شکل مي گيرد که هسته ي ابري مولکولي براي تبديل شدن به ستاره بِرُمبَد.در اين زمان قرص هاي گاز و غبار، که سياره ها درون شان شکل مي گيرند و قرص هاي پيش سياره اي نام دارند، ستاره را احاطه مي کنند.قرص هاي پيش سياره اي را مي توان در اطراف اغلب ستاره هايي ديد که کمتر از يک ميليون سال سن دارند.البته تعدادي از ستاره هاي پيرتر از پنج ميليون سال هم آن ها را دارند.اين نشانه ها دانشمندان را بر آن داشته تا چنين نظريه پردازي کنند که سياره هايي که مقدار زيادي گاز دارند نسبتاً به سرعت شکل مي گيرند تا گازها را پيش از ناپديدشدن قرص پيش سياره اي بربايند.
گروه علمي کپلر براي انجام دادن رصدهاي تکميلي از نامزدهاي منظومه هاي سياره اي و ديگر اجرام جذاب کشف شده در رصدها از رصدخانه هاي زميني و نيز تلسکوپ فضايي اسپيتزر ناسا هم استفاده مي کنند.ميدان ديدي که کپلر رصد مي کند از ديد رصدخانه هاي زميني فقط از بهار تا اوايل پاييز ديده مي شود.داده هاي رصدخانه هاي زميني به تعيين سياره بودن يا نبودن هر يک از نامزدها کمک مي کند.
رصدخانه ي فضايي کپلر دست کم تا پاييز 1391 مشغول به کار است و به دنبال سياره هايي به کوچکي زمين مي گردد.از جمله آن هايي که در منطقه ي سکونت پذير ستاره شان در گردش اند؛ جايي که آب مايع مي تواند بر سطح سياره جان داشته باشد.از آنجايي که گذر سياره هاي درون منطقه ي سکونت پذير از مقابل ستاره شان سالي يک بار رخ مي دهد و براي تأييد سياره به سه گذر نياز است، پيش بيني مي شود که کشف و تاييد سياره اي زمين مانند دست کم سه سال طول بکشد.
ويليام بُروکي، از مرکز پژوهش هاي اِيمز ناسا و پژوهشگر ارشد اين مأموريت، مي گويد:«کپلر فقط 1/400 آسمان را مي بيند.کپلر فقط در اطراف کسر کوچکي از ستاره هايي که رصد مي کند مي تواند سياره اي بيابد زيرا مدار اين سياره ها همگي در راستاي ديد آن قرار ندارند.به اين ترتيب مي توانيم نتيجه بگيريم که بايد ميليون ها سياره به دور ستاره هاي همسايه ي خورشيد در گردش باشند».
منبع:نجوم شماره205
