آفتاب سوختگى
35 راه درمانى
داروى ضد درد مصرف كنيد.
آسپيرين مىتواند درد، خارش و تورم حاصل از سوختگىهاى ملايم تا متوسط را كاهش دهد. هر 4 ساعت دو قرص مصرف كنيد. در صورتى كه معده بتواند تحمل كند سه تا چهار قرص ايبوپروفن هر 8 ساعت مىتواند مفيد باشد.
سوختگى را پيشبينى كنيد.
اگر متوجه شديد كه در معرض اشعه آفتاب زيادى قرار گرفتهايد قبل از ظهور قرمزى پوست، آسپيرين مصرف كنيد. بعضى از پزشكان مصرف 650 ميلىگرم آسپيرين )دو قرص( را بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب توصيه مىكنند. هر چهار ساعت تا حداكثر شش بار درمان را تكرار كنيد.
از كمپرسهاى تسكين دهنده استفاده كنيد.
بعد از سوختگى پوست ملتهب مىشود. با ايجاد كمپرسى كه در داخل آن يكى از مواد زير را قرار مىدهيد آن را تسكين دهيد. اگر مىخواهيد مىتوانيد پنكه را به طرف ناحيه سوختگى قرار دهيد تا روند سرد شدن تسريع شود.
آب سرد
مىتوانيد از آب سرد لوله شير استفاده كنيد و يا چند قطعه يخ داخل آب بريزيد. يك دستمال را داخل مايع خيس كنيد و آن را روى سوختگى بگذاريد. هر چند دقيقه كه دستمال گرم مىشود آن را عوض كنيد. چندين بار در روز و هر بار به مدت ده تا پانزده دقيقه تكرار كنيد.
شير بدون چربى
پروتئين شير، يك عامل تسكين دهندهى بسيار خوب است. يك فنجان شير بدون چربى را با چهار فنجان آب مخلوط كنيد؛ سپس چند قطع يخ به آن اضافه كنيد. از كمپرسهاى 15 تا 20 دقيقهاى استفاده كنيد و هر 2 تا 4 ساعت تكرار كنيد.
استات آلومينيم
اگر خارش پوست شديد است پودر ضد عفونى كننده را با آب مخلوط كنيد؛ استات آلومينيم جلوى خشكى و خارش پوست را مىگيرد.
بلغور جوى دوسر
بلغور جوى دو سر را داخل گاز يا پارچهى درشت بافتى بپوشانيد؛ آب سرد را داخل آن بريزيد، تفاله آن را دور بريزيد و از كمپرس مايع به دست آمده استفاده كنيد. هر دو تا چهار ساعت تكرار كنيد.
با حمام كردن درد را از بين ببريد.
راه جايگزين براى كمپرس مخصوصا اگر نواحى سوختگى وسيع باشد، حمام سرد است. آن قدر مايع اضافه كنيد تا آب به دماى دلخواه و مناسب برسد. سپس پوست را با يك حوله تميز به آرامى خشك كنيد؛ مواد زير مىتوانند درد، خارش و التهاب را كاهش دهند.
سركه: يك فنجان سركه سفيد را داخل وان آب سرد بريزيد.
جوش شيرين: به اندازه كافى جوش شيرين را داخل آب حمام بريزيد به جاى اينكه بدن را با حوله خشك كنيد، بگذاريد كه محلول خودش روى پوست خشك شود.
با صابون خود را نشوييد.
صابون مىتواند پوست را خشك و حساس كند. اگر مجبوريد كه از صابون استفاده كنيد نوع ملايم آن را به كار ببريد و با آب زياد، كاملا بدن را بشوييد. هرگز داخل آب صابوندار نرويد.
پوست خود را مرطوب كنيد.
حمامها و كمپرسها مفيدند و باعث تسكين موقت درد مىشوند. اما اگر بعد از آنها از مرطوب كنندهها استفاده نكنيد، پوست شما از قبل خشكتر مىشود. پس بدن را خشك و سپس از روغن حمام استفاده كنيد. يك دقيقه داخل آن غوطهور باشيد، سپس از كرم يا محلول مرطوب كننده نظير اوسرين استفاده كنيد.
سرد كنيد.
براى تسكين بيشتر، قبل از استفاده از مرطوب كنندهها، آن را سرد كنيد.
به دنبال هيدروكورتيزون باشيد.
التهاب و حساسيت پوست را با مصرف كرم، محلول و يا اسپرى حاوى 5 درصد هيدروكورتيزون تسكين دهيد.
خود را در برابر عفونت محافظت كنيد.
اگر دچار عفونت شديد و يا نگران گسترش آن هستيد، از پمادهاى ضد باكترى نظير پلىسپورين يا باسيتراسين استفاده كنيد.
از بىحس كنندههاى موضعى استفاده كنيد.
اگر سوختگى ملايم باشد بىحس كنندههاى موضعى مىتواند درد و خارش پوست را از بين ببرد. دنبال ماركهايى باشيد كه حاوى بنزوكائين، بنزيل الكل، ليدوكائين و يا ديفنهيدرامين باشد. استفاده از اسپرىها آسان‌تر از كرمها و پمادها است، اما هرگز آنها را مستقيما به طرف صورت، اسپرى نكنيد، بلكه مقدارى از آن را روى يك تكه گاز و يا پد پنبهاى بگذاريد و روى صورت بماليد تا از تماس با چشمها اجتناب شود.
از بسته يخ استفاده كنيد.
اگر سوختگى خفيف باشد، بسته يخ نيز مىتواند درد را تسكين دهد. يخها را داخل يك دستمال مرطوب بپيچيد و آنها را در ناحيه آفتاب سوخته قرار دهيد. اگر چارهاى نداشتيد، از روش ديگرى استفاده كنيد؛ مىتوانيد كيسهى نخودهاى يخ زده را روى سوختگى بگذاريد. هيچ وقت بسته يخ زده را مستقيما روى پوست قرار ندهيد.
آب زياد بنوشيد.
براى مقابله با اثر خشكى آفتاب سوختگى، به اندازه كافى آب مصرف كنيد.
درست غذا بخوريد.
از وعدههاى سبك استفاده كنيد.
پاهاى خود را بالا ببريد.
اگر ساق پاها سوخته و متورم شده است، پاها را بالاتر از سطح ارتفاع قلب قرار دهيد. در اين حالت احساس بهترى خواهيد داشت.
سعى كنيد شبها خواب آرامى داشته باشيد.
خوابيدن با آفتاب سوختگى حكم قتل را دارد و شما براى ترميم و التيام سوختگىهاى پوست به استراحت زيادى احتياج داريد. بنابراين براى كاهش اصطكاك و مالش، پودر بچه را روى پتوها و تخت خود بپاشيد.
مراقب تاول زدن باشيد.
اگر دچار تاولزدگى شديد، سوختگى شما شديد است، اگر تاولزدگى محدود است و شما را اذيت مىكند مىتوانيد آنها را تخليه كنيد. اما پوست روى آن را نكنيد. چرا كه اگر پوست در تماس با هوا نباشد و پايانههاى عصبى نيز در معرض هوا نباشد، امكان عفونت و درد و ناراحتى كاهش پيدا مىكند. براى تخليه تاولها، ابتدا يك سوزن را روى شعله كبريت استريل كنيد. كنار تاول را سوراخ كرده و قسمت بالاى آن را فشار مىدهيد تا مايع خارج شود. اين كار را در 24 ساعت اول، سه بار تكرار كنيد، سپس به تاولها دست نزنيد.
مراقب يخ و برف باشيد.
اجازه ندهيد كه مراقبتهاى پوستى در زمستان كاهش يابد. ممكن است شما به وسيله نور آفتاب كه از طريق يخ و برف منعكس مىشود دچار سوختگى شديد بشويد. يك اشتباه را دو بار تكرار نكنيد.
وقتى كه دچار آفتاب سوختگى شديد، سه تا شش ماه طول مىكشد تا پوست به حالت اول بازگردد. هنگامى كه لايه سطحى پوست دچار آفتاب سوختگى مىريزد، اين وضعيت جديد بيش از پيش به آفتاب حساس است. يعنى اگر مراقب نباشيد به مراتب سريعتر و شديدتر از قبل دچار آفتاب سوختگى مىشويد.
از قوانين پيروى كنيد.
اگر هنوز خاطره آفتاب سوختگى، در ياد شما باقى مانده است. اين نكات را به خاطر داشته باشيد:
- حتى اگر هوا هم ابرى باشد، 30 دقيقه قبل از بيرون رفتن از ضد آفتابها استفاده كنيد )اشعههاى مضر مىتوانند از پوشش ابرى هم نفوذ كنند(. فراموش نكنيد كه لبها، دستها، گوشها و پشت گردن را نيز محافظت كنيد. بعد از تعريق زياد و يا شنا، دوباره از ضد آفتاب استفاده كنيد.
- بين ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر، بيشترين مراقبت را از پوست خود داشته باشيد زيرا در اين ساعتها خورشيد در گرمترين حالت خود قرار دارد.
- اگر مىخواهيد پوستتان برنزه شود، اين كار را به تدريج انجام دهيد. با 15 دقيقه حمام آفتاب شروع كنيد. زمان آن را هر بار فقط چند دقيقه افزايش دهيد.
- هنگامى كه شنا نمىكنيد و يا حمام آفتاب نمىگيريد، لباسهاى محافظت كننده بپوشيد. كلاه، لباسهاى پشمى تنگ و آستين بلند، پوست را در برابر آفتاب محافظت مىكند.
هشدار پزشكى
سوختگى شديد، اثر زيادى روى شما مىگذارد. اگر دچار تهوع، سردى، تب، غش، تاولزدگى شديد، ضعف عمومى تغيير رنگهاى صورتى و يا خارش شديد، با يك پزشك مشورت كنيد. هوشيار باشيد كه اگر سوختگى گسترش پيدا كند ممكن است دچار عفونت شويد و مشكلات چندين برابر شود.
راهى ديگر
درمانهاى موجود در كابينت آشپزخانه
مواد مصرفى موجود در آشپزخانه مىتواند در تسكين سوختگى به كار رود. در موارد اورژانس از مواد زير استفاده كنيد:
آرد ذرت: آب كافى به آرد ذرت اضافه كنيد تا حالت خميرى پيدا كند. خمير حاصله را مستقيما روى محل سوختگى به كار ببريد.
كاهو: برگهاى كاهو را در آب بجوشانيد، از صافى بگذرانيد. مايع را بگذاريد در يخچال براى چندين ساعت. توپهاى پنبهاى را داخل مايع قرار دهيد و به آرامى روى پوست فشار دهيد.
ماست: ماست ساده هم خاصيت سرد كنندگى و هم تسكين دهندگى دارد. در تمام مناطق سوختگى به كار ببريد؛ به آرامى و نرمى، پوست را خشك كنيد.
كيسه چاى: اگر پلكهاى شما سوخته است. كيسه چاى را در آب سرد قرار دهيد و براى كاهش التهاب و تسكين درد روى چشمها قرار دهيد.
آيا شما به نور حساس هستيد؟
اگر بخواهيد عكس بگيريد، اين سئوال را از شما نخواهيم كرد. منظور اين است كه بعضى از داروها، صابونها و يا مواد آرايشى حساسيت شما را به نور آفتاب افزايش مىدهند و منجر به التهاب پوست شبيه آفتاب سوختگى مىشود.
آنتىبيوتيكها، آرام بخشها و داروهاى ضد قارچ مىتوانند واكنش ايجاد كنند. داروهاى ضد باردارى خوراكى، ادرارآورها و داروهاى ديابتى و حتى ضد آفتابهاى حاوى پا با نيز مىتوانند حساسيتزا باشند.
هميشه از پزشك خود درباره اثرات جانبى داروهايى كه مصرف مىكنيد، سؤال كنيد. حتى غذاهاى معمول هم مىتوانند واكنشهاى منفى ايجاد كند.
دكتر باسلر مىگويد: من دو زن را مىشناختم كه براى روشن كرد پوست خود از آب ليمو استفاده مىكردند. آنها نمىدانستند كه آب ليمو مىتواند حساسيت نورى ايجاد كند.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387
