معرفي توصيفي چند كتاب و پايان نامه
نويسنده: فاطمه جباري زادگان
نام كتاب: علويات سبع
ترجمه: عبدالحميد آيتي
ناشر: انتشارات بشارت تهران
سال انتشار: 1374
نوبت چاپ: اوّل
شمارگان: 3000
قيمت: 4900 ريال
اين كتاب ترجمه اي از اثر ابوحامد عز الدين عبدالحميد بن هبه الله(متوفّي به سال 656 ه.ق)، به نام القصائد السبع العلويات است. اين اثر شامل هفت قصيده در مدح و ستايش حضرت علي(ع) مي باشد. بر اين قصايد شروحي نوشته شده كه از آن جمله است: شرح ابن حماد العلوي الحسيني به نام غررالدلائل و الآيات في شرح السبع العلويات، شرح نجم الائمه رضي الدّين محمّد بن حسن استرآبادي، شرح شيخ محفوظ بن الوشّاح الحلّي، شرح محمد بن ابي الرضا فضل الله بن حسين بن علي راوندي بغدادي و شرح شيخ عبدالرحمان بن احمد جزايري. كه در اين ترجمه از شرح محمدبن ابي الرضا فضل الله بن حسين بن علي علوي راوندي بغدادي استفاده شده است و مترجم كتاب علاوه بر ترجمة روان بر توضيح لغات دشوار متن تكيه نموده است.
نام كتاب: مطلوب كل طالب من كلام علي بن ابي طالب(ع)
به تصحيح: محمود عابدي
ناشر: بنياد نهج البلاغه
سال انتشار: 1374.
شمارگان: 3000
قيمت: 7000 ريال.
رشيدالدين محمدبن محمد بن عبدالجليل، متخلّص به رشيد و معروف به وطواط (متوفي به سال 573 ه.ق)، از معدود اديباني است كه او را در نظم و نثر فارسي و عربي استاد دانسته اند. وي در اين اثر كه شامل شرح و تفسير سخنان حضرت علي (ع) است، از مجموعه اي كه در نيمة اول قرن سوم جاحظ سخن شناس و نويسندة پرآوازة عرب از سخنان اميرالمؤمنين علي(ع) جمع آوري و تدوين نموده بود، بهره جسته است.
رشيد وطواط صد كلمه اي را كه جاحظ از كلام علي(ع) انتخاب كرده بود و بسياري از آنها در منابع معتبر ديگر نيز آمده است، به تازي و پارسي شرح كرده و دو بيت شعر [قطعه] از زبان خود در همان معني بيان نموده است؛ و آن مجموعه را مطلوب كل طالب من كلام علي ابن ابي طالب ناميده است. اين كتاب رساله اي گرانقدر و در نوع خود از نظر تاثير در آثار مؤلّفان، در ميان متون تعليمي فارسي كم نظير است. مصحّحِ توانا با تصحيحي مجدّد و تجديد نظري ديگر در مقدمه و تعليقات و تنظيم فهارس لازم، آن را به پيشگاه دوستداران كلام علي (ع) و فرهنگ و ادب فارسي تقديم داشته است.
نام كتاب: جلوه هاي بلاغت در نهج البلاغه
ناشر: بنياد نهج البلاغه
سال انتشار: 1376
نوبت چاپ: اول
قيمت: 12000 ريال
اين اثر كه تاليف دكتر محمّد خاقاني
استاديار دانشگاه اصفهان مي باشد، مشتمل بر يك مقدمه و دو بخش و خاتمه است. در مقدمه پس از ارائة شمه اي مختصر از بلاغت عربي از آغاز تا زمان امام علي (ع)، اقوال برخي اديبان در باب شخصيت ادبي حضرت علي(ع) نقل شده است؛ و با توجه به لزوم آشنايي با سبك ادبي سيدرضي- گردآورندة نهج البلاغه- اطلاعاتي دربارة زندگي، تحصيلات، تاليفات، شعر و سبك وي ذكر شده است. پس از مقايسة مختصر سبك و سياق خطبه ها، نامه ها و حكمت هاي نهج البلاغه، گزارشي دربارة شارحان مهم نهج البلاغه و ميزان توجه هر يك به مسائل مهم نهج البلاغه و ميزان توجه هر يك به مسائل بلاغي ارائه شده است. در بخش رساله، بخش اول مربوط به علم بيان و بخش دوم مربوط به علم بديع مي باشد. در خاتمه نيز نگارندة محترم تصويري كلي از اين پژوهش را در اختيار خوانندگان قرار داده است.
موضوع پايان نامه: نقش ضمائر متصل بارز در نهج البلاغه
رشته: ديني و عربي
استاد راهنما: آقاي شريف عسگري
پژوهشگر: زينت السادات گچ پزهاي حسيني
سال دفاع: بهمن 1373
مركز آموزش عالي ضمن خدمت فرهنگيان قزوين
اين مجموعه پژوهشي است دربارة ضماير متصل بارز در كتاب نهج البلاغه. پژوهشگر به لحاظ اهميتي كه علم نحو در زبان و ادبيات عرب دارد، اين موضوع را انتخاب و دربارة آن به تحقيق و تفحص پرداخته است. شيوة وي در اين پژوهش بدين گونه است كه ضماير متصل به سه قسم كلمه بر اساس نقش آنها در جمله در سه حالت رفعي، نصبي و جري، در سه بخش جداگانه با عناوين: ضميرالرفع، ضميرالنصب و ضميرالجر ذكر شده اند. البته ناگفته نماند كه در بخش ضماير رفعي كه با افعال همراه هستند تنها ضماير بارز استخراج شده اند. در ابتدا ضماير ذكر شده و در مقابل جملاتي كه اين ضماير از آنها استخراج شده اند آمده است؛ در برابر هرجمله علامت هاي اختصاري جهت راهنمايي خواننده براي دستيابي به بخشي از نهج البلاغه كه اين جمله در آن آمده است، مي باشد. براي مثال حرف اختصاري، «خ» علامت اختصاري خطبه ها مي باشد؛ كه پژوهشگر اطلاعات لازم در اين زمينه را جهت راهنمايي خواننده در ابتداي پايان نامه ذكر كرده است. در آخر نيز تعداد دفعاتي كه اين ضماير در جملات آمده اند ذكر شده تا اطلاعات به شكل آماري در اختيار خواننده قرار گيرد.
موضوع پايان نامه: مفهوم كتابت در نهج البلاغه
رشته: كتابداري و اطلاع رساني
استاد راهنما: آقاي دكتر فيروز حريرچي
پژوهشگر: محمدعلي مصطفي لو
سال دفاع: ارديبهشت 1372
دانشگاه تهران، دانشكدة علوم تربيتي، اين تحقيق كه مجموعه اي گردآوري شده دربارة مفهوم كتابت در نهج البلاغه است، اين امكان را فراهم آورده تا با مطالعة دقيق و كامل نهج البلاغه و طرح مفاهيم مطرح شده در آن بر اساس كلام حضرت علي(ع) نتايجي حاصل و شناختي عيني از مفهوم كتابت و جايگاه آن در يكي از منابع بزرگ اسلامي به دست آيد.
علاوه بر اين پژوهشگر تلاش نموده است تا اين مجموعه بتواند در نقد و بررسي نظرات و روش هاي ارائه شده در باب موضوع كتاب در دورة اسلامي و كشورهاي اسلامي در حال حاضر مفيد واقع شود. اين پژوهش همچنين امكان تهية فهرست موضوعي جامع از كتاب و كتابت در نهج البلاغه را فراهم مي آورد. در آخر نيز ذكر اين نكته ضروري است كه در اين تحقيق پس از جست و جوي معني كتاب و كتابت در فرهنگ هاي فارسي، تعداد 122 كلمه از واژه هاي نهج البلاغه كه مفهوم كتاب و كتابت دارند انتخاب و فراواني هر واژه در خطبه ها، نامه ها، كلمات قصار به صورت جداگانه و نسبت هر واژه در كل نهج البلاغه بررسي شده است.
نام كتاب: شرح حكم نهج البلاغه
به تصحيح: باقر قرباني زرّين
ناشر: بنياد نهج البلاغه
سال انتشار: 1376
شمارگان: 1500
قيمت: 9000 ريال
مرحوم حاج شيخ عباس قمي(متوفي به سال 1359 ه.ق)، از عالمان و محدثان شيعي عصر حاضر بوده كه از او تاليفات متعددي به جاي مانده است؛ و از جمله اين آثار شرح حكم نهج البلاغه است.
وي در اين كتاب حكمت هاي نهج البلاغه را به ترتيب حروف الفبا ذكر كرده و آنها را به گونه اي موجز و مفيد بيان كرده است. گهگاه نيز در ضمن شرح به مسائل مهم تاريخي، ادبي و ديني اشاراتي دارد. او در مواضع بسيار، از كتاب هاي شرح ابن ابي الحديد و ابن ميثم بحراني بهره جسته، كه مصحّح در جاي خود به آنها اشاره كرده است. روش تصحيح كتاب- آنگونه كه مصحّح ذكر كرده است- استخراج منقولات و مقابله آنها با منابع اصلي از كتاب هاي زبان، ادبيات، تاريخ، حديث و دواوين شعرا است. علاوه بر اين ضبط اعلام و ضبط صحيح متون لغوي و شعري و اضافه نمودن تعليقات لازم در حواشي كتاب، از جمله كارهاي ديگر مصحح است.
در پايان كتاب نيز فهرست جامعي از آيات كريمه، ابيات به ترتيب قوافي، امثال فارسي، اعلام اشخاص و اماكن و منابع و مآخذ ذكر شده است.
نكتة ديگر اينكه نشاني ها در كتاب مذكور بر اساس نسخة نهج البلاغه تصحيح دكتر صبحي صالح و همچنين با استفاده از نسخة نهج البلاغه چاپ شده در مؤسسه نهج البلاغه مي باشد.
منبع: نشريه النهج شماره 13-14
