لوح هاي زرين ويجر پيام انسان ها را به گوش فضايي ها مي رسانند.
«اين پروژه علمي - تخيلي است؟ حق با شماست. خيلي احمقانه است. در واقع بدتر از اون، خيلي ابلهانه است. مي خواهيد يه چيز واقعاً خنده دار براتون تعريف كنم؟ شنيدم چند نفر مي خواهند يه چيزي بسازند به اسم هواپيما! خُب، مي دونيد! مردم رو مي برند توش و مثل پرنده ها از اين ور به آن ور مي روند مسخره است نه؟ شكستن ديوار صوتي رو چي مي گيد يا پرتاب موشك به ماه؟ انرژي اتمي يا مأموريت سفر به مريخ چه طور؟ علمي - تخيلي، درسته؟ ... ببينيد! همه ي چيزي كه من از شما مي خوام اين كه فقط يه كم تجسم كنيد، فقط براي يه لحظه آرام باشيد و به يه تصوير باشكوه نگاه كنيد، بياييد فرصتي قايل شويم براي چيزي كه امكان دارد تاثيرگذارترين لحظه براي بشريت رقم بزند. براي گذشته ي تاريخ»
آن چه خوانديد پاسخ اِلِنورا اَروي به كارفرماياني بود كه پروژه ي وي را علمي - تخيلي خواندند و معتقد بودند كه ارزش علمي چنداني ندارد. پروژه ي النورا درباره ي برقراري ارتباط با موجودات فرازميني بود. شايد النورا فقط شخصيتي خيالي در فيلم تماس باشد، اما ما هنوز هم آرزوي ارتباط با اي تي ها و شازده كوچولوها را در سر داريم و تلاش مي كنيم كه تا آن ها را پيدا كنيم تا از اين تنهايي كسل كننده نجات پيدا كنيم. 34 سال پيش ناسا براي تحقق آرزوهايمان، لوح زريني را با فضاپيماهاي ويجر به سوي اعماق كيهان پرتاب كرد. لوح هايي كه تصاوير، تفكرات، دانش و احساسات مان را با خود به همراه دارند و اميدواريم روزي موجودات فضايي آن ها را پيدا كنند.و پيام ما را بخوانند.
دوقلوهاي افسانه اي
وُيجر 2 در 29 مرداد و ويجر 1 در 14 شهريور سال 1977/1356 براي كاوش اعماق منظومه ي شمسي به فضا پرتاب شدند. ويجر 1 اكنون دورترين شيء ساخته ي دست بشر است. در سال 1980/1359 اين فضاپيما هنگامي كه در حال گردش به دور زحل بود، به سوي شمال و با زاويه ي 35 درجه نسبت به صفحه ي دايره البروجي منحرف شد. ده سال پس از آن، از مدار پلوتون گذر كرد و در ابتداي سال 2005/1384 وارد منطقه اي به نام «خورنيام بيروني» شد كه فاصله اش از خورشيد 94 برابر فاصله ي زمين تا خورشيد (معادل 94 واحد نجومي) بود. اين منطقه به اندازه 5 تا 6 ميليارد كيلومتر وسعت دارد و احتمال مي رود ويجر 1 به زودي وارد فضاي ميان ستاره اي شود. اين فضاپيما اكنون با سرعت 3/5 واحد نجومي در سال (17 كيلومتر بر ثانيه) كه برابر 0/005 درصد سرعت نور است در حال ترك كردن منظومه ي شمسي به سوي صورت فلكي مارافساي است. به گفته متخصصان ناسا، با وجود باتري هاي هسته اي پايدار انتظار مي رود كه توان الكتريكي ويجر 1 تا سال 2020 همچنان به كار خود ادامه دهد. تا آن زمان اين فضاپيما 21 ميليارد كيلومتر از زمين فاصله خواهد گرفت و امكان دارد به فضاي ميان ستاره اي رسيده باشد. با بررسي هاي انجام شده، گفته مي شود كه اين فضاپيما در سال 40272 ميلادي به فاصله 1/7 سال نوري از ستاره اي به نام «AC+793888» در صورت فلكي دب اصغر خواهد رسيد و شايد در آن سال ها به نخستين منظومه ي ستاره اي دست پيدا كند.
ويجر 2 نسبت به بقيه ي فضاپيماها از سيارات بيشتري ديدن كرده است كه عبارتند از: مشتري، زحل، اورانوس و نپتون، گرانش سياره ي نپتون، اين فضاپيما را با زاويه ي 45 درجه به سوي جنوب منحرف كرد و ويجر 2 صفحه ي دايره البروج را به سوي صورت فلكي قوس و طاووس ترك كرد. از آن جايي كه سرعتش نسبت به همتايش كمتر است (3/3 واحد نجومي) تقريبا 80 درصد مسافت ويجر 1 را پيموده است. چهل هزار سال ديگر اين فضاپيما در فاصله ي 1/7 سال نوري از ستاره ي كوچك «روس 248» در صورت فلكي آندرومدا قرار خواهد گرفت.
پيام زرين انسان ها
آن چه كه اين فضاپيماها را از ديگران متمايز مي كند صفحه ي زرين گرامافون است. دوقلوهاي ويجر هر كدام صفحه ي گرامافون زريني را كه با درپوشي آلومينيومي محافظت مي شود به همراه يك سوزن و كارتريج گرامافون حمل مي كنند. اين صفحه با قطر 30 سانتي متر از جنس مس است و با طلا روكش شده است. گروهي به سرپرستي كارل ساگان، اخترفيزيكدان دانشگاه كرنل، شكل گرفت و اعضاي آن را فرانك دريك، آني دُرويان، تيموتي فريس، جان لومبرگ و ليندا سلزمن ساگان تشكيل مي دادند. اين گروه وظيفه داشت تا درباره ي آن چه كه بايد در صفحه ي زرين گرامافون ضبط مي شود تصميم گيري كند و در مدت 6 ماه اطلاعات و محتويات اين صفحه را آماده كند.
انسان ها به روايت تصوير
روي اين صفحه ي گرامافون 116 تصوير به صورت آنالوگ كدگذاري شده است. اين تصاوير طيف گسترده اي از موضوعات گوناگون را شامل مي شوند. به طور كلي مي توان تصاوير را در هشت بخش عمده دسته بندي كرد: 1- كميت هاي علمي 2- سيارات 3- آناتومي بدن انسان 4- توليد مثل 5- زندگي، رفتار و علاقه مندي انسان ها 6- مناظر طبيعي زمين 7- گونه هاي جانوري 8- سازه ها و ساختمان هاي تاريخ. در واقع گردآورندگان اين تصاوير تلاش كرده اند تا يك البوم عكس كلي از هر آن چه كه در زمين وجود دارد يا به آن مربوط است را تهيه كنند. البته چندان توقعي نيست كه موجودات فضايي بتوانند با ديدن اين عكس ها پي به ماهيت انسان ها و سياره شان ببرند.
نغمه هاي زمين
بخش صداها نيز بسيار متنوع است. اين بخش با سخنراني رئيس وقت سازمان ملل، ژنرال والدهيم. آغاز مي شود. پس از آن نوبت به خوشامدگويي هايي است كه به 55 زبان گوناگون آورده شده است كه با زبان سومريان شش هزار سال پيش آغاز مي شود و با زبان انگليسي به پايان مي رسد. در بين اين خوشامدگويي ها شعري از سعدي نيز خوانده شده است.
بخش بعدي درباره ي صداهاي طبيعي زمين است. در اين بخش از صداي امواج راديويي در بسامدهاي گوناگون، صداي طوفان، رعد و برق و ريزش باران تا صداي بوسه و گريه نوزادي آورده شده است. علاوه بر اين ها بخشي نيز به خوشامدگويي اعضاي سازمان ملل اختصاص داده شده است. در قسمت ابتدايي اين خوشامدگويي آيه اي از قرآن مجيد نيز تلاوت مي شود و سفير وقت ايران در سازمان ملل به نمايندگي از مردم ايران صحبت مي كند. بخش جالب توجه اين خوشامدگويي، صداي نهنگ هاست كه در زمينه ي صداي اعضاي سازمان ملل به صورت تلفيقي ضبط شده است. در بخش بعد هم آهنگ هايي از موسيقي دانان معروف جهان مانند باخ و موتسارت به همراه آهنگ هاي محلي از سراسر جهان آورده شده است.براي ديدن تصاوير و همچنين شنيدن صداهاي زمين و خوشامدگويي هاي بهتر است به سايت WWW.GoldenRecord.org سري بزنيد. مطمئنم دست خالي برنمي گرديد.
اگر توجه كرده باشيد ويجر 2 زودتر از ويجر 1 به فضا پرتاب شده است. علت اين موضوع را از «سوزان داد» رئيس كنوني ماموريت وُيجر جويا شديم و ايشان پاسخ دادند: «مبناي نام گذاري ويجرها تاريخ پرتاب آن ها نبود بلكه مبناي نام گذاري، زمان رسيدن به سياره ي مشتري بود. هرچند ويجر 1 ديرتر از ويجر 2 پرتاب شد اما زودتر از آن به سياره ي مشتري رسيد (15 اسفند 1367) ولي ويجر 2 با اين كه زودتر پرتاب شد ديرتر به سياره ي مشتري رسيد (18 مرداد 1368) چون مسيرحركتش متفاوت بود».
توضيح عکس
* صفحه ي گرامافون در حال ساخت در آزمايشگاه
منبع: نجوم شماره 210.
