یوم‌ُالعَباس مراسم عزاداری شیعیان زنجان به یاد حضرت عباس در روز هشتم محرم. در این مراسم دسته عزاداری از حسینیه اعظم زنجان به سمت امامزاده سید ابراهیم حرکت کرده و در طول مسیر، عزاداری می‌کنند. برای اجرای این مراسم، از نقاط مختلف ایران به زنجان، سفر می‌کنند و تعداد حاضران در دسته را تا ۵۰۰ هزار نفر گزارش کرده‌اند. علاوه بر زنجان، در خوزستان نیز مراسمی به همین نام در هفتم ماه محرم برگزار می‌شود.
حسینیه اعظم زنجان
حسینیه اعظم زنجان از اماکن مذهبی شیعیان است که در جنوب شهر زنجان واقع گشته است. قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می‌رسد. این حسینه توسط دو تن بنام های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردید. همه ساله در هشتم محرم، همزمان با شب تاسوعا دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان با حضور خیل کثیری از عزاداران، از حسینیه اعظم به سمت امامزاده سید ابراهیم حرکت می‌کند. زمان آغاز حرکت این دسته، بعد از اقامه نماز ظهر و عصر است. در طول مسیر دسته عزاداری نیز، تعداد بسیاری از موکب‌ها، به پذیرایی از حاضران در دسته عزاداری مشغول هستند. در زمان اجرای این مراسم، تعداد زیادی قربانی صورت می‌گیرد.(مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۹۹-۲۰۰.)
دومین محل قربانی و نذری در جهان اسلام
در دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان، بیشترین قربانی انجام می‌شود. بر اساس برخی آمارها دومین محل قربانی و نذری در جهان اسلام پس از قربانگاه منا، در خلال این مراسم انجام گیرد. در گذشته برای اطلاع از برگزاری دسته، بر پشت‌بام حسینیه اعظم، طبل نواخته می‌شد و امروزه با انتشار اعلامیه‌ها، این دعوت صورت می‌گیرد.(مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۰.)
بنا به اسناد موجود حسینیه اعظم فقط در یک سال و در مسیر حرکت این دسته نزدیک به ۱۳ هزار راس قربانی به حسینیه داده شد و علاوه بر آن بالغ یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان نیز نذورات نقدی مردم ارائه شده است.
جمعیت مراسم یوم العباس
به گزارش برخی منابع، تعداد عزاداران این دسته، ۵۰۰ هزار نفر عنوان شده است که ۵ تا ۷ هزار نفر از آنان از نقاط دیگر ایران برای شرکت در این مراسم به زنجان سفر می‌کنند. برای به اجرا درآمدن این مراسم، تدارکات بسیاری از جمله اسکان و حمل و نقل عزاداران دیگر مناطق صورت می‌گیرد.(یوم‌العباس؛ دریای بی‌انتهای عشق و ارادت به علمدار کربلا، خبرگزاری مهر.)
اشعاری ویژه مراسم یوم العباس
در جریان این مراسم، اشعاری چون «یل یاتار طوفان یاتار، یاتماز حسینین پرچمی»، «هانسی گروهین بئله مولاسی وار - شیعه‌لرین حضرت عباسی وار»، «من ابوالفضلم علمدار قیام، پیرو خط حسینم والسلام، هیهات من‌الذله» و «ای درس بصیرت ویرن عالملر عباس» به صورت هم‌خوانی، خوانده می‌شود.(شور و شعور زنجانی‌ها ارادتی که خاموش نمی‌شود، حسینیه اعظم زنجان.)
بزرگترین دسته عزاداری در ایران
این مراسم را بزرگترین دسته عزاداری در ایران می‌دانند و در ۱۵ دی ۱۳۸۷ش، به عنوان دهمین میراث معنوی ایران ثبت شده است.(مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۰.)
پخش مراسم از رسانه ملی
رئیس حوزه هنری استان زنجان در مرداد ۱۴۰۲ش اعلام کرد که این کانون قصد دارد تا خرده روایت‌های مردمی در خلال این مراسم را گردآوری نماید و بعدا به صورت مکتوب، فیلم و عکس منتشر گردد. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و رسانه‌های ملی، این مراسم را به صورت زنده از شبکه‌های مختلفی گزارش می‌کند.
یوم‌العباس در خوزستان
در شهرهای خوزستان نیز مراسمی با عنوان یوم العباس در هفتم ماه محرم برگزار می‌گردد. عزاداران در این مراسم، برنامه‌هایی از جمله سوگواری، تعزیه و روضه‌خوانی برگزار می‌کنند. همچنین در این مراسم، در بین فقرای شهر، نذری پخش می‌شود.
سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در ایران، متولی ثبت آیین‌های عاشورایی است. تا سال ۱۳۹۱ش، بیش از ۱۹۰ آیین عاشورایی به ثبت ملی رسیده بود. پیش از ثبت شدن یک آیین عاشورایی، علمای مسلمان درباره آن اظهار نظر کرده و پس از تایید آنان، آیین به ثبت ملی می‌رسد. یکی از اهداف این اقدام، جلوگیری از خرافه‌گرایی است.(«ثبت فرهنگ و آئین‌های عاشورایی مانع گسترش خرافه‌گرایی می‌شود»، ایرنا.)
© کلیه حقوق متعلق به پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
