بيش از 30 سال از پرتاب ويجر به اعماق منظومه شمسي مي گذرد. اكنون اين فضاپيما بيش از 17 ميليارد كيلومتر از خانه دور است و هنوز موفق به عبور از مرز منظومه ي شمسي نشده است. بله درست خوانديد هنوز موفق به عبور از مرز نشده است. در گذشته عده اي بر اين باور بودند كه مرز منظومه ي شمسي به مدار پلوتون ختم مي شود و فراتر از آن ديگر منظومه ي شمسي نيست تا اين كه با كشف هم دم پلوتون و اجرام فرانپتوني در آن نزديكي كمربند كايپر آشكار شد
بيش از 30 سال از پرتاب ويجر به اعماق منظومه شمسي مي گذرد. اكنون اين فضاپيما بيش از 17 ميليارد كيلومتر از خانه دور است و هنوز موفق به عبور از مرز منظومه ي شمسي نشده است. بله درست خوانديد هنوز موفق به عبور از مرز نشده است. در گذشته عده اي بر اين باور بودند كه مرز منظومه ي شمسي به مدار پلوتون ختم مي شود و فراتر از آن ديگر منظومه ي شمسي نيست تا اين كه با كشف هم دم پلوتون و اجرام فرانپتوني در آن نزديكي كمربند كايپر آشكار شد و مرز منظومه ي شمسي وسعت پيدا كرد اما اين همه ي ماجرا نيست. پس از اين كه ويجر 1 از مدار سياره ي زحل منحرف شد با سرعت سرسام آوري صفحه ي سيارات منظومه ي شمسي را ترك كرده به همين سبب شد اطلاعات جديدي از اعماق منظومه ي شمسي به دست محققان برسد كه پيش از اين هرگز تصوري از آن وجود نداشت.
چهار خوان ويجر
تاثير خورشيد فقط محدود به سيارات نمي شود بلكه دامنه ي سلطنت اين سياره بسيار فراتر از سيارات گسترده شده است. اين تاثير فراوان سبب شده است تا بخش هاي گوناگوني حول اين ستاره پديد آيد. براي اين كه بفهميم ويجرها اكنون در كجاي منظومه ي شمسي قرار دارند خوب است كه نگاهي به اين بخش ها بياندازيم.
خوان اول: آشفتگي پاياني (Termination shock)
ميلياردها كيلومتر از زمين بادهاي سهمگين خورشيدي با سرعتي بين 300 تا 700 كيلومتر بر ثانيه در حركتند اما در منطقه اي به نام سرعت اين بادها به طور ناگهاني به مقدار قابل توجهي كاهش مي يابد. اين منطقه نخستين برخورد بادهاي خورشيدي با بادهاي ميان ستاره اي است. اما هنوز خورشيد تاثير فراواني بر اين منطقه دارد بنابراين هنوز به مرز منظومه ي شمسي نرسيده ايم. اگر با دقت به تصوير نگاه كنيد خواهيد ديد كه كره ي آبي مربوط به اين منطقه است.
خوان دوم: خورسپهر (Heliosphere)
خورشيد با گسيلش بادهاي خورشيدي سبب شده است تا حباب عظيمي در فراسوي مرزهاي سيارات پديد بيايد. اين حباب «خورسپهر» نام دارد گويي منظومه ي شمسي در هيبت باد عظيم قرار گرفته است. حتي هنگامي كه خورشيد به دور هسته ي كهكشان راه شيري مي چرخد همچنان سايه ي سنگين اين باد را روي سر خود و فرزندانش احساس مي كند.
خوان سوم: خورنيام (Heliosheath)
به بخش بيروني خور سپهر كه پس از آشفتگي پاياني قرار گرفته است خور نيام گفته مي شود. البته خورنيام يك نام ابداعي است و در هيچ كجا اين نام به طور رسمي بيان نشده است و بايد منتظر فرهنگستان لغت باشيم تا نامي «در خور» براي آن انتخاب كند.
خوان چهارم: خورايست (Heliopause)
خورايست، مرز ميان بادهاي خورشيدي و بادهاي ميان ستاره اي است كه در اين منطقه فشار هر دو نوع باد به حال تعادل رسيده است همين سبب مي شود تا بيش از اين بادهاي خورشيدي نتوانند پيش روي كنند و در جهت مخالف خود و در امتداد دنباله ي خورسپهر مي وزند شايد اين بخش را بتوان مرز منظومه ي شمسي در نظر گرفت.
ويجر1 كجاست؟
در سال 2005 ويجر1 وارد منطقه ي «خورنيام» شد و در آن زمان 14 ميليارد كيلومتر از خورشيد فاصله داشت. از آن جايي كه سرعت اين فضاپيما در حدود 20 برابر سرعت يك گلوله است اكنون به فاصله 17 ميليارد كيلومتري مرز منظومه ي شمسي رسيده است و به نظر مي آيد كه وارد منطقه ي «خورايست» شده است. دانشمندان با بررسي داده هاي رسيده از سوي ويجر پي به محيط عجيبي در اين منطقه بردند كه پيش از اين هيچ گونه تصوري نسبت به آن نداشتند. آن ها با بررسي هاي فراوان روي داده ها دريافتند كه مرز منظومه ي شمسي مملو از حباب هاي مغناطيسي خورشيد است. خورشيد ميدان هاي مغناطيسي بسيار عظيمي دارد كه حتي تا لبه ي منظومه ي شمسي نيز كشيده شده است. اين ميدان ها حول محور خود مي چرخند و تراكم آن ها سبب پديد آمدن حباب هاي مغناطيسي عظيمي شده است كه هر كدام قطري برابر با فاصله ي زمين تا خورشيد يعني يك واحد نجومي دارند. دانشمندان معتقدند كه ويجر 1 اكنون بسيار به مرز منظومه ي شمسي نزديك شده است و هر آن ممكن است وارد فضاي ميان ستاره اي شود. ويجر 2 نيز شرايطي مشابه با دوقلوي خود دارد با اين تفاوت كه كمي ديرتر به اين مرز خواهد رسيد. منبع: نجوم شماره 210.
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
