نويسنده: رسول محموديان
در ظاهر به نظر مي رسد گياهان در زيستگاه ثابت اند و موجوداتي هستند كه جز با كمك عوامل خارجي حركت نمي كنند. اما حقيقت اين گونه نيست.
مطلبي را كه در ادامه مي خوانيد، شامل مواردي است كه به طور اتفاقي در مزرعه پدري خويش با آن برخورد داشته ام و به دليل بومي بودن اين گياه، احتمال مي رود كه ويژگي هاي منحصر به فرد اين گياه از چشم بشر پنهان مانده باشد. هرچند بنده سعي خود را براي يافتن اين مهم - از دنياي مجازي گرفته تا كتاب هاي زيست شناسي - انجام داده ام، موفق به يافتن نام و نشاني از اين گياه نشدم.
در ظاهر به نظر مي رسد گياهان در زيستگاه خود ثابت اند و موجوداتي هستند كه جز با كمك عوامل خارجي حركت نمي كنند. اما حقيقت اين گونه نيست. گياهان نيز مانند ديگر موجودات عالم هستي حركت مي كنند، حركاتي مانند بلعيدن حشرات، باز و بسته شدن سريع برگ ها (به علت احساس خطر) و... زيستگاه اغلب اين نوع گياهان، جنگل هاي بزرگ استوايي است. اما براي بررسي اين نوع واكنش ها حتماً لازم نيست به جنگل هاي استوايي سفر كنيد.
مثلا گياهي خودرو که اغلب در نواحي شرقي ايران به عنوان آفت گل زعفران شناخته مي شود. اين گياه كه حداكثر ارتفاع آن 30 تا 40 سانتي متر است، و در فصل بهار شروع به روييدن مي كند و با رسيدن ارديبهشت ماه توليد مثل خود را آغاز مي كند.
در فروردين ماه و ارديبهشت ماه كه گياه زعفران به مراقبت بيشتري نياز دارد، اين گياه موجب خشك شدن سريع تر زمين مي شود. همچنين به دليل شدت تكثير در ارديبهشت ماه، كشاورزان شديداً مصر به خشكانيدن و حذف آن از زمين هاي زراعي هستند. همين عوامل باعث شده است كه به عنوان يك علف هرز به آن نگريسته شود.
اما اين علف هرز ويژگي هاي ديگري هم دارد كه تاكنون به چشم بشر نرسيده است. دانه آن كه در ارديبهشت ماه مي رسد، داراي دو شاخك است كه در طرفين دانه به صورت L بيرون آمده اند.
نكته قابل توجه و جالب اين است كه اين شاخك ها، با خيس شدن و يا مرطوب شدن، شروع به چرخيدن مي كنند؛ و با سرعت زاويه اي تقريبي 8 مي چرخند و حداكثر 6 دور را در زماني به طول 90 ثانيه مي زنند. (اعداد تقريبي است.)
اما چه چيز باعث ايجاد چنين وضعيتي عجيب مي شود؟ كليد حل اين پرسش، ساقه پيچ خورده شاخك هاست كه پس از خيس شدن و مجاور شدن با مولكول هاي آب، به سرعت منبسط مي شود. اين انبساط نسبتاً سريع، موجب مي شود ساقه شاخك ها خلاف جهتي كه پيچ خورده است بچرخد.
انبساط شاخك ها فقط توسط آب (و نه هر مايع ديگري) صورت مي گيرد و سرعت چرخش آن هم تابعي از دماي آب است. به اين صورت كه با افزايش دماي آب، سرعت آن تا حد معيني افزايش خواهد يافت. جهت چرخش شاخك ها نيز همواره ساعتگرد است.
از ديگر جهت، مي دانيم كه جهان هستي مقدر به تقدير الهي است و هر نظمي تقديري خاص را به دنبال دارد و هر تقديري حكمتي را مي طلبد. ديگر پرسشي كه در اين ميان مطرح مي شود اين است كه حكمت چرخش شاخك هاي اين گياه آن هم پس از رها شدن دانه از گياه (خشك شدن) چيست؟ سؤالي كه بنده تاكنون موفق به پاسخ دادن به آن نشده ام. اميد است محققان و علم دوستان كشور با مطالعه و تحقيق بتوانند پاسخ به اين پرسش را محقق سازند.
منبع: ماهنامه دانشمند شماره 577
مطلبي را كه در ادامه مي خوانيد، شامل مواردي است كه به طور اتفاقي در مزرعه پدري خويش با آن برخورد داشته ام و به دليل بومي بودن اين گياه، احتمال مي رود كه ويژگي هاي منحصر به فرد اين گياه از چشم بشر پنهان مانده باشد. هرچند بنده سعي خود را براي يافتن اين مهم - از دنياي مجازي گرفته تا كتاب هاي زيست شناسي - انجام داده ام، موفق به يافتن نام و نشاني از اين گياه نشدم.
در ظاهر به نظر مي رسد گياهان در زيستگاه خود ثابت اند و موجوداتي هستند كه جز با كمك عوامل خارجي حركت نمي كنند. اما حقيقت اين گونه نيست. گياهان نيز مانند ديگر موجودات عالم هستي حركت مي كنند، حركاتي مانند بلعيدن حشرات، باز و بسته شدن سريع برگ ها (به علت احساس خطر) و... زيستگاه اغلب اين نوع گياهان، جنگل هاي بزرگ استوايي است. اما براي بررسي اين نوع واكنش ها حتماً لازم نيست به جنگل هاي استوايي سفر كنيد.
مثلا گياهي خودرو که اغلب در نواحي شرقي ايران به عنوان آفت گل زعفران شناخته مي شود. اين گياه كه حداكثر ارتفاع آن 30 تا 40 سانتي متر است، و در فصل بهار شروع به روييدن مي كند و با رسيدن ارديبهشت ماه توليد مثل خود را آغاز مي كند.
در فروردين ماه و ارديبهشت ماه كه گياه زعفران به مراقبت بيشتري نياز دارد، اين گياه موجب خشك شدن سريع تر زمين مي شود. همچنين به دليل شدت تكثير در ارديبهشت ماه، كشاورزان شديداً مصر به خشكانيدن و حذف آن از زمين هاي زراعي هستند. همين عوامل باعث شده است كه به عنوان يك علف هرز به آن نگريسته شود.
اما اين علف هرز ويژگي هاي ديگري هم دارد كه تاكنون به چشم بشر نرسيده است. دانه آن كه در ارديبهشت ماه مي رسد، داراي دو شاخك است كه در طرفين دانه به صورت L بيرون آمده اند.
نكته قابل توجه و جالب اين است كه اين شاخك ها، با خيس شدن و يا مرطوب شدن، شروع به چرخيدن مي كنند؛ و با سرعت زاويه اي تقريبي 8 مي چرخند و حداكثر 6 دور را در زماني به طول 90 ثانيه مي زنند. (اعداد تقريبي است.)
اما چه چيز باعث ايجاد چنين وضعيتي عجيب مي شود؟ كليد حل اين پرسش، ساقه پيچ خورده شاخك هاست كه پس از خيس شدن و مجاور شدن با مولكول هاي آب، به سرعت منبسط مي شود. اين انبساط نسبتاً سريع، موجب مي شود ساقه شاخك ها خلاف جهتي كه پيچ خورده است بچرخد.
انبساط شاخك ها فقط توسط آب (و نه هر مايع ديگري) صورت مي گيرد و سرعت چرخش آن هم تابعي از دماي آب است. به اين صورت كه با افزايش دماي آب، سرعت آن تا حد معيني افزايش خواهد يافت. جهت چرخش شاخك ها نيز همواره ساعتگرد است.
از ديگر جهت، مي دانيم كه جهان هستي مقدر به تقدير الهي است و هر نظمي تقديري خاص را به دنبال دارد و هر تقديري حكمتي را مي طلبد. ديگر پرسشي كه در اين ميان مطرح مي شود اين است كه حكمت چرخش شاخك هاي اين گياه آن هم پس از رها شدن دانه از گياه (خشك شدن) چيست؟ سؤالي كه بنده تاكنون موفق به پاسخ دادن به آن نشده ام. اميد است محققان و علم دوستان كشور با مطالعه و تحقيق بتوانند پاسخ به اين پرسش را محقق سازند.
منبع: ماهنامه دانشمند شماره 577
