معرفي چند کتاب مفيد; پشت ويترين
نويسنده: حسن مهدوي فر
دن آرام
رمان دن آرام اثر برجسته ميخائيل شولو خوف پس از سال ها چشم انتظاري به ترجمه احمد شاملو به بازار کتاب راه يافت . البته ، فضل تقدم ترجمه اين رمان با نام آورترين و پرکارترين مترجم با سابقه م . ا . به آذين است . بر اساس اين رمان ، در شوروي سابق ، فيلمي با همين عنوان ساخته شده که سال ها پيش ، در ايران نيز به نمايش درآمده است . ميخائيل شولو خوف ( 1905 - 1984 ) در ناحيه دن و در ميان قزاق ها زاده شده . در سال 1925 اولين مجموعه داستان خود را به نام داستان هاي دن منتشر کرد که مورد توجه منتقدان ادبي قرار گرفت . او با الهام از زادگاهش شاهکار خود دن آرام را آغاز کرد . اولين جلد آن را در 1928 انتشار داد و به شهرتي افسانه اي رسيد . جلد دوم کتاب در 1928 و جلد سوم در 1931 منتشر شد . چهارمين و آخرين جلد کتاب در سال 1940 به چاپ رسيد و شولو خوف در رديف نويسندگان شوروي قرار گرفت . دن آرام در مدت کوتاهي به بيست زبان رايج دنيا ترجمه شد و ميليون ها نسخه از آن به فروش رفت . اين کتاب جايزه لنين ، استالين و در 1965 جايزه نوبل ادبي را برايش به ارمغان آورد .
دن آرام گنجينه اي گرانبها از فرهنگ شفاهي ملت روس خصوصاً مردم قزاق است ، توجه به اين مردم ، زندگي در صحرا ، ارتباط با رودخانه دن ، جشن هاي عروسي ، اعياد و رقص هاي محلي ، خرافات آنان و نيز توجه به لهجه هاي محلي و اشعار عاميانه از خصوصيات بارز زمان است که در ترجمه احمد شاملو به خوبي خود را نشان مي دهد . جلد اول دن آرام شامل شرح زندگي طايفه قزاق ناحيه دن است به هنگام بروز جنگ جهاني اول . جلد دوم درباره حوادث اواخر جنگ و اوايل انقلاب روسيه و مقاومت روس هاي سفيد در برابر انقلاب است . جلد سوم وقايع جنگ هاي داخلي خصوصاً جنگ هاي ناحيه دن را در بر مي گيرد و جلد چهارم به سرکوب کردن نهضت هاي ارتجاعي و پيوستن قزاق ها به انقلاب مي پردازد . قهرمان اصلي کتاب ( گريگوري ملخوف ) قزاق جوان و نماينده طبقه متوسط است که در جنگ جهاني رشادت بسيار نشان داده و به بلشويسم ايمان يافته است . اما هنگامي که در سال 1917 از جبهه به خانه باز مي گردد ، در مي يابد که خانواده و همه دوستانش علم مخالفت را بر افراشته اند و از استقلال قزاقان حمايت مي کنند . گريگوري در ابتدا به آنان و به روس هاي سفيد مخالفت حکومت مي پيوندد وليکن در جريان مبارزه ، روز به روز ، اميد خود را به پيروزي از دست مي دهد و در پايان به صف کمونيست ها مي پيوندد و در کنار آنها مي جنگد . تحقيقات مفصل احمد شاملو طي چند دهه بر روي فرهنگ عاميانه مردم که حاصل آن در پروژه عظيم ( کتاب کوچه ) متبلور شده ، دستاويزي بوده تا در ترجمه آثار ديگران ، ظرفيت هاي فراوان زبان مردم را به کار ببرد . دن آرام را زنده ياد شاملو به عنوان پيشنهاد زباني خود ترجمه کرده است . کاري که چندين سال ذهن و زبان شاعر را در واپسين سال هاي حيات به خود مشغول داشت . شاملو با اين ترجمه ، متني دوباره آفريد و در هم آميختن خلاقانه دو افق فرهنگي و زباني متمايز را در متني واحد ممکن ساخته است . ترجمه سرشار از تنوع کلامي است و به خوبي جهان دن آرام را به خواننده مي شناساند و آن را قابل لمس مي کند .
آدم هاي ساده
يکي از آخرين فيلمنامه هايي که نشر ني به دنبال چاپ صد سال سينما / صد فيلمنامه ، روانه بازارکرده است دو فيلمنامه همراه است از هال هارتلي فيلمنامه نويس و کارگردان مطرح آمريکايي در يک جلد .
هال هارتلي ( 1959 ) زاده نيويورک مشهورترين فيلمساز مستقل آمريکايي به شمار مي رود . از اين دو فيلم ، اعتماد ( 1990 ) توانست جوايز بسياري در جشنواره هاي بين المللي را نصيب خود کند و آدم هاي ساده ( 1992 ) نيز با موفقيت همراه بود . آثار هال هارتلي از جمله آدم هاي ساده و اعتماد ، به زندگي مناطق حاشيه شهرها مي پردازد . آدم هاي ساده حکايت يک جست و جو است با جست و جو براي يافتن خدا و رسيدن به نوعي آرامش و معنا دادن به زندگي .
اعتماد نيز حکايت آشناي کشمکش هاست ، دختر جواني با مادرش ، پسر جواني با پدرش و هر دو با هم براي يافتن و کشف معناي عشق و رابطه آن با اعتماد .
فيلمنامه هاي فوق ، با خط داستاني منحصر به فرد خود ، به شدت دراماتيک اند ، اما معمولاً به شيوه اي غير دراماتيک به فيلم تبديل مي شوند و اين يکي از شاخصه هاي کارهاي هارتلي است . هال هارتلي در کالج هنر ماساچوست و مدرسه سينمايي پرچيس در دهه ي 70 - 1980 تحصيل کرده و پس از آن در اکشن پروداکشنز مشغول به فعاليت و فيلم سازي مي شود . کارهاي اوليه او به سمت فيلم هاي خانوادگي و ناممکن بودن عشق رمانتيک گرايش دارند .
سفارت
ناشر : مدرسه کارگاهي فيلمنامه نويسي ، چاپ اول ، 1381 ، شمارگان : 2200 نسخه ، قيمت 1000 تومان .
موضوع فيلمنامه سفارت بر مبناي يک حادثه واقعي و مستند ، در سال 1368 نوشته شده است . حادثه تصرف سفارت جمهوري اسلامي ايران در لندن در اولين سال پيروزي انقلاب . شش جوان عرب به سفارت حمله کرده و افراد آن را به گروگان مي گيرند ، آنها مطالباتي از دولت ايران دارند و تقاضاي خود مختاري خوزستان و تغيير شرايط حکومتي در منطقه عرب نشين کشور را تقاضا مي کنند ، درگيري بين گروگان ها و گروگان گيران ، مداخله پليس انگلستان و استفاده هاي تبليغاتي از اين واقعه ، تنش هايي را به وجود مي آورد و قصه را پيش مي راند و ...
همان طور که در مقدمه کتاب نيز آمده است ، چنين موضوعي سياسي نيازمند لحن و ساختاري حادثه اي است که التزام به واقعيت ، به دشواري کار افزوده است . زيرا که ما به ازاي واقعي شخصيت ها و وقايع در دنياي بيرون از فيلمنامه وجود دارد که خود به خود محدوده تنوع بخشيدن به روابط دراماتيک و به کارگيري مولفه هاي جذاب و هيجان انگيز ، تحت انقياد « واقعيت » در مي آيد . در پايان مقدمه اشاره شده است : « ... با اين همه ، روايت چنين داستان هايي که حال و هواي سياسي سال هاي پيروزي انقلاب را يادآوري مي کنند ، امر لازم و واجبي است که تاکنون به طور جدي در سينماي ما اتفاق نيفتاده ... »
موزه
نويسنده : رضا دبيري نژاد ، ناشر : ساحت ، بهار 1383 ، شمارگان 1500 نسخه ، قيمت 14500 ريال .
در مقدمه کتاب به نقل از نويسنده مي خوانيم : « آن چه روز نخست مرا به سوي موزه کشاند ، ناآشنايي با آن بود . هدف من نيز جست و جو براي شناخت اين ناشناخته بود . شناخت ماهيت و موجوديت اين ناشناخته ... »
نويسنده کوشش کرده است با توجه به مشکلاتي که در پيش رو داشته از جمله نبودن نظريه اي روشن درباره موزه ، شناختي ماهوي فراتر از ساختار و شکل موزه ارائه کند . او به اين نتيجه مي رسد که مبناي موزه نه اشکال متغير آن بلکه مفهومي است که ماحصل نگرش ويژه و انديشه هاي آدمي و در طول تاريخ است . نويسنده ابراز مي کند موزه پديده اي چند وجهي و چند رگه و متغير و متنوع است که براي شناخت صحيح آن لازم است از منظرهاي مختلف به آن نگريسته شود تا به ماهيت آن نزديک شد . کتاب در سه فصل با عناوين ديروز ، امروز ، فردا ، مي کوشد مفاهيم گوناگون مرتبط با موزه را بررسي کند که براي علاقه مندان به اين موضوع مي تواند جالب توجه باشد .
شايد کسي در بزند
شايد کسي در بزند مجموعه داستاني است که نشر ساحت به بازار کتاب عرضه کرده است . عنوان کتاب ، نام يکي از قصه هاي آن است . دختري ، شيفته پسري است که يک بار بيشتر او را نديده ولي براي هميشه در وجود او زنده است و دختر براي هميشه مجرد مي ماند . کتاب شامل ده قصه کوتاه است از جمله « گربه رقصناک » که نشان مي دهد دنيا دار مکافات است ، « اردي جهنم » ، « سربازهاي سنگي » ، « سايه ها و ستاره ها » و ... قصه ها غالباً برخوردار از فضايي ديني و معنايي هستند . از جمله « سربازهاي سنگي »
تلاش نويسنده اين بوده است تا از چشم اندازي مذهبي به مسائل و اتفاقات مادي ، نگاه کند .
جهالت
آخرين اثر ميلان کوندرا ، نويسنده نامدار و صاحب سبک چک جهالت است که توسط انتشارات کاروان به بازار کتاب عرضه شده است . داستان جهالت از اين قرار است .
ايرنا و يوزف ، دو مهاجر چک ، که پس از فروپاشي بلوک شرق ، بعد از بيست سال به کشور خود پا گذاشته اند ، در فرودگاه پاريس با يکديگر ملاقات مي کنند . ايرنا به ياد مي آورد که زماني ، در عنفوان جواني ، عاشق يوزف بوده ، اما يوزف هيچ خاطره اي از ايرنا ندارد . در خلال اين ملاقات عاشقانه روشن مي شود که حتي خودشان هم کاملاً به ياد نمي آورند که بوده اند و شايد ناديده مي گيرند که چه کساني هستند . عشق در يک زمان آغاز مي شود و پايان مي گيرد . اين ملاقات تکرار ناپذير است . اما همين عشق زودگذر است که به بازگشت آنها معنا و ريشه مي دهد ، ولي بعد از آن هر کدام راهي متفاوت در پيش مي گيرند . ايرنا ، وقتي به چک باز مي گردد ، در مي يابد که اطرافيان حاضرند از او استقبال گرمي کنند ، به شرط آن که تمام خاطرات و سررشته زندگي اش را از همان جايي که بيست سال پيش قطع شده ، از سر بگيرد . يوزف نيز پس از بازگشت ، مدام با بقاياي دوران زندگي اش برخورد مي کند که به گونه اي کاملاً طبيعي ميان بازماندگانش تقسيم شده است . او همه چيز را مي بيند و هيچ ادعايي نمي کند . پس زمينه ماجراهاي دو شخصيت اصلي رمان جهالت نوستالژي است . درد جهل آگاهي از اين که دور از آنها خبري است که از آن بي خبرند .
منبع: ماهنامه فيلم نگار 25.
