محمد رضا رحمتی شهرضا
انگشتر سلیمان
در روایات بسیاری وارد شده که انگشتری حضرت سلیمان(ع)که ارزش خاصی نیز داشته است همراه با امام زمان «عج»بوده و حتی به عنوان نشانه ای بروجود ایشان در هنگام ظهور خواهد بود.ابتدا ببینیم این انگشتر چه بوده و چه جایگاهی داشته است.انگشتری با ویژگی های منحصر به فرد
در فرهنگ معین آمده است:«انگشتری سلیمان(ع)همان انگشتر و مهر حضرت سلیمان(ع)که می گویند اسم اعظم الهی برآن نقش بسته بود و سلطنت وی برانس و جن، وابسته به آن بود.دیوی به شکل حضرت سلیمان(ع)آن انگشتری را به دست آورد و چندی سلطنت کرد تا بار دیگر، انگشتری به دست حضرت سلیمان افتاد و سلطنت خود را بازیافت.نام های دیگر آن «خاتم جمشید»است.»(1)ظاهراً این انگشتر دارای خصوصیّت ویژه ای نیز بوده است چنانچه در روایتی آمده که حضرت سلیمان، هنگامی که آن انگشتر را باخود برمی داشت خداوند پرنده و باد و فرشتگان را مسخّرِاو می ساخت.(2)
در روایتی دیگر نیز از حضرت(ع)منقول است که:«حق تعالی پادشاهی حضرت سلیمان(ع)رادر انگشترش گذاشته بود، پس هر گاه آن انگشتر را در دست می کرد جمیعِ جنّ و انس و شیاطین و مرغان هوا و وحشیانِ صحرا نزدِ او حاضر می شدند و او را اطاعت می کردند...»(3)
در روایتی دیگر نیز نقل شده:«سلطنت جهانی حضرت سلیمان(ع)و سیطره آن حضرت بر تمام موجودات روی زمین، تنها یک رمزداشت و آن در همان انگشتر نهفته بود.آن انگشتر با تمام ویژگی هایی که دارد هم اکنون در دست حضرت صاحب الزمان می باشد»(4)
در اینکه نقش حکاکی شده بر روی این نگین چه بوده است حضرت رضا(ع)در مورد نقش نگین انگشتر حضرت سلیمان(ع)می فرماید:
«کان نقش خاتم سلیمان بن داود:سبحان من الجم الجن بکلماته.»
نقش انگشتر حضرت سلیمان(ع)چنین بود:«منزه است خداوندی که جنیان را به کلمات خود لجام کرد.»(5)
این انگشتر از مواریث پیامبر بزرگ الهی، حضرت سلیمان(ع)است که به تصریح قرآن کریم قدرت بسیاری داشته و اجنه و انسان های زیادی درخدمت او بوده است.این انگشتر با این خصوصیات،طبق تصریح روایات بسیاری نزد حضرت مهدی «عج»است.در این خصوص روایتی از وجود نازنین امام باقر(ع)نقل شده که حضرت(ع)فرمود:
«قال خرج امیر المؤمنین(ع)ذات لیلة بعد عتمة و هویقول همهمة همهمة و لیلة مظلمة خرج علیکم الامام علیه قمیص آدم وفی یده خاتم سلیمان و عصاموسی(ع)»(6)
«شبی بعد از نماز عشاء، امیرالمؤمنین(ع)بیرون رفت و می فرمود:همهمة همهمة(صدای مخصوصی است که در سینه بگردد و گرفتگی داشته باشد)و شب تاریک است،امام بر شمام درآمده است،پیراهن آدم را پوشیده و انگشتر سلیمان و عصای موسی(ع)را دردست دارد.»
این روایت حمل بردو معنا می شود.اوّل اینکه منظور خودِ امیرالمؤمنین(ع)است که حضرت در این روایت درصددِ معرّفی خویش است و حمل دیگر اینکه ایشان خبر از قیام و آمدنِ حضرت مهدی «عج»در آخرالزّمان می دهند.در هر دو حال نتیجه یکی است و آن اینکه این انگشتر از ودایع امامت است و از طریق پیامبر گرامی اسلام
حضرت محمد(ص)به دست امیرالمؤمنین(ع)رسیده است و ایشان آن را به فرزندان خود به امانت داده اند تا به صاحبِ اصلی آن یعنی امام عصر«عج»برسد.دلیل این ادعای ما روایتی است که امام صادق(ع)در حدیثی به سعید سمان فرمودند:«انگشتر سلیمان بن داود، نزد من است»(7)
پیداست وقتی که انگشتر حضرت سلیمان دست به دست به حضرت صادق(ع)رسیده، بعد از ایشان نیز دست به دست به سایر ائمه رسیده تا آنکه به دست مبارک امام مهدی «عج»رسیده است.
این انگشتر ویژگی خاصّ دیگری نیز دارد که درآخرالزّمان نمایان می شود و آن اینکه بین کافر و مؤمن نشانه ایجاد کرده وجدایی می اندازد.
امیرالمؤمنین(ع)پس از صحبت درباره دجّال فرمودند:
«...یقتله الله عزّوجلّ بالشّام علی عقبه تعرف بعقبة افیق لثلاث ساعات مضت من یوم الجمعة علی ید من یصلی المسیح عیسی ابن مریم(ع)خلقه الا ان بعد ذلک الطامة الکبری قلنا و ما ذلک یا امیرالمؤمنین قال خروج دابّة من الارض من عندالصّفامعها خاتم سلیمان بن داود وعصا موسی(ع)یضع الخاتم علی وجه کل مؤمن فینطبع فیه هذا مؤمن حقا و یضعه علی وجه کل کافر فینکتب هذا کافر حقا حتی انّ المؤمن لینادی الویل لک یا کافر و ان الکافر ینادی طوبی لک یا مؤمن وددت انّی الیوم کنت مثلک فافوز فوزا عظیما»(8)
«[دجّال]بهدست کسی که عیسی(ع)پشت سرش نماز می خواند [یعنی امام زمان(ع)]هنگامی که سه ساعت از روز جمعه گذشته است کشته خواهد شد و بدانید که بعد از آن قیامت کبری واقع خواهد گردید.
گفتیم:یا امیرالمؤمنین آن چیست؟ فرمود:«خروج دابّة الارض از کوه صفا که همراه او انگشتر سلیمان و عصای موسی(ع)است.آن انگشتر را بر روی هرمؤمنی که بنهد این کلام بر آن نقش می بندد:«هذامومن حقا»و بر روی هر کافری بنهد برآن نوشته شود:«هذا کافر حقا»تا جایی که مؤمن ندا سر می دهد:ای کافر!وای برتو، و کافر ندا کند:ای مؤمن!خوشا برتو، دوست داشتم که امروز مثل تو بودم و به فوز عظیمی می رسیدم..و»
داشتن انگشتر نشانه قائم(ع)
«اذ ظهر القائم(ع)ظهر برایة رسول الله(ص)و خاتم سلیمان و حجرموسی و عصاه»(9)
«هنگامی که قائم(ع)ظهور کند همراهش انگشتری سلیمان و ...خواهدکرد.»
پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص)درباره ظهور امام زمان«عج»فرمودند:«بیرون می آید در حالتی که انگشتر سلیمان(ع)دردست اوست.پس به وسیله آن صورتهای اهل ایمان روشن می شود ودماغ کفّار ودشمنان حق به وسیله انگشترسلیمان مهرمی گردد.»(10)
امام صادق(ع)به مفضّل فرمود:«به خدا سوگند تمام ترکه جمیع پیغمبران، حتی انگشتر سلیمان وتاج او،نزد امام زمان(ع)است.»(11)
در روایتی از امام صادق(ع)آمده است که امام حسین(ع)وقتی به دنیا بازمی گرددحضرت مهدی(ع)انگشتر سلیمان را به همراه امام زمام امور جامعه به او می سپارد و او کسی است که قائم(ع)را پس از یک زندگی طولانی و پربرکت که از دنیا می رود غسل می دهد و به خاک می سپارد.(12)
در کتاب غیبت فضل بن شاذان روایت شده است که امام باقر(ع)فرمود:«اول کاری که قائم(ع)انجام می دهد آن است که کسی رابه انطاکیه(13)می فرستد، پس از آن جا تورات، عصای موسی وانگشتر سلیمان را از غاری که در آن است، بیرون می آورد.»(14)
«عن الریان بن الصلت قال قلت للرضا(ع)انت صاحب هذاالامر فقال انا صاحب هذاالامر و لکنی لست بالذی املوها عدلا کما ملئت جورا و کیف اکون ذلک علی ماتری من ضعف بدنی و ان القائم هوالذی اذا خرج کان فی سن الشیوخ و منظر الشبان قویا فی بدنه حتی لومدّ یده الی اعظم شجرة علی وجه الارض لقلعها ولوصاح بین الجبال لتد کد کت صخورها یکون معه عصاموسی و خاتم سلیمان(ع)ذاک الرابع من ولدی یغیبه الله فی ستره ما شاءثم یظهره فیملا به الارض قسطا و عدلا کما ملئت جورا وظلما.»(15)
ریّان بن صلت گوید:به امام رضا(ع)گفتم:آیا شما صاحب الامر هستید؟ فرمود:«من صاحب الامر هستم اما آن کسی که زمین را از عدل آکنده سازد همچنان که پر از جور شده باشد نیستم و چگونه او باشم در حالی که ضعف بدن مرا می بینی، و قائم کسی است که در سن شیوخ ومنظر جوانان قیام کند و نیرومند باشد به غایتی که اگر دستش را به بزرگترین درخت روز زمین دراز کند آن را از جای برکند و اگر بین کوهها فریاد برآورد صخره های آن فروپاشد عصای موسی و خاتم سلیمان(ع)با اوست، اوچهارمین از فرزندان من است، خداوند او را در پناه و پوشش خود نهان سازد و سپس او را ظاهر کند و به واسطه او زمین را از عدل و داد آکنده سازد همچنان که پر از ظلم و ستم شده باشد.»
حضرت علی(ع)در روایتی فرمودند:«...جهان پر از هرج ومرج می شود، افق زندگی تیره و تار می گردد، در این موقع مهدی ما می آید در حالی که پیراهن آدم در تن او، انگشتر حضرت سلیمان در دست او و عصای حضرت موسی در اختیار اوست.»(16)
در پاره ای روایات،سخن از منبر سلیمان هم به میان آمده است که حضرت مهدی(ع)آن را هم بیرون می آورد.(17)
تاج سلطنتی حضرت سلیمان
از دیگر مواریث انبیاء که نزد امام زمان«عج»است و در روایات به آن اشاره شده است، تاج سلطنتی حضرت سلیمان(ع)است.امام صادق(ع)به مفضّل فرمود:«به خدا سوگند تمام ترکه جمیع پیغمبران،حتّی انگشتر سلیمان و تاج او، نزد امام زمان(ع)است.»(18)
در کتابهای انبیاء سلف نیز درباره امام زمان «عج»آمده است که «...وتاج سلطنتیِ سلیمان با اوباشدو جنّ و انس و دیوان و مرغان و درندگان در فرمان او خواهند بود.»(19)
عصای حضرت سلیمان
عصای حضرت سلیمان(ع)از دو جهت مورد توجّه است.یکی اینکه در آخرین لحظات عمر، سلیمان(ع)به آن تکیه داده بود و جنّ و انس فکر می کردند که او زنده است و همچنان به کار مشغول بودند تا نکه موریانه ای آن را خورد و برهمگان مشخّص شد که سلیمان ساعت هاست که از دنیا رفته است و اجنّه هم از غیب اطّلاعی ندارند.جنبه دیگر آن است که در روایتی می خوانیم:این عصای سلیمان(ع)نیز همراه امام زمان«عج»است دلیلی بر منکرین بوده باشد و نشانه ای از حقّانیّت آن وجودِ عزیز.
عصای حضرت موسی(ع)
حضرت موسی(ع)عصای معروفی دارد کهدر قرآن کریم و روایات بسیار از آن یاد شده است.در کتاب شیف کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(ع)،علامه حلّی روایتی نقل شده که امیرالمؤمنین علی(ع)در جواب شخصی که از ایشان پرسید:آن پنج موجودی که برزمین قدم گذارند اما در رحمی تکوین نیافته بودند کیستند؟ حضرت(ع)در جواب فرمودند:«آن پنج مخلوق عبارتند از آدم، حوّا، ناقه صالح، قوچ ابراهیم و عصای موسی.»(21)
عصایِ حضرت موسی(ع)چندین معجزه داشته که قرآن به آنها اشاره کرده است:
1.مار شدن عصا هنگامِ مبعوث شدن حضرت موسی(ع)به پیامبری.(22)
2.اژدها شدن عصا نزد فرعون.(23)
3.بلعیدن سخر ساحران توسط عصا.(24)
4.زدن عصا به دریا و بازشدن راه برای نجات قوم بنی اسراییل.(25)
5.زدن عصا به سنگ و بیرون آوردن دوازده چشمه آب برای اسباط بنی اسراییل.(26)
این عصا با این معروفیّت و این قابلیت ها طبق روایات در دست با کفایت خلق صالح ائمه اطهار(ع)است که با تکرار نشانه و معجزه بودنش درخدمت امید انبیاء و صالحین تاریخ است.
در روایتی درباره سرگذشت این عصا می خوانیم:
«عن عبدالله بن سنان قال سمعت اباعبدالله(ع)یقول عصا موسی قضیب آس من غرس الجنة اتاه بها حبرئیل(ع)لما توجه تلقاء مدین و هی و تابوت آدم فی بحیرة طبریة ولن یبلیا و لن یتغیراحتی یخرجهما القائم(ع)اذاقام.»(27)
عبدالله بن سنان گوید:شنیدم امام صادق(ع)می فرمود:«عصای موسی آسی(28)از یک نهال بهشتی بود.هنگامی که موسی(ع)رو به سوی مدین نمود، جبرئیل(ع)آن را برایش آورد، و آن عصا همراه با تابوت آدم در دریاچه طبریّه(3)است وهرگز آن دو نمی پوسند وتغییر نمی یابند تا اینکه حضرت قائم هنگامی که قیام می کند آن دو را بیرون می آورد.»
در روایتی دیگر از امام باقر(ع)آمده است که فرمودند:
«کانت عصا موسی لادم(ع)فصاوت الی شعیب ثم صارت الی موسی بن عمران و انها لعندنا و ان عهدی بها آنفا و هی خضراء کهیئتها حین انتزعت من شجرتها و انها لتنطق اذااستنطقت اعدت لقائمنا(ع)یصنع بها ما کان یصنع موسی و انها لتروع و تلفق ما یافکون و نصنع ما تومر به انها حیث اقبلت ـ تلفق ما یافکون یفتح لها شعبتان احداهما فی الارض و الاخری فی السقف و بینهما اربعون ذراعا تلقف ما یافکون بلسانها.»(30)
«عصای موسی(ع)از آن آدم(ع)بود که به شعیب رسید و سپس به موسی بن عمران رسید، آن عصا نزد ماست و اندکی پیش نزدم بود و مانند وقتی که از درختش باز شده سبز است، و چون از او بازپرسی شود، جواب گویدو برای قائم ما(ع)آماده گشته است، او با آن همان کار که موسی می کردانجام دهد، آن عصا هراس آور است و ساخته هی نیرنگی جادوگران را می بلعد و به هرچه مأمور شود، آن کار را انجام می دهد، وقتی حمله می کند، هر چه را که به نیرنگ ساخته اند می بلعد و برایش دو شعبه باز خواهد شد که یکی در زمین و دیگری در سقف باشد ومیان آنها(میان دو فکش)چهل ذراع فاصله باشد و نیرنگ ساخته ها را با زبانش می بلعد.»[چنانچه در زمان موسی(ع)جادوهای جادوگران را بلعید.]
شیخ ابوالفتوح رازی در تفسیر خود روایت کرده که از صادقین(ع)خبر رسیده:«تابوت و عصای موسی، در دریای طبرستان است ودر عهد حضرت صاحب الزمان(ع)از آن جا بیرون می آورند.»(31)
در کتاب غیبت فضل بن شاذان روایت شده است که امام باقر(ع)فرمود:«اوّل کاری که قائم(ع)انجام می دهد آن است که کسی را به انطاکیه می فرستد، پس از آن جا تورات، عصای موسی وانگشتر سلیمان را از غاری که در آن است، بیرون می آورد.»(32)
زیادبن منذر گوید:امام باقر(ع)فرمود:
«اذا ظهر القائم(ع)ظهر برایة رسول الله(ص)و خاتم سلیمان و حجر موسی و عصاه»(33)
«هنگامی که قائم(ع)ظهور کند با پرچم رسول خدا(ص)و انگشتری سلیمان و سنگ و عصای موسی ظهور خواهد کرد.»
امام صادق(ع)به مفضّل فرمود:«به خدا سوگند تمام ترکه جمیع پیغمبران، حتی عصای موسی نزد امام زمان(ع)است.»(34)
«ان فی غار ثور فی جبلها(وقیل غار غیران)رضراضا من الواح موسی
وکسر عصاه و رضراضا فیه تابوت السکینة فلیس تمر سحابة شرقیة و لا غربیة و کوفیة و لاقبلیة الا احبت ان تلقی برکتها و لا تمضی الایام و اللیالی حتی یستخرجها المهدیّ.»(35)
«در غار ثور درکوه آن(گفته شده غار غیران)شکسته هایی از عصای موسی(ع)وجود دارد.پس ابری شرقی و غربی و کوفه ای و قبله ای از آن جا عبور نمی کند، مگر این که دوست دارد برکتش را به آن جا فرو ریزد و روزها و شب ها نمی گذرد، مگر این که «مهدی(ع)»آن را استخراج می کند.»
در کتابهای انبیاء سلف نیز درباره امام زمان(ع)آمده است که:«...و عصای سرخ شبانن با هودار[منظور حضرت موسی(ع)است]با او باشد.»(36)
پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص)درباره ظهور امام زمان «عج»فرمودند:
«تخرج الدّابة و معها عصا موسی.»
بیرون می آید در حالتی که عصای موسی(ع)با اوست.(37)
حضرت علی(ع)در روایتی فرمودند:«...جهان پر از هرج و مرج می شود،افق زندگی تیره و تار می گردد،در این موقع مهدی ما می آید درحالی که پیراهن آدم در تن او، انگشتر حضرت سلیمان در دست او و عصای حضرت سلیمان در اختیار اوست.»(38)
بنابراین با توجّه به این روایات می توان نتیجه گرفت که عصای حضرت موسی(ع)دست به دست به حضرت صادق(ع)و پس بعد از ایشان هم دست به دست به سایر ائمه رسیده است و اکنون نیز این عصا در اختیار امام مهدی «عج»قراردارد.
نکته پایانی اینکه دربرخی روایات صحبت از اشیائی دیگر نیز به میان آمده که آن هم در اختیار امام زمان(ع)است.در روایتی می خوانیم:امام صادق(ع)به مفضّل فرمود:«به خدا سوگند تمام ترکه جمیع پیغمبران، حتّی عصای آدم، آلت نجّاری نوح و ترکه هود و صالح و مجموعه ابراهیم و صاع یوسف و مکیال شعیب و آینه اونزد امام زمان(ع)است.»(39)
سنگ حضرت موسی(ع)
در قرآن کریم در دو مورد از این سنگ یاد شده است؛ آیه 60 سوره مبارکه بقره که می فرماید:«واذ استسقی موسی لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عینا قد علم کل اناس مشربهم کلوا واشربوا من رزق الله و لا تعثوا فی الارض مقسدین.»
و(به یاد آورید)زمانی را که موسی برای قوم خویش، آب طلبید، به اودستور دادیم:«عصای خود را برآن سنگ مخصوص بزن!»ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید آن گونه که هر یک(از طوایف دوازده گانه بنی اسرائیل)، چشمه مخصوص خود را می شناختند!(و گفتیم:)«از روزیهای الهی بخورید و بیاشامید!و در زمین فساد نکنید!»
ودیگری آیه 160سوره مبارکه اعراف است که می فرماید:
«و اوحینا الی موسی اذ استسقاه قومه انا اضرب بعصاک الحجر فانبجست منه اثنتا عشرهة عینا قد علم کال اناس مشربهم.»
هنگامی که قوم موسی(دربیابان)از اوتقاضای آب کردند، به او وحی فرستادیم که:«عصای خود را برسنگ بزن!»ناگهان دوازده چشمه از آن بیرون جست آن چنان که هر گروه، چشمه و آبشخور خود را می شناخت.
در خصوص سنگ حضرت موسی(ع)ذکرچند نکته لازم است:یکی اینکه الف و لام «حجر»در این آیه «بعصاک الحجر»، الف و لام معرفه است؛ یعنی این سنگ خاص ونه هر سنگی، لذا این سنگ به عنوان یکی از ودایع نبوت به دست امام عصر«عج»رسیده است و در هنگام ظهور و قیام حضرت مهدی «عج»این سنگ به عنوان توشه بین
راه یاران آن حضرت مورد استفاده قرار می گیرد و احادیث مربوط روشنگر این موضوع است.
امام باقر(ع)فرمود:
«ان القائم اذا قام بمکّة ـ و اراد ان یتوجه الی الکوفة نادی منادیه الا لا یحمل احدمنکم طعاما و لاشرابا و یحمل حجر موسی بن عمران وهو وقر بعیر فلا ینزل منزلا الا انبعث عین منه فمن کان جائعا شبع ومن کان ظامئا روی فهو زادهم حتی ینزلوا النجف من ظهر الکوفة.»(40)
«چون حضرت قائم در مکّه قیام کند و قصد رفتن به سمت کوفه را دارد، منادی اش فریاد کشد که، کسی خوردنی و آشامیدنی همراه خود برندارد، و سنگ حضرت موسی(ع)که به وزن یک بار شتر است با آن حضرت است، در هر منزلی که فرود آیند، چشمه آبی از آن سنگ بجوشد که گرسنه را سیر و تشنه را سیراب کند و همان سنگ توشه آنهاست تا هنگامی که در نجف به پشت کوفه فرود آیند.»
بدیهی است در زمان حضرت موسی(ع)چون قوم بنی اسراییل دوازده گروه بودند، و این فرقه ها با هم اختلاف داشتند، دوازده چشمه از آن سنگ بیرون آمد تا هر گروهی چشمه آبی برای خود داشته باشند، اما در هنگام ظهور و قیام حضرت مهدی «عج»چون اختلاف و تفرقه ای بین یاران امام مهدی «عج»نیست، از آن سنگ فقط یک چشمه
آب بیرون خواهد آمد.
زیادبن منذر گوید:امام باقر(ع)فرمود:
«قال ابو جعفربن علی(ع)اذا ظهر القائم(ع)ظهر برایة رسول الله(ص)و خاتم سلیمان و حجر موسی و عصاه»(41)
هنگامی که قائم(ع)ظهور کند با پرچم رسول خدا(ص)و انگشتری سلیمان و سنگ و عصای موسی ظهور خواهد کرد.
بنابراین سنگ حضرت موسی(ع)به عنوان یکی از ودایع نبوّت در حال حاضر که نزد خاتم الاوصیاء ،مولانا المهدی «عج»است.
امام زمان وارث(52)ودایع نبوت و امامت(3)
پیراهن حضرت آدم(ع)
در برخی از روایات صحبت از پیراهن حضرت آدم(ع)شده که در اختیار امام زمان «عج»است.امام باقر(ع)در روایتی فرمود:
«خرج امیرالمؤمنین(ع)ذات لیلة بعد عتمة وهویقول همهمة همهمة و لیلة مظلمة خرج علیکم الامام علیه قمیص آدم و فی یده
خاتم سلیمان و عصا موسی(ع).»(42)
«شبی بعد از نماز عشاء امیرالمؤمنین(ع)بیرون رفت و می فرمود:همهمة همهمة(صدای مخصوصی است که در سینه بگردد و گرفتگی داشته باشد)وشب تاریک است،امام بر شما درآمده است،پیراهن آدم را پوشیده و انگشتر سلیمان وعصای موسی(ع)رادر دست دارد.»
حضرت علی(ع)در روایتی فرمودند:«...مهدی ما می آید در حالیکه پیراهن آدم در تن اوست.»(43)
حضرت علی(ع)در روایتی فرمودند:«...جهان پر از هرج و مرج می شود، افق زندگی تیره و تار می گردد، در این موقع مهدی ما ما آید در حالی که پیراهن آدم در تن او، انگشتر حضرت سلیمان در دست اوو عصای حضرت سلیمان در اختیار اوست.»(44)
امام صادق(ع)در روایتی فرمودند:«پیراهن حضرت آدم(ع)،ابراهیم و نیز حلّه اسماعیل نزد قائم آل محمد(ص)است.»(45)
پی نوشت ها :
1.فرهنگ فارسی معین 5:190.
2.بحارالانوار63:194.
3.تفسیر قمّی2:236.
4.جهان بعد از ظهور:55 به نقل از ظهور حضرت مهدی(ع)از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، هاشمی شهیدی:426.
5.بحارالانوار63:70.
6.الکافی1:232.
7.الکافی1:233
...و انّ عندی لخاتم سلیمان بن داود...
8.کمال الذّین و تمام النّعیمة 2:527
9.الغیبة للنّعمانی:239.
10.الملاحم و الفتن:100.
...معها خاتم سلیمان تفجلو وجه المؤمن بالعصار و تختم انف الکافر.
11.الهدایة الکبری:404.
12.بحارالانوار63:194.
13.انطاکیه کنونی در جنوب ترکیه، بررود اورونتس، نهر عاصی،بیست و دوکیلومتری ساحل مدیترانه قرار دارد و فقط قمست کوچکی از انطاکیه قدیم را اشغال کرده است.در کاوش هایی که در آن جا و در اطرافش به عمل آمده، موزائیک های عالی، از شش قرن اول میلادی، به دست آمده است.جام بزرگ انطاکی که در سال 1910 به دست آمده، به زعم بعضی همان جام مقدس است.خورشید مغرب:259.انطاکیه برای مسیحیان مانند مدینه برای مسلمانان است.آنجا پس از بیت المقدس به عنوان دومین شهر مذهبی مسیحیان مانند مدینه برای مسلمانان است.آنجا پس از بیت المقدس به عنوان دومین شهر مذهبی مسیحیان به حساب می آید؛ چرا که حضرت مسیح دعوت خود را از بیت المقدس آغاز نمود و بعدها گروهی از ایمان آورندگان به او به انطاکیه هجرت کردند.پولس و برنابا به آن شهر رفته و مردم را به این آیین فراخواندند و از آنجا دین مسیح(ع)گسترش یافت.شاید ذکر انطاکیه در روایات مهدوی که در این کتاب بازهم ذکر خواهد شد.معرف وجود رابطه تنگاتنگ میان حضرت مهدی «عج»و مسیح(ع)است.فرهنگ نامه مهدویت، خدامراد سلیمیان:66.
14.بحارالانوار52:390؛بشارة الاسلام:253.
15.کمال الدّین و تمام النّعیمة377:2
16.الکافی 1:231.
17.الزام الناصب 2:299.
18.الهدایة الکبری:404.
19.بشارات عهدین، استدراکات، بعد از مقدمه چاپ دوم، ص 10 و 11.
20.کمال الدین و تمام النعمة 1:156.
21.کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(ع):434.
...و اخبرنا عن خمسة اشیاء مشوا علی الارض و لم یخلقوا فی الارحام...قال ذلک ادم و حواء وناقة صالح و کبش ابراهیم و عصا موسی.
22.سوره مبارکه قصص آیه 10.
«والق عصاک فلما راها تهتز کانها جان ولی مدبرا و لم یعقب یا موسی لا تخف انی لا یخاف لدی المرسلون»و عصایت را بیفکن!...هنگامی که(موسی)به آن نگاه کرد، دید(با سرعت)همچون ماری به هر سو می دود(ترسید و)به عقب برگشت، و حتی پشت سرخود را نگاه نکرد ـ ای موسی!نترس، که رسولان درنزد من نمی ترسند!
23.سوره مبارکه شعراء ، آیه 32.
«فالقی عصاه فاذا هی ثعبان مبین»دراین هنگام موسی عصای خود را افکند، و ناگهان مار عظیم و آشکاری شد.
24.«فالقی موسی عصاه فاذا هی تلفق ما یافکون*فالقی السحرة ساجدین»
سپس موسی عصایش را افکند، ناگهان تمام وسایل دروغین آنها را بلعید!*فورا همه ساحران به سجده افتادند.
25.سوره مبارکه شعرا، آیه 63.
«فاوحینا الی موسی ان اضرب بعصاک البحر فانفلق فکان کل فرق کالطود العظیم»و بدنبال آن به موسی وحی کردیم:«عصایت را به دریا بزن!»(عصایش را به دریا زد،)و دریا از هم شکافته شد، و هر بخشی همچون کوه عظیمی بود!
26.سوره مبارکه بقره، آیه 60
«واداستسقی موسی لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عینا قد علم کل اناس مشربهم کلوا و اشربوا من رزق الله و لا تعثوا فی الارض مفسدین»
و(به یاد آورید)زمانی را که موسی برای قوم خویش، آب طلبید، به او دستور دادیم:«عصای خود را برآن سنگ مخصوص بزن!»ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید آن گونه که هر یک(از طوایف دوازده گانه بنی اسرائیل)، چشمه مخصوص خود را می شناختند!(و گفتیم:)«از روزیهای الهی بخورید و بیاشامید!و در زمین فساد نکنید!»
27.الغیبة للنعمانی:239.
28.آس درختی است که در بهشت کاشته شده است.عصای حضرت موسی(ع)از شاخه آن درخت بود و آن را جبرئیل برای او آورد.آس درختی است بلندتر از انار، دارای برگ و گلی معطر، و تخمش سیاه است.درمناهی رسول خدا(ص)از خلال کردن با چوب آن نهی شده است.معارف و معاریف 1:80.
29.طبریه ، دریاچه ای است در شمال فلسطینکهشعبه ای از نهر اردن به نام نهر الشریعة بدان می ریزد.
30.الکافی 1:231.؛ کمال الدین و تمام النعیمة2:674.
31.روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن 3:368.
32.ر.ک؛ بحارالانوار، ج52، ص 390.
33.الغیبة للنعمانی:239.
34.الهدایة الکبری:404.
35.الملاحم و الفتن:116؛ ینابیع المودظ 3:136و 138.
36.بشارات عهدین، استدراکات، بعد از مقدمه چاپ دوم، ص 10 و 11.
37.الملاحم والفتن:100.
الدابة یکی از نام های حضرت مهدی «عج»است.
38.الکافی 1:231.
39.الهدایة الکبری:404.
40.الکافی1:231.
41.الغیبة للنعمانی:239.
42.الکافی1:232.
43.الکافی1:231.
44.الکافی1:231.
45.بصائرالدرجات:175.
