تعلیم و تربیت

دخترى که وارد خانه شوهر مى شود مسؤولیت اداره یک منزل بر عهده اش مى افتد.و براى اداره یک منزل اطلاعات مختلفى لازم است.

باید غذا پختن،لباس شستن،روفت و روب،اتو کردن،دوخت و دوز،مرتب کردن اثاث منزل، آداب مهماندارى،آداب معاشرت و رفت و آمد،شوهردارى،و بالاخره بچه دارى،و دهها مانند اینها را بداند.مرد از همسرتازه واردش انتظار دارد همه اینها را بداند و یک زن تربیت یافته کامل عیار باشد.لیکن متاسفانه این همه انتظار جامه عمل نمى پوشد و تازه عروس یا اصلا آداب زندگى را بلد نیست یا اگر چیزى بلد باشد خیلى محدود است.
چه کنیم؟این هم یکى از نواقص اجتماعى ما است.نه پدر و مادرمقید هستند آداب زندگى را به دخترشان یاد بدهند،نه برنامه آموزش وپرورش دختران چنان است که به جاى مطالب بى ثمر،آداب زندگى را به دختران بیاموزد.به هر حال چاره اى نیست،باید در صدد علاج بر آمد.
مرد چون مى خواهد عمریرا با همسرش زندگى کند ناچار است درتعلیم و تربیت او کوشش نماید تا نواقص و عیوبش را برطرف سازد.اتفاقامرد هم از جهت سن بر همسرش فزونى دارد هم از لحاظ تجربیات واطلاعات.
اگر قدرى صبر و حوصله بخرج بدهد مى تواند نواقص او رابرطرف سازد و مطابق دلخواه تربیت کند.کارهایى را که خودش بلد است با زبان خوش و نرمى به او یاد بدهد.در این باره مى تواند از زنان کاردان وبا تجربه اى که در خانه هستند مانند مادر و خواهر و عمه و خاله، استفاده کندو از راهنماییهاى آنان بهره مند گردد.مى تواند کتابهایى را که در فن طباخى، خانه دارى،مهمان دارى،شوهردارى،آداب معاشرت،نوشته شده تهیه کند و در دسترسش قرار دهد.
کتابهاى اخلاقى را خریده به خواندن تشویقش نماید.آداب معاشرت و رفت و آمد را به او یاد بدهد.اگر بد اخلاقى و خلاف ادب دید بازبان خوش و دلسوزى متذکرش سازد.لیکن باید از روى تفاهم و به صورت دلسوزى و مهربانى باشد نه به عنوان اعتراض و ایراد و نق نق و الاممکن است عکس العمل خوبى نداشته باشد.
مرد اگر در یکى دو سال اول زناشویى صبر و حوصله به خرج بدهدو با عقل و تدبیر به تعلیم و تربیت همسرش همت گمارد مى تواند او رامطابق دلخواه تربیت کند اگر هم موفقیت او صد در صد نباشد اما بدون شک مى تواند تا حدودى او را تکمیل کند.
درست است که براى این کار صرف وقت و صبر و حوصله لازم است لیکن هر چه در این باره عنایت بخرج بدهد ارزش دارد.زیرا شریک زندگى و مربى فرزندانش را تکمیل نموده و تا آخر عمر از ثمرات این کاربهره مند خواهد شد.
یکى از موضوعات مهمى که مرد باید بدان توجه داشته باشد اینست که همسر تازه عروسش که یک نفر مسلمان است و قاعدتا باید احکام وقوانین دین اسلام را بداند غالبا از آنها بى اطلاع است.حتى احکام ودستورات ابتدائى اسلام مانند وضو و نماز و غسل و تیمم را بلد نیست.
البته قبلا پدر و مادر وظیفه داشتند که دخترشان را با احکام و قوانین اسلام آشنا سازند و وظائف دینى را به او یاد بدهند لیکن اکنون که آنان در انجام وظیفه کوتاهى نموده اند و دوشیزه ساده لوح بیگناهى را به خانه بخت فرستاده اند این وظیفه سنگین بر عهده تو مى افتد. باید او را به وظائف دینى آشنا سازى و واجبات و محرمات اسلام را یادش بدهى.عقائد و اخلاق اسلامى را به طورى که مطابق فهم او باشد تعلیمش کنى.اگر خودت مى توانى این کار را بر عهده بگیرى چه بهتر.و الا باید با مشورت اهل اطلاع کتابها و مجلات سودمند علمى و اخلاقى اسلام را تهیه نموده دراختیارش بگذارى و به خواندن تشویقش کنى.
رساله عملیه ساده اى را در اختیارش بگذارى.و در صورت لزوم مى توانى یک شخص متدین مورد اعتماد اهل اطلاع را براى تعلیم وتربیتش انتخاب کنى.
به هر حال،امر به معروف و نهى از منکر و ارشاد و راهنمایى زن وظیفه حتمى شوهر است.اگر بدین وظیفه عمل کرد همسرى متدین وعفیف و مهربان و خوش اخلاق و دانا و زندگى کن خواهد داشت که علاوه بر ثوابهاى اخروى در همین دنیا نفعش عائد او خواهد شد.و اگر در انجام وظیفه کوتاهى نمود در این دنیا همسر بى اطلاع و ضعیف الایمانى خواهدداشت که مصونیت دینى و اخلاقى ندارد و در قیامت نیز مورد بازخواست خداوند قهار قرار خواهد گرفت.
خداوند بزرگ در قرآن مجید مى فرماید:
اى کسانى که ایمان دارید خودتان و خانواده تان را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگ است محفوظ بدارید. (1)
امام صادق علیه السلام فرمود:وقتى آیه مذکور نازل شد یکى ازمسلمانان گریه مى کرد و مى گفت:من عاجزم که نفس خودم را از آتش محفوظ بدارم در عین حال مامور شده ام که اهل بیتم را نیز از دوزخ نگهدارم!!پیغمبر اکرم (ص) فرمود:همین مقدار کافى است که آنان را امرکنى به کارهایى که خودت ماموریت دارى آنها را انجام دهى و نهى کنى ازکارهایى که خودت باید آنها را ترک کنى. (2)
پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:مرد به سرپرستى خانواده گمارده شده است و هر سرپرستى نسبت به زیردستانش مسؤولیت دارد (3) .
رسول خدا (ص) زنها را یاد نموده فرمود:پیش از اینکه شما را به کارهاى بد وادار کنند،به کارهاى نیک دعوتشان کنید (4) .

پی‌نوشت‌ها:

1-سوره تحریم آیه 6
2-وسائل ج 11 ص 417.
3-مستدرک ج 2 ص 550
4-بحار ج 103 ص 227

منبع:امینی، ابراهیم؛ (1367؟)، آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، تهران: اسلامی، چاپ پانزدهم.