50) همایون، سید حسین (1380)، بازخوانی اصلاحات در رهیافت های علوی، اندیشه ی حوزه، ش 27.
چکیده: از نگاه نویسنده، اصلاحات عبارت است از یک فرایند و جریان تغییرزای فراگیر که تمامی شؤون حیات انسانی را در برگرفته و پوشش می دهد. در نگاه امام علی علیه السلام، در کنار اهداف میان مدت و کوتاه مدت که برای اصلاحات معین شده است، بلند مدت ترین و اساسی ترین هدف اصلاحات در دو چیز تبلور دارد:
1) تأمین حقوق انسانی؛
2) تأمین حق الهی.
درباره ی روش اصلاحات علوی، نویسنده معتقد است حضرت شناخت روش های اصلاحات را که طبیعتاً توجه و شناسایی شرایط، اوضاع، ظرفیت و توانایی های فنی، علمی، ساختاری، اقتصادی، جغرافیایی، سیاسی، و ... یک جامعه در درون آن نهفته است، پایه و اساس به ثمر نشستن اصلاحات و به انجام رسیدن توسعه و برداشتن موانع از پیش روی این فرایند می داند.
همچنین گستره و قلمرو اصلاحات در منظر امام علی علیه السلام،به وسعت ابعاد و شخصیت وجودی انسان است؛ یعنی شخصیت فردی اجتماعی و مادی و معنوی او.
51) اصغری، محمود (1380)، محرومیت زدایی، آرمانی دینی در نظام علوی، اندیشه ی حوزه، ش 27.
چکیده: در بینش امام علی علیه السلام، انسان عالم، کسی است که خداوند از او عهد و پیمان گرفته که بر سیری ظالم و گرسنگی مظلوم بخروشد و آرام و قرار نگیرد و از نگرانی ها و دغدغه های مهم همه ی خیراندیشان و مصلحان جهان بشری در طول تاریخ، تلاش برای رفع محرومیت و شناسایی علل و عوامل آن و چاره اندیشی و یافتن راه حل برای پیشگیری و درمان آن بوده است. نویسنده پس از مفهوم شناسی محرومیت و پرداختن به اهمیت موضوع و ضرورت بحث و روش تحقیق، به مفهوم حق گریزی می پردازد و دنیازدگی را عاملی برای گریز از حق می داند. در ادامه دنیا از منظر امام علی علیه السلام را مورد بحث و بررسی قرار می دهد و از جمله عوامل محرومیت زا، از برتری خواهی و افزون طلبی زمامداران یاد می کند. نبودن تقوای مالی، امانت داری و همسویی با رهبری، محور دیگر بحث است که به امنیت اقتصادی در جامعه خلل وارد نموده واز فعالیت های مهم و سازنده جلوگیری می کند. در بخش دیگر مقاله به عنوان راه حل های محرومیت زدایی، هدفمند بودن، گسترش ایمان و ایجاد عوامل حفظ آن، پرداختن به اصلاحات و بازگرداندن حقوق محرمان ر برمی شمارد. در بخش روش های عملی حضرت علیه السلام در محرومیت زدایی از وظایف دولت که دفاع از حقوق اقشار اسیب پذر و ایجاد اشتغال به وسیله ی اصلاح سیاست های مالیاتی و نیز اصلاح نظام بازار و فرهنگ جامعه است سخن می گوید.
52) ظهیری، سید مجید (1380)، آزادی و تجلی آن در حکومت علوی، اندیشه ی حوزه، 27.
چکیده: حقوق مردم و آزادی های انسانی در آیین متعالی اسلام آن قدر با اهمیت شمرده شده است که بر این اساس در تعبیر امام راحل قدس سره، دولت علوی نیز در خدمت مردم است. از نظر نویسنده، دو نگاه به مقوله ی آزادی می توان داشت؛ یکی در راستای رفع حدود مادی و دیگری در راستای نفی قیود معنوی و حکومت علوی تجلی هر دو نوع آزادی است. از منظر نویسنده، بزرگ ترین خدمت حکومت امام علی علیه السلام در رابطه با ایجاد آزادی در جامعه در بر داشتن موانع تحقق آن تجلی پیدا می کند. در میان موانع تحقق آزادی دو مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار است:
1) روابط اجتماعی نادرست میراث حکومت های پیشین؛
2) آسیب های روحی و روانی زیر سلطه ی نظام های فاسد.
و دولت علوی با هر دو مبارزه می کند.
آزادی انتقاد در حکومت علوی، دعوت مردم به انتقاد آزاد، حمایت از آزادی مخالفان، از دیگر سرفصل های مورد بحث در ای مقاله است.
53) نقی زاده، حسن (1380)، حکومت علوی و اندیشه ی انسانی متعالی، اندیشه ی حوزه، ش 27.
چکیده: در این مقاله، نویسنده معتقد است تجربه ی طولانی تاریخ گواه این حقیقت است که انواع حکومت ها، چه لیبرال و چه مکتبی یا هر نوع دیگر آن، نتوانسته اند در قبال فرهنگ و اخلاق مردم، بی تفاوت بمانند.
در این جستار پرسش های ذیل مورد بحث و بررسی رار می گیرند:
1) مکانت و منزلت فرهنگ و اخلاق درحکومت امام علی علیه السلام چگونه بوده است؟
2) هدف های اخلاقی و تربیتی نظام علوی، و مشخصات چهره ی انسانی که امام علی علیه السلام تصویر می فرمود، چیست؟
3) امیرمؤمنان علیه السلام در جهت تحقق این آرمان، از چه راه کارهایی سود می جست و چه شیوه هایی اتخاذ می فرمود؟
4) هدفمندی فرهنگی حکومت امام علیه السلام چه تأثیری بر دیگر شوون سیاسی، از قبیل روابط سیاسی، نظامی، اداری، و اقتصادی داشته است؟
5) آیا امام علیه السلام در تحقق بخشیدن آرمان های اخلاقی معنوی خود، توفیق یافت؟ اگرنه، دلیل ناکامی حضرتش چه بود؟
54) عاملی، مصباح (1379)، ما و آرمان های علوی، اندیشه ی حوزه، ش 26.
چکیده: در این مقاله آمده است که علی علیه السلام شخصیتی است که از آغاز ظهور اسلام تا امروز، متفکران، اندیشمندان و صاحب نظران بسیاری از اقوام و ملل گوناگون و با عقاید و ایدئولوژی های مختلف درباره ی او اظهار نظر نموده اند و این ابزار آراء، خود نمایانگر وجود متعالی و متکامل آن حضرت علیه السلام است. منطقی ترین راه برای استفاده از وجوه متعدد شخصیت متعالی امام علی علیه السلام گزینش بر اساس ضروری ترین نیازهایمان است.
نویسنده معتقد است، انقلاب اسلامی ایران حادثه ای است که قرن های متمادی پیروان صدیق ائمه علیهم السلام آرزوی تحقق آن را در سر داشتند و این آرزو را تا آخر حیات خویش با خود به همراه بردند. اما قطعاً صرف ویران نمودن بنیان نظام طاغوت و استبداد کافی نیست و نظام سازی و بناکردن ساختار حکومت بر اساس تعالیم دین، بخش مهم تری است که پیش روی ماست.
اینک در دنیای امروز شیعه، حکومت علوی می تواند به عنوان یک الگوی تام و تمام و کامل از نظر سیاسی- دینی، گزینه ای منتخب برای تحقیق باشد. به خصوص با توجه به شباهت های فراوانی که می توان میان اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی عصر امام علی علیه السلام با جامعه ی امروز ایران یافت نمود، سعی در شناخت دقیق و عمیق حکومت علوی می تواند در بسیاری از امور امروز دنیای شیعه راه گشا باشد.
55) حق پناه، رضا (1379)، حکومت علوی در نگرش امام خمینی قدس سره، اندیشه ی حوزه، ش 26.
چکیده: در بینش امام خمینی قدس سره، ارزش و اهمیت غدیر از مقام و منزلت امام علی علیه السلام وام گرفته است. غدیر ارزش تازه ای برای حضرت امیر علیه السلام به ارمغان نیاورده است، بلکه این مقام و کمال وجودی آن حضرت علیه السلام است که غدیر را پدید آورده، عظمت می دهد و معتقدان به غدیر در سایه سار عظمت و کرامت آن می آرامند.
فراز حساس و غیرقابل تکرار تاریخ، یعنی دوران کوتاه حکومت امام علی علیه السلام، که همچون خورشید می درخشد و به همه ی عدالتخواهان و حق طلبان و سیاست جویان، به معنای صحیح کلمه، گرمی و روشنی می بخشد، تنها شعاعی از خورشید وجود و مقامات معنوی اوست.
آنچه امام خمینی قدس سره در طی چندین دهه در وصف حکومت فرموده و در اقتدای عملی به آن کوشیده اند، گویای عنایت ویژه ای است که ایشان به معرفی و شناساندن ویژگی های حکومت حضرت امیر داشته اند. امیرالمؤمنین علیه السلام و تبیین ضرورت حکومت و چگونگی آن، هدف از ایجاد حکومت اسلامی، ویژگی های حکومت علوی از منظر امام خمینی قدس سره، حکومت مهربانی و تواضع، حکومت علی علیه السلام حکومت قانون، حکومت عدالت، مردم داری درحکومت علوی، حکومت امام علی علیه السلام و حفظ بیت المال، حکومت دانش و هدایت، حکومت زهد، علی علیه السلام و حفظ بیت المال، حکومت تلاش و مجاهدت، معنای تمسک به ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام، سرفصل های مهم این مقاله هستند. نویسنده در پایان متذکر می شود که پس از شناخت ویژگی ها و جلوه های تابناک حکومت علوی، باید به فکر عمل و تحقق بخشیدن به آنها در حد توان خود باشیم و معنای تمسک به ولایت یعنی همین.
منبع:اندیشه ی حوزه شماره 84
چکیده: از نگاه نویسنده، اصلاحات عبارت است از یک فرایند و جریان تغییرزای فراگیر که تمامی شؤون حیات انسانی را در برگرفته و پوشش می دهد. در نگاه امام علی علیه السلام، در کنار اهداف میان مدت و کوتاه مدت که برای اصلاحات معین شده است، بلند مدت ترین و اساسی ترین هدف اصلاحات در دو چیز تبلور دارد:
1) تأمین حقوق انسانی؛
2) تأمین حق الهی.
درباره ی روش اصلاحات علوی، نویسنده معتقد است حضرت شناخت روش های اصلاحات را که طبیعتاً توجه و شناسایی شرایط، اوضاع، ظرفیت و توانایی های فنی، علمی، ساختاری، اقتصادی، جغرافیایی، سیاسی، و ... یک جامعه در درون آن نهفته است، پایه و اساس به ثمر نشستن اصلاحات و به انجام رسیدن توسعه و برداشتن موانع از پیش روی این فرایند می داند.
همچنین گستره و قلمرو اصلاحات در منظر امام علی علیه السلام،به وسعت ابعاد و شخصیت وجودی انسان است؛ یعنی شخصیت فردی اجتماعی و مادی و معنوی او.
51) اصغری، محمود (1380)، محرومیت زدایی، آرمانی دینی در نظام علوی، اندیشه ی حوزه، ش 27.
چکیده: در بینش امام علی علیه السلام، انسان عالم، کسی است که خداوند از او عهد و پیمان گرفته که بر سیری ظالم و گرسنگی مظلوم بخروشد و آرام و قرار نگیرد و از نگرانی ها و دغدغه های مهم همه ی خیراندیشان و مصلحان جهان بشری در طول تاریخ، تلاش برای رفع محرومیت و شناسایی علل و عوامل آن و چاره اندیشی و یافتن راه حل برای پیشگیری و درمان آن بوده است. نویسنده پس از مفهوم شناسی محرومیت و پرداختن به اهمیت موضوع و ضرورت بحث و روش تحقیق، به مفهوم حق گریزی می پردازد و دنیازدگی را عاملی برای گریز از حق می داند. در ادامه دنیا از منظر امام علی علیه السلام را مورد بحث و بررسی قرار می دهد و از جمله عوامل محرومیت زا، از برتری خواهی و افزون طلبی زمامداران یاد می کند. نبودن تقوای مالی، امانت داری و همسویی با رهبری، محور دیگر بحث است که به امنیت اقتصادی در جامعه خلل وارد نموده واز فعالیت های مهم و سازنده جلوگیری می کند. در بخش دیگر مقاله به عنوان راه حل های محرومیت زدایی، هدفمند بودن، گسترش ایمان و ایجاد عوامل حفظ آن، پرداختن به اصلاحات و بازگرداندن حقوق محرمان ر برمی شمارد. در بخش روش های عملی حضرت علیه السلام در محرومیت زدایی از وظایف دولت که دفاع از حقوق اقشار اسیب پذر و ایجاد اشتغال به وسیله ی اصلاح سیاست های مالیاتی و نیز اصلاح نظام بازار و فرهنگ جامعه است سخن می گوید.
52) ظهیری، سید مجید (1380)، آزادی و تجلی آن در حکومت علوی، اندیشه ی حوزه، 27.
چکیده: حقوق مردم و آزادی های انسانی در آیین متعالی اسلام آن قدر با اهمیت شمرده شده است که بر این اساس در تعبیر امام راحل قدس سره، دولت علوی نیز در خدمت مردم است. از نظر نویسنده، دو نگاه به مقوله ی آزادی می توان داشت؛ یکی در راستای رفع حدود مادی و دیگری در راستای نفی قیود معنوی و حکومت علوی تجلی هر دو نوع آزادی است. از منظر نویسنده، بزرگ ترین خدمت حکومت امام علی علیه السلام در رابطه با ایجاد آزادی در جامعه در بر داشتن موانع تحقق آن تجلی پیدا می کند. در میان موانع تحقق آزادی دو مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار است:
1) روابط اجتماعی نادرست میراث حکومت های پیشین؛
2) آسیب های روحی و روانی زیر سلطه ی نظام های فاسد.
و دولت علوی با هر دو مبارزه می کند.
آزادی انتقاد در حکومت علوی، دعوت مردم به انتقاد آزاد، حمایت از آزادی مخالفان، از دیگر سرفصل های مورد بحث در ای مقاله است.
53) نقی زاده، حسن (1380)، حکومت علوی و اندیشه ی انسانی متعالی، اندیشه ی حوزه، ش 27.
چکیده: در این مقاله، نویسنده معتقد است تجربه ی طولانی تاریخ گواه این حقیقت است که انواع حکومت ها، چه لیبرال و چه مکتبی یا هر نوع دیگر آن، نتوانسته اند در قبال فرهنگ و اخلاق مردم، بی تفاوت بمانند.
در این جستار پرسش های ذیل مورد بحث و بررسی رار می گیرند:
1) مکانت و منزلت فرهنگ و اخلاق درحکومت امام علی علیه السلام چگونه بوده است؟
2) هدف های اخلاقی و تربیتی نظام علوی، و مشخصات چهره ی انسانی که امام علی علیه السلام تصویر می فرمود، چیست؟
3) امیرمؤمنان علیه السلام در جهت تحقق این آرمان، از چه راه کارهایی سود می جست و چه شیوه هایی اتخاذ می فرمود؟
4) هدفمندی فرهنگی حکومت امام علیه السلام چه تأثیری بر دیگر شوون سیاسی، از قبیل روابط سیاسی، نظامی، اداری، و اقتصادی داشته است؟
5) آیا امام علیه السلام در تحقق بخشیدن آرمان های اخلاقی معنوی خود، توفیق یافت؟ اگرنه، دلیل ناکامی حضرتش چه بود؟
54) عاملی، مصباح (1379)، ما و آرمان های علوی، اندیشه ی حوزه، ش 26.
چکیده: در این مقاله آمده است که علی علیه السلام شخصیتی است که از آغاز ظهور اسلام تا امروز، متفکران، اندیشمندان و صاحب نظران بسیاری از اقوام و ملل گوناگون و با عقاید و ایدئولوژی های مختلف درباره ی او اظهار نظر نموده اند و این ابزار آراء، خود نمایانگر وجود متعالی و متکامل آن حضرت علیه السلام است. منطقی ترین راه برای استفاده از وجوه متعدد شخصیت متعالی امام علی علیه السلام گزینش بر اساس ضروری ترین نیازهایمان است.
نویسنده معتقد است، انقلاب اسلامی ایران حادثه ای است که قرن های متمادی پیروان صدیق ائمه علیهم السلام آرزوی تحقق آن را در سر داشتند و این آرزو را تا آخر حیات خویش با خود به همراه بردند. اما قطعاً صرف ویران نمودن بنیان نظام طاغوت و استبداد کافی نیست و نظام سازی و بناکردن ساختار حکومت بر اساس تعالیم دین، بخش مهم تری است که پیش روی ماست.
اینک در دنیای امروز شیعه، حکومت علوی می تواند به عنوان یک الگوی تام و تمام و کامل از نظر سیاسی- دینی، گزینه ای منتخب برای تحقیق باشد. به خصوص با توجه به شباهت های فراوانی که می توان میان اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی عصر امام علی علیه السلام با جامعه ی امروز ایران یافت نمود، سعی در شناخت دقیق و عمیق حکومت علوی می تواند در بسیاری از امور امروز دنیای شیعه راه گشا باشد.
55) حق پناه، رضا (1379)، حکومت علوی در نگرش امام خمینی قدس سره، اندیشه ی حوزه، ش 26.
چکیده: در بینش امام خمینی قدس سره، ارزش و اهمیت غدیر از مقام و منزلت امام علی علیه السلام وام گرفته است. غدیر ارزش تازه ای برای حضرت امیر علیه السلام به ارمغان نیاورده است، بلکه این مقام و کمال وجودی آن حضرت علیه السلام است که غدیر را پدید آورده، عظمت می دهد و معتقدان به غدیر در سایه سار عظمت و کرامت آن می آرامند.
فراز حساس و غیرقابل تکرار تاریخ، یعنی دوران کوتاه حکومت امام علی علیه السلام، که همچون خورشید می درخشد و به همه ی عدالتخواهان و حق طلبان و سیاست جویان، به معنای صحیح کلمه، گرمی و روشنی می بخشد، تنها شعاعی از خورشید وجود و مقامات معنوی اوست.
آنچه امام خمینی قدس سره در طی چندین دهه در وصف حکومت فرموده و در اقتدای عملی به آن کوشیده اند، گویای عنایت ویژه ای است که ایشان به معرفی و شناساندن ویژگی های حکومت حضرت امیر داشته اند. امیرالمؤمنین علیه السلام و تبیین ضرورت حکومت و چگونگی آن، هدف از ایجاد حکومت اسلامی، ویژگی های حکومت علوی از منظر امام خمینی قدس سره، حکومت مهربانی و تواضع، حکومت علی علیه السلام حکومت قانون، حکومت عدالت، مردم داری درحکومت علوی، حکومت امام علی علیه السلام و حفظ بیت المال، حکومت دانش و هدایت، حکومت زهد، علی علیه السلام و حفظ بیت المال، حکومت تلاش و مجاهدت، معنای تمسک به ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام، سرفصل های مهم این مقاله هستند. نویسنده در پایان متذکر می شود که پس از شناخت ویژگی ها و جلوه های تابناک حکومت علوی، باید به فکر عمل و تحقق بخشیدن به آنها در حد توان خود باشیم و معنای تمسک به ولایت یعنی همین.
منبع:اندیشه ی حوزه شماره 84
/ج
