کتاب شناخت

دین و تکنولوژى در گفت وگو با ویت سیسلر
نقشِ بازى هاى کامپیوترى در شکل گیرى هویت اسلامى

این روزها بازى هاى کامپیوترى دوباره در مرکز توجه قرار گرفته اند و این موضوع به تولد حوزه اى که هم اکنون به عنوان "بازى شناسى" مطرح است، منجر شده است. دیگر باید "بازى" را به عنوان یک حوزه مطالعاتى مهم - چه نزد انسان شناس ها و چه براى دانشمندان حوزه علوم سیاسى - در نظر گرفت چرا که بازى ها جهان بینى، روابط و هویت اجتماعى را شکل مى دهند و در حقیقت در پدیده هاى سلطه فرهنگى و مقاومت فرهنگى نقش به سزایى دارند. آنها در نهایت به شکل گیرى انواع جدیدى از بسیج دسته جمعى و اقدامات گروهى منجر مى شوند و بنابراین باید به عنوان محصولى فرهنگى در نظر گرفته شوند. ویت سیسلر، از محققان حوزه "بازى شناسى" در گفت وگو با نشریه Religioscope نکات مهمى را درباره مذهب و دیگر مواردى که بر نوع بازى هاى کامپیوترى در جهان اسلام و خاورمیانه نقش دارند، مطرح کرده است. او از پژوهشگران مرکز مطالعات بین المللى و تطبیقى دانشگاه نورث وسترن شیکاگوست. سیسلر مدرک دکتراى خود را از دانشگاه چارلز پراگ با ارائه پایان نامه اى با موضوع "اسلام و قوانین اسلامى در فضاى مجازى" دریافت کرده است. تحقیقات او بیشتر در زمینه قوانین اسلامى در جهان معاصر، رابطه اسلام و رسانه هاى دیجیتالى و بازى هاى کامپیوترى آموزشى و سیاسى صورت گرفته است. ویت سیسلر در عین حال، بنیانگذار و سردبیر وبسایت Digital Islam نیز هست که پروژه اى تحقیقاتى در حوزه اسلام، خاورمیانه و رسانه هاى دیجیتالى به شمار مى آید. او تابستان امسال با همکارى رابرت ام. گراسى شماره اى از نشریه "قانون و تکنولوژى" را به موضوع "تکنولوژى و دین" اختصاص داد.

چطور شد که به این حوزه نادیده گرفته شده (بازى هاى کامپیوترى) علاقمند شدید؟ و چطور در عین حال، توجه تان به ناحیه خاورمیانه جلب شد؟

من در دهه 1980 بزرگ شده ام؛ یعنى نخستین نسل بازى هاى ویدئویى. این بازى ها بخش مهمى از دوران کودکى و نوجوانى ام را تشکیل مى دادند. از آنجا که فقط بعضى از مإ؛ از امتیازِ داشتن یک کامپیوتر برخوردار بودیم - بیشتر آتارى هاى 8 بیتى یا ZX - معمولاً خانه یکى از دوستان جمع مى شدیم و با هم بازى مى کردیم. در چکسلواکى کمونیستى آن دوره، کپى رایت نرم افزارها مفهومى نداشت و به این ترتیب، معمولاً بازى ها را به طور رایگان کپى یا رد و بدل مى کردیم. بنابراین مى توان گفت که بازى کردن با بازى هاى ویدئویى فعالیت اجتماعى مهمى محسوب مى شد و بعدها نیز اغلب ما سعى کردیم بازى هاى خودمان را طراحى کنیم که برخى با موفقیت بیشتر و برخى نیز با موفقیت کمترى روبرو شد.
اما من بعداً به مدت یک دهه کامپیوتر و بازى هاى کامپیوترى را کنار گذاشتم و مطالعاتم را روى حوزه قانون، خاورمیانه و کشورهاى عربى متمرکز کردم. وقتى داشتم تحقیقاتى را در دمشق انجام مى دادم، به طور اتفاقى در منطقه suq Saruja ماندگار شدم که بازار اصلى بازى هاى کامپیوترى و ویدئویى دمشق هم در همان منطقه است. دوستانم به من خبر دادند که یک بازى کامپیوترى سیاسى در سوریه وجود دارد که نامش "زیر خاکستر" است و ظاهراً قصه نخستین عملیات انتفاضه را از زاویه دید فلسطینى ها بازگو مى کند. مى خواستم این بازى را بخرم و براى همین هر روز در مسیر دانشگاه دنبال آن مى گشتم. فروشنده مغازه بازى فروشى همیشه به من مى گفت که قرار است به زودى آن بازى به بازار بیاید، شاید فردا. بعد از حدود دو هفته که این برنامه تقریباً به عادتى براى ما تبدیل شده بود، دیدم که یکى از برنامه نویسان بازى"زیر خاکستر" در آن مغازه منتظر من ایستاده است. او کنجکاو بود (و شاید هم مشکوک) که بداند چرا من آن قدر سراغ آن بازى را مى گیرم. از طریق او بود که توانستم با آقاى رضوان قاسمیه، مدیر شرکت "افکار مدیا" دیدارى داشته باشم و این همان شرکتى بود که "زیر خاکستر" و بازى هاى عربى دیگر را تولید مى کرد. بعد از گفت وگو با او بود که به جنبه هاى اجتماعى، سیاسى و مذهبى بازى هاى ویدئویى و دیگر رسانه هایى که اغلب نادیده گرفته مى شوند، علاقمند شدم. من اصطلاح "رسانه هاى نادیده گرفته شده" را از ریشموس و ورنینگ وام گرفته ام؛ آنها این اصطلاح را براى توصیف رسانه هایى که از نظر اقتصادى و اجتماعى معقول هستند اما از اعتبار فرهنگى و علمى چندانى برخوردار نیستند به کار مى برند. این اصطلاح به جز بازى هاى ویدئویى، به کلیپ هاى ویدئویى، موسیقى عامه پسند، کمیک استریپ ها و موارد دیگرى نیز اطلاق مى شود.

این بازى ها چه ربطى به جامعه شناسى یا انسان شناسى دارند؟

بازى هاى ویدئویى از مهمترین رسانه هایى هستند که میان عامه مردم از محبوبیت زیادى برخوردارند و در واقع، فعالیت اجتماعى مهمى را براى بخش قابل توجهى از جوانان در سراسر جهان رقم مى زنند. در برخى کشورها، به طور مثال در ایالات متحده، این بازى ها بر طیف گسترده اى از اجتماع - از هر سن، شغل یا جنسیتى - تأثیر مى گذارند. بنابراین حتماً باید تأثیر واقعى بازى ها بر ذهن و رفتار مردم را درک کنیم تا بفهمیم که آنها چطور بر برداشت ما از دنیاى اطرافمان تأثیر مى گذارند و چه تفاوتى با دیگر رسانه ها دارند.
در این میان، بازى هاى ویدئویى رابطه متقابلى با اجتماع دارند. فرد بازیکن همان قدر که مصرف کننده محسوب مى شود، اجراکننده نیز هست. این گونه است که تجربه بازى از فردى به فرد دیگر تغییر مى کند. براى یک جامعه شناس یا یک انسان شناس، این که افراد مختلف در بافت هاى اجتماعى متفاوت چطور با این بازى ها بازى مى کنند، مى تواند جالب باشد. در عین حال، بازى ها را مى توان به عنوان محصولاتى فرهنگى نیز در نظر گرفت و این است که مى توانیم فرض کنیم که تولید بازى هاى ویدئویى در فرهنگ هاى مختلف پروژه متفاوتى است. بنابراین باید بررسى کنیم که قصه، تصاویر و شکل بازى هاى ویدئویى تولید ژاپن، ایالات متحده و خاورمیانه چه فرقى با هم دارد. و مهمتر این که باید ببینیم آیا اصلاً شباهتى ساختارى میان تمام این بازى ها وجود دارد یا خیر.

شما جایى گفته بودید که بازى ها این پتانسیل را دارند که هویت اسلامى را شکل دهند. ممکن است این موضوع را بیشتر توضیح دهید؟

بازى هاى ویدئویى رسانه مناسبى براى آموزش نمادهاى فرهنگى، اسطوره ها و سنت ها به جوانترها هستند و این موضوع تا آنجا صدق مى کند که مى تواند هویت آنها را شکل دهد. این بازى ها شیوه آموزشى بى ضرر و مردم پسندى محسوب مى شوند که بر خلاف دیگر رسانه هاى سمعى بصرى، بازیکن را غرق و کاملاً درگیر خود مى کنند. وقتى دارید بازى مى کنید، به جایى مى رسید که نه تنها خودتان را جاى شخصیت اصلى بازى مى گذارید، که در کل نظام بازى غرق مى شوید - منظورم در قوانین و منطق بازى است. این به ویژه براى یک انسان شناس یا جامعه شناس مى تواند جالب باشد چرا که مثلاً در بازى هاى جنگى مى توان نماینده یک ملت با هزاران سال پیشینه تاریخى بود. در اینجا سؤال اساسى این است که این تاریخ چطور و از چه زاویه دیدى روایت مى شود چرا که هویت تمام ملت ها و فرهنگ ها با فرمول جدید بازى تعریف شده است.
اهمیت جوانان به عنوان بخشى از اجتماع در خاورمیانه امروزى روز به روز بیشتر مى شود. این است که به نظر من طرح این سؤال اهمیت دارد که جوانها در آن منطقه با کدام بازى هاى کامپیوترى بازى مى کنند و هویت شخصیت هاى اصلى این بازى ها چطور شکل گرفته است، چرا که این موضوع به نوعى به معناى خودِ مجازى بازیکن است. وقتى بحث هویت اسلامى یا عربى در بازى هاى ویدئویى مطرح مى شود، باید بازى هاى منطقه خاورمیانه و قهرمان ها و نمونه هایى از نقش هایى را که این بازى ها به بازیکن ارائه مى دهند بررسى کنیم. اما از آنجا که اغلب بازى هاى موجود در بازار خاورمیانه در کشورهاى خارجى - معمولاً آمریکا و اروپا - ساخته شده اند، طرح این سؤال هم مهم است که شخصیت هاى مسلمان یا عرب به چه صورت در بازى هاى غربى به تصویر کشیده مى شوند.

ممکن است مختصرى درباره انواع مختلف بازى هاى اروپایى و آمریکایى که به موضوع اسلام و اعراب مى پردازند، توضیح دهید؟

در مجموع باید بگویم که این بازى ها از نظر محتوا، ساختار و شکلشان شباهت زیادى به آنچه درباره جهان اسلام در دیگر رسانه هاى غربى نمایش داده مى شود دارند. این بازى ها سعى دارند آنچه را که درباره قومیت و مذهب اسلامى در رسانه هاى غربى معرفى مى شود، در شخصیت هاى طراحى شده شان بازسازى کنند. دو الگوى غالب در این بازى ها را مى توان تحت عنوان"شرق گرایى دیجیتالى" و بازى هایى که تحت تأثیر سیاست هاى امروزى و نظامى غرب در قبال جهان اسلام طراحى شده اند، دسته بندى کرد.
عبارت "شرق گرایى دیجیتالى" بیشتر در مورد بازى هاى پرماجرایى صدق مى کند که از تصویرسازى، موضوعات و حکایات شرقى بهره مى برند؛ مانند بازى هاى "شاهزاده ایرانى"، "جادوى شهرزاد" یا "شب هاى عربى" (هزار و یک شب). شخصیت هاى این بازى ها را اعراب بادیه نشین، خلیفه ها و اجنه تشکیل مى دهند که فرد بازیکن را به بازارها، حرم ها و بیابان ها در قصه هاى کهن شرقى هدایت مى کنند و داستان این بازى ها معمولاً نجات زنان ربوده شده یا کشتن یک وزیر شرور است. "شرق" در این بازى ها به صورت هویتى غریب، شگفت انگیز و تاریخى معرفى مى شود.
اما در سوى دیگر، بازى هاى جنگى و اکشن قرار دارند که بر اساس جنگ هاى واقعى یا افسانه اى در خاورمیانه ساخته شده اند که از آن جمله است: "نیروى دلتا" و Warrior Full Spectrum یا Kuma/War . این بازى ها به بازیکن اجازه مى دهند که فقط سربازهاى آمریکایى یا ائتلافى را کنترل کنند و مسلماً دشمن هم در این بازى ها به شکل و شمایل اعراب یا مسلمانان ظاهر مى شود؛ با پوشش سر یا پوست تیره. اغلب این بازى ها شدیداً متعصبانه ساخته شده اند؛ به خصوص بازى هایى که موضوعاتى چون بنیادگرایى یا تروریسم را روایت مى کنند و اعراب و مسلمانان را به عنوان دشمن نمایش مى دهند.
البته استثناءهایى نیز در این زمینه وجود دارد؛ مثل مجموعه بازى هاى "تمدن" ساخته سید میر یا چند بازى تاریخى نظیر "عصر امپراتورى ها" که به بازیکن اجازه مى دهد که از میان ملل و فرهنگ هاى مختلف یکى را انتخاب کند و تمام آنها را بى طرفانه و یکسان نمایش مى دهد. اما این نوع بازى ها بخش فرعى محصولاتى را تشکیل مى دهند که بازارهاى جهان را تصاحب کرده اند. بخش عمده این بازارها را همان بازى هاى متعصبانه تصرف کرده اند.

شگفت این که به نظر مى رسد تولیدکنندگان عرب بازى هاى کامپیوترى نیز به جاى مقابله با جریان غالب بازى هاى کامپیوترى در بازارهاى جهانى، از آن بازى ها الگوبردارى مى کنند. چرا چنین است؟

مسلماً برخى بازى هاى کامپیوترى عربى نظیر "نیروى ویژه حزب الله"، "بچه هاى اورشلیم" یا "نبرد قهرمانان" از تصاویر و ساختارى شبیه بازى هاى اکشن غربى استفاده مى کنند و فقط به سادگى نقش دشمن را به جاى اعراب و مسلمانان به سربازهاى آمریکایى یا اسرائیلى مى دهند. دشمن در این بازى ها که معمولاً همان آمریکایى ها و اسرائیلى ها هستند، درست به همان شیوه اى طراحى شده که مسلمانان و اعراب در بازى هاى آمریکایى طراحى مى شوند.
واضح است که این بازى ها در واکنش به آن بازى هاى غربى که قبلاً به آنها اشاره کردم، طراحى مى شوند و این حقیقت را مى توان از مصاحبه هایى که با تولیدکنندگان آنها انجام شده یا در وبسایت شرکت هاى تولیدى آنها و کتابچه هاى معرفى بازى ها دریافت. مى توان گفت که برخى از تولیدکنندگان بازى در خاورمیانه از همان ژانر بازى هاى کامپیوترى غربى پیروى مى کنند و فقط آنها را دوباره مدلسازى مى کنند.
اما باید تأکید کنم که اغلب تولیدکنندگان بازى در خاورمیانه این الگوبردارى از غرب را برنمى تابند و سعى دارند بازى هاى خود را به شیوه اى کاملاً متفاوت طراحى کنند. در این میان مى توان بازى هایى را یافت که بر اساس فرهنگ شرقى و اساطیر عرب یا ایرانى ساخته شده اند یا جنبه هاى آموزشى درباره اسلام و سنن اسلامى دارند. بحث من این است که در بازى هاى تولیدى خاورمیانه امروز، بازى هاى جنگى که از بازى هاى جنگى غربى الگوبردارى شده اند کم کم جاى خود را به بازى هایى مى دهند که با ابتکار بیشترى طراحى شده اند و نمایانگر هویت اسلامى و شرقى هستند.
منبع: نشریه Religioscope
جهان کتاب
بازخوانى نقش مسیحیان در قومیت گرایى عربى
نام کتاب: مسیحیان عرب و اندیشه قومیت عربى در سوریه و مصر (1840-1918)
نویسنده: فدوى احمد محمود نصیرات
ناشر: مرکز مطالعات وحدت عربى
کشور: لبنان (بیروت)
سال انتشار: 2009
تعداد صفحات: 480
مسیحیان عرب حق دارند که احساس زیان و شکست کنند چرا که تلاش و مبارزه تاریخى آنها با هدف ایجاد دولت واحد، آزادى، عدالت و پیشرفت با ناامیدى و عدم موفقیت روبرو شده است. بهترین دلیل براى این موضوع آن است که گفته شده تقریباً حدود 4 درصد از سکان کشورهاى عربى ترک وطن کرده و مهاجرت را براى خود برگزیده و در واقع نقش بارز و برجسته فرد در نهضت قومى را، در زمانى که منطقه غرق در تاریکى قرون وسطى بوده و با زنجیر عقب ماندگى و استبداد محدود شده بود، به فراموشى سپردند.
کتاب مسیحیان عرب و اندیشه قومیت عربى در سوریه و مصر (1840-1918) تألیف خانم فدوى نصیرات در این چارچوب به بازخوانى نقش مسیحیان پرداخته و مفاهیم و استعاره هاى دوره فروپاشى هاى بزرگ قومى را بازگو کرده است.
کتاب از وضعیت مسیحیان عرب در دوره حکومت عثمانى ها از جمله حکومت محمدعلى در مصر و شامات آغاز کرده و بیان مى کند که آنها چگونه دچار تبعیض و قربانى و نیز مشکل هاى مختلف ذلت و خوارى شده بودند اما با ظهور حکومت محمدعلى و پسرش ابراهیم که مقارن با اصلاحات در ساختار تشکیلات عثمانى شد، متحول شدند و زمینه بروز اندیشه هاى قومى عربى و آزادى هاى سیاسى و اجتماعى فراهم شد. مؤلف در همین راستا از برخى ویژگى هاى این دوره از جمله آنچه که از آن به عنوان جداییى دین از دولت ( نه سیاست) نام برده، به عنوان مظهر تحول و پیشرفت در این دوره یاد مى کند.
به اعتقاد مؤلف، فعالیت هاى تبشیرى به مسیحیان عرب کمک کرد تا آنها بتوانند با زبان و فرهنگ غربى آشنا شوند و این خود به ایجاد طبقه اى از روشنفکران و نیز یک رویکرد فکرى با ویژگى هاى قومى و لیبرالى منجر شد و از طریق گروه ها و نشریات و مجلات و در بستر تألیف ها، داستان ها و نمایشنامه هاى مسیحى رشد کرد و بالید.
آگاهى و بیدارى قومى عربى در آغاز نزد مسیحیان و از طریق مؤسسه ها و گروه هاى فرهنگى که مسیحیان در آن عضو شده بودند، ظهور کرد به طورى که در سخنرانى ها بر روى رشد و توسعه عربى، وحدت عربى، زبان، فضیلت ها و آداب خود متمرکز شدند. به طور مثال پطرس البستانى در سخنرانى خود که در سال 1859 در مؤسسه علمى سوریه ایراد کرد، از مزیت عقل عربى و برترى آن بر علوم انسانى و همچنین ترجیح و برترى زبان عربى و قدرت و توان آن در دریافت علوم سخن گفت.
ابراهیم الیازجى هم در مؤسسه علمى سوریه (1857-1867) قصیده مشهور خود تحت عنوان "آگاه باشید و بیدار شوید اى اعراب" را خواند که جرج انطنیوس آن را "نخستین صداى قومیت گرایى عربى" قلمداد کرد و آن را از مفاخر عرب برشمرد و ضمن محکوم کردن طایفه گرایى و فساد حکومتى عثمانى ها، بلاد شام را به وحدت فراخواند.
در سخنرانى پطرس البستانى در سال 1869 در مؤسسه علمى سوریه که تحت عنوان "ساختار اجتماعى و مقابله بین دستاوردهاى عربى و فرانسوى" ایراد شد، احساس عمیقى نسبت به جنسیت عربى تبلور یافت و این خود مقدمه اى اساسى براى اندیشه قومى بود.
مؤلف سپس از نقش انتشارات عربى پایه گذارى شده توسط مسیحیان در راستاى آگاهى و بیدارى قومى عربى از "حدیقه الاخبار" خلیل الحوزى 1857 تا "نفیر سوریه" پطرس البستانى در سال 1860 سخن گفته و ده ها نشریه را که تأثیر عمیقى در این جهت داشته اند، مرور مى کند و بیان مى دارد که از خلال این نشریات و روزنامه ها دعوت به اخوت ملى و محکومیت تفرقه و جدایى طلبى طایفه اى و قومى و ارج گذارى و افتخار به زبان و توسعه و رشد عربى امکان پذیر شد. فعالان این نهضت مسیحى تمسک به زبان عربى را تحکیم بخشیده و دیگران را به بازسازى و احیاى آن فراخواندند تا زبان عربى به عنوان زبان روز شانه به شانه علم نوین حرکت کند. آنها همچنین از جایگاه خود در بین مردم عربى نه تنها به عنوان وجه شاخصه آن بلکه به عنوان یک ملت و عامل پیوستگى حقیقى و مدار وحدت ملى بین اعراب و مظهر مستقیم تمدن آنها تعبیر کردند. مؤلف یادآور مى شود که احساسات قومى انگیزه اصلى در پشت این مواضع نسبت به زبان عربى بوده است.
"فدوى نصیرات" سپس توضیح مى دهد که مسیحیان عرب در آثار مکتوب خود از افتخار به جنسیت عربى و دستاوردها و برترى خود در بخشش و شجاعت و اشتهار قدیمى به علوم، معرفت، صنایع، تجارت و حکمت و فصاحت فروگذار نکردند. آنها همچنین به محکوم کردن تعصبات قومى و دورى جستن از آن در یک سو و اتحاد و الفت بین افراد جامعه و تقدّم داشتن عامل ملیت بر عامل دین و پرسش از جنسیت قبل از قومیت از سوى دیگر فراخواندند.
مسیحیان مطابق گزارش کتاب "فدوى نصیرات"، در نشریات و تألیفات خود فرهنگ پیشرفت و گام برداشتن به جلو و اقتباس از غرب - علیرغم اختلافى که در جنسیت و دین بین دو ملت وجود دارد - و همچنین مواجهه با آن به وسیله قدرت و عقل و کارهاى عمرانى و اقتداء به آن در جهت دریافت عوامل پیشرفت از جمله عدالت و آزادى را توجیه کرده اند.
اگر نشریات و جراید به مثابه آیینه اى بودند که نشانه هاى آگاهى و بیدارى قومى را در مسیحیان عرب بازتاب مى داد، تألیفات آنها نیز سهم به سزایى در تحکیم احساسات قومى از طریق تألیف فرهنگ ها و نوسازى زبان عربى براى هم روشى با زمانه داشت. به این ترتیب که "محیط المحیط"، "قطر المحیط" و "دائره المعارف" توسط "پطرس البستانى" و "الجاسوس على القاموس" و "الساق على الساق" توسط "فارس الشدیاق" و "مجمع البحرین" نیز توسط "ناصیف الیازجى" تألیف و گردآورى شد.
همچنین گراییش به اندیشه قومیت گرایى عربى را در نمایشنامه هایى که توسط مسیحیان عرب همچون نمایشنامه "عنتره" نوشته "شکرى غانم" و "غابه الحق" و "رحله باریس" نوشته "فرانسیس المراش" ارایه شد، مى توان سراغ گرفت. همچنان که در تألیفات سیاسى آنها نیز مى توان این گرایش را ردیابى کرد. از جمله در "الدرر" نوشته "ادیب اسحق" و "غرائب المکتوبچى" نوشته "سلیم سرکیس" و "حوادث و خواطر" نوشته "شبلى شمیّل" و "یقظه الامه العربیه" نوشته "نجیب العازورى" و نیز مقاله هاى "فرح أنطون" در مجلة "الجامعه".
به هرحال آنچنان که "فدوى بصیرات" روایت و ارزیابى کرده، مسیحیان در انقلاب عربى بزرگ علیه ترک ها در سال 1916 نقش برجسته اى داشتند چه به خاطر جنگ کردن با آنها در کنار مسلمانان و چه از طریق سرودن قصیده هایى در مدح مسلمانان و یا اقداماتى چون ترجمه متون و تشکیل کمیته ها و گروه هایى به منظور حمایت از انقلاب در خارج از وطن خود.
واپسین بخش کتاب به نتیجه گیرى پیرامون مباحث یاد شده اختصاص یافته و گویاى آن است که اندیشه قومیت گرایى عربى توسط شمار بسیارى از مسیحیان عرب پایه گذارى شد و آرمان هاى آنها در تحقق وحدت در شامات و مصر و نیز زیستن در صلح و مساوات و برابرى در کنار مسلمانان تجسم یافت و این دستاوردى بود که در جریان هاى مختلف عربى، سکولار و سوسیالیستى به ظهور رسید.

ارزیابى ها

الف - ماهیت

گرایش هاى قومى و ناسیونالیستى نه تنها در آثار قدیمى و تاریخ گذشته عرب و نه تنها در آثار قرن بیستمى بلکه در آثار معاصر و در فضاى قرن بیست و یکمى باز تولید مى شود و فرقى نمى کند که در بستر ملیت ناب عربى یا ملیت هاى دیگر در جهان عربى روییده باشد. رافائل پاتاى به یک ویژگى در روان شناسى آثار عربى اشاره مى کند و آن را "هیجان گرایى" عرب مى نامد. او در تبیین این "اموشنالیسم" از زبان عربى به عنوان زبان "اشتیاق، اغراق، مبالغه و بازگویى " یاد مى کند.
نتیجه گیرى پاتاى در این مقوله مبتنى بر آن است که فرآیندهاى اندیشه عربى به نسبت فرآیندهاى اندیشه اروپایى، بسیار بیشتر مستقل از واقعیت است!
به هر روى، گرایش قومیت گرایانه در آثار گذشته و معاصر عربى خود محل نقد و تأمل است و بازتاب این اندیشه را به صورت انضمامى در تاریخ سیاسى پهنه و جغرافیاى عربى مى توان سراغ گرفت که در کنار ملیت هاى دیگر چه چالش هایى را در پى داشته و ملت هاى عربى خود از عواقب و تبعات آن در امان نمانده اند اما اصرار "فدوى نصیرات" در گرایش و بهره مسیحیان عرب از این اندیشه از طرفه هایى است که این نوشته به آن پرداخت.

ب - محتوا

گذشته از این که اثر خانم "فدوى نصیرات" پارادوکسیکال ارزیابى مى شود و در گرایش و جهت گیرى متناقض نما است در استنادات خود نیز ظاهراً تاریخ را متناقض جلوه مى دهد. از جمله این موارد: مسیحیان عرب به استثناى اندکى از آنان چون رزق الله حسون و نجیب العازورى گرایش به عثمانى ها داشتند اما در عین حال این گرایش آنها در تناقض با گرایش آنها نسبت به اندیشه قومیت گرایى عربى نبود. "احمد فارس الشدیاق" بیشترین گرایش را نسبت به عثمانى ها داشت. او در آستانه وفات یافت. نشریه او تحت عنوان "الجوائب" با حمایت عثمانى ها منتشر شد. بنابراین اگر مؤلف کتاب به موضوع صلح که در نتیجه گیرى به آن استناد کرده بود، بازگردد و تأملى دوباره داشته باشد، درخواهد یافت که "فارس الشدیاق" تنها علیه زبان ترکى به عنوان زبان رسمى در یک امپراتورى چند زبانه و چند قومى موضع گرفت و نه علیه خلافت عثمانى.
- گرایش قومى "فرانسیس المراشى" به صورت عمیق و اساسى در دیوان او تحت عنوان "مرآه الحسناء" در سال 1872 و بویژه در قصیده "اعراب و فرانسوى ها" و نیز در مقالات او در "الجنان" و بیشتر در "غابه الحق" و "رحله پاریس" دیده مى شود.
- "نجیب العازورى" اولین کسى بود که مخاطبان خود را به "وحدت عربى" فراخواند اما این فراخوان او صرفاً متوجه سرزمین هاى آسیایى بود و مثلاً مصر در شمار سرزمین هاى عربى نیامده بود. این ادعا از عنوان کتاب فرانسوى او یعنى "یقظه الامه العربیه فى الاقالیم الاسیویه" برمى آید.

ج - روش

در آثار عربى بسیار دیده مى شود که به ضرورت هاى متدلوژیک وفادار نیستند و این تقریباً براى خواننده طبیعى است که با این نقیصه کنار بیاید. از این رو بهتر و شایسته بود که مؤلف و محقق بیشتر به دقت اکادمیک و امانتدارى علمى وفادار مى ماند و این از جهت اقتباس ها یا ذکر منابع مورد استناد خود است که ضعف هایى قابل تأمل در آن دیده مى شود.

از میان تازه ها

زندگى و اندیشه ى نائینى- چاپ نخست کتاب "زندگى و اندیشه هاى میرزا محمدحسین نائینى" نوشته سیدحسین اسحاق، در شمارگان 1300 نسخه، 96 صفحه و با بهاى 1300 تومان از سوى انتشارات دفتر عقل منتشر و راهى بازار نشر شد. این اثرکه توسط مرکز پژوهش هاى اسلامى صدا و سیما تهیه شده، در صدد بررسى برخى از ساحت هاى وجودى و حرکت هاى اصلاحى علامه نائینى برآمده است:
" با نگاهى تک ساحتى نمى توان شخصیت بزرگ علامه نائینى را شناخت و به رمز و راز حرکت هاى اصلاحى او پى برد و از گوشه هاى پنهان نیم قرن تکاپو و تلاشش پرده برداشت. زندگى او، تفسیر حماسه پاسدارى تکلیف است و شرح تاریخ مشروطیت و پایدارى عالمان.
سیرت سیاسى او را تنها با کالبد شکافى قیام ها و حرکت هاى بزرگ سده هاى اخیر نظیر تنباکو، مشروطیت و انقلاب عراق مى توان فهمید. سیاست او از زلال معنویت سرچشمه گرفته و سیاست و فقاهت را در هم آمیخته بود. او به راستى شریعت مدار بود و بینا، وارسته و خویشتن بان و به دور از هرگونه هوا و هوس و جاه و مقام. "
حیات علمى، اندیشه ها و نوآورى هاى علامه نائینى، فعالیت هاى سیاسى، سیره اخلاقى، نائینى از منظر فرهیختگان، شاگردان و معاصران، همراه با برنامه سازان، عناوین فصول شش گانه این اثرجدید مى باشد.
نویسنده کتاب از منابع مختلف در خلق این اثر بهره برده است که از جمله آنها مى توان به این آثار اشاره کرد: " ایدئولوژى نهضت مشروطیت ایران، المکاسب والبیع، اعیان الشیعه، فقهاى نامدار شیعه، الذریعه الى تصانیف الشیعه، نقباءالبشر، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، مکارم الآثار، معارف الرجال، فقه سیاسى، نهج البلاغه، وسائل الشیعه، المقنعه، نگاهى به تاریخ انقلاب اسلامى، سیرى در اندیشه سیاسى، فوائدالاصول، معجم المولفین، تاریخ بیدارى ایرانیان، صحیفه نور، نهضت هاى اسلامى در صد ساله اخیر، تاریخ بیست ساله ایران، شرح زندگانى من و در نهایت اثر معروف نائینى : تنبیه الامه و تنزیه المله.
سید احمد خمینى، مشاور امین- زندگى نامه و شرح فعالیت هاى سید احمد خمینى در اثر تازه اى به نام"مشاور امین" توسط سعید غفورى سبزوارى تولید و به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامى منتشر شده است.
این اثر که در قطع رقعى و 320 صفحه و با شمارگان 2000 نسخه و با بهاى 3 هزار تومان به بازار نشر آمده، در پنج فصل تحت عناوین" از ولادت تا تحصیل علوم دینى، مبارزات سیاسى، در کنار امام خمینى(ره)، در راه تثبیت انقلاب اسلامى و از رحلت امام (ره) تا درگذشت سید احمد" تدوین شده است.
براى نگارش این اثر بیش از 80 درصد کتاب هایى که درباره سید احمد خمینى منتشر شده، به ویژه آثار به چاپ رسیده در دفتر تنظیم و منشر آثار امام خمینى (ره) مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنین دست نوشته ها و خاطرات خانواده وى از دیگر منابع این اثرند.
تمرکز بر فعالیت ها و نقش کلیدى سید احمد در تصمیم گیرى هاى کلان کشور در زمان حیات امام خمینى (ره)، بدون هیچ گونه سمت سیاسى از تفاوت هاى کتاب "مشاور امین" با سایر آثار است.
در باره وجه تسمیه این اثر باید اضافه کرد که مرحوم حاج سید احمد خمینى مورد وثوق حضرت امام (ره) بوده و ایشان بارها در بیانات خود بر امین بودن سید احمد تاکید داشته و مقام رهبرى نیز در یکى از جملاتشان درباره آن مرحوم عنوان کرده اند که " سید احمد چشم تیزبین نظام اسلامى و مشاور امین براى حضرت امام(ره) بوده است."
کابینه دوم - کتاب کابینه دوم میرحسین موسوى که توسط على بیژه فر نوشته و در 204 صفحه و با شمارگان دوهزار نسخه از سوى مرکز اسناد انقلاب اسلامى منتشر شده، درصدد بررسى و پیگیرى دولت دارى موسوى و کابینه دوم او و همچنین بازسازى نسبى این گذشته نه چندان دور سال هاى دهه 1360 با رویکردى پژوهشى و با اتکا بر منابع و م آخذ موجود اعم از کتب، مقالات و نشریات برآمده است.
این اثر که براى نخستین بار در پاییز سال جارى منتشر شده، داراى هفت فصل است. فصل اول : کابینه اول میرحسین موسوى . فصل دوم: چگونگى انتخاب مجدد میرحسین موسوى به نخست وزیرى و تشکیل کابینه دوم. فصل سوم: عملکرد اقتصادى دولت. فصل چهارم: سیاست فرهنگى.، فصل پنجم: سیاست خارجى.، فصل ششم: جنگ و کابینه دوم و فصل هفتم: روابط دولت با نهادها و نیروهاى درونى نظام .
در نتیجه گیرى این اثر " در دسترس نبودن بسیارى از منابع و اسناد این مقطع تاریخ انقلاب، در اختیار نبودن خاطرات تمامى کسانى که در آن سال ها حضور داشته اند و ارایه نکردن مطلب قابل توجهى از آن ایام از سوى شخص نخست وزیر" از دشوارى هاى این پژوهش عنوان شده و یادآورى شده است که آنچه در این پژوهش بیشتر مورد استناد بوده، خاطرات منتشر شده افراد یا پاره اى از تحقیقات و پژوهش ها یى است که در داخل یا خارج از کشور صورت گرفته و مهم تر از همه روزنامه ها و نشریات آن هنگام مى باشد.
سومین جلد عالمان شیعه - همزمان با عید سعید غدیر، جلد سوم کتاب "عالمان شیعه" به قلم دکتر "زهرا اخوان صراف" در 384 صفحه از سوى موسسه شیعه شناسى در قم منتشر شد.
این کتاب به اهم مسائل زندگى خصوصى و اجتماعى، علمى و مذهبى عالمان مکتب تشیع در دوران گوناگون تاریخى پرداخته و مواردى از جمله سال و محل تولد، خانواده، تحصیلات، استادان، شاگردان، رشته و یا رشته هاى علمى و تخصصى، آثار، نقش هاى اخلاقى، علمى و تربیتى، سیاسى و اجتماعى و سال و محل وفات این عالمان را بیان کرده است.
مجموعه کتابهاى عالمان شیعه به شرح زندگى مجموع دانشمندان شیعى از بدو شکل گیرى مذهب شیعه تاکنون با استفاده از روش هاى پژوهشى امروزى به زبان فارسى مى پردازد.
جلد اول این مجموعه به بررسى زندگى عالمان دوره غیبت صغرى پرداخته و جلد دوم به عالمان شیعه در قرن چهارم هجرى اختصاص دارد. در جلد سوم نیز سده چهارم (حسین بن ابراهیم تا على بن عباس) مورد توجه قرار گرفته است.
على، عدالت و ذکر - کتابى با همین عنوان است که توسط "رضا شاه کاظمى" تألیف و توسط "فریدون بدره اى" به فارسى برگردانده و از سوى نشر فرزان منتشرشده است.
این کتاب که با درآمدى بر مقام معنوى امام على علیه السلام و با هدف تامل در سخنان امام على از چشم یک ناظم عینى، اما با التزام به مبانى معنوى اسلام به رشته تحریر در آمده، درسه فصل با عناوین زیر مباحث خود را مطرح مى دارد :
فصل اول: معرفى امام على (ع) و سجایاى معنوى او؛ فصل دوم: معناى قدسى عدالت در نامه امام به مالک اشتر وفصل سوم: تحقق شهود از طریق ذکر؛ با دو پیوست تحت عنوان " خطبه اول نهج البلاغه" و " نامه امام به مالک اشتر ".
ابلاغ ولایت، اکمال رسالت؛ پندارها و پاسخ ها- کتابى با همین عنوان است که به قلم حجت الاسلام على جلائیان، پژوهشگر دانشگاه علوم اسلامى رضوى با موضوع کلام اسلامى تألیف و در 70 صفحه در قطع رقعى با شمارگان 2000 نسخه به چاپ رسیده است.
نویسنده در این کتاب نخست به دورنماى سوره مائده و فضاى نزول آن پرداخته و سپس محتواى آیه تبلیغ را تبیین کرده است، وى همچنین، هشت ایراد مطرح شده از سوى مخالفان درباره این آیه را تجزیه و تحلیل نموده و آنها را با ارائه استدلال پاسخ گفته است. این ایرادها عبارت است از:عدم اعتبار روایات شأن نزول، استدلال نکردن خود حضرت و دیگر اصحاب به این واقعه، ناسازگارى آیه با سیاق آیه هاى هم جوار، مولا یعنى دوست، نه سرپرست، پذیرفتنى نبودن حدیث به دلیل نیامدن در صحیح بخارى و صحیح، انکار حضور حضرت على (ع) در غدیر خم، وجود دو پیشوا در یک زمان لازمه پذیرش حادثه غدیر، سازگارى مفهوم حدیث غدیر با خلیفه چهارم بودن على (ع)..
انقلاب کربلا - این اثر نوشته عبدالمجید ناصرى داوودى است که اخیرا" انتشارات موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره) آن را در 479 صفحه منتشر کرده است.
این کتاب حادثه نگاران و تاریخ پژوهان واقعه کربلا را که در دو دسته تشیع نگرى و تسنن بینى تفسیم مى شوند، مورد بررسى قرار داده و ابعاد مختلف این جریان و دیدگاه هاى مرتبط ببا آن را واکاوى کرده است. نویسنده با التزام به بى طرفى و دورى از تعصب، احساسات و باورهاى شخصى، دیدگاه هاى گوناگون اهل سنت در باره انقلاب کربلا را شناسایى کرده و سپس با ارزیابى، ریشه یابى و تحلیل ان ها، در صورت مشاهده کاستى ها و اشتباهات،آن را با بهره گیرى از مبانى پذیرفته انان به نقدو اصلاح کشانده و حقایق تاریخى مربوط را ارائه کرده است.
" خلافت یزید بن معاویه، انقلاب کربلا و مقوله اجتهاد، فلسفه انقلاب کربلا از دیدگاه اهل سنت؛ یزید بن معاویه و فاجعه کربلا، دخالت یا برائت، کرامات و پیامدهاى انقلاب کربلا از دیدگاه اهل سنت، عالمان اهل سنت و مساله لعن یزید، حیات و کارنامه مخالفان لعن یزید و عزادارى امام حسین(ع) و اهل بیت مدارى میان اهل سنت" عناوین فصول هشت گانه این کتاب مى باشد.
در همین زمینه علاقه مندان به کتاب و حوزه نشر مى توانند با انتظارى کوتاه و در طى روزهاى آتى اثر دیگرى با عنوان "واکاوى دیدگاه هاى فقهى درباره قمه زنى " به قلم محمود یزدانى را مطالعه کنند.
این اثر که براى نخستین بار از سوى موسسه بوستان کتاب در شمارگان 2000 نسخه، 140 صفحه، قطع رقعى و جلد شومیز روانه بازار نشر خواهد شد، موضوع " قمه زنى" را به عنوان یکى از خرافه گرایى ها و رفتارهاى ناشایست در عزادارى ها،در فصل هایى با عناوین "موافقان و مخالفان قمه زنى"، "نظریات فقها در این باره"، "تحلیل قمه زنى و نتایج آن"، "راهبرد دین در برخورد با اعمال تمسخرآمیز"، "دیدگاه دین درباره قمه زنى"، "بازتاب قمه زنى در رسانه هاى خبرى و اینترنت"، "نظریات و فتاوا درباره قمه زنى و بازتاب آن" بررسى مى کند.
انقلاب هاى رنگى و انقلاب اسلامى ایران - کتاب "انقلاب هاى رنگى و انقلاب اسلامى ایران" به قلم شعیب بهمن براى نخستین بار در پاییز سال جارى در 446 صفحه و با شمارگان دو هزار نسخه از سوى مرکز اسناد انقلاب اسلامى منتشر شده است.
این کتاب با هدف پردازش و بررسى ابعاد مختلف انقلاب هاى رنگى، ماهیت این انقلاب ها را معرفى و نخبگان، مخالفان سیاسى، سازمان هاى غیر دولتى، احزاب و رسانه هاى جهانى را بازیگران اصلى عرصه آن مى داند. کتاب در بخش دوم سابقه هاى انقلاب رنگى که توسط سازمان هاى اطلاعاتى غرب و به خصوص آمریکا در گرجستان، اوکراین، قرقیزستان و در حوزه هاى پساکمونیستى به فرجام رسیده است مى پردازد.
نویسنده پس از بررسى انقلاب هاى رنگى در کشورهاى مختلف مخصوصا خاورمیانه به براندازى هاى نرم در ایران پرداخته و ضمن بیان موضوعات گوناگونى در این خصوص تضعیف رهبرى، نفوذ فرصت طلبان در بدنه انقلاب اسلامى، تشدید اختلاف ها میان جریان هاى سیاسى، تهاجم فرهنگى و انزواى روحانیت و نیروهاى انقلاب را از مهمترین تهدیدهاى انقلاب اسلامى عنوان کرده است.
فرهنگ نامه بصیرت - این کتاب تالیف آیت الله محمدى رى شهرى و ترجمه حمیدرضا شیخى است که براى نخستین بار در 142 صفحه با قطع پالتویى توسط سازمان چاپ و نشر دارالحدیث منتشر و روانه بازار نشر شده است.
این کتاب در راستاى تأکید اخیر مقام معظم رهبرى بر ضرورت تقویت "بصیرت" در فضاى کنونى جامعه، و رهنمودهاى جامع و سازنده قرآن و اهل بیت (ع) توسط آیت الله محمدى رى شهرى تدوین شده است. در این فرهنگ نامه، مسائل مهمى مانند واژه شناسى بصیرت، تعریف بصیرت، ارزش بصیرت، زیان هاى فقدان بصیرت و موانع بصیرت، از نگاه قرآن و حدیث ارائه شده است.
"فرهنگ نامه بصیرت" چهارمین کتاب از مجموعه فرهنگ نامه هایى است که با هدف تصحیح و تقویت فرهنگ ارزش هاى رفتارى در دست تدوین است.
کتاب فرهنگ کاربردى واژگان قرآن - موسسه بوستان کتاب، نخستین جلد از کتاب "فرهنگ عربى، فارسى و انگلیسى کاربردى واژگان قرآن" را با تلاش گروه مطالعات و پژوهش هاى قرآنى دفتر تبلیغات اسلامى شعبه خراسان رضوى منتشر و با قیمت 15 هزار ریال راهى بازار نشرکرد.
این کتاب با توجه به خلأ آشنایى مترجمان با اصول زبان شناختى لازم مانند ساختار ویژه مفاهیم قرآن، ساختار زبان عربى و عدم استفاده از منابع کافى و مورد اعتماد با همکارى جمعى از فاضلان حوزوى و دانشگاهى و با بهره گیرى از معتبرترین منابع، درسه جلد تدوین شده که نخستین جلد آن اکنون به چاپ رسیده است.
سنگ بناهاى معارف اسلامى - جلد اول کتاب "سنگ بناهاى معارف اسلامى" (منتخبى از مقالات علوم اسلامى) با ترجمه "مهر آفاق بایبوردى" در قطع وزیرى به بهاى 5400 تومان از سوى پژوهشگاه "علوم انسانى و مطالعات فرهنگى" منتشر شد .
این اثر با عنوان تصوف ، در برگیرنده مقالات، تحقیقات و پژوهش هاى مایر درباره عرفان، تصوف، مباحث کلامى و ادب فارسى و آداب و رسوم قومى در ایران است که در زمان حیات استاد و به مناسبت جشن هشتادمین سالروز تولدش توسط همکاران و شاگردانش فراهم آمده و پیش از این در سه جلد در آلمان چاپ شده است.
سازمان کنفرانس اسلامى و حقوق بشر- اثر اطهره السادات مهدوى است که در 1200 نسخه از سوى نشر "نزدیک" منتشر شده و به بررسى مواضع، دیدگاه ها و اقدامات سازمان کنفرانس اسلامى در باره حقوق بشر مى پردازد.
نویسنده با مرور رفتار کشورهاى عضو در درون این سازمان وضعیت حقوق بشر در کشورهاى عضو این سازمان را به صورت موردى بررسى کرده است.
فعالیت هاى حقوق بشرى سازمان کنفرانس اسلامى و عملکرد کشورهاى عضو این سازمان در زمینه ى حقوق بشر، اصول، اهداف و ساختار سازمان کنفرانس اسلامى، متن اعلامیه قاهره در مورد حقوق بشر در اسلام و نهادهاى حقوق بشرى سازمان کنفرانس اسلامى از مهم ترین مباحث مطرح شده در این کتاب است.
ضمان ناشى از استیفاى نامشروع - این کتاب با عنوان کامل " ضمان ناشى از استیفاى نامشروع در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق فرانسه" نوشته سیدمهدى نوابى است که به تازگى از سوى بوستان کتاب منتشر شده است.
محور مباحث این اثر پیرامون اصل "استیفاى نامشروع" و گزاره اخلاقى مندرج در روح قواعد فقهى و حقوقى مبنى بر عدم جواز دارا شدن به زیان دیگرى بدون سبب مشروع است که فقه امامیه و قانون مدنى ایران از این اصل به عنوان منبع مستقل تعهد سخنى به میان نیاورده و تنها به ذکر پاره اى مصادیق آن اکتفا کرده است. کتاب این پرسش اساسى را مطرح کرده است که آیا با وجود اسباب ضمان قهرى در فقه امامیه و حقوق ایران، مى توان از تأسیس قاعده اى عام به منظور جلوگیرى از کسب ثروت هاى نامشروع سخن گفت.
کتاب ضمن نگاهى تطبیقى به پاره اى سیستم هاى حقوقى به ویژه حقوق فرانسه، بر آن است که با ارائه برداشتى جدید از قاعده فقهى "حرمت اکل مال به باطل" به تمهید نظریه اى جدید در این خصوص برسد.
استقلال قاضى و قوه قضاییه - کتاب استقلال قاضى و قوه قضاییه در حقوق ایران، آمریکا و فرانسه نوشته مهدى رشوند بوکانى در 525 صفحه با شمارگان 1500 صفحه براى نخستین بار در پاییز سال جارى از سوى مرکز اسناد انقلاب اسلامى منتشر شد.
قاضى در نظام اسلامى داراى یک منصب الهى است که مشمول تحولات سیاسى نمى شودو قضاوت در اسلام به شایسته ترین افراد واگذار مى شود تا بتوانند به شایستگى حدود الهى را اجرا کنند. از این رو در نظام حقوقى اسلام، به استقلال قاضى به عنوان فردى که به دور از هیاهوهاى سیاسى و تبلیغاتى، صرفاً نظر خود را به اجراى احکام الهى معطوف مى کند، توجه ویژه اى شده است. از این جهت، استقلال قاضى در مقایسه با سایر نظام هاى حقوقى کاملاً رعایت شده است و قاضى در چارچوب احکام و موازین الهى حکم صادر مى کند و براساس این موازین نباید تحت تأثیر عوامل دیگر قرار گیرد. ارزش این امر وقتى بیشتر روشن مى شود که در مقایسه با نظام هاى حقوقى دیگر مورد مطالعه قرار گیرد رشوند بوکانى. این مقوله را در اثر جدیدش در سه نظام حقوقى آمریکا، فرانسه و جمهورى اسلامى ایران مورد مطالعه قرار داده است.
ارزیابى رابطه با آمریکا از دیدگاه اقتصادى- کتابى با همین عنوان به قلم حسن دادگر به بررسى رابطه ایران و آمریکا و راه هاى موفقیت ایران در این رابطه نابرابر پرداخته است.
این کتاب که براى دومین بار در قطع رقعى و با بهاى 1900 تومان از سوى سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى به چاپ رسیده، با بررسى اهداف و انگیزه هاى امریکا، به تحلیل رابطه اقتصادى میان این کشور و ایران مى پردازد.
به اعتقاد نویسنده کتاب؛ از آنجا که سابقه تاریخى رابطه امریکا با کشورهاى در حال توسعه، کشورهاى مسلمان و ایران قبل از انقلاب همواره با هدف استعمارطلبى همراه بوده است و با توجه به این نکته که ضربه هاى اقتصادى امریکا به ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامى چیزى جز نشان دشمنى آشکار وى با ایران نیست، تصور این که با ایجاد رابطه میان دو کشور مى توان به اقتصادى مطلوب در ایران دست یافت، سخنى بى پایه به شمار مى آید.
ملت ایران که با وجود تمام مشکلات و تحریم ها به خوبى نشان داده است، مى تواند با بهره گیرى از توانمندى هاى خویش بر مشکلات اقتصادى جامعه اش نیز فایق آید، نمى تواند ایجاد رابطه با امریکا را به خودى خود یک هدف به شمار آورد. بنابراین باید پیامدهاى چنین رابطه اى در برنامه هاى توسعه در سطح کلان در نظر گرفته و ضرورت گفت وگو در چارچوب مصالح ملى، اسلامى و استقلال همه جانبه به درستى واکاوى شود.
تاراج بزرگ- این کتاب که به موضوع آمریکا و غارت میراث فرهنگى ایران مى پردازد با نگارش" محمدقلى مجد" و ترجمه "مصطفى امیرى" و" گ-امیرى" از سوى انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش هاى سیاسى منتشر شده و با استناد به اسناد وزارت امور خارجه آمریکا،از ماجراى تاراج بزرگ میراث باستانى ایران به دست آمریکایى ها و عوامل داخلى آنان پرده برداشته است.
خواندن این کتاب با توجه به اسناد ارائه شده در آن از نقش دستگاه رسمى دیپلماسى آمریکا در تاراج تاریخ ایران، به دست اندرکاران تعامل و رابطه با خارجیان نیز توصیه شده است.
منبع ماهنامه پگاه حوزه شماره 269