نحوه تعامل معلّم و والدین

برگزاری جلسات با اولیای دانش آموزان

این جلسات در پایان یک روز طولانی می‌توانند آزمایش دشواری باشند، به خصوص اگر از آمادگی کامل برخوردار نباشید. شما ممکن است در هفته با 250 دانش آموز مختلف در زمینه‌های متفاوت سروکار داشته باشید، بنابراین اگر عادت کنید از پیشرفت دانش‌آموزان یادداشت‌های کوتاهی تهیه کنید، نگرانی شما از مصاحبه کردن با اولیا آن‌ها بسیار کمتر خواهد شد. جلسات اولیا و مربیان جای بحث راجع به مسایل عمده نیست و چنانچه موضوعاتی وجود داشته باشند که نیازمند به بحث‌های طولانی‌تر یا خصوصی‌تر باشند، در صورت امکان باید از قبل به اولیا خبر بدهید. به عنوان یک قاعده ی کلی، هرگز نباید برای صحبت با اولیا مسایل غیر مترقبه ی بزرگی را در نظر بگیرید.
1- برای این که مشخص کنید چه اولیایی حضور پیدا کنند، ابتدا با دانش آموزان صحبت کنید. با دانش آموزان این بحث را بکنید که به نظر آن‌ها تا کنون به چه موفقیت‌ها و شکست‌هایی دست یافته‌اند.
2- خود را به طور کامل به اولیا معرفی کنید. این موضوع به خصوص موقعی اهمیت دارد که جلسه در یک مکان وسیع مانند تالار مدرسه برگزار می‌شود. روی میز خود کارت بزرگی قرار دهید که روی آن نام و موضوعی را که تدریس می‌کنید و یا کلاسی را که مسؤول آن هستید، نوشته شده باشد.
3- حتماً دانش آموزان خود را بشناسید! اگر اوایل سال است و هنوز خیلی جا دارد تا نام آن‌ها را یاد گرفته باشید، اطمینان حاصل کنید که در کلاس، قبل از هر چیزی به دفتر نمره و یادداشت‌های خودتان راجع به دانش آموزان مراجعه کنید. این می‌تواند به شما کمک کند ضمن پی بردن به پیشرفت‌ها و خصوصیات افراد، یادداشت‌های بسیار کوتاهی از آن‌ها تهیه کنید. این کار بعداً در تهیه گزارش راجع به آن‌ها به شما کمک شایانی خواهد کرد.
4- هر جا که مناسبت داشته باشد، نمونه‌هایی از کار دانش آموزان را همراه داشته باشید. اولیا نه تنها به پیشرفت فرزند خود بلکه به آنچه در کلاس انجام می‌شود نیز علاقه‌مند هستند.
5- از صحبت‌هایی که با اولیا می‌کنید و موضوع اصلی بحث آن‌ها یادداشت بردارید. بارها پیش می آید که بخواهید موضوعات خاصی را که از این بحث‌ها سرچشمه می‌گیرند، پیگیری کنید.
6- از مقایسات دلخور کننده پرهیز کنید. سعی کنید بیشتر راجع به دانش‌ آموزان تحت رسیدگی صحبت کنید تا از هم کلاسی‌ها و یا خواهر و برادر آن‌ها.
7- مراقب سلامتی خود باشید. سعی کنید ترتیبی بدهید که یک نوشیدنی داغ برای شما بیاورند و یا حداقل قدری آب معدنی و آب نبات نعناعی به همراه داشته باشید. این جلسات می‌توانند بسیار طولانی بشوند.
8- بیشتر بر رفتار و موفقیت‌های دانش آموزان تمرکز کنید تا بر روی شخصیت آن‌ها. اولیا ممکن است انتقادهایی را که از درس فرزندانشان به عمل می‌آورید بهتر بپذیرند تا از ویژگی‌های شخصی آن‌ها (که ممکن است موروثی باشند!).
9- وسوسه نشوید در مباحث مربوط به ضعف سایر همکاران وارد شوید. هر چه قدر هم که قابل توجیه یا واقع‌گرایانه بشود، یک حرکت خیلی حرفه ای محسوب نمی‌شود!
10- سعی نکنید به سرعت سرو ته جلسه را هم بیاورید! ممکن است خسته باشید، ‌اما احتمال دارد اولیا مدت زیادی را در انتظار دیدن شما نشسته باشند و آن‌ها همان قدر لایق توجه شما هستند که در ابتدای جلسه بودند.

کنار آمدن با والدین بد قلق

والدین بد قلق معمولاً آن‌هایی هستند که آمده‌اند تا شکایت کنند! بهترین توصیه این نیست که مستقیماً با والدین بد قلق درگیر شوید، بلکه کار را به افرادی بسپارید که برای این منظور استخدام شده‌اند. در عمل، این کار همیشه خیلی راحت انجام نمی‌شود. توصیه‌های زیر ممکن است در هنگامی که قرعه به نام شما می‌افتد تا وضعیت دشواری را جمع و جور کنید، به یاری شما بیایند. دو توصیه اول تاکتیک‌های طفره رفتن هستند، اما دیر یا زود به بقیه نیز احتیاج پیدا خواهید کرد!
1- شکایت را به رییس قسمت یا یکی از کارکنان ارشد ارجاع دهید، و در صورت امکان، آن‌ها را در حل مشکل کمک کنید، بدون این که لازم باشد به صورت رو در رو با اولیا درگیر شوید. (شاید لازم باشد یک نسخه از این فهرست را در اختیار همکار ارشد خود نیز قرار دهید!)
2- اگر اشتباهی از شما سر زده است به رییس قسمت یا به آموزگار ارشد اعتراف کنید و بگذارید آن‌ها غائله را از جانب شما فیصله دهند.
3- مهارت خود را در گوش دادن افزایش دهید! علت بسیاری از برخوردها این است که اولیا احساس می‌کنند به آن‌ها اجازه نمی‌دهیم حرف خود را به ما بزنند. حرف کسی را قطع کردن و به دفاع از خود پرداختن کاری ندارد. بگذارید حرف دلشان را بزنند. نگرانی‌های آن‌ها را واقعاً از سینه‌شان بیرون بکشید. بعد آماده پاسخ دادن بشوید.
4- مشکلات را بیشتر ناشی از شرایط و رفتارها ببینید تا ناشی از مردم. برای اولیا (و دانش آموزان) توضیح دهید که مشکلات هیچ ربطی به شخصیت ندارند بلکه ناشی از حوادث، پیامدها و تأثیر آن‌ها می‌شود.
5- از «سرریز شدن» مشکلات جلوگیری کنید. وقتی با یک دانش آموز (یا ولی) بر سر یک موضوع به مشکلی بر می‌خورید، به او تفهیم کنید که این باعث نمی‌شود کینه ی او را به دل بگیرید، بلکه شما هر وضعیت جدید را به عنوان آغاز تازه تلقی می‌کنید.
6- قبل از این که بخواهید به والدین موضوعی راجع به فرزندانشان بگویید، اطمینان حاصل کنید که نسبت به رفتار و اعمال خود دلایل شفافی دارید. اگر دیدگاه خودتان را قبول داشته باشید، احتمال این که از شدت بدقلقی آن‌ها کاسته شود وجود دارد.
7- خونسردی خود را حفظ کنید و به جر و بحث‌ها کشیده نشوید. تلقی خود از پیشامدها را تکرار و به صورتی حرفه ای توجیه کنید. از برخورد بپرهیزید و بدانید چه موقع می‌توانید به طور محتاطانه ای عقب نشینی کنید و چه وقت بهتر است این کار را نکنید. هر گاه به این مظنون می‌شوید که ممکن است در گیری جدی رخ دهد، اطمینان حاصل کنید که به تنهایی با والدین روبرو نشوید.
8- آماده ی درک کردن باشید، حتی اگر موافق نباشید. اغلب مواقع درگیری‌ها موقعی ایجاد می‌شوند که والدین احساس کنند شما آن‌ها را درک نمی‌کنید. اگر با وجودی که از دیدگاه حرفه ای خود نمی‌توانید با آن‌ها موافق باشید، اما بتوانید آن‌ها را متقاعد سازید که واقعاً درکشان می‌کنید، ممکن است آمادگی آن‌ها نسبت به شنیدن نقطه نظرات شما افزایش یابد.
9- در بازسازی پل‌های خراب شده پیش قدم باشید. این کار، گاه خلاف طبیعت انسان است، اما ما آموزگاران، به عنوان افرادی حرفه ای، پس از مسدود شدن کانال‌های ارتباطی، غالباً بهتر می‌توانیم ارتباط مجدد را برقرار نماییم.
10- از برخورد با اولیای بدقلق به عنوان یک فرصت آموزشی استفاده کنید. با وجودی که ممکن است دردناک باشد، ‌اما می‌توانیم تجربه ی فراوانی را از هر برخورد کسب کنیم و از خودمان این عبارت را بپرسیم که «اگر فردا همین اتفاق بیفتد چه کاری متفاوت با امروز انجام خواهد داد؟»
منبع: براون، سالی و همکاران، ( 1387)، مهارتهای مهم تعلیم و تعلم، سعید خاکسار، تهران، نشر موزون، چاپ دوم.