نویسنده: عباسعلی کامرانیان
از آنجا که فرهنگ پایه و اساس تمامی تغییر و تحولات در جوامع بشری می باشد بنابراین مهندسی فرهنگی جامعه نیز بنیادی ترین گام در جهت رشد، توسعه و تکامل جوامع به حساب می آید از این رو در مقام پاسخ به این سؤال رهنمودهای مقام معظم رهبری را که در همین راستا بیان شده به عنوان الهام بخش و فصل الخطاب در قالب محورهای زیر مطرح می کنیم:
1ــ عزم و جسارت برای تحول
الف)تحول یک کلمه است، لکن در پشت این وجود لفظی، در پشت این کلمه یک دنیا کار نهفته است.
اولاً، این کار ما چیست؟
ثانیاً، با چه هدفی این کارها قرار است انجام بگیرد؟
ثالثاً، چگونه باید این کارها انجام بگیرد.
ب)اصل اینکه به فکر تحول افتاده اید و می خواهید یک دگرگون سازی عمیق در آموزش و پرورش کشور انجام بدهید حقیقتاً جای تشکر دارد.
همتی به خرج دادید، جرأتی به خرج دادید، اسم تحول آوردید. چون گاهی نظام ها، آنچنان به نظر ماندگار و به هم جوشیده و غیرقابل تغییر به نظر می رسند که انسان جرأت نمی کند به آنها به قصد تغییر و تبدیل نزدیک شود.
2ــ جایگاه محوری نظام آموزش و پرورش
الف)آموزش و پرورش مهمّترین کار یک کشور است.
اگر کشوری بخواهد به عزّت مادی، به سعادت معنوی، به سیطره سیاسی، به پیشروی علمی، به آبادانی زندگی دنیا، به هر آرزویی بخواهد دست پیدا کند، باید به آموزش و پرورش به عنوان یک کار بنیادی بپردازد.
ب)اگر آموزش و پرورش، که تقریباً دوازده سال از بهترین فصل عمر یک انسان را در اختیار دارد، به شکل مطلوبی کار کند، باعث می شود که جوانی که در این جا ساخته شده و قالب گیری شده، صورت بندی شده، دیگر کمتر احتمال تغییر بنیانی در حوادث آینده در او می رود.
ج)آموزش و پرورش را به عنوان یک مصرف کننده نباید در نظر گرفت، به عنوان یک تولید کننده، آن هم تولید کننده مهمّترین و اساسی ترین عنصر برای پیشرفت کشور «انسان» باید در نظر گرفت.
3ــ هدف از تحول در آموزش و پرورش
محصول و خروجی آموزش و پرورش چه می خواهیم باشد؟
ما می خواهیم آن کسی که از آموزش و پرورش خارج می شود و بعد از سیزده سال، انسانی باشد با برجستگی های اخلاقی، برجستگی های فکری و مغزی، و با تدیّن، یک چنین انسانی می خواهیم.
از نظر اخلاقی: انسانی باشد شجاع، خوشخو، خیرخواه، خوش بین، امیدوار، بلند همّت، مثبت و قضاوتها و...
از لحاظ خصوصیات فکری: خلاق، پرسشگر، اهل فکر، اهل نوآوری مایل به ورود در میدانهای بسیار وسیع نادانستنیهای بشر برای کشف دانستنیها و افکندن نور علم به وادی مجهولات.
از جنبه رفتاری: آدم منضبط، قانون شناس.
درست است که انسانها یکسان نیستند، ژنهای گوناگون و مؤثرات گوناگون خلقتی آدمها را با اختلافاتی به وجود می آورد امّا به طور معمول و عام، هم انسانها نقش پذیرند.
4ــ کارهایی که برای تحول باید انجام داد.
الف)مشخص کنیم محصول و خروجی آموزش و پرورش چه باید باشد؟
ب)بعد ببینیم که برای ساختن چنین موجودی چه کارهای مهم و اساسی، چه تعالیم لازم باید داده شود تا این موجود پرورش پیدا کند؟
ج)آدم های کارآمد بنشینند و آن نظام را تعریف و تدوین و مهندسی کنند و با شجاعت لازم وارد میدان شوند و تشکیلات آموزش و پرورش را بر طبق آن نظام تعریف کنند و تحقّق ببخشند.
این می شود تحول حقیقی و بنیانی
5 ــ وضعیت موجود نظام ساختار آموزش و پرورش
الف)آموزش و پرورش کنونی ما، ساخته و پرداخته فکر ما و برنامه های ما و فلسفه ما نیست این یک امر واضحی است، این هم جزء مسلمات است، منتهی به آن توجّه نمی کنیم.
ب)آن کسانی که آموزش و پرورش جدید را وارد کشور کردند، نه فقط نیتشان متدیّن کردن مردم و جوانها نبود، بلکه به عکس، نیتشان دور کردن مردم از عقاید دینی بود.
به طور مسلم این است. اساس، ضد دینی بود، نه غیر دینی، بر اساس ضدیت با دین بود. هر چه هم گذشت این جنبه ضد دینی، پیوسته و تا آخر دوران پهلوی بیشتر و بیشتر شد.
ج)نظام آموزش و پرورش ما یک نظام غرب زده، تقلیدی، مبتنی بر باورها و مبانی پذیرفته در اروپا بود.
نکته قابل توجّه این است که آن کسانی که الگوی آموزش و پروش سنتی و قدیمی ما بودند، به همان شکل ها و قالبهای آن روز بسنده نکردند، مرتباً تحوّلات به وجود آوردند و خودشان را پیش بردند، امّا این مقلدان آن تحوّلات دیگر را نفهمیدند و همان شکل سنتی را نگه داشتند.
د)دو عیب اساسی آموزش و پرورش ما که تا دوره انقلاب اسلامی باقی ماند عبارتند از:
اول جنبه ضدیت با دین، حداقل مغایرت با مبانی دینی و اخلاق دینی و تربیت دینی؛ دوم به شدّت ترجمه ای بودن، وابسته بودن، تقلیدی بودن، از نیازهای حقیقتی کشور و ملّت ایران نجوشیده بودن.
ه)در دوره انقلاب، نظام آموزش و پرورش تحوّل پیدا نکرده و همان نظام قدیمی است. این نظام کهنه، متراکم، غبار گرفته، متصلب در نظام ما باقی مانده است.
6ــ ارزیابی کارهای انجام شده
بیشتر در مسائل روبنایی کارهای زیادی شده است. کتابها با «بسم الله» شروع نمی شد، حالا با «بسم الله» شروع می شود. آیه قرآن نداشت، حالا دارد.
گنجاندن مفاخر علمی در کتابهای درسی کار بسیار خوبی هست. این کارها را ما قدر دانیم، تنها اینها هیچکدام تحول نیست. تحول یک حرکت ریشه ای است و شماها می توانید بکنید.
7- پیشگیری از نفوذ عوامل فرهنگی دشمن
در طول تاریخ دشمنان اسلام در جهت مقابله با آرمان ها، ارزش ها و جوامع اسلامی همواره از سیاست نفوذ استفاده کرده و ضربه های مهلکی را به پیکره اسلام وارد آورده اند. امام راحل (ره) در ج 7 صحیفه نور در این باره می فرماید: «اکنون وصیت من ــ آن است که نگذارند این دستگاههای خبری و مطبوعات و مجله ها، از اسلام و مصالح کشور منحرف شوند و باید همه بدانیم که آزادی به شکل غربی آن که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می شود، از نظر اسلام و عقل محکوم است».
8- تولید علم و جنبش نرم افزاری
غرب در این تهاجم آرام و فراگیر و تهدید نرم از فن آوری پیشرفته ماهواره ها، سایت ها و رسانه ها و ... استفاده می کند. بنابراین اصلی ترین راه مبارزه آن است که با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی دانش ها و ارزش های اسلامی خود را در قالب هنرمندانه ترین فیلمها، سریالها، بازی های رایانه ای، نمایشنامه ها، کتاب ها، رمان ها و در قالب آثار هنری دیگر مانند عرصه سینما و ... به جامعه و مخاطبین خود ارائه نماییم.
مقابله با گروه های مروج فساد و ابزارهای تهاجم فرهنگی
9- عمق بخشی فرهنگی
یکی از راهکارهای ماندگاری و اثر بخشی پیام در ذهن و رفتار مخاطب این است که از حجم فعالیتهای صوری احساسی و گذرا کم کنیم و به یک سری برنامه های کیفی و محتوایی که از فرایند تأثیرگذاری عمیق تری برخوردار است بیافزاییم.
10- تقویت فریضه مقدس امر به معروف و نهی از منکر
استراتژی مقابله با هر گونه انحراف و کج روی در جامعه اسلامی می باشد بنابراین مردم، بر مسئولین و فرهنگ سازان جامعه لازم است که برای جلوگیری از نفوذ فرهنگ غرب و سلطه بیگانگان همواره این ارزش الهی را در جامعه زنده نگه دارند.
11- مبارزه با روحیه تجمل گرایی
امروزه اثر مستقیم روحیه تجمل گرایی بر واردات کالای مصرف لوکس و پیروی از مدهای گوناگون که حجم انبوهی از فرهنگ و ارزش های غربی را یدک می کشند بر کسی پوشیده نیست، از این رو بر مسئولین و مردم لازم است آفات و آثار منفی این فرهنگ را مورد توجّه جدی قراد داده تا از تسلیم بی چون و چرا در برابر امواج ویرانگر این شبیخون فرهنگی در امان باشند.
12- تقویت امنیت فرهنگی
امنیت فرهنگی مهمترین و نامحسوس ترین بعد امنیت اجتماعی و ملی است. چرا که در پرتو آن ملّت می تواند ضمن حفظ هویت فرهنگی خویش و بدون برخورد با موانع مسیر رشد و تکامل خود را طی نماید. در این راستا اگر هر نظام سیاسی نتواند و یا قادر نباشد متناسب با شرایط زمانی و مکانی به نیازهای فرهنگی مردم پاسخ مناسبی بدهد و به شکل صحیح پیام ها و مبانی فرهنگی ملّی و دینی را در جامعه ترویج نماید، در چنین شرایطی به طور طبیعی زمینه برای نفوذ و رسوخ فرهنگ بیگانه و مغایر با نظام ارزشی در جامعه فراهم می شود.
اجرا به انسانهای مستعد و لایق احتیاج دارد که این را هم باز باید تربیت کنیم.
ب)اینها کارهایی است که در ظرف یک سال و دو سال انجام نمی گیرد، فرض کنید در ظرف پانزده سال این کار انجام بگیرد. پانزده سال زمان زیادی است امّا برای این کار، زمان طولانی ای نیست، می ارزد.
ج)قاعده کار را فراهم کنید، زمینه کار را فراهم کنید تا دیگران بیایند بر روی آن، بنا کنند.
ب)همه نیروهای فکری و زبده کشور با همدیگر دست به دست هم بدهند و هر کدام در جای خود به سهم خود، این کار بزرگ را ان شاءا... بتوانند انجام بدهند.
2ــ شغل ها مجموعه ای از وظایف اند که انجام آنها به دانش و مهارت خاص نیازمند است. انسانها برای انجام شغل ها، به آموزش شغل نیازمندند.
3ــ دوره های حیات انسانی به چهار دوره تقسیم می شود. دو دوره اول و دوم، دوره های اصلی آموزش زندگی است. گر چه در دوره های دیگر هم، آموزش زندگی استمرار دارد.
در دوره های سوم و چهارم، آموزش شغل شروع شده و استمرار می یابند.
4ــ دین، عنصر اصلی سازنده فرهنگ است. اسلام، اصلی ترین عنصر سازنده فرهنگ هدف و فرهنگ انقلاب اسلامی می باشد.
5 ــ فرهنگ شناسان و دین شناسان و علمای عامل در جمهوری اسلامی، می توانند مربیان و معلمان زندگی بوده و در دوره اول و دوم زندگی انسانهای جامعه، عهده دار آموزش زندگی آنان باشند.
6ــ وظیفه ی حاکمیت و دولت نسبت به عموم افراد جامعه، آموزش زندگی است. تأمین اینگونه آموزش به صورت رایگان و الزامی باید صورت گیرد.
7ــ اصلی ترین آموزش برای انسان، آموزش زندگی است. دین دربرگیرنده آموزه های لازم برای زندگی می باشد. در صورتی که فردی، آموزش زندگی را به خوبی دید، آنگاه در پی شغل مناسب و آموزش آن شغل به خوبی برخواهد آمد.
8 ــ آموزش زندگی دینی و اسلامی، ساختار متناسب با خود را می طلبد. ساختارهای وارداتی نمی توانند پاسخگوی این آموزش باشند.
9ــ مسجد، برترین ساختار برای تأمین کارکرد آموزش زندگی دینی و اسلامی می باشد. بنابراین ساختار محور آموزش زندگی در نظام آموزش و پرورش نوین باید مسجد قرار گیرد.
10ــ مساجد کنونی، قابلیت تأمین چنین کارکردی را ندارند. روحانیت نیز که وظیفه آموزش زندگی را ذاتاً بر عهده دارد، آمادگی انجام چنین وظیفه را ندارد. 15 سال وقت نیاز دارد که کارکرد آموزش زندگی آحاد افراد جامعه به مساجد برگردانده شود و نهاد روحانیت نیز 15 سال وقت دارد که آمادگی لازم را برای عهده دار شدن وظیفه آموزش زندگی به افراد جامعه را ایفا کند.
11ــ ساختار کنونی مساجد و ساختار کنونی حوزه های علمیه به تحوّل نیازمند هستند.
12ــ نظام آموزش زندگی بر تربیت و پرورش انسانها با برجستگی های اخلاقی و فکری و رفتاری برشمرده شده در فرمایشات مقام معظّم رهبری تأکید دارد. نظام آموزش شغل بر انتقال دانش و ایجاد مهارت در انجام مشاغل مورد نیاز کشور تأکید دارد.
13ــ ساختار کنونی آموزش و پرورش کشور و آموزش عالی کشور متناسب با نظام آموزش زندگی و نظام آموزش شغل در افق چشم انداز، دچار تحوّل کاملاً اساسی می گردند.
2ــ فلسفه آموزش و پرورش و کارکرد اصلی آن و ویژگی های محصول و خروجی آن مشخص گردد.
3ــ برنامه راهبردی ستاد طراحی برای تعیین کارهایی که باید انجام شود، تدوین گردد.
4ــ وضعیت موجود، آسیب ها و تهدیدات آن به خوبی مورد بازشناسی قرار گیرد.
5 ــ طرح تحول در ساختار موجود آموزش و پرورش و ساختار جایگزین تهیه شود.
6ــ سیاست ها و راهبردها و برنامه دراز مدّت تحوّل در کارکرد و ساختار مسجد به عنوان ساختار جایگزین برای تأمین آموزش زندگی تعیین گردد.
7ــ سیاست ها و راهبردها و برنامه دراز مدّت تحوّل در کارکرد و ساختار نهاد روحانیت و حوزه های علمیه به عنوان ساختار نهاد روحانیت و حوزه های علمیه به عنوان ساختار تأمین کننده منابع آموزشی، روش های تربیتی، نیروی انسانی مورد نیاز، ... تعیین گردد.
8 ــ دوره گذار به خوبی ترسیم و به صورت مرحله ای و منطقه ای، برنامه ریزی و اجرا صورت پذیرد.
9ــ پشتوانه های علمی و فکری و زمینه های ذهنی و گرایشی به تحوّل در عموم افراد جامعه و به خصوص خواص جامعه به خوبی فراهم گردد.
منبع: کامرانیان، عباسعلی، جنگ نرم، بررسی توطئه شیاطین علیه امت اسلامی،(1387)، قم، انتشارات نور قرآن و اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول.
1ــ عزم و جسارت برای تحول
الف)تحول یک کلمه است، لکن در پشت این وجود لفظی، در پشت این کلمه یک دنیا کار نهفته است.
اولاً، این کار ما چیست؟
ثانیاً، با چه هدفی این کارها قرار است انجام بگیرد؟
ثالثاً، چگونه باید این کارها انجام بگیرد.
ب)اصل اینکه به فکر تحول افتاده اید و می خواهید یک دگرگون سازی عمیق در آموزش و پرورش کشور انجام بدهید حقیقتاً جای تشکر دارد.
همتی به خرج دادید، جرأتی به خرج دادید، اسم تحول آوردید. چون گاهی نظام ها، آنچنان به نظر ماندگار و به هم جوشیده و غیرقابل تغییر به نظر می رسند که انسان جرأت نمی کند به آنها به قصد تغییر و تبدیل نزدیک شود.
2ــ جایگاه محوری نظام آموزش و پرورش
الف)آموزش و پرورش مهمّترین کار یک کشور است.
اگر کشوری بخواهد به عزّت مادی، به سعادت معنوی، به سیطره سیاسی، به پیشروی علمی، به آبادانی زندگی دنیا، به هر آرزویی بخواهد دست پیدا کند، باید به آموزش و پرورش به عنوان یک کار بنیادی بپردازد.
ب)اگر آموزش و پرورش، که تقریباً دوازده سال از بهترین فصل عمر یک انسان را در اختیار دارد، به شکل مطلوبی کار کند، باعث می شود که جوانی که در این جا ساخته شده و قالب گیری شده، صورت بندی شده، دیگر کمتر احتمال تغییر بنیانی در حوادث آینده در او می رود.
ج)آموزش و پرورش را به عنوان یک مصرف کننده نباید در نظر گرفت، به عنوان یک تولید کننده، آن هم تولید کننده مهمّترین و اساسی ترین عنصر برای پیشرفت کشور «انسان» باید در نظر گرفت.
3ــ هدف از تحول در آموزش و پرورش
محصول و خروجی آموزش و پرورش چه می خواهیم باشد؟
ما می خواهیم آن کسی که از آموزش و پرورش خارج می شود و بعد از سیزده سال، انسانی باشد با برجستگی های اخلاقی، برجستگی های فکری و مغزی، و با تدیّن، یک چنین انسانی می خواهیم.
از نظر اخلاقی: انسانی باشد شجاع، خوشخو، خیرخواه، خوش بین، امیدوار، بلند همّت، مثبت و قضاوتها و...
از لحاظ خصوصیات فکری: خلاق، پرسشگر، اهل فکر، اهل نوآوری مایل به ورود در میدانهای بسیار وسیع نادانستنیهای بشر برای کشف دانستنیها و افکندن نور علم به وادی مجهولات.
از جنبه رفتاری: آدم منضبط، قانون شناس.
درست است که انسانها یکسان نیستند، ژنهای گوناگون و مؤثرات گوناگون خلقتی آدمها را با اختلافاتی به وجود می آورد امّا به طور معمول و عام، هم انسانها نقش پذیرند.
4ــ کارهایی که برای تحول باید انجام داد.
الف)مشخص کنیم محصول و خروجی آموزش و پرورش چه باید باشد؟
ب)بعد ببینیم که برای ساختن چنین موجودی چه کارهای مهم و اساسی، چه تعالیم لازم باید داده شود تا این موجود پرورش پیدا کند؟
ج)آدم های کارآمد بنشینند و آن نظام را تعریف و تدوین و مهندسی کنند و با شجاعت لازم وارد میدان شوند و تشکیلات آموزش و پرورش را بر طبق آن نظام تعریف کنند و تحقّق ببخشند.
این می شود تحول حقیقی و بنیانی
5 ــ وضعیت موجود نظام ساختار آموزش و پرورش
الف)آموزش و پرورش کنونی ما، ساخته و پرداخته فکر ما و برنامه های ما و فلسفه ما نیست این یک امر واضحی است، این هم جزء مسلمات است، منتهی به آن توجّه نمی کنیم.
ب)آن کسانی که آموزش و پرورش جدید را وارد کشور کردند، نه فقط نیتشان متدیّن کردن مردم و جوانها نبود، بلکه به عکس، نیتشان دور کردن مردم از عقاید دینی بود.
به طور مسلم این است. اساس، ضد دینی بود، نه غیر دینی، بر اساس ضدیت با دین بود. هر چه هم گذشت این جنبه ضد دینی، پیوسته و تا آخر دوران پهلوی بیشتر و بیشتر شد.
ج)نظام آموزش و پرورش ما یک نظام غرب زده، تقلیدی، مبتنی بر باورها و مبانی پذیرفته در اروپا بود.
نکته قابل توجّه این است که آن کسانی که الگوی آموزش و پروش سنتی و قدیمی ما بودند، به همان شکل ها و قالبهای آن روز بسنده نکردند، مرتباً تحوّلات به وجود آوردند و خودشان را پیش بردند، امّا این مقلدان آن تحوّلات دیگر را نفهمیدند و همان شکل سنتی را نگه داشتند.
د)دو عیب اساسی آموزش و پرورش ما که تا دوره انقلاب اسلامی باقی ماند عبارتند از:
اول جنبه ضدیت با دین، حداقل مغایرت با مبانی دینی و اخلاق دینی و تربیت دینی؛ دوم به شدّت ترجمه ای بودن، وابسته بودن، تقلیدی بودن، از نیازهای حقیقتی کشور و ملّت ایران نجوشیده بودن.
ه)در دوره انقلاب، نظام آموزش و پرورش تحوّل پیدا نکرده و همان نظام قدیمی است. این نظام کهنه، متراکم، غبار گرفته، متصلب در نظام ما باقی مانده است.
6ــ ارزیابی کارهای انجام شده
بیشتر در مسائل روبنایی کارهای زیادی شده است. کتابها با «بسم الله» شروع نمی شد، حالا با «بسم الله» شروع می شود. آیه قرآن نداشت، حالا دارد.
گنجاندن مفاخر علمی در کتابهای درسی کار بسیار خوبی هست. این کارها را ما قدر دانیم، تنها اینها هیچکدام تحول نیست. تحول یک حرکت ریشه ای است و شماها می توانید بکنید.
7- پیشگیری از نفوذ عوامل فرهنگی دشمن
در طول تاریخ دشمنان اسلام در جهت مقابله با آرمان ها، ارزش ها و جوامع اسلامی همواره از سیاست نفوذ استفاده کرده و ضربه های مهلکی را به پیکره اسلام وارد آورده اند. امام راحل (ره) در ج 7 صحیفه نور در این باره می فرماید: «اکنون وصیت من ــ آن است که نگذارند این دستگاههای خبری و مطبوعات و مجله ها، از اسلام و مصالح کشور منحرف شوند و باید همه بدانیم که آزادی به شکل غربی آن که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می شود، از نظر اسلام و عقل محکوم است».
8- تولید علم و جنبش نرم افزاری
غرب در این تهاجم آرام و فراگیر و تهدید نرم از فن آوری پیشرفته ماهواره ها، سایت ها و رسانه ها و ... استفاده می کند. بنابراین اصلی ترین راه مبارزه آن است که با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی دانش ها و ارزش های اسلامی خود را در قالب هنرمندانه ترین فیلمها، سریالها، بازی های رایانه ای، نمایشنامه ها، کتاب ها، رمان ها و در قالب آثار هنری دیگر مانند عرصه سینما و ... به جامعه و مخاطبین خود ارائه نماییم.
مقابله با گروه های مروج فساد و ابزارهای تهاجم فرهنگی
9- عمق بخشی فرهنگی
یکی از راهکارهای ماندگاری و اثر بخشی پیام در ذهن و رفتار مخاطب این است که از حجم فعالیتهای صوری احساسی و گذرا کم کنیم و به یک سری برنامه های کیفی و محتوایی که از فرایند تأثیرگذاری عمیق تری برخوردار است بیافزاییم.
10- تقویت فریضه مقدس امر به معروف و نهی از منکر
استراتژی مقابله با هر گونه انحراف و کج روی در جامعه اسلامی می باشد بنابراین مردم، بر مسئولین و فرهنگ سازان جامعه لازم است که برای جلوگیری از نفوذ فرهنگ غرب و سلطه بیگانگان همواره این ارزش الهی را در جامعه زنده نگه دارند.
11- مبارزه با روحیه تجمل گرایی
امروزه اثر مستقیم روحیه تجمل گرایی بر واردات کالای مصرف لوکس و پیروی از مدهای گوناگون که حجم انبوهی از فرهنگ و ارزش های غربی را یدک می کشند بر کسی پوشیده نیست، از این رو بر مسئولین و مردم لازم است آفات و آثار منفی این فرهنگ را مورد توجّه جدی قراد داده تا از تسلیم بی چون و چرا در برابر امواج ویرانگر این شبیخون فرهنگی در امان باشند.
12- تقویت امنیت فرهنگی
امنیت فرهنگی مهمترین و نامحسوس ترین بعد امنیت اجتماعی و ملی است. چرا که در پرتو آن ملّت می تواند ضمن حفظ هویت فرهنگی خویش و بدون برخورد با موانع مسیر رشد و تکامل خود را طی نماید. در این راستا اگر هر نظام سیاسی نتواند و یا قادر نباشد متناسب با شرایط زمانی و مکانی به نیازهای فرهنگی مردم پاسخ مناسبی بدهد و به شکل صحیح پیام ها و مبانی فرهنگی ملّی و دینی را در جامعه ترویج نماید، در چنین شرایطی به طور طبیعی زمینه برای نفوذ و رسوخ فرهنگ بیگانه و مغایر با نظام ارزشی در جامعه فراهم می شود.
چگونگی انجام کارها
الف)نظام بایستی مثل یک جدول، پر بشود از برنامه های گوناگون وابسته، بخش مهم و اساسی آن اجراست.اجرا به انسانهای مستعد و لایق احتیاج دارد که این را هم باز باید تربیت کنیم.
ب)اینها کارهایی است که در ظرف یک سال و دو سال انجام نمی گیرد، فرض کنید در ظرف پانزده سال این کار انجام بگیرد. پانزده سال زمان زیادی است امّا برای این کار، زمان طولانی ای نیست، می ارزد.
ج)قاعده کار را فراهم کنید، زمینه کار را فراهم کنید تا دیگران بیایند بر روی آن، بنا کنند.
مسئولیت هادر مقابل تهدید نرم
الف)شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسئولیت مهمّی دارد.ب)همه نیروهای فکری و زبده کشور با همدیگر دست به دست هم بدهند و هر کدام در جای خود به سهم خود، این کار بزرگ را ان شاءا... بتوانند انجام بدهند.
رویکرد اصلی در تحول و مهندسی فرهنگی (اسلامی) نظام آموزش و پرورش است
مفروضات:
1ــ آموزش فرهنگ، آموزش زندگی است. انسانها بر اساس فرهنگ شان زندگی نموده و نیازهای خود را تأمین می سازند.2ــ شغل ها مجموعه ای از وظایف اند که انجام آنها به دانش و مهارت خاص نیازمند است. انسانها برای انجام شغل ها، به آموزش شغل نیازمندند.
3ــ دوره های حیات انسانی به چهار دوره تقسیم می شود. دو دوره اول و دوم، دوره های اصلی آموزش زندگی است. گر چه در دوره های دیگر هم، آموزش زندگی استمرار دارد.
در دوره های سوم و چهارم، آموزش شغل شروع شده و استمرار می یابند.
4ــ دین، عنصر اصلی سازنده فرهنگ است. اسلام، اصلی ترین عنصر سازنده فرهنگ هدف و فرهنگ انقلاب اسلامی می باشد.
5 ــ فرهنگ شناسان و دین شناسان و علمای عامل در جمهوری اسلامی، می توانند مربیان و معلمان زندگی بوده و در دوره اول و دوم زندگی انسانهای جامعه، عهده دار آموزش زندگی آنان باشند.
6ــ وظیفه ی حاکمیت و دولت نسبت به عموم افراد جامعه، آموزش زندگی است. تأمین اینگونه آموزش به صورت رایگان و الزامی باید صورت گیرد.
7ــ اصلی ترین آموزش برای انسان، آموزش زندگی است. دین دربرگیرنده آموزه های لازم برای زندگی می باشد. در صورتی که فردی، آموزش زندگی را به خوبی دید، آنگاه در پی شغل مناسب و آموزش آن شغل به خوبی برخواهد آمد.
8 ــ آموزش زندگی دینی و اسلامی، ساختار متناسب با خود را می طلبد. ساختارهای وارداتی نمی توانند پاسخگوی این آموزش باشند.
9ــ مسجد، برترین ساختار برای تأمین کارکرد آموزش زندگی دینی و اسلامی می باشد. بنابراین ساختار محور آموزش زندگی در نظام آموزش و پرورش نوین باید مسجد قرار گیرد.
10ــ مساجد کنونی، قابلیت تأمین چنین کارکردی را ندارند. روحانیت نیز که وظیفه آموزش زندگی را ذاتاً بر عهده دارد، آمادگی انجام چنین وظیفه را ندارد. 15 سال وقت نیاز دارد که کارکرد آموزش زندگی آحاد افراد جامعه به مساجد برگردانده شود و نهاد روحانیت نیز 15 سال وقت دارد که آمادگی لازم را برای عهده دار شدن وظیفه آموزش زندگی به افراد جامعه را ایفا کند.
11ــ ساختار کنونی مساجد و ساختار کنونی حوزه های علمیه به تحوّل نیازمند هستند.
12ــ نظام آموزش زندگی بر تربیت و پرورش انسانها با برجستگی های اخلاقی و فکری و رفتاری برشمرده شده در فرمایشات مقام معظّم رهبری تأکید دارد. نظام آموزش شغل بر انتقال دانش و ایجاد مهارت در انجام مشاغل مورد نیاز کشور تأکید دارد.
13ــ ساختار کنونی آموزش و پرورش کشور و آموزش عالی کشور متناسب با نظام آموزش زندگی و نظام آموزش شغل در افق چشم انداز، دچار تحوّل کاملاً اساسی می گردند.
مراحل طراحی (مهندسی) نظام نوین آموزش و پرورش
1ــ ستاد طراحی نظام نوین آموزش زندگی (پرورش) و نظام نوین آموزش شغل مرکب از خبرگان و صاحبنظران تحوّل گرا بدون حضور مدیران و کارشناسان تشکیل شود.2ــ فلسفه آموزش و پرورش و کارکرد اصلی آن و ویژگی های محصول و خروجی آن مشخص گردد.
3ــ برنامه راهبردی ستاد طراحی برای تعیین کارهایی که باید انجام شود، تدوین گردد.
4ــ وضعیت موجود، آسیب ها و تهدیدات آن به خوبی مورد بازشناسی قرار گیرد.
5 ــ طرح تحول در ساختار موجود آموزش و پرورش و ساختار جایگزین تهیه شود.
6ــ سیاست ها و راهبردها و برنامه دراز مدّت تحوّل در کارکرد و ساختار مسجد به عنوان ساختار جایگزین برای تأمین آموزش زندگی تعیین گردد.
7ــ سیاست ها و راهبردها و برنامه دراز مدّت تحوّل در کارکرد و ساختار نهاد روحانیت و حوزه های علمیه به عنوان ساختار نهاد روحانیت و حوزه های علمیه به عنوان ساختار تأمین کننده منابع آموزشی، روش های تربیتی، نیروی انسانی مورد نیاز، ... تعیین گردد.
8 ــ دوره گذار به خوبی ترسیم و به صورت مرحله ای و منطقه ای، برنامه ریزی و اجرا صورت پذیرد.
9ــ پشتوانه های علمی و فکری و زمینه های ذهنی و گرایشی به تحوّل در عموم افراد جامعه و به خصوص خواص جامعه به خوبی فراهم گردد.
منبع: کامرانیان، عباسعلی، جنگ نرم، بررسی توطئه شیاطین علیه امت اسلامی،(1387)، قم، انتشارات نور قرآن و اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول.
