عطش اختراع

« در هر کجا می توانید مخترع پیدا کنید، می توانید به او ثروت بیکران ببخشید، یا همه ی دارائیش را از او بستانید؛ او باز هم اختراع کردن را ادامه می دهد. اگر بتواند از اندیشیدن یا نفس کشیدن دست بردارد، می تواند از اختراع کردن هم دست بکشد. »
آلگزاندر گراهام بل، 1891
آلگزاندر گراهام بل
از زندگی اجتماعی سطح بالای واشینگتن لذت می برد، اما احساس بیقراری می کرد. او آدمی گوشه گیر بود و سهیم شدن در وراجیها و شایعه پردازیهای بیهوده او را خشنود نمی کرد. زندگی در محافل واشینگتن حول ضیافتهای شامی چرخ می زد که به منظور جلب پشتیبانی سیاستمداران برای اهدافی خاص برگزار می شد و این ضیافتها نیز جاذبه ای برای بل نداشت.
بل به رغم شهرتی که به تازگی به آن رسیده بود، از یاد ناشنوایان غافل نشده بود، او درگریناک ، واقع در اسکاتلند، مدرسه ای برای ناشنوایان تأسیس کرد. در 1883 نیز مدرسه ی دیگری درواشینگتن باز کرد، اما این مدرسه دوسال بعد تعطیل شد، زیرا نتوانست معلمان مناسبی برای آن پیدا کند.
از سرتاسر دنیا، جوایز و نشانهایی برای بل ارسال می شد. نشان لژیون دونور فرانسه به او اهدا شد. به سمت رئیس انجمن ملی جغرافیا انتخاب شد که در تأسیس آن نقش داشت، و نایب رئیس مؤسسه ی اسمیتسونی شد که یکی از مؤسسات علمی برجسته ی آمریکا بود. همواره از بل برای ایراد سخنرانی و نوشتن مقاله درخواست می شد.
به رغم همه ی این فعالیتها، باز هم ذهن بل آرام نمی گرفت. جمله ای که بر حسب اتفاق در دایره العمارفی می خواند فکر جدیدی را در ذهن او جایگیر می کرد. بل مجله ها و روزنامه های را مشتاقانه می خواند تا از کارهای مخترعان دیگر بیخبر نباشد؛ غالباً اصلاحاتی هم در ایده های آنها انجام می داد. داستانهای علمی- تخیلی ژول ورن، نویسنده ی فرانسوی، بل را به فکر سفر در فضا و اکتشاف در زیر آب انداخته بود. البته هنوز چندین دهه زمان لازم بود تا فناوری لازم برای کار دراین زمینه ابداع شود.
بل با الگو قرار دادن ادیسون، که «آزمایشگاه اختراعات » تأسیس کرده بود. آزمایشگاهی در خلیج بادک، واقع در نووااسکاتیا و آزمایشگاه دیگری در واشینگتن راه انداز کرد. استدلال بل این بود که او تلفن را در آزمایشگاهی موقتی در طبقه ی بالای یک رستوران اختراع کرده بود و فقط یک دستیار داشت. اگر آزمایشگاهی را با این هدف ساخته و تجهیز کرده بود و اگر کارکنان مناسب برای آن گرد می آورد و پول کافی دراختیار آنها قرار می داد تا تجهیزات لازم را تهیه کنند، فعالیتهای ثمر بخش تری در آن انجام می شد. طی چهل سال بعد، انواع گوناگون ایده های سازنده از این آزمایشگاه ها سر برآورد.
ادیسون سیم پیچ القایی را برای تکمیل تلفن و تقویت مکالمات راه دور اختراع کرد. اکنون نوبت بل بود که یکی از اختراعات ادیسون را تکمیل کند. این اختراع پدر گرامافون امروزی یا فونوگراف بود که صدا را روی استوانه هایی از ورق نازک قلع ضبط و پخش می کرد. اگر چه از این دستگاه به عنوان اختراعی نبوغ آمیز استقبال شد، از لحاظ تجاری ناموفق بود. یکی ازمشکلات این دستگاه آن بود که ورقهای قلع، پس از چند بار مصرف، پاره می شدند. در سال 1887، یعنی 10 سال پس از ادیسون، بل دستگاهی ابداع کرد که آن را گرافافون نامید. در این دستگاه از استوانه های مومی با دوام استفاده می شد. در نتیجه ی این اختراع مبارزه ی بی امان دیگری، با ادیسون، بر سر ثبت اختراع در گرفت. سرانجام این دستگاه بل با استوانه های موی بود که می توانست بارها و بارها صدا را ضبط و پخش کند و اساس ساخت دستگاههای ضبط صوت امروزی شد.

تلفن نوری

یکی ازنوید بخش ترین ایده هایی که از تحقیقات بعدی بل حاصل شد، چیزی بود که خود بل آن را فوتوفون نامید. او در اواخر عمر خود از این دستگاه به عنوان مهمترین اختراعش نام می برد. فوتوفون دستگاهی برای انتقال صدا به صورت باریکه ی نوربود، اما بل هرگز موفق نشد پیامی را به فاصله ی بیش از 180 متری بفرستد. امروزه فوتوفون را پدر بزرگ سیستمهای ارتباطی اپتیکی مدرن می نامند که از نور لیزر و رشته های شیشه ای استفاده می کند؛ درزمان زندگی بل این دو فناوری هنوز ابداع نشده بود. در دورانی که بل روی فوتوفون کار می کرد، دانشمندی ایتالیایی شیشه ای استفاده می کند؛ در زمان زندگی بل این دو فناوری هنوز ابداع نشده بود. در دورانی که بل روی فوتوفون کار می کرد، دانشمندی ایتالیایی به مام گول بلمو مارکونی مشغول تحقیق روی سیگنالهای رادیویی بود. او توانسته بود این سیگنالها را به فاصله ی چندین کیلومتر انتقال دهد، اما برد فوتوفون فقط درحدود چند متر بود.
در نتیجه در اوایل قرن بیستم، رادیو ( بیسیم) فناوری غالب در عرصه ی ارتباطات شد. اما بل تا آخر عمر خود به قابلیتهای فوتوفون باور داشت.
جاذبه ی پرواز، بل را نیز شیفته ی خود کرد و اوکایتهای بیشماری ساخت.
بل قایقهای تندرو باله دار ساخت و آنها را آزمایش کرد، یک سیستم تهویه ی مطبوع اختراع کرد و حتی نژاد جدیدی از گوسفند پرورش داد.
او در سالهای آخر عمر خود روی یک دستگاه آب شیرین کن سیار کار می کرد تا بتوان در قایقهای نجات از آن استفاده کرد. بل فقط چند ماه قبل ازمرگ، در اکتشافات زیر آبی درنزدیکی سواحل باهاما شرکت کرد.

نگاهی به گذشته

زندگی بل پس از سی سالگی، بیشتر به تلاش برای باز آفرینی شور و هیجان سالهای قبل سپری شد. از ذهن او مرتباً ایده های جدید بیرون می تراوید، او غالباً نمی توانست آنها را عملی کند.
یکی ازعلل ناکامی او این بود که ایده هایش از فناوری زمان خود بسیار فراتر بودند. شخصیت تحریک پذیر بل نیز سبب می شد که انتظارات خودش و دیگران ، بسیار زیاد شود. درنامه های او، درمورد اهمیت آزمایشهای اولیه ای که روی تلفن انجام داده بود، فراوان اغراق شده است. مثلاً، مدت کوتاهی پس از دریافت پروانه ی ثبت اختراع تلفن، به مردم نوید می داد که نه تنها می توانند صدای دوستان خود را بشنوند، بلکه می تواند چهره ی آنها را هم ببینند.
تحریک پذیری بل، همراه با غریزه ی واقع بینانه ی تجاری اشخاصی مانند هابارد، سبب تکامل تلفن، از یک تجربه ی آزمایشگاهی تا یک سیستم ارتباطی کار آمد جهانی شد.
خلیج بادک پناهگاهی بود که بل می توانست علایق علمی شخصی خود را، همراه با زندگی خانوادگی سعادتمندانه دنبال کند و گاه نیز برای سخنرانی درمجامع حاضر شود یا به سفر خارجه برود. درعین حال او و رقیبش ادیسون به پیشواز قرن بیستم می شتافتند و تندیسهای جاندار روح نبوغ و آفرینندگی به شمار می رفتند.
بل وقتی تلفن را اختراع کرد، کار تمام وقت دانشگاهی داشت و فقط از روی اشتیاق، اوقات فراغت خود را به تحقیق می پرداخت. بعدها، وقتی ثروتمند شده بود، باز هم قلباً آدمی بود که فقط به ایده ها علاقه نشان می داد. کسب ثروت یا شهرت بیشتر علاقه ای در او بر نمی انگیخت.
امروزه، اختراع وسایل یا سیستمهایی با همان اهمیت، کارگروههای تحقیقاتی با امکانات مالی فراوان است که دراستخدام شرکتهای بزرگ، یا دولتها هستند و برای آنها کار می کنند. دیگر احتمال نمی رود که در آینده ، اختراعی مهم، مانند تلفن، به دست مردی تنها انجام شود که سرتاسر شب را، با کمک اندک و پول ناچیز، کار می کند.

آخرین تکریم

عمر بل آن قدر به درازا کشید که شاهد آغاز انقلاب مهم بعدی در ارتباطات باشد. بل دربهار 1922، کمی پس از سالروز هفتاد و پنج سالگی خود، رادیویی خرید و از شنیدن اولین کنسرتها و گزارشهای ورزشی لذت برد. او هنوز هم دفتر یادداشتی برای ثبت ایده هایی که به طور ناگهانی به ذهنش می رسید و اظهار نظر در مورد رویدادهایی که در آزمایشگاههای خلیج بادک رخ می داد، دم دست خود داشت.
در این دوران تلفن به سرتاسر جهان گسترش یافته بود. ایالات متحده ی آمریکا با نیازهای بازرگانی و ارتباطات خصوصی راه دور خود، بزرگترین بازار مشتاق تلفن در دنیا بود. درسال 1922 در ایالات متحده ی آمریکا 14 میلیون خط تلفن، یا یک خط به ازای هر 12 نفر، دائر بود که نیمی از کل تلفنهای جهان را تشکیل می داد.
طبق معمول هر ساله، آلگزاندر و میبل بل، برای فرار ازگرمای تابستان واشینگتن، عازم خلیج بادک شدند. در اواخر ژوئیه، بل به طور ناگهانی دچار ضعف شد واشتهایش را از دست داد . او در 2 اوت 1922 درگذشت.
مراسم تشییع دو روز بعد در خلیج بادک برگزار شد. در آغاز مراسم، شبکه های تلفن آمریکا و کانادا آخرین تکریم خود را از بل به عمل آوردند: به مدت یک دقیقه، کل شبکه ی خود را تعطیل کردند. این یک دقیقه سکوت به پاس قدردانی از زحمات مردی بود که همه ی این سیمها را از صدا سرشار ساخته بود.
منبع :پولارد، مایکل،(1385) ، آلگزاندر گراهام بل، محمد رضا افضلی، تهران، انتشارات فاطمی، چاپ دوم 1390.