بیماری‌های مربوط به تیرویید

گرچه بیش از یک قرن است که می‌توان اختلال‌های تیرویید را تشخیص داد و درمان کرد ولی چندین دهه است که آزمون‌هایی برای کشف این اختلال‌ها ابداع شده اند. پزشکان تشخیص این اختلال‌ها را دشوار می‌دانند زیرا نشانه‌های آن‌ها را می‌توان به بیماری‌های دیگر نیز نسبت داد. بیش از هفت میلیون امریکایی با اختلال‌های تیرویید دست به گریبان‌اند و بیش از یک میلیون نفر از آن‌ها به بیماری گرِیوز مبتلا هستند. پزشکان علت این بیماری را نمی‌دانند، و نیز نمی‌دانند که چرا اختلال‌های مختلف تیرویید، زنان را تقریباً پنج برابر بیش از مردان مبتلا می‌کند. برآورد شده است که بیش از سه میلیون امریکایی دیگر نیز اختلال تیرویید دارند ولی به علت ناآشنایی با نشانه‌های بیماری به اختلال خود پی نمی‌برند و این امر هنگامی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم که اختلال‌های کشف نشده ممکن است به اختلال یادگیری در مدرسه و یا اختلال در انجام وظایف در محیط کار بیانجامد. انجمن تیرویید امریکا اعلام کرد که بیش‌ترِ مواردِ کشف نشده به زنان و مردانِ بیش از شصت ساله مربوط می‌شود.
نشانه‌های اختلال تیرویید متنوع هستند، ولی در بعضی انواعِ پرکاری تیرویید، افراد مبتلا لاغر می‌شوند و ممکن است دست‌خوش اختلال چشم نیز بشوند. درمان اختلال‌های تیرویید عموماً آسان است. بر حسب نوع بیماری، این اختلال‌ها را می‌توان با دارو، با برداشتن غده، یا با غیرفعال کردن آن درمان کرد. موارد شدید بیماری اگر درمان نشوند ممکن است کشنده باشند. اختلال‌های تیرویید عبارت است از افزایش یا کاهش تولید هورمون‌هایی که به تنظیم سوخت و ساز (متابولیسم) بدن یا به آهنگ سوختن کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، و چربی‌ها در بدن کمک می‌کنند. از این رو، نشانه‌های بیماری نیز بسته به پرکاری یا کم‌کاری تیرویید عموماً سرعت یا کندی سوخت و ساز را منعکس می‌کنند. فرد مبتلا به اختلال تیرویید ممکن است به نوسان‌های عاطفی، فراموشی، افسردگی، و دیگر نشانه‌های روانی نیز دچار شود. بیماری گرِیوز و برخی دیگر از اختلال‌های تیرویید بیش‌تر جنبه‌ی خانوادگی دارند هرچند الگوی وراثت آن‌ها چندان واضح نیست. اختلال‌ها در هر سنی ممکن است پیش آیند. کم‌کاری تیرویید در کودک نوزاد سبب کندذهنی می‌شود مگر این‌که در چند هفته‌ی اول زندگی به سرعت درمان شود. از این رو در دهه‌های اخیر، همه‌ی نوزادان را از لحاظ کارکرد تیرویید در بیمارستان‌های امریکا مورد آزمایش قرار می‌دهند.

بیماری گرِیوز شایع‌ترین نوع پُرکاری تیرویید است. پرکاری تیرویید ممکن است سبب خستگی، تکرر دفع مدفوع و شل بودن آن، و کاهش وزن حتی با اشتهای عادی یا فزونی اشتها شود. پرکاری هم‌چنین ممکن است سبب شود که فرد در دمای معمولی اتاق احساس گرما کند. قلب ممکن است به طور غیرعادی تند بزند و احساس تپش به بیمار دست دهد، و چه بسا نظم ضربان قلب به نحو خطرناکی نامنظم گردد. ممکن است در انگشتان و زبان، رعشه‌های خفیف پدید آیند. شدیدترین شکلِ پرکار تیرویید، توفان تیرویید نام گرفته است. این حالت ممکن است در جریان بیماری دیگری که به اختلال تیرویید ربطی ندارد برانگیخته شود و دمای بدن را تا حدِ چهل و نیم درجه‌ی سانتیگراد زیاد کند. در این حال، قلب ممکن است ناگهان تا صد و پنجاه بار یا بیش‌تر در دقیقه بزند و سرسام، اغما، و مرگ ناگهانی پیش آید. امروزه چون مراقبت از تیرویید پیش‌رفت کرده است و پزشکان می‌توانند توفان تیرویید را خیلی زود تشخیص دهند، فوریت‌ها به ندرت اتفاق می‌افتند.
بیش از پنج میلیون امریکایی، یعنی بیش از دو برابرِ تعداد کسانی که مبتلا به پرکاری تیرویید هستند دچارِ کم‌کاری تیرویید هستند. کم‌کاری تیرویید سبب رخوت، ضعف، افزایش وزن، و یبوست می‌شود. کم‌کاری تیرویید هم‌چنین ممکن است باعث گرفتگی صدا شود و سرانجام به نقص شنوایی منجر گردد. افراد مبتلا به کم‌کاری تیرویید ممکن است در دمای اتاق احساس لرز کنند. پوست آن‌ها غالباً خشک و پوسته‌ریز است. در این افراد، ریزش مو شایع است. پزشکِ دقیق در حاشیه‌ی خارجی ابروهای آن‌ها که در آن‌جا ریزش بارزتر است دنبال چنین عارضه‌ای می‌گردد. در زنان، کم‌کاری تیرویید ممکن است به خون‌ریزیِ سنگینِ قاعدگی بیانجامد.
چه بسا که برخی زنان با تنگ شدن گردن‌بندی که زمانی شل و آزاد دور گردنشان آویزان بوده است به پزشک مراجعه کنند. در این صورت معمولاً پزشکان انگشتان خود را روی نای، بین سیب آدم و استخوان چنبر (ترقوه) قرار می‌دهند تا بزرگی غده را کشف کنند. چون کم‌کاری تیرویید به فزونی کلسترول منجر می‌شود متخصصان پیشنهاد می‌کنند که افرادی که دچار فزونی کلسترول هستند از لحاظِ کارکرد تیرویید آزمون شوند تا معلوم شود که آیا منشأ فزونی کلسترول کم‌کاری تیرویید است یا نه.
تشخیص اختلال تیرویید به دلایل بسیاری دشوار است. برای مثال، به قول دکتر لویس بریورمن از دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه ماساچوست و رئیس سابق انجمن تیرویید امریکا، فراموشی و افسردگی ناشی از اختلال تیرویید را می‌توان به آسانی به پیری زودرس نسبت داد. پزشکان ممکن است در تشخیص علت رعشه، حالت عصبی و ضعف، پرکاری تیرویید را ندیده بگیرند، زیرا این حالت‌ها در نزد سال‌خوردگان شایع هستند. هم‌چنین تغییرات رفتاری را می‌توان به اختلال‌های روان نسبت داد، یا کاهش وزن و بی‌نظمی‌های روده ممکن است به خطا پزشکان را نسبت به سرطان یا چیز دیگر به شک اندازد. به‌علاوه، نشانه‌های اختلال ممکن است با چنان کندی ظاهر شوند که خود افراد آن‌ها را طبیعی تلقی کنند و پزشک به فکر معاینه‌ی تیرویید نیافتد.
تشخیص بیماری گرِیوز نیز می‌تواند دشوار باشد زیرا نشانه‌های چشمی ممکن است قبل یا بعد از آن‌که کارکرد تیرویید دچار اختلال شود نمایان گردد. این بیماری یکی از اختلال‌های متعدد خود ایمنی است که در طی آن‌ها دستگاه دفاعی بدن به اعضای خود بدن حمله می‌کند. در بیماری گرِیوز، پادتن‌ها به تیرویید حمله‌ور می‌شوند و تیرویید را به تولید مفرط هورمون‌های تیرویید وادار می‌کنند. تصور می‌رود که اختلال‌های چشمی در پرکاری تیرویید، ناشی از تشکیل پادتن‌هایی برضد اجزای مختلف ماهیچه‌ها، چربی، و بافت لیفی واقع در پشت چشم باشند. ضخامت این بافت‌ها سبب بیرون زدن چشم‌ها می‌شود. ماهیچه‌هایی که حرکت چشم را تنظیم می‌کنند ممکن است فلج شوند و سبب دوبینی گردند یا باعث شوند که فرد بیمار گشاده چشم به نظر برسد. در انواع دیگرِ پرکاریِ تیرویید، اختلال‌های چشمی مشاهده نمی‌شوند، و این حاکی از این است که این اختلال‌ها تنها ناشی از فزونی هورمون‌ها نیستند.
شایع‌ترین علت کم‌کاری تیرویید، اختلال خود ایمنیِ دیگری به نام هاشیموتو است که تیرویید را دچار التهاب مزمن می‌کند. مبتلایان به بیماری هاشیموتو و گریوز به اختلال‌های خودایمنی دیگری مانند دیابت، کم‌خونی وخیم، و پیسی مبتلا هستند، و این بیماری اخیر حالتی است که در طی آن فقدان ملاتین، رنگیزه‌ای که به پوست رنگ می‌بخشد، سبب پیدایی نقاطی بی‌رنگیزه و کژنه‌ها (وصله‌ها)ی سفید زال مانند می‌شود.
پزشکان غالباً سفید شدنِ زودرس مو را هشداری برای پیدایش بیماری خود ایمنی تیرویید در سال‌های بعدی عمر تلقی می‌کنند. بسیاری از پزشکان برای تعیین چگونگی کارکرد تیرویید، آزمون تازه و بسیار حساسی را به کار می‌برند. این آزمون مقدار هورمون تحریک کننده‌ی تیرویید را که در غده‌ی هیپوفیز در مغز تولید می‌شود اندازه می‌گیرد. هورمون تحریک کننده‌ی تیرویید سبب می‌شود که تیرویید ید موجود در خون را برای ساختن هورمون‌های معروف به تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) به دام اندازد.

تولید هورمون تیرویید پیوسته با مکانیسم پس خوراندی تنظیم می‌شود. کمبود مقدار هورمون‌های تیروییدی در خون به هیپوفیز علامت می‌دهد که هورمونِ تحریک کننده‌ی بیش‌تری تولید کند. زیاد بودنِ مقدار هورمون‌های تیرویید سبب می‌شود که هیپوفیز، هورمونِ تحریک کننده‌ی کم‌تر و درنتیجه تیرویید نیز T3 و T4 کم‌تری تولید کند. T4 حاوی چهار مولکول ید و T3 حاوی سه مولکول ید است. در حالت عادی هشتاد درصدِ T3 موجود در خون از T4 در کبد، کلیه‌ها، و بافت‌های دیگر تولید می‌شود. T3 هورمونی است که با تأثیر بر سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، و چربی‌ها، بی‌اغراق، بر کارکرد هر سلولی در بدن اثر می‌گذارد. دکتر لئونارد وارتوفسکی، دبیر سابق انجمن تیرویید امریکا، می‌گوید که توصیه‌ی او برای افرادی که مشکوک به اختلال تیرویید هستند این است که از پزشک خود بخواهند از آزمونی که هورمون تحریک کننده‌ی تیرویید را اندازه می‌گیرد استفاده کنند.