دو دریافت اصلی اقتصادی مارکس

همه می دانند که طریقه ی مارکس تازه ترین شکل سوسیالیسم است و از بیش از پنجاه سال پیش بر تمام اشکال دیگر سایه انداخته و آنها را با تحقیر تمام به عنوان مشاعر خیالباف برکنار زده است. ولی نکته قابل توجه آنکه این منهج اجتماعی برخلاف پیشینیان خود- مثلاً مانند اشتراکیان قدیم و یا اصحاب فوریه- نمی خواهد عاصی شناخته شود و به هیچوجه از اصول عقاید اقتصادشناسان مدرسی تحاشی نمی جوید و برعکس مدعی ادامه آنها، تکمیل و تجدید آنها با استدراک کاملتر و جامعتر است.
بی آنکه مدعی باشیم مسلکی را که بر تمام اصول دانش اقتصاد وارد و مدعی تجدید آنها است در یک کلام خلاصه کنیم، کوشش می نمائیم که دو دریافت اصلی اقتصادی مارکس را روشن سازیم: که یکی از آنها انگاره ی اضافه کار و اضافه ارزش است و دیگری قانون سلب مالکیت خودکار، و یا چنانکه معمولاً‌ و به اصطلاح آشناتر ولی نارساتر می گویند قانون تمرکز. انگاره نخستین مبتنی بر درک خاصی از داد و ستد و ارزش و انگاره دوم نتیجه ی دریافتی ویژه از تحول اقتصادی است. و یا به عبارت دیگر برای آنکه اصطلاح اوگوست کنت را در مورد آنها بکار برده باشیم، اولی نظر در روابط اقتصادی در حال سکون و استقرار و دومی نظر در احوال تحرک و تحول آنها است.
منبع: ژید، شارل؛ ریست، شارل؛ (1380)، تاریخ عقاید اقتصادی(جلد دوم: از مکتب تاریخی تا جان مینارد کینز)، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ سوم.