یکی از دوستان خوبم که از وقتی می‌شناسمش صورت پر جوشی دارد و در حال امتحان کردن توصیه‌های درمانی مختلف است، می‌گوید: «هر کسی در زندگی‌اش کم و زیادهایی دارد. از اقبال بد ما همه‌چیز در زندگی کم داریم به غیر از سبوم، که مازاد هم تولید می‌کنیم!» برای مبتلایان به آکنه تولید بیش از حد سبوم (چربی) و دردسرهایش معضلی است. اما آنچه دوست عزیز مرا به فکر انداخته و نگران کرده این است که می‌گوید شنیدم آنها که آکنه دارند، به روزاسه هم مبتلا خواهند شد و به مرور صورتشان قرمز و گداخته و بینی‌شان باد کرده و زشت خواهد شد. با دکتر محمدجواد ناظمی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، در مورد صحت این گفته‌ها صحبت کرده‌ایم.
آیا بیماری روزاسه ربطی به آکنه دارد؟
نه، دلایل بروز روزاسه با آکنه تفاوت دارد. آکنه به علت افزایش بیش از حد سبوم ایجاد می‌شود. سبوم همان ماده ضروری‌ای است که برای نرمی و چرب شدن پوست ساخته و به طرف فولیکول مو تخلیه و از طریق دهانه فولیکول در سطح پوست پخش و خارج می‌شود. در آکنه چون سبوم بیش از حد تولید می‌شود و فولیکول‌ها مسدود و در زیر آن گیر می‌کند، دانه‌های سر سفید یا سر سیاه و جوشهایی به وجود می‌آید اما روزاسه، بیماری مزمن و چند شکلی است که ربطی به غدد سباسه ندارد. روزاسه انواع گوناگونی دارد و درمان هر کدام نیز متفاوت است. روزاسه بیماری شایعی است که اغلب در پوست‌های روشن دیده می‌شود.علایم روزاسه چیست؟
درست متوجه شدید چون نمی‌توان یک علامت خاص را برایش ذکر کرد. از نظر تشخیصی، وجود یک یا چند علامت مانند حالت گداختگی و قرمزی پوست صورت که در اصطلاح به فلاشینگ معروف است و با تعریق و سوزش یا تلانژکتازی (عروق پوست نمایان و مشخص می‌شوند) همراه می‌شود، می‌تواند تشخیص روزاسه را تایید کند. گاهی فلاشینگ با بروز حمله‌های التهابی مانند تورم، جوش‌های ریز قرمزرنگ یا جوشهایی که گاهی حالت چرکی پیدا می‌کنند، دیده می‌شود. شاید به همین دلیل است که گمان می‌کنند روزاسه با آکنه مرتبط است.
علائم روزاسه یک جا در فرد بروز می‌کند؟
نه. در تمام افراد مبتلا به روزاسه این تظاهرات یک جا دیده نمی‌شود بلکه وجود چند علامت از یک دسته، کافی است تا ما را به بیماری روزاسه مشکوک کند. پزشک با معاینه‌ها و بررسی‌های گوناگون از بین بیماری‌های متعدد به یک تشخیص صحیح می‌رسد و درمان را شروع می‌کند. در بررسی‌های تشخیصی بسیاری از پزشکان معتقدند تغییرات عروقی صورت، به‌خصوص فلاشینگ، یک علامت ابتدایی برای روزاسه است و سپس آسیب به وجود آمده در دیواره داخلی رگ‌ها می‌تواند باعث ورم، التهاب و قرمزی شود که با سوزش پوست همراه است. در موارد پیشرفته هم جوش‌ها روی زمینه قرمز صورت ایجاد شده و باعث ورم پوست و ضخیم شدن آن ناحیه می‌شوند. در نهایت پوست، شکل پوست پرتقالی پیدا می‌کند. حتی مبتلایان به روزاسه پیشرفته بینی قرمز و گداخته دارند که به این نما «رینوفیما» گفته می‌شود.علت روزاسه چیست؟
متاسفانه علت روزاسه هم نامشخص است ولی تصور می‌شود آسیب به بافت همبند پوست به وسیله آفتاب باعث اولین تحریک‌های پوست است. البته عوامل تحریک‌کننده برای بروز فلاشینگ زیاد است. مثلا استرس، مصرف نوشیدنی‌های گرم، الکل، داروهای گشادکننده عروق و غذاهای تند. عوامل تحریک‌کننده دیگری مانند مصرف داروهای استروییدی هم که افراد بدون تجویز پزشک استفاده می‌کنند نیز مطرح است. البته نوع واکنش بدن هر فرد، منحصر به خود او است و بروز علایم در شرایط یکسان می‌تواند متفاوت باشد. به هر حال به علت ناشناخته بودن علت‌ها، دانشمندان در حال تحقیق هستند تا بلکه رابطه‌ای میان روزاسه و برخی بیماری‌ها پیدا کنند زیرا روزاسه بیماری‌ای است که در زن‌ها بیشتر از مردان دیده می‌شود و سن شیوع آن در میانسالی است.
روزاسه غیر از درگیری پوستی، عوارض دیگری هم دارد؟
بله، متاسفانه درگیری چشم‌ها بسیار شایع است و در بیش از 50 درصد موارد دیده شده است. حالت‌هایی مانند سوزش چشم‌ها، قرمزی مخاط پلک‌ها و برخی بیماری‌های التهابی چشم مانند بلفاریت اپی‌اسکلریت و شالازیون از عوارض چشمی روزاسه هستند. کراتیت نیز عارضه چشمی دیگری است که در 5 درصد بیماران و بچه‌ها دیده می‌شود. از دیگر عوارض می‌توان به ورم قسمت‌های فوقانی صورت مانند پلک‌ها اشاره کرد. حتی اگر روزاسه در طولانی‌مدت وجود داشته باشد، باید منتظر عوارض جدی مانند لنف ادم مزمن نیز باشیم. این ورم در هر جایی از صورت رخ دهد، باعث ضخامت و خشونت پوست می‌شود و حالتی شبیه چهره شیر ایجاد می‌کند.
بیماری رزاسه درمان هم دارد؟
بله، برای همه ضایعات آن درمان داریم و پاسخ به درمان در افراد گوناگون متفاوت است. درمان‌ها می‌توانند موضعی یا سیستمیک باشند. یعنی هم کرم و ژل موضعی تجویز می‌کنیم و هم می‌توانیم با برخی داروهای خوراکی روزاسه را درمان کنیم و جوش‌های حاصل شده را از بین ببریم. می‌توان برای از بین بردن و درمان تلانژکتازی (برجسته و نمایان شدن عروق صورت) ایجاد شده، از لیزر کمک گرفت. عارضه چشمی روزاسه با داروهایی ترکیبی یا با تتراسیکلین سیستمیک درمان می‌شود. ورم نیز به مرور زمان و با مصرف داروهای تجویز شده برطرف خواهد شد.4 ماسک گیاهی ویژه روزاسه
روزاسه، نوعی بیماری مزمن پوستی است که ممکن است روند درمانی نسبتا طولانی‌ای داشته باشد. خیلی از افراد مبتلا به این بیماری دوست دارند برای شرکت در مراسم و مهمانی‌های خاص، پوستشان ظاهر بهتری داشته باشد. به همین دلیل در ادامه به معرفی 4 ماسک گیاهی می‌پردازیم که می‌توانند موقتا آثار روزاسه را در چهره کمرنگ کنند و حتی در مواردی محدود هم آنها را تا حدی از بین ببرند. فقط حواستان باشد که استفاده از این گیاهان فقط به‌صورت استعمال خارجی توصیه می‌شود و خوردن یا نخوردن آنها کاملا به نظر پزشکتان بستگی دارد:ماسک برگ بابونه: یک مشت بسته برگ بابونه را 10 دقیقه در آب جوش بجوشانید. سپس محلول را صاف کنید و در یخچال بگذارید تا کاملا خنک شود. پارچه‌ای نخی را به محلول بابونه آغشته کنید و آن را حدود 30-20 دقیقه روی پوست بگذارید. این کار باعث رفع التهاب و نرم شدن پوست می‌شود.
ماسک روغن اسطوخودوس: روغن اسطوخودوس حاوی گرانول است. گرانیول می‌تواند در مواردی باعث بهبود نسبی التهاب و قرمزی پوست ناشی از ابتلا به روزاسه شود. شما می‌توانید هر روز پوستتان را با پارچه‌ای نخی که آغشته به روغن اسطوخودوس است، آرام ماساژ دهید تا کمی علایم پوستی این بیماری را در خودتان کمتر کنید. البته حواستان باشد که در دوران بارداری و شیردهی از خوردن برگ، جوشانده یا روغن این گیاه بپرهیزید.
ماسک چای سبز: اگر قصد رفتن به مراسم خاصی را دارید، یک هفته پیش از مراسم روزی 2 مرتبه پوستتان را با چای سبز خنک به مدت 15-10 دقیقه بپوشانید. چای سبز حاوی اپیکاتچین و اپیگالوکاتچین تری‌گالات است و به همین دلیل یک ضد سرطان، ضدعفونت و آنتی‌اکسیدان قوی محسوب می‌شود بنابراین قرار دادن آن روی پوست صورت افراد مبتلا به روزاسه می‌تواند تا حد چشمگیری باعث کاهش التهاب و قرمزی پوست آنها شود. ماسک چای سبز می‌تواند از بیرون ریختن جوش‌های قرمز، ملتهب و جدید در صورت افراد مبتلا به روزاسه هم به‌طور موقت پیشگیری کند.
ماسک جوی‌دوسر: قرار دادن خمیر جوی‌دوسر روی پوست که از ترکیب جوی‌دوسر آسیاب‌شده و آب تهیه می‌شود، می‌تواند باعث پاکسازی پوست، حفظ رطوبت آن، رفع التهاب، نرمی پوست و از بین رفتن خارش شود و به این ترتیب، یک ماسک مناسب و ارزان‌قیمت برای بیماران مبتلا به روزاسه باشد. شما می‌توانید درست چند ساعت پیش از رفتن به مهمانی، این ماسک را 20 دقیقه روی پوستتان بگذارید تا اثر شگفت‌انگیز آن را به‌طور موقت ببینید.
گفت و گو با: دکتر محمدجواد ناظمی
منبع: هفته نامه سلامت
