بادها در قرآن

«اعجازعلمی قرآن» مربوط به اشاراتی است که از گوشه های سخن حق تعالی نمودارگشته و هدف اصلی نبوده است، زیرا قرآن کتاب هدایت است و هدف اصلی آن جهت بخشیدن به زندگی انسان و آموختن راه سعادت به او است ازاین رو اگر گاه در قرآن به برخی اشارات علمی بر می خوریم، ازآن جهت است که این سخن از منبع سرشارعلم و حکمت الهی نشأت گرفته و از سرچشمه علم بی پایان حکایت دارد.
در این مقاله می خواهیم به آیاتی که به باد اشاره ای دارند بپردازیم.

باد

وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (جاثیه/5)
«و در چرخش بادها برای افراد اندیشمند استدلال وجود دارد»

بادها در چرخش هستند

بادها در اطراف زمین همان طور که آیه مطرح کرده در واقع در یک سیستم جهانی در چرخش می باشند. آن ها هوای گرم را از مناطق استوایی به نواحی قطبی و هوای سرد را از نواحی قطبی به مناطق استوایی منتقل می کنند، که به این ترتیب به دمای هوا توازن و تعادل می بخشیند. در قطب ها هوای سرد پائین می آید و به طرف نواحی استوایی حرکت می کند. در مناطق استوایی هوای گرم بالا می رود و در سطوح بالاتر جوی ضمن چرخش در یک منطقه رفته رفته هوای گرم را رو به قطب ها می برند.
چرخش بادها چه استدلالی را در بر دارد؟ چیزی که ما امروزه می دانیم این است که چرخش بادها و وزیدن آن ها برخلاف هم دیگر باعث می شود که ویرانی به بار نیاید. اگر بادها فقط در یک جهت می وزیدند همه چیز ویران می شد.

بادها عمل لقاح ها را انجام می دهند.

وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً (حجر/22)
«و بادها را برای لقاح دادن ها می فرستیم و بعد از ابر آب پائین می فرستیم»!
نکته آیه: بادها لقاح های گوناگونی را انجام می دهند و از جمله باعث بارندگی می شوند:(جمع بودن«لَواقِح» به معنی: تلقیح دهنده ها، به این معنی است که بادها بیش از دو نوع عمل «تلقیح» انجام می دهند).
- بادها ذرات نامریی بخار آب موجود در هوا را به ذرات دود و هوا و غبار و نمک و غیره می زنند و آن ها را دور ذرات مزبور جمع می کنند؛(بدون موارد مزبور ذرات بخار به هم نمی پیوندند).
- بادها ابرها را جمع و متراکم می کنند.
- بادها موجب بار الکتریکی مثبت و منفی شدن ابر می شوند.
- بادها با حرکت دادن ابر باعث می شوند که جریان برق ذرات بخار آب را با هم ترکیب کند. با ترکیب ذرات بخار قطره های ریز تشکیل می شود که تا حد سقوط کردن سنگین می شوند و سقوط می کنند، و در مسیر سقوط خود با ذرات دیگر برخورد می کنند و آن ها را جذب می کنند و بزرگ و بزرگ تر می شوند، و به صورت قطره(باران) سقوط می کنند.
همه کار کردهای مذکور باد، نوعی عمل بارورسازی است.(یعنی: معنی واژه لقاح همه آن موارد را در بر می گیرد).
همین طور بادها درختان و گیاهان را تلقیح می دهند که برخی از تخم ها و هاگ های آن ها از جمله قارچ ها میکروسکوپی هستند.

باد در درختان آتش سوزی ایجاد می کند.

أَیَوَدُّ أَحَدُکُمْ أَن تَکُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِّن نَّخِیلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُ فِیهَا مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْکِبَرُ وَلَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفَآءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمُ الآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ (بقره/266)
«آیا کسی از شما هست که دوست داشته باشد باغی از درختان خرما و انگور با جویبارهای روان در آن داشته باشد، از انواع دیگر محصولات نیز در آن باشد ولی بخواهد گردبادی که آتش ایجاد کند به آن باغ بوزد و آن را بسوزاند»؟
نکته آیه: گردباد در درختان آتش ایجاد می کند:
گردباد با حرکت دادن و سائیدن شاخه ها به هم دیگر گرما تولید می کند و سبب ایجاد آتش و آتش سوزی می شود.

نقش بادها در بارندگی

وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا (نبأ/14)
«وبا بادها آب ریزانی را فرو می فرستیم».
بادها در واقع چنان که آیه مطرح کرده از عوامل اساسی بار ندگی هستند.
قوم لوط
وَلُوطًا إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ إِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الْفَاحِشَةَ مَا سَبَقَکُم بِهَا مِنْ أَحَدٍ مِّنَ الْعَالَمِینَ* أَئِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ وَتَقْطَعُونَ السَّبِیلَ وَتَأْتُونَ فِی نَادِیکُمُ الْمُنکَرَ فَمَا کَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتِنَا بِعَذَابِ اللَّهِ إِن کُنتَ مِنَ الصَّادِقِینَ* (عنکبوت/28-29)
«و لوط وقتیکه به قوم خود گفت: شما به فحشایی می پردازید که پیش از شما هیچ کسی از جهانیان به آن نپرداخته است- آیا با مردان آمیزش جنسی می کنید و راه زنی می کنید و در انجمن های خود به کارهای ناخوشایند می پردازید؟ پاسخ قوم وی چیزی غیر از این نبود: اگر راست می گویی عذاب خدا را بیاور».
فَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا جَعَلْنَا عَالِیَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهَا حِجَارَةً مِّن سِجِّیلٍ مَّنضُودٍ (هود/82)
«وقتی فرمان ما رسید بالای آن(شهر) را به جای شالوده آن قرار دادیم(یعنی شهر پائین کشیده شده که سقف ها از سطح زمین پائین تر رفته و به جای شالوده ها قرار گرفته)، و بر آن(شهر) سنگِ گِلِ پخته شده سفتِ گوگردی(یا متمایل به زرد) را لایه لایه بر آن باریدیم».
وَلَقَد تَّرَکْنَا مِنْهَا آیَةً بَیِّنَةً لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (عنکبوت/35)
«از آن(شهر) نشانه ای عینی برای کسانی که می اندیشند به جا گذاشتیم».
بنا بر آیات قرآن قوم لوط قومی بوده اند که مردان آن از جمله هم جنس گرایی داشته اند. و با کشیده شدن شهر آن ها به پایین و باریده شدنِ لایه لایه سنگِ گِلِ پخته شده سفتِ گوگردی(یا متمایل به زرد) از بین رفته اند و اثری از آن نیز برای اندیشمندان به جا گذاشته شده است.
قوم لوط در شهر سدوم در بخش جنوبی دریای مرده که در تصویر ماهواره ای می بینیم زندگی می کرده اند. نقاشی ها و جسد های سنگی به دست آمده از زیر زمین همه نشان می دهند که فرهنگ و مناسبات مردم مسائل جنسی و هم جنس گرایی بوده است.
در این تصویر ماهواره ای منطقه جغرافیایی دریای مرده که با فلش نشان داده شده می بینیم و شهر سدومِ قومِ لوط در آن قرار داشته است.
مطالعات زمین شناسی می گوید که زمین در منطقه مزبور بر اثر فشار های آتشفشانی در یک گسل(شکاف لایه های زمین) نشست کرده است. قله های منطقه دهانه های آتشفشان دارند، منطقه دارای گدازه های آتشفشانی سرد شده بر سطح لایه های سنگ های رسوبی و آهکی است. و نشان دهنده این هستند که در آن منطقه زلزله رخ داده و آتشفشان از 3 نقطه مواد آتشفشانی را بر روی شهر ریخته بوده و شهر را دفن کرده است. همین طور در محل شهر سدوم یک شیب درازی وجود دارد که ناشی از فرو ریختن مواد ناشی از زلزله بوده است. بقا و شواهد جغرافیایی گفته های قرآن در مورد قوم لوط را تأیید علمی می کند.

نابودی قوم عاد با باد صَرصَر

وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِکُوا بِرِیحٍ صَرْصَرٍ عَاتِیَةٍ* سَخَّرَهَا عَلَیْهِمْ سَبْعَ لَیَالٍ وَثَمَانِیَةَ أَیَّامٍ حُسُومًا فَتَرَى الْقَوْمَ فِیهَا صَرْعَى کَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِیَةٍ (حاقه/6-7)
«و امّا عاد با باد سرکشی که از بالا می آمد نابود کرده شدند- آن را 7 شب و 8 روز بر آن ها مسلط نمود که آن ها را درمانده کند. مردم را در آن شب و روزها می دیدی که می افتاده و می مردند، گویی بیخ و بن توخالی نخل می بودند».
قوم عاد در منطقه ربع الخالی شبه جزیره عربستان زندگی می کرده اند و بنابر توصیفاتی که قرآن از آن ها می کند، مردم تنومند و پر هیبت بوده اند، تخته سنگ را جابه جا می کرده اند، ابر قدرت بوده اند، ثروت های حیوانی و دامی و انسانی و کشاورزی برای اولین بار در تاریخ در بین این قوم جمع شده بوده است. و در معماری شهرسازی و سد سازی نمونه نداشته اند. یکی از موارد منفی آن ها این بوده که دیگران را تحت تسلط خود در می آورده اند و هیچ گونه رحمی به آن ها نمی کرده اند
وَإِذَا بَطَشْتُم بَطَشْتُمْ جَبَّارِینَ (شعراء/130)
«و چون به ظلم و بیداد خلق دست بگشایید کمال قساوت و خشم کار بندید.»
و وقتی متسلط می شوید به کسی رحمی نمی کنید. پیامبرِ آن ها مجازات خدا را به آن ها هشدار می داده، و آن ها از جمله: دانش و هنر خود را به رخ وی می کشیده- اند، و همین طور به او می گفته اند: از ما قوی تر چه کسی است؟
نکته مورد نظر ما در آیه این است که باد سر کشی که از بالا می آید چطور در ظرف 7 شب و هشت روز مردم را می کشد؟
هوا در ارتفاعات بالای جوی خیلی از هوای زمین سردتر است. در ارتفاع 15 کیلومتری دمای هوا تقریباً 75 درجه زیر صفر است. و سردترین دما در ارتفاع بین 50 تا 80 کیلومتری است که تقریباً160 درجه زیر صفر است. وقتی چنین بادی 7 شب و 8روز پی در پی و به طور سرکشی بوزد، روشن است که چه به روز مردم می آورد.

آثار باد و طوفان در قرآن

أَوَلَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ کَثِیرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَآیءِ رَبِّهِمْ لَکَافِرُونَ (روم/8)
«آیا در پیش نفوس خود تفکر نکردند که خدا آسمان ها و زمین و هر چه در بین آن هاست همه را جز به حق(و برای حکمت و مصلحت) و به وقت و جد معین نیافریده است و
بسیاری از مردم(چون فکر در حکمت خلقت نمی کنند) به شهود لقای خدای(در عالم غیب و وعده ی ثواب و عقاب بهشت و دوزخ قیامت) به کلی کافر و بی عقیده اند.»
وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِیبًا إِلَیْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِیَ مَا کَانَ یَدْعُوا إِلَیْهِ مِن قَبْلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادًا لِّیُضِلَّ عَن سَبِیلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِکُفْرِکَ قَلِیلًا إِنَّکَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ (زمر/8)
«و(بیچاره) انسان را هرگاه فقر و مصیبت و رنجی پیش آید در آن حال به دعا و توبه و انابه به در گاه خدا رود و چون نعمت و ثروت به او عطا کند خدایی را که از این پیش می خواند به کلی فراموش سازد و برای خدا(یکتا) شریک و همتا قرار دهد تا خلق را از راه خدا گمراه سازد با چنین کس بگو(ای بدبخت) کم تر به کفر و عصیان لذت و آسایش جو که عاقبت از اهل آتش دوزخی.»
تَنْزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ (احقاف/2)
«تنزیل این قرآن(عظیم) از جانب خدای مقتدر حکیم است.»
وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ (حجر/22)
«و باد ها را باردار کننده فرستادیم».
منبع: فیض آبادی، حمیده/ پناهی، حسین، جغرافی در قرآن، تهران: فیض دانش، چاپ دوازدهم، (1389).