سنگین وزن ۴۸ کیلویی

حاشیه های ناتمام محیط کشتی ایران، فرصت آنالیز دقیق و حلاجی جدیدترین دستاوردهای تاکتیکی کشتی دنیا در المپیک پکن را از صاحب نظران کشتی در ایران سلب کرده است. دقیقاً بعد از مسابقات جهانی باکو نیز چنین فضایی وجود داشت و نه کسی مسؤولیت شکست اسفناک آن رقابت ها را پذیرفت و نه بستری مهیا شد برای تدقیق و تحقیق کاربردی در خصوص آن چه قرار بود در پکن نیز به هولناک ترین شکل ممکن سرمان بیاید!
یکی از بی شمار اتفاقات چشمگیر در این المپیک، ظهور پدیده ای به نام بختیار آخمتوف بود. نایب قهرمان فوق سنگین المپیک ۲۰۰۸ که او را یکی از ستاره های پر فروغ رقابت های کشتی آزاد، و البته پدیده بی چون و چرای رقابت های مزبور می نامیم. پدیده ای با خصائل متفاوت، محصول تمام نمای ورزش مدرن و برهانی قاطع برای حقانیت و اجتناب ناپذیری قوانین جدید کشتی آزاد.

● بختیار آخمتوف کیست

پارسال در مسابقات جوانان جهان به میزبانی چین، به سهولت روی سکوی برتر ایستاد. اصولاً کشتی گیران روس وقتی به مسابقات جوانان جهان می آیند، به یکایک آن ها تفهیم شده که سطح توانایی های شما فراتر از رده جوانان است و باید به تیم ملی بزرگسالان بیندیشید. بختیار با ۱۹۰ سانتی متر قد، در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ دوبار پیاپی طلای نوجوانان اروپا را گرفت. سال ۲۰۰۷ در بلگراد قهرمان جوانان اروپا شد و بلافاصله در چین نیز روی سکوی قهرمانی جوانان جهان آرام گرفت. در فینال هم محمدرضا آذرشکیب را شکست داد. نکته جالب این جا بود که چهار کشتی گرفت و حتی یک پوئن هم از کف نداد.

● مربیان ما و مربیان بختیار

در جام جهانی ۲۰۰۷ کراسنویارسک، بختیار آخمتوف ۱۹ ساله رزرو ۱۲۰کیلوگرم بود. روس ها با وجودی که قصد داشتند به هر صورتی جام قهرمانی را در خانه نگه دارند و جایزه بزرگ دلاری تیم اول را به خود اختصاص دهند اما همچون همیشه، واهمه ای هم از فرصت دادن به جوانان گمنام نداشتند. در آن مسابقات نفر اصلی روس ها الکسی شیماروف بود که به علیرضا رضایی باخت و عنوان قهرمانی نصیب رضایی شد. روس ها از وجود بختیار در برابر حریف اوکراینی استفاده کردند. طلای جوانان جهان را هم چند ماه بعد به سینه زد. مشتری دائمی اردوهای بزرگسالان هم بود اما این جا، با وجودی که آذرشکیب در اصفهان قهرمان انتخابی بزرگسالان شد اما بعد از جام یاشار دوغو حتی به اردو هم دعوتش نکردند! معزی پور که از خبره ترین افراد برای محو کردن استعدادهای جوان کشتی ایران بوده، او را به دلایلی که هرگز اعلام نشد، حتی به اردو هم فرا نخواند. بعد از جوانان جهان، وقتی از معزی پور پرسیدیم حریف فینالیست آذرشکیب چطور بود در پاسخ گفت: هیچی نبود! این عبارت ها، واژگان همیشگی معزی پور بوده و هست.

● بخت با بختیار یار شد

آقای هیچی نبود، به سرعت داشت از پلکان پیشرفت در کشتی اعجاب انگیز روسیه بالا می رفت و همزمان، این جا بی برنامگی موج می زد و بازار مصاحبه و تعریف از خود داغ بود. بختیار در قهرمانی اروپا به میزبانی تامپره فنلاند، ۷ بر صفر مغلوب دیوید موسول بز ۳۶ ساله از جمهوری اسلواکی شد. در حالی که همین موسول بز، پارسال در جام جهانی کراسنویارسک کوچ بختیار بود! شکست مقابل موسول بز، فقط یک ایستگاه تدارکاتی بود برای بختیار اخمتوف. او در انتخابی های جذاب و سرشار از هیجان روسیه، و در شرایطی که این جا نه در کشتی آزاد و نه در فرنگی مسابقه انتخابی نداشتیم! موفق شد بلال ماخوف را سرنگون کند. قهرمان سال قبل مسابقات جهانی بزرگسالان را! یعنی جوان ۲۰ ساله ای آمد و پرچم جوان اول کشتی دنیا که فقط ۲۲ ساله است را پایین کشید. روس ها مثل همیشه با اعتماد به نتایج مسابقات انتخابی، قهرمان جهان را کنار گذاشتند و بازنده مطلق قهرمانی اروپا را روانه مهم ترین رویداد ورزشی تاریخ کردند. بختیار مسافر پکن شد.

● تعاریف کلیشه ای از سنگین وزن

کشتی گیران برجسته سنگین وزن، دارای مشخصاتی هستند که از دیرباز، ملاک ارزیابی آنها بوده. همیشه گفته شده که فلانی راه مبارزه در سنگین وزن را بلد نیست، یا فلانی روش مبارزه در سنگین وزن را به خوبی آموخته. تئوریسین های صاحب نام دنیای کشتی، همواره بین وزن آخر با سایر اوزان، تمایزات عمده ای قایل بوده اند. بر این مبنا که حتی وقتی کشتی گیران ۱۰۰ کیلوگرمی به فوق سنگین صعود می کردند، در صورت اصرار بر تاکتیک های پیشین، موفقیتی به دست نمی آوردند. کلاس کشتی گرفتن در فوق سنگین همیشه متفاوت بوده.
روس ها در تاریخ کشتی شان، سنگین وزن های افسانه ای متعددی داشته اند که اغلب نیز از دیار گرجستان بوده اند. آرسن مکوکیشویلی، سسلان آندیف، نودار مودبادزه، ولادیمیر پارشیکوف، بوریس بیگایف، ویکتور سانگی یف، سلمان خاسمیکوف، دیوید گوبه جیشویلی، آندره شومیلین، دیوید موسول بز و ... اما بختیار اگر با ارفاق، مختصری به آندیف تیزپا و لاغر اندام سود ببرد، قرابتی با سایر بزرگان فوق الذکر ندارد.

● روش های تازه، نام های تازه

گاهی اوقات عده ای از مربیان اصرار می کنند فلان کشتی گیر باید روش مبارزه خود را تغییر دهد. دائم می گویند اگر تغییر روش ندهد، نتیجه درخشانی نخواهد گرفت و ..، می گویند روش های مبارزه در کشتی بسیار متنوع شده و فلانی باید استیل خود را با کشتی امروز تطبیق دهد!
غافل از این که کشتی مدرن و روش های نوین، نام های تازه را طلب می کنند. اصرار بر ایجاد تغییرات بنیادین در روش مبارزه کشتی گیران تثبیت شده، اقدامی عبث است که هم به تیم ملی لطمه می زند و هم به آن کشتی گیر. آخرش هم تمام تقصیرات را می اندازیم گردن قوانین جدید! این نام های جدید هستند که جسورانه بدعت های جدید را با خود وارد می کنند. چه در کشتی، چه فوتبال، چه ادبیات، چه سینما و چه هر مقوله دیگری در کره خاکی.
سبک برادران سایتی یف را این دو اعجوبه جوان یعنی بووایسا و آدام، در ۱۸ و ۱۹ سالگی به دنیای کشتی هدیه کردند. هزار مثال دیگر هم می شود که به دلیل محدودیت جا، به همان برادران سایتی یف که مشت های نمونه خروارند اکتفا می کنیم!

● قدیمی ها هل می دادند

قدیمی های کشتی که به گردن ورزش حق دارند، اغلب به کشتی امروز می تازند و کشتی گیران امروزی را متهم به هل دادن می کنند. احتراماً باید خاطر نشان کنیم، غیر از تعدادی معدود از بزرگان بی بدیل کشتی ایران، اکثر کشتی گیران سابق، متخصص هل دادن بودند. فیلم کشتی های شان هم موجود است. آقایانی که در کشتی ۱۵ دقیقه ای آن دوران، به تساوی صفر صفر می رسیدند، چگونه این اعتماد به نفس را پیدا می کنند که کشتی گیران امروز را به هنری متهم کنند !
مثال ساده و با ارزش هم تصمیم گیرندگان کشتی ایران هستند که همگی از نامداران قدیمی کشتی بودند. برای همین باکو و پکن، یکی آنالیزور تیم ملی بود و دیگری رییس کمیته فنی. یکی مدیر تیم های ملی بود و آن یکی پشت میز کمیته فنی می نشست اما حاصل کارشان چه بود ضعیف ترین نتیجه کشتی ایران در تاریخ المپیک ها.

● بختیار چگونه مبارزه می کند

او از سرعت عمل و چابکی یک کشتی گیر ۴۸ کیلویی بهره مند است اما قدرت بدنی اش هم با توجه به شرایط اقلیمی زادگاهش و فیزیک بدنی تحسین انگیز خودش، حتی در همین ۲۰ سالگی هم کم و کسری ندارد. بختیار، فنون بنداز کشتی را استادانه اجرا می کند. موقعیت اجرای کول انداز، پیچ کمر، توردوبرا، دست تو کمر، تندر و فن کمر را هر لحظه به چنگ بیاورد، برق آسا و بی درنگ به نمایش می گذارد. مثل همین عکس که کول انداز ناگهانی اش را روی فردین معصومی به اجرا گذاشته.
بختیار، با کاهلی های مرسوم در سنگین وزن بیگانه است. دست هایش مثل دو بازوی الکترونیکی دائماً کار می کنند. گاردش هم به قدری پایین است که در سنگین وزن سابقه نداشته، وقتی یک کشتی گیر ۱۲۰ کیلویی این انعطاف را دارد که گارد خود را به سطح تشک برساند، حریفش را کاملاً مستاصل کرده است زیرا او نیز ناگریز از خم شدن است! بختیار مقابل غول عظیم الجثه امریکایی ها یعنی استیو موکو هم با اتکا به تحرک خستگی ناپذیرش روی تشک بود که برنده شناخته شد. او تعاریف سنتی کشتی گرفتن در سنگین وزن را کاملاً به هم ریخته است. با این کنده های پرتابی که هر وقت زیرش را می گیرند به اجرا می گذارد، با این فیتوهای تماشایی، و البته با این سگک های خرد کننده که در سنگین وزن نظیر ندارد، او حتی از تایمازوف هم مدرن تر و به همان نسبت شاداب تر مبارزه می کند.

● واکنش های ایرانی به آخمتوف

یکی از بزرگان گفت: این لاغرمردنی اگر زمان ما بود به دور دوم هم نمی رسید! چنین اظهاراتی فقط به معنای غرور خود بزرگ بینی آن پیشکسوت گرامی نیست. بلکه بسیار هم برای کشتی ایران خطرناک است. با همین حرف ها و با همین تحقیر کردن های کشتی مدرن بوده که به این حال و روز افتاده ایم. متخصصین هل دادن در کشتی های مشت و مالی ۵۰ سال قبل، در عمل نشان داده اند که کاری جز تحقیر امروزیان بلد نیستند. یک پیشکسوت دیگر گفت: این بچه (یعنی بختیار آخمتوف) شانس آورد که پیچ و مهره هایش را درنیاوردند و سالم به روسیه به برگشت! این نگرش هاست که اجازه پیشرفت را از کشتی ایران گرفته. همین باورهای غلط است که سرسختانه از ورود دانش نوین دنیای کشتی به کشورمان جلوگیری می کند البته افرادی که با تمام قوا به حمایت از بازنشستگان دنیای کشتی پرداختند، هرگز نمی توانند مدعی علم گرایی باشند.
منبع مقاله:
روزنامه ایران ورزشی