بنیادی برای جهان پهلوان

از جهان پهلوان بسیار گفته اند اما اعتقاد دارم ناب ترین جمله را مرحوم استاد حسین فکری بیان کردند که «تختی در جبهه حق بود، با زندگی اش باطل را افشا کرد و با مرگش قاتل را.» این جمله وقتی معنی و مفهوم خود را عمیق نشان می دهد که به سال ۴۶ برگردیم و شرایط آن سال را مرور کنیم. همگان به خاطر دارند در ۱۴ اسفند سال ۴۵ دکتر مصدق دیده از جهان فروبست، رژیم حاکم سال ۴۶ را با افتتاح تلویزیون ملی ایران شروع کرد. به قدری خود را تحکیم بخشیده بود که در تدارک برگزاری جشن های تاج گذاری بود. گرچه اتفاقات بسیار مهمی در سال ۴۶ به لحاظ بین المللی هم در حال وقوع بود ولی رژیم یکه تاز میدان بود.
در سال ۴۶ رژی دبری انقلابی معروف فرانسوی و نویسنده کتاب انقلاب در انقلاب و طراح جنگ های چریکی در بولیوی محاکمه شد ولی ندایی از انقلابیون چپ وطنی برنخاست. چه گوارا وزیر اقتصاد سابق کوبا کشته شد ولی حرکتی در درون چپ ها مشاهده نشد، اسرائیل حمله شدیدی به مصر کرد و جمال عبدالناصر را تحت فشار قرار داد اما جهان اسلام عکس العملی از خود نشان نداد، مارشال عامر معاون رئیس جمهور و دوست نزدیک جمال عبدالناصر مجبور به خودکشی شد، لیو شائوچی رئیس جمهوری چین سقوط کرد. به تعبیر دیگر مائو با نظامیان چین را به اشغال درآورد، باز ندایی به گوش ها نرسید. رژیم سرمست از تحکیم خود اموال تیمور بختیار را مصادره کرد.
چاپخانه بزرگمهر را به دلیل تکثیر اعلامیه های مخالف برگزاری جشن های تاج گذاری به اشغال درآورد. در این شرایط وقتی شعارهای هفتم و چهلم بزرگداشت جهان پهلوان را مرور می کنیم تازه درک می کنیم افشای قاتل یعنی چه و جهان پهلوان چه سهمی در انقلاب اسلامی دارد و چه زیبا مرحوم شهید رجایی در پیامش به خانواده تختی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به نقش جهان پهلوان اشاره می کند که جهان پهلوان انقلاب را با خون آبیاری کرد.
در چنین وضعی و در چنین شرایطی هنگامی که دانشجویان دانشگاه های تهران، پلی تکنیک، هنرسرای عالی (دانشگاه علم و صنعت ایران) از میدان شوش به طرف ابن بابویه حرکت می کنند، به روایت اسناد ساواک شعار غالب «خمینی بت شکن خدا نگهدار تو، بمیرد دشمن خونخوار تو» بوده است و چه زیباستام جهان پهلوان که گفت دانشگاه کعبه آمال من است و چه پاسخ زیباتری دانشجویان به این پیام دادند؛ «یاران تو پس از تو باز به راه تو می روند، شرمنده آن که راه بر این کاروان گرفت.» روز چهلم بر مزار تختی سخنرانان مدام بر این جمله تاکید داشتند؛ «اسلام دین انقلابی است، بسان جهان پهلوان زیر بار زور و ستم نروید.»
گرچه قاتلان تختی با شایعه خودکشی حتی به خانواده جهان پهلوان هم توهین کردند اما ملت آگاه ایران خوب پهلوانش را می شناخت. از مهم ترین وقایعی که آن روزها اتفاق افتاد و رژیم را به لرزه درآورد و تا آن زمان سابقه نداشت، تظاهرات سربازان نظام وظیفه که برای اعزام به سربازی جمع آوری شده بودند، در مرکز نظام وظیفه در میدان عشرت آباد آن روز بود که خشم شاه و نظامیان اش را برانگیخت، که این غائله سر دراز دارد. چه زیبا مردم شعارها را انتخاب می کردند؛ «ای آیت خدایی درود بر روانت، ای سمبل شرافت درود بر روانت» شعاری که سربازان نظام وظیفه آن روز سر دادند و با شعار سلام بر خمینی، خمینی پیروز است، عمق حرکت زندگی و مرگ جهان پهلوان را به تصویر کشیدند، گرچه چپ های ساکت شده در محاکمه رژی دبری و مرگ چه گوارا هم عرصه یی برای فعالیت خود یافتند اما جو غالب و حرکت غالب انقلاب اسلامی بود. «درود بر مصدق، سلام بر خمینی» در روز چهلم در فضای ابن بابویه طنین انداز بود و در بازگشت از مراسم در میدان شوش دیگر رژیم تحمل نکرد و به جمعیت انبوه حمله ور شد.
باز در گزارش های ساواک قید شده وقتی مردم به میدان شوش رسیدند یکصدا فریاد زدند؛ «خمینی دور از وطن به کوری چشم شاه برگرد بر وطن» و این غیرقابل تحمل بود و دستور حمله صادر شد. با این حمله دروغ ننگین شاه افشا شد و تظاهرکنندگان یکصدا فریاد زدند؛ «خودکشی قهرمان دروغ ننگین شاه»، «دروغ محض زمان به تختی قهرمان»؛ کلامی که مرحوم استاد علی حاتمی که اجل مهلت نداد فیلم جهان پهلوان را به پایان ببرد، ورد زبانش بود. سعادتی نصیبم شده بود که لحظاتی در محضر استاد باشم. وقتی سوال کردم پایان فیلم و هتل آتلانتیک را چگونه به تصویر خواهید کشید فرمودند وقتی ظلمت فزونی می گیرد ستارگان می درخشند.
آزادگان جاودانند. تختی نکشت خود را او را شهید کردند. این باور همه ماست و من توهین رژیم به جهان پهلوان و خانواده جهان پهلوان را از یاد نبرده ام و ادامه دادند آن روزها شعاری بود که مردم می گفتند؛ «بابک تو پدرپدر می کند، ملت تو خاک به سر می کند». جهان پهلوان بابک را به ما سپرده است و من وظیفه دارم با فیلم جهان پهلوان به بابک و مادر بابک ادای احترام کنم. برای این کم مقدار فرمایشات استاد ثقیل بود تا با بابک آشنا شدم. انسانی وارسته چون جهان پهلوان، بابکی که برای حفظ حرمت پدر از خود گذشت. سخت است که خود وجودی قدر باشی اما سایه اسطوره همواره تو را در سایه خویش قرار دهد. بابک مهندس مکانیک است اما در فلسفه تسلطی دارد غیرقابل توصیف و چه زیبا استاد علی حاتمی این موضوع را درک کرده بود و حیف و صد حیف که اجل مهلتش نداد. احتمال قریب به یقین ما را نیز مهلت نخواهد داد.
بابک عزیز برای فرصت مطالعاتی در غربت است و بسیار تلاش داشت بنیادی برای جهان پهلوان مهیا کند اما هر بار و در هر اقدامی نگران ابراز شدن سیاسی بنیاد بود، عزیزان خاطرشان هست که چقدر بال بال زد و نتوانست و با دل شکسته به غربت رفت و مادرش داغ جهان پهلوان را سال هاست تحمل کرده و امروز فراق بابک را و مهم تر فراق غلامرضای بابک را که بابک آرزو دارد چون پدر غلامرضا باشد.
ما آذری ها چه اندازه به جهان پهلوان مدیونیم که عصاره وجودی اش را بابک نام نهاده، بیایید برای ادای دین به جهان پهلوان، بابک را و غلامرضای بابک را با تاسیس بنیاد تختی به کشور برگردانیم. رسول عزیز، علیرضای گرانقدر، هادی باصفا دست و بازوی مردانه تان را می بوسم و تمنا دارم تا دیر نشده در شورای شهر به این امر چاره اندیشی کنید. همسر تختی وجود گرانبهایی است که یادگار اوست و در سال های ستمشاهی بسیار در حقش جفا شده و این روزها درد فراق دارد، بر ماست که دین خود را ادا کنیم، گرچه هر کاری بکنیم کم کرده ایم. وقتی به عنوان نامه رسان در خدمت پست جمهوری اسلامی ایران بودم ساختمان مستوفی الممالک را در خیابان ۱۵ خرداد به منظور خانه مشروطیت و بنیاد جهان پهلوان را در دستور کار قرار دادیم تا با کمک شهرداری به این امر مبادرت شود، عمر خدمتی مهلت نداد، شماها می توانید این مهم را به سرانجامی مبارک برسانید چرا که هم اهلیت دارید و پهلوانید و هم نمایندگان شهروندان تهرانی در شورای شهر هستید. التماس می کنم، استدعا می کنم این نباشد که هر ساله در ۱۷ دی بر مزارش جمع شویم و یادش کنیم. گرچه به قول استاد علی حاتمی آزادگان جاودانند، جهان پهلوان جاودان است و نیازی به بنیاد ندارد اما یاران که به راه او می روند نیازمند به این هستند، نکند روزی هم ما شرمنده شویم و در حال ما بگویند شرمنده آن که راه بر این کاروان گرفت.
منبع مقاله:
روزنامه اعتماد