نویسنده: فرهاد شاملو
آیا بیمار افسرده نیاز به بستری شدن دارد؟
تعداد زیادی از مبتلایان به افسردگی می توانند درمان خود را بدون بستری شدن و حتی در حالی که به سرکار خود نیز می روند پیگیری کنند، ولی در بعضی موارد بستری شدن ضرورت پیدا می کند. مهم ترین این موارد وجود افکار خودکشی است. بیماری که اقدام به خودکشی کرده یا دارای افکار خودکشی است نیازمند بستری شدن خواهد بود، زیرا در خارج از بیمارستان امکانات مختلف و خطرناکی برای خودکشی وجود دارد که بیمار ممکن است از آن ها استفاده کند. مثلاً ممکن است کلیه ی داروهای ضد افسردگی تجویز شده را یک جا مصرف کند. از این رو، این بیماران باید بستری شوند تا هم از اقدام آنان به خودکشی جلوگیری به عمل آید و هم هرچه سریع تر درمان شان آغاز شود.گاهی بعضی از افسرده ها آن قدر بی حوصله و کم تحرک اند که از مصرف غذا خودداری می کنند و مراقب سلامتی و بهداشت خود نیستند، در نتیجه، احتمال سوء تغذیه و مخاطره ی زندگی وجود دارد که در این صورت هم بیمار باید بستری شود. چنان چه همسر بیمار از خلال سخنان یا رفتار وی احساس کند که خطر خودکشی وجود دارد، باید این امر را به اطلاع پزشک معالج برساند و اگر پزشک صلاح را در بستری کردن بیمار می داند، بهتر است همسر بیمار با این امر مخالفت نکند.
آیا می توان بیمار افسرده ای را که فکر خودکشی دارد در منزل مراقبت و درمان کرد؟
بیماری که قصد خودکشی دارد لازم است شب و روز تحت کنترل باشد تا از اقدام او جلوگیری شود. در صورتی که بیمار بستری نشود، در منزل و خارج از منزل امکانات مختلفی مثل خوردن مقدار زیادی دارو یا سم، پرت کردن خود از بلندی یا به زیر ماشین پریدن، خودسوزی و غیره وجود دارد که می تواند منجر به مرگ او شود. در بیمارستان فرصت و امکان چنین اقداماتی از وی گرفته و از خروج او از بیمارستان جلوگیری می شود تا با درمان مناسب، بیماری اش برطرف شود. گاهی اوقات همراهان بیمار، خود مراقبت از وی را به عهده می گیرند و به بستری کردن او راضی نمی شوند. باید در نظر داشت که قبول چنین مسئولیتی بسیار دشوار است. زیرا حتی شب ها نیز باید مراقب وی باشند و اگر پزشک تشخیص دهد که بیمار باید بستری شود ولی خانواده نپذیرد و بیمار اقدام به خودکشی کند، افرادی که مسئولیت مراقبت از وی را به عهده داشته اند، ممکن است تا مدت ها احساس کنند که در مورد بیمار کوتاهی کرده اند. به همین دلیل و نیز به خاطر نیاز به مراقبت 24 ساعته، توصیه می شود بنابر تشخیص پزشک معالج اقدام شود.آیا استفاده از شوک برقی در درمان افسردگی ضروری است؟
افسرده ها معمولاً با دارو درمانی و روان درمانی بهبودی پیدا می کنند و نیازی به شوک ندارند. اما شوک برقی(الکتروشوک)هم در درمان افسردگی مؤثر است و در افسردگی های بسیار شدید که با درمان دارویی نیز بهبودی حاصل نشده است، از شوک برقی می توان استفاده کرد. تأثیر شوک برقی سریع تر از داروست و هنگامی که خطر خودکشی یا سوءتغذیه خیلی زیاد باشد و درمان سریع ضرورت پیدا کند، می توان الکتروشوک را به کار برد، اما این روش برای همه ی بیماران توصیه نمی شود.برای درمان معمولاً هفته ای 2تا 3 جلسه و در مجموع به تعداد 6 تا 12 جلسه الکتروشوک لازم می شود.
بیمارانی که تحت درمان با الکتروشوک قرار می گیرند، باید از نظر قلبی، تنفسی و مغزی سالم باشند تا این درمان عارضه ای برای آن ها نداشته باشد. شایع ترین مشکلی که بعد از انجام الکتروشوک پیش می آید، بروز فراموشی است که معمولاً حالت گذرا دارد و درعرض چند هفته برطرف می شود.
البته مسائل ذکر شده توسط پزشکی که الکتروشوک را تجویز کرده بررسی می شود. برخلاف ترسی که اکثر بیماران از الکتروشوک دارند، عوارض آن حتی از برخی داروها نیز کم تر است.
آیا افسردگی های حاد و شدید عود هم می کنند و نیاز به پیش گیری دارند؟
یک دوره افسردگی حاد و شدید در صورتی که تحت درمان قرار نگیرد، بین 6 تا 13 ماه طول می کشد ولی با درمان مناسب طول دوره ی آن حدود 3 ماه است. البته در صورت بهبودی، بیمار نباید بدون نظر پزشک درمان را قطع کند، چون بیماری باز می گردد.75 درصد از بیمارانی که بهبودی می یابند دچار عودهای بعدی هم خواهند شد و تنها در 25 درصد از بیماران عود مشاهده نمی شود. به همین دلیل حتی پس از بهبودی نیز بیمار باید تا مدتی تحت نظر پزشک قرار داشته باشد.
تا عود بعدی که ممکن است چند سال بعد اتفاق بیفتد، بیماران معمولاً از نظر اعصاب و رون کاملاً سالم و طبیعی هستند. درمان مناسب می تواند از عودهای بعدی جلوگیری کند.
در مواردی که بیماری چند بار عود کرده یا سابقه ی اقدام به خودکشی در بیمار یا خانواده اش وجود داشته، کاهش یا قطع دارو حتماً باید تحت نظر پزشک معالج باشد. گاهی بیمار به محض آن که احساس بهبودی کرد، داروهایش را قطع می کند و این امر موجب عود بیماری می شود. همسر بیمار باید مراقب این موضوع باشد و بیمار را تشویق کند تا زمانی که پزشک صلاح ندانسته، اقدام به قطع دارو نکند.
منبع مقاله : شاملو، فرهاد؛ (1388)، من و افسردگی همسرم (همه ی آن چه که باید درباره ی افسردگی همسر خود دانست)، تهران: نشر قطره، چاپ اول
