نویسنده:بیژن نقی زاده *
4.آیت الله کاشانی و بسیج مردم علیه رژیم صهیونیستی
آیت الله کاشانی طی اعلامیه ای شناسایی دولت یهود را پس گرفت. وی بیان داشته بود: ما شناسایی خود را از دولت یهودی اسراییل پس گرفتیم؛ چون حکومت سابق ایران که یک دولت انگلیسی بود اسراییل را به رسمیت شناخته بود. اکنون همه کشورهای اسلامی و عربی باید برای در هم شکستن اسراییل و بازگشت شهرهایی که اسراییلغصب کرده به صاحبان واقعی آن هماهنگ شوند. (1)
پس از پس گیری این شناسایی، آیت الله کاشانی به منظور ایجاد وحدت بین جهان اسلام در راه تحقق آزادی فلسطین، از طریق مبارزات داخلی و بسیج عمومی علیه رژیم صهیونیستی تلاش نمود. ایشان همواره در سخنرانی های خود ضمن بیداری مردم، کمکهای مالی را نیز از مردم جمع آوری می نمودند. درسخنرانی ایشان در سال 1326، ایشان بیان داشتند:
برادران مسلمان ما در فلسطین، گرفتار حوادث رقت آوری شده اند؛ خانه و لانه آنها در معرض مصادره از طرف یهود واقع شده است؛ جان و مال و عرض و ناموس آنها زیر دست و پای لجوج پایمال شده و می شود. مسلمانان دنیا بایستی با مسلمین فلسطین ابراز همدردی کنند و تا درجه امکان به کمک آنها بشتابند. آیا رواست ذلیل ترین ملل عالم در مقابل مسلمین این فجایع را مرتکب شوند و مسلمین آرام بنشینند. (2)
روزنامه دنیای اسلام در همان شماره بیان داشت که «پس از خارج شدن مردم، عده ای در محضر آیت الله باقی ماندند؛ از طرف ایشان این فکر پیش آمد برای مسلمانان فلسطین و پاکستان اعانه ای جمع آوری شود و به مجرد پیشنهاد ایشان به آنکه عده حضار به بیست نفر نمی رسید، در حدود 12000ریال اعانه جمع آوری شد. از طرف آیت الله کاشانی... تصمیم گرفته شد که برای جمع آوری اعانه مزبور، حسابی در بانک ملی ایران مفتوح و حداقل کمک قابل قبول، پنجاه ریال باشد و.... اعانه دهندگان هر چند مایل اند اعانه بدهند. (3)
فردای این روز، آیت الله کاشانی، بیانیه ای در رابطه با همیاری و بسیج علیه رژیم اسراییل صادر کردند. در این بیانیه آمده بود:
همه روزه همه این فجایع را که به مسلمین فلسطین و پاکستان می شود دیده و شنیده اید و بدبختانه و با کمال تأسف با خونسردی تلقی کرده و با اینکه مسلمانیم هیچ گونه
تأثیری در عرق مردانگی و جوانمردی ما نمی کند. دین مقدس اسلام در چنین موقعی بر همه مسمانان واجب کرده که از حمایت اعراب و مسلمین ستم دیده فلسطین و پاکستان خودداری ننموده و از بذل جان و مال و از ریختن خون خود کوتاهی ننماییم. اولین راهی که برای کمک به اعراب و مسلمانان فلسطین و پاکستان در نظر گرفته، جمع آوری وجوه اعانات توسط مردم خیرخواه و غیور است که برای این منظوردر بانک ملی مرکز، حسابی تحت شماره 48194 باز شده که هر کسی مایل باشد حداقل پنجاه ریال و حداکثر آنچه همت عالی او اقتضا کند به آن حساب بسپارد و در شهرستان ها نیز اهالی لازم است به شعب بانک ملی مراجعه کنند ودر محل هایی که شعب بانک وجود ندارد به وسیله پست به همان شماره بانک ملی مرکز یعنی شماره 48194، وجود خود را ارسال دارند تا بلکه بتواند مختصر کمکی به مسلمین نموده و در صورت لزوم اسلحه و لباس برای آنها تهیه کرده و مرهمی به زخم درونی آنها گذارده و از پریشانی و سرگردانی ایشان تا اندازه ای کاست و جلب مسرت حضرت ختمی مرتبت صل الله را نمود و مسلم است اقدامات مؤثر دیگری که باید بالضروره و بنا به تکلیف دینی و وجدانی بشود. در موقع خود اعلام و به اطلاع برادران عزیز خواهم رسانید.
برای ادای توضیحات بیشتر و برای اظهار تنفر از عملیات وحشیانه یهودها برحسب تقاضای برادران دینی تصمیم گرفته شده است که روز یکشنبه 28 صفر 1367 که مطابق 20 ماه جاری است سه ساعت بعدازظهر، اجتماعی از وجوه طبقات مختلف پایتخت در مسجد سلطانی (مسجد شاه ) به عمل آید و در آنجا مطالب دیگری به سمع برادران وطنی و دینی خویش خواهد رسید.(4)
جلسه مذکور در روز مقرر در مسجد سلطانی برگزار گردید. ایشان پس از دعوت مردم مسلمان به اتحاد در رابطه با فلسطین بیان داشتند.
چنانچه در اخبار روزنامه مشاهده کرده اید، بعضی دول بدون مجوز قانونی، فلسطین را که از مراکز مقدسه اسلام و محل مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین می باشد و سالیان
دراز وطن و مسکن مسلمانان به شمار می رفت و برآن حکومت می کردند و در طی صدها سال جنگ های خونین صلیبی و دادن میلیون ها کشته نتوانسته اند این سرزمین مقدس را از چنگال مسلمین به در آورند. وطن یهودیانی که از نقاط مختلفه عالم به آنجا مهاجرت کرده، شناخته اند؛ در صورتی که حکومت اسلام از قدیم الایام بر فلسطین حقی ثابت است و مسلمین دنیا، به خصوص ملت ایران چنین اجازه ای را نمی دهند که متجاوزین یهود که ذلیل ترین ملل عالم اند به این حق ثابت دست تعدی دراز نموده و با چنگال های آلوده به فساد و ظالمانه خود، خانمان برادران مسلمان ما را در هم ریخته و خون آنان را بی رحمانه بریزند.
در این مورد است که پیامبر اکرم (ص) اشاره بدین موضوع می فرماید: من اصبح و لم یعتم بامر المسلمین فلیس بمسلم.
برادران مسلمان ایرانی باید بکوشید در این هنگام که سخت ترین مصائب بر برادران مسلمان شما رخ داده از آنها عیادت نمایید و با تمام قوا درکمک و استعانت آنها قیام کنید. تمام مردم ممالک اسلامی هر یک به نوبه خود از کمک مالی و جانی نسبت به مردم بی پناه فلسطین از همدردی دریغ ننموده و فداکاری کرده اند.
تمام ممالک اسلامی دنیا وطن ماست و ما نیز با تمام قوا جاناً و مالاً نسبت به سهم خود باید از آنها حمایت کنیم و از حفظ منافع و مصالح عالیه مسلمین کوتاهی ننماییم؛ البته خاطر محترم آقایان مستحضر است یهودیانی که در فلسطین باعث این همه ظلم و جنایت شده اند یهودیانی هستند که از نقاط مختلف عالم به آنجا مهاجرت کرده اند و با یهودیانی که در ذمه اسلام یعنی تحت حمایت اسلام بوده جدا می باشند و یهودیانی که در ممالک اسلامی در تحت حمایت دولت های اسلامی زندگی می کنند از حیث جان و مال در امان می باشند. درخاتمه از مسلمانان ایران تقاضای همه گونه کمک مادی و معنوی به برادران ستمدیده فلسطین می شود و برای این منظور حسابی در بانک ملی ایران و شعبه بازار به نام اعانه فلسطین باز شده است. (5)
پس از خاتمه سخنرانی آیت الله کاشانی قطعنامه ای در شش ماده صادر گردید که مورد تأیید عموم قرار گرفت. متعاقب برگزاری تظاهرات و بیانیه های آیت الله کاشانی، که از مردم خواسته بود با تمام قوا جاناً و مالاً به مردم فلسطین کمک نمایند، اعلامیه ای از طرف فداییان اسلام به شرح ذیل صادر شد:
هوالعزیز – نصرمن الله و فتح قریب
خون های پاک فداییان رشید اسلام در حمایت از برادران مسلمان فلسطین می جوشد. 5هزارنفر از فداییان رشید اسلام عازم کمک به برادران مسلمان فلسطین هستند و با کمال شتاب از دولت ایران اجازه حرکت سریع به سوی فلسطین را دارند و منتظر پاسخ سریع دولت می باشند.
روز یکشنبه دوم خرداد 1327 این جوانان پر شور در منزل آیت الله کاشانی اجتماع کردند و با کمال بی تابی آماده حرکت به فلسطین بودند، ولی دولت از این اقدام جلوگیری کرد. (6)
دکتر شروین در کتاب دولت مستعجل، به نقل از آقای احتشامی در این رابطه می نویسد:
به دنبال این سخنرانی، گذشته از افرادی که با بذل مال آمادگی خود را برای کمک به برادران مسلمان فلسطین اعلان کردند. عده زیادی از جوانان حاضر شدند که برای جنگ با تروریست های یهود به فلسطین بروند و دوشادوش برادران مسلمان خود در نجات فلسطین بکوشند. روز یکشنبه دوم خرداد سال 1327، یعنی روزمولود مسعود علی(ع) هنگامی که من به منزل او ( آیت الله کاشانی ) رفته بودم، دیدم که عده زیادی از جوانان با کمال بی تابی دستور وجواز حرکت و اعلان جهاد می خواهند. (7)
پس از این اقدامات، به مناسبت هفتمین دوره اجلاسیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، آیت الله کاشانی نامه ای به دبیرکل سازمان مرقوم داشتند. در پایان این نامه، ایشان به پنج مسئله تأکید کردند که در بند سوم از موارد پنجگانه، به موضوع فلسطین پرداخته شده بود.
ایشان مرقوم کرده بودند:
یک عده مهاجر یهود با کمک و اسلحه بعضی دول موفق شدند اعراب را از یک قسمت از سرزمین فلسطین که خانه آنها بود و قرنها در آنجا مأوا داشته اند. بیرون رانند و اگر... اطمینان به اغماض و چشم پوشی سازمان از این تجاوز و حق کشی نداشتند، مرتکب چنین جنایتی نمی شدند و اینک میلیون ها مردم مسلمان جهان چشم به راه تصمیمات سازمان اند که از این تعدیات جلوگیری نمایند و اجازه ندهد اسلحه و پول بعضی از اعضای آن سازمان به نفع اقلیت کوچکی و به ضرر ساکنین یک قسمت از خاک شرق به کار برده شود. (8)
به مناسبت آغاز نهمین سال تأسیس سازمان ملل متحد، ایشان پیامی به سازمان ملل ارسال داشتند. ایشان در این پیام هدف از تشکیل این سازمان را دوباره گوشزد نمودند. و بیان داشتند:
امروز، اگر مجامع بین المللی و دول مخصوصاً امریکا در احقاق حق ممالک اسلامی مجاهدت ننمایند و خواسته های مسلمانان جهان را مانند مسئله فلسطین (شناختن) استقلال اسراییل نادیده انگارند؛ مسلماً مخاطراتی که برای حیات بشریت تهدید کننده است، با دست خود ایجاد خواهند کرد. (9)
آیت الله کاشانی با اشرافی که به امور بین المللی نیز داشتند و با اطلاع از اینکه سازمان ملل متحد، ابزاری در دست امریکا برای اهداف خود می باشد، در یک اطلاعیه ای به مسلمانان جهان بیان داشتند:
دول غربی مخصوصاً امریکا که خود را پیش آهنگ اصول دموکراسی و مبتکر منشور آتلانتیک و پشتیبان سازمان ملل می داند، تمام مساعی خویش را به خاطر طرد نفوذ کمونیسم از دنیا به کار می برند؛ آیا احساس نمی کنند که رفتار ظالمانه استعمارگران در
ایران، مصر، مراکش و فلسطین موجب تسلط و غلبه حتی کمونیسم و موجد جنگ خانمانسوز جهانی آینده که تمدن فعلی و دو ثلث نفوس دنیا را نابود خواهد ساخت، می گردد. (10)
بنابراین آیت الله کاشانی در بسیج مردم علیه استعمارگران و ایجاد وحدت از هیج کوششی فروگذار نکردند و همواره در فعالیت های سیاسی خود در پی نجات فلسطین از غصب یهودیان بودند.
5.نتیجه گیری
راهکاری که آیت الله کاشانی در جهت مبارزه با رژیم صهیونیستی، پیش بینی نموده بود، تشکیل کنگره بزرگ اسلامی بود. ایشان کارکرد این کنگره را همچون کارکرد اتحادیه ای از کشورها تصور می نمودند که در آن اتحادیه، چند کمیسیون برای امور مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تشکیل می شد. در کنار کمیسیون های مذکور، ایشان ارتش 20 میلیون نفری را پیش بینی نموده بود که این ارتش نه تنها قادر به حفظ استقلال دول اسلامی و دفاع از تمامیت ارضی بلوک مسلمان خواهد بود بلکه وزنه سنگینی در صحنه سیاست جهان می باشد.اقدامات عملی آیت الله کاشانی، (در زمان نمایندگی در مجلس ) قطع رابطه ایران با رژیم صهیونیستی بود. چندین سال قبل از اینکه دولت ساعد، رژیم صهیونیستی را به صورت دوفاکتو شناسایی کند، آیت الله کاشانی تهدیدات این رژیم را علیه مسلمانان جهان گوشزد نموده بودند. با وجود این، دولت ساعد اقدام به شناسایی این رژیم کرد. اما با قدرت یافتن ایشان در مجلس، با همکاری دولت (دکتر مصدق ) این شناسایی را پس گرفتند.
از دیگر اقدامات آیت الله کاشانی در مبارزه با رژیم صهیونیستی، بیداری مسلمانان ایران و
جهان از طریق سخنرانی ها و خطابه های خود بود. ایشان همواره از وحدت ملل مسلمان و مبارزه علیه استعمار انگلیس، در راستای سرنگونی رژیم صهیونیستی سخن می گفتند و از ملل مسلمان جهان درخواست می کردند که مقدمات نزدیکی ملل اسلامی را فراهم نمایند. اما لازمه این وحدت را اجتناب از پراکندگی در مقابل استعمار و تقویت ایمان اسلامی و پرهیزاز دورویی می دانستند.
پی نوشت ها :
*کارشناس ارشد روابط بین الملل
1. م. دهنوی، همان، ص 182، به نقل از روزنامه کیهان 13 /2 /1331.
2. م. دهنوی، همان ج، 1، ص 28، به نقل از روزنامه دنیای اسلام 19 /10 /1326.
3. همان، ص 29.
4. همان، ص 33-32؛ به نقل از روزنامه آتش 18 /10 /1326.
5. همان، ص 45-44 به نقل از روزنامه اطلاعات 3 /2 /1327.
6. جلال الدین مدنی، همان،ص 24.
7. محمود شروین، دولت مستعجل دکتر مصدق و آیت الله کاشانی، تهران، علمی ص 293.
8. م. دهنوی، همان، ج 3، ص 164؛ به نقل از روزنامه اطلاعات 13 /9 /1331.
9. حسین گل بیدی، همان، ص 430.
10. گروهی از هواداران نهضت اسلامی ایران در اروپا «روحانیت و اسرار فاش نشده از نهضت ملی شدن صنعت نفت، قم، دارالفکر، 1358، ص 199.
نشریه 15 خرداد، شماره21
