برنامه ریزی مناسب داشته باشید!

 راه کارهای موفقیت تحصیلی
برنامه ریزی نقشه ی راه است و مسیر ما را از مروز به آینده مشخص می کند. می توان گفت وقتی می دانیم در آینده چه می خواهیم، می توانیم برنامه ی امروزمان را مشخص کنیم.
اگر هدف را مقصد در نظر بگیریم، برنامه ریزی مسیر ما است. وقتی می خواهیم از تهران به مشهد برویم، نباید به سمت غرب حرکت کنیم، اگر مسیر غربی را انتخاب کنیم طبیعتاً به مقصد شرفی نخواهیم رسید.
من به بسیاری از دانش آموزان و دانشجویانی که از هوش و انگیزه ی قوی برخوردارند همین را می گویم که اگر می خواهید در رشته های سنگین درس بخوانید، اگر می خواهید درس خواندن را تا مقاطع بالا ادامه دهید و در آن موفق باشید، باید یک برنامه ریزی متناسب با اهدافتان داشته باشید و به آن برنامه عمل کنید.
بسیار بعید است که بتوانید با روزی دو ساعت درس خواندن در یک رشته ی پرطرفدار قبول شوید. ادامه دادن تحصیل تا مقاطع بالا همراه با قبول تعهدات جانبی مثل وام، ازدواج، بچه دار شدن و .... نیاز به برنامه ریزی های دقیق و حساب شده دارد. به طور کلی دستیابی به هر مقصد مهم و قابل قبول، با اتلاف وقت منافات دارد.

از مشخصات یک برنامه ی موفق این است که:
- می تواند بین اهداف پیش رو، زمان موجود و شرایط فرد، هماهنگی و تعادل برقرار کند.
- کمی و قابل اندازه گیری است.
- روال عادی و مناسب زندگی را در نظر می گیرد.
- مناسب و قابل اجرا است.
- قابل ارزیابی است.
- بازخوردهای مناسب برای آن در نظر گرفته شده است.
برنامه ها براساس معیارهای مختلف تنظیم می شوند:
1- براساس ساعت، مانند:
- هر روز 5 ساعت درس خواندن.
- روزی 6 نوبت درسی هر کدام حدوداً 45 دقیقه.
2- براساس عملکرد. مانند:
- در هر نوبت درسی 12 صفحه درس خوانده شود.
- در هر نوبت 7 مسئله حل شود.
3- براساس کل تکلیف آن روز. مانند:
- انجام تکالیف فردا
- حاضر کردن درس های فردا
شاید تلفیقی از روش 1 و 2 بهترین روش برنامه ریزی باشد، یعنی عملکرد قابل پیش بینی در زمان تعیین شده. به نظر می رسد روش 3 با توجه به نوسانی که در عملکرد فرد ایجاد می کند، روال را به هم می ریزد.

برای یک برنامه ریزی خوب:
1) روال هفته ی قبل خود را یادداشت کنید ( ساعت شروع درس، نوبت های درسی، جمع ساعت های درس خواندن، ساعت خوابیدن، ساعت بیدار شدن و ...)
2) برنامه ای متناسب با روال هفته قبل بنویسید ( تغییرات تدریجی و مداوم بهتر از تغییرات شدید اما بی ثبات است).
3) مناسب ترین ساعت ها را برای شروع درس خواندن در نظر بگیرید. ( مثلاً وقتی که کمی استراحت کرده اید و آمادگی دارید....).
4) مدت زمان مناسب را به درس خواندن اختصاص دهید. ( مثلاً 45 دقیقه در هر نوبت).
5) از روش پنج مرحله ای استفاده کنید ( هم برای هر نوبت و هم برای هر روز).
6) به برنامه ادامه دهید.

برای داشتن یک برنامه ریزی مناسب از همین امروز این دو جدول را پر کنید:

روز← زمان فعالیت ↓	شنبه	یکشنبه	دوشنبه	سه شنبه	چهارشنبه	پنج شنبه	جمعه
ساعت بیدار شدن ساعت به مدرسه رفتن ساعت به خانه برگشتن ساعت شروع به درس خواندن نوبت متوسط درس خواندن تعداد نوبت درس آن روز جمع ساعت درس خواندن جمع ساعت استراحت کردن جمع ساعت رسیدگی به علائق جمع ساعت رسیدگی به خود ساعت به خواب رفتن جمع ساعت خوابیدن

روز← موضوع ↓	شنبه	یکشنبه	دوشنبه	سه شنبه	چهارشنبه	پنج شنبه	جمعه
روحیه احساس رضایت حال و حوصله انرژی خستگی کلافه شدن امیدواری توجه و تمرکز دقت یادگیری تسلط و کنترل

توضیح: موضوعات این جدول را با نمره فرضی خود از صفر تا ده نمره بدهید. صفر یعنی کمترین نمره و ده یعنی بیشترین نمره.
نمونه ای از یک برنامه براساس زمان

زمان بندی← روز ↓	ساعت شروع درس	مدت نوبت اول	مدت نوبت دوم	مدت نوبت سوم	مدت ساعت درس	جمع پایان درس
شنبه یکشنبه دوشنبه سه شنبه چهارشنبه پنج شنبه جمعه

در این برنامه میزان عملکرد ( یعنی مقدار درسی که در هر نوبت خوانده شده) و کیفیت عملکرد ( یعنی میزان توجه و تمرکز و دقت درس خواندن) لحاظ نشده است. همچنین میزان رضایت، خستگی و انرژی و روحیه فرد مشخص نیست. دلیل این است که: برای شروع کار به دستاوردهای کمی توجه کنید چون اگر بخواهید دستاوردهای کیفی را در نظر بگیرید، براساس قانون همه یا هیچ عمل کرده اید و شاید نتوانید برنامه را شروع کنید.
بعد از دستیابی به یک برنامه ی زمانی مناسب ( یعنی ساعت شروع، مدت هر نوبت، تعداد هر نوبت در روز، جمع ساعت های درس خواندن و ساعت پایان درس خواندن) به مشخصه های دیگر بپردازید. یعنی در ابتدا براساس یافته های جدول اول و سوم برنامه ریزی کنید و بعد در صورت لزوم اطلاعات جدول دوم را اضافه کنید.
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان، تهران: نشر قطره