آیا بیماری آلزایمر پیش رونده است؟

همه ی بیماران مبتلا به آلزایمر علایم یکسانی ندارند. سرعت پیشرفت علایم آنان نیز متفاوت است. گذشته از آن، علایم بیماری روزبه روز و گاهی ساعت به ساعت تغییر می کند ولی این نکته مسجل است که بیماری سیر پیش رونده ی رو به زوال دارد. سرعت پیشرفت بیماری در برخی تندتر و در برخی کندتر است.
بیماری آلزایمر براساس سیر علایم به سه مرحله تقسیم می شود. معنای این تقسیم بندی آن نیست که همه ی افراد به همه ی علایم ذکر شده در هر مرحله گرفتار می شوند یا همه تحت هر شرایطی از هر سه مرحله می گذرند. هدف بیش تر آن است که چارچوبی عملی و مفید به منظور توصیف سیر عمومی پیشرفت بیماری آلزایمر در اختیار باشد.

مرحله ی زودرس یا خفیف:

وجود این مرحله اغلب با نگاه به گذشته تأیید می شود، زیرا در زمان وقوع معمولاً به فرسودگی و مشکلات سالمندی و یا تنش نسبت داده می شود و از دیده پنهان می ماند. شروع بیماری آلزایمر بسیار تدریجی است و معمولاً تعیین دقیق زمان شروع آن امکان پذیر نیست.
فردی که در این مرحله از بیماری قرار دارد:
- بی تفاوت به نظر می رسد و شور و سرزندگی ندارد.
- علاقه ی خود را به سرگرمی ها و فعالیت های قبلی از دست می دهد.
- تمایلی به کارها و تجارب تازه ندارد.
- نمی تواند با تغییراتی که در محیطش رخ می دهد کنار بیاید.
- خوب قضاوت نمی کند و تصمیم های نادرستی می گیرد.
- فهمیدن پیام ها و موضوعات پیچیده برایش دشوار می شود.
- ناچار است برای انجام کارهای روزمره وقت بیش تری صرف کند.
- دیگران را متهم می کند که وسایل و اموالش را دزدیده اند.
- خودمحور شده و به دیگران و احساس آن ها کمتر اهمیت می دهد.
- درباره ی جزئیات اتفاقاتی که اخیراً رخ داده فراموشکارتر می شود.
- در گفت و گو با دیگران مطالب تکراری زیادی می گوید و به آسانی رشته ی سخن را از دست می دهد.
- تحریک پذیر می شود و اگر اشتباه کند به سهولت از کوره در می رود.
- انجام کارهایی که به حساب و کتاب نیاز دارد، مانند خرید یا کارهای بانکی، برایش مشکل می شود.

مرحله ی میانی یا متوسط:

در این مرحله مشکلات بیمار بیش تر و ناتوان کننده تر می شود.
فردی که در این مرحله قرار دارد:
- در مورد رویدادهایی که اخیراً رخ داده بسیار فراموشکار است.
- یادآوری رویدادهای گذشته برای او ساده تر است، هر چند در این مورد نیز رفته رفته جزئیات را فراموش کرده و بیش تر اشتباه می کند.
- ممکن است در جاهایی که برای او آشنا نیست گم شود.
- اسامی اعضای خانواده یا دوستان را فراموش می کند و آن ها را با هم اشتباه می گیرد.
- ممکن است فراموش کند زیرا غذا یا کتری را خاموش کند، یا شیر گاز را باز می کند بدون آن که آن را روشن کند.
- در خیابان ها با سرگردانی پرسه می زند و اغلب راه باز گشت به خانه را گم می کند.
- رفتارهای اجتماعی نامناسبی از او سر می زند، مثلاً با لباس منزل به خیابان می رود.
- چیزهایی می بیند یا می شنود که وجود خارجی ندارد.
- گفتار و رفتارش به شدت تکراری می شود.
- در مورد کارهای شخصی اش مانند خوردن، نوشیدن و نظافت سهل انگاری می شود.
- اگر کاری یا گفته ای خلاف میلش باشد یا در انجام کاری موفق نشود به شدت عصبانی، ناراحت و حتی پرخاشگر می شود.

مرحله ی پیشرفته یا شدید:

در مرحله ی سوم که مرحله ی پایانی به شمار می رود بیمار به شدت ناتوان و کاملاً به مراقبت دیگران وابسته می شود.
فردی که در این مرحله قرار دارد:
- قادر نیست حتی رویدادهایی را که چند لحظه پیش اتفاق افتاده به یاد آورد، مثلاً فراموش کند که هم اکنون غذا خورده است.
- توانایی فهم مطالب گفته شده و نیز بیان مقصود خود را به طریق کلامی از دست می دهد.
- کنترل ادرار و مدفوع برایش دشوار می شود.
- اعضای خانواده و دوستان را به جا نمی آورد.
- برای انجام کارهایی مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن، دستشویی رفتن، حمام کردن و شستن دست و صورت نیازمند کمک می شود.
- در تشخیص اشیای عادی و پیش پا افتاده مانند شانه یا قاشق در می ماند.
- شب ها بی خواب و پریشان می شود.
- بی قراری می کند، گویی به دنبال کسی می گردد (که شاید مرده است).
- پرخاشگر می شود، خصوصاً اگر احساس کند خطری او را تهدید می کند یا در جایی گیر افتاده است.
- راه رفتن برایش دشوار می شود و سرانجام ممکن است نیازمند صندلی چرخدار شود.
- وزن او به شدت کاهش می یابد.
- مشکل بلع پیدا می کند و ممکن است به دلیل ورود غذا به مجاری تنفسی به عفونت ریه دچار شود.
- حرکات غیرارادی پیدا می کند.
- بی حرکت رفته رفته دائمی شده و بیمار در ماه ها یا هفته های آخر عمر توانایی خروج از بستر را ندارد.
- باقی ماندن در بستر به مرور زمان به ایجاد زخم بستر منجر می شود و بیمار سرانجام می میرد.
از یاد نبرید که گرچه بیمار توانایی های بسیاری را از دست می دهد ولی برخی از آن ها مانند توانایی شنیدن اصوات یا فهمیدن لمس تا مراحل بسیار پیشرفته ی بیماری حفظ می شوند.
منبع مقاله :
فروغان، مهشید؛ (1387)، بیماری آلزایمر، تهران، نشر قطره، چاپ اول