نويسنده: دکتر ساحل همتي گرکاني
مشکلات قاعدگي کدام است؟
قاعدگي مشکلات ويژه اي را دارد، اما مشکل عمده، گرفتگي هاي عضلاني است که به آن قاعدگي دردناک يا اختلال قاعدگي مي گويند. در برخي زنان اين اختلال به طور منظم وجود دارد، برخي گاهي آن را تجربه مي کنند و برخي ديگر تجربه اي در اين مورد ندارند. آمارها نشان مي دهد زنان در سنين باروري، به علت قاعدگي دردناک، در هر ماه 1 تا 3 روز توانايي کار کردن مناسب را ندارند. درد، هم زمان با شروع خون ريزي قاعدگي آغاز مي شود و حدود 12 الي 72 ساعت به طول مي انجامد. درد، در قسمت تحتاني شکم و به صورت دلپيچه و متفاوت ساير دردهاست. در برخي از زنان درد کشاله ي ران و کمر نيز احساس مي شود.اختلالات قبل از قاعدگي چيست و چه علايمي دارد؟
اختلالات قبل از قاعدگي مجموعه اي از علايم جسمي و رواني است که مربوط به دوره ي عادت ماهانه است. علايم غالباً در يک يا دو هفته قبل از خون ريزي ماهيانه ظاهر مي شود. شروع علايم متفاوت است، از موارد خفيف تا شديد و ناتوان کننده ديده مي شود. شدت علايم در هر ماه نوسان دارد ولي با افزايش سن علايم تشديد مي شود.خستگي، بي حوصلگي، تحرک پذيري، بي قراري، احساس تورم در بدن، همراه با حساسيت و درد و تورم پستان ها از علايم شايع اختلالات قبل از قاعدگي هستند. در کل احساس عمومي ناخوشي اي است که در روز اول قاعدگي با دردهاي تحتاني شکم و کمر همراه مي شود و در موارد شديد کارکرد روزانه را مختل مي کند.
اختلالات قبل از قاعدگي از چه سني آغاز و چگونه تشخيص داده مي شود؟
سن خاصي براي آغاز اختلالات قبل از قاعدگي ذکر نشده است. گاهي از اولين عادت ماهانه ظاهر مي شود، ولي غالباً پس از بيماري هاي شديد يا بعد از مسائل هيجاني، جسماني و صدمات جنسي آغاز مي شود. شايع ترين سن ابتلاي زنان به اين اختلالات 25 تا 45 سالگي است.آزمايش خاصي در تشخيص اين اختلالات وجود ندارد. اما انجام آزمايش خون در تأييد يا رد کم خوني و اختلالات تيروئيد اهميت دارد.
برگه هاي خاصي به نام تقويم PRISM وجود دارد. اين برگه ها علايم و زمان حالات فيزيکي و رواني زنان را در چند ماه متوالي بررسي مي نمايد با مطالعه ي اين برگه ها به تغييرات روزانه ي علايم روحي و جسمي دوران قاعدگي، فاصله ي بين آن ها و... مي توان پي برد. يعني گزارشي از شدت و علايم قاعدگي است و امکان مشاهده ي سريع، الگوي زمان و شدت علايم مرتبط با قاعدگي را هم زمان با اطلاعاتي که در زمينه ي استرس هاي زندگي است براي درمان هاي اختلالات قبل از قاعدگي فراهم مي آورد. اين گروه ها درجه بندي شده اند و نياز به محاسبات رياضي ندارند.
علل اختلالات قبل از قاعدگي چيست؟
علل اختلال هاي قبل از قاعدگي دقيقاً مشخص نشده است. اما با تغييرات هورموني ايجاد شده در طي دوره ي ماهيانه و تغييرات مواد شيميايي مغزي دراين دوره ارتباط دارد. ولي با نوع شخصيت فرد ارتباط ندارديکي از علل احتمالي مواد شبه هورموني به نام پروستاگلاندين است که توسط برخي از بافت هاي بدن مثل جداره ي رحم توليد مي شوند، بر روي عضلات رحم اثر و آنان را منقبض مي کنند.
ترشح بالاي اين مواد و انقباض رحم و انقباض رگ هاي خوني در رحم، سبب توليد درد و انسداد رگ ها و خون ريزي مي شود.
در تمام زنان در دوران پيش از قاعدگي ترشح سروتونين(که ماده ي مؤثر در ايجاد اختلالات افسردگي و اضطراب است) کاهش مي يابد که بلافاصله بعد از شروع قاعدگي يا در حين آن بالا مي رود. اما در زنان مستعد علاوه بر تغييرات هورموني غددي و تخمداني، تغييراتي در برخي مواد شيميايي بدن روي مي دهد که عبارتند از: تغييرات برخي ويتامين ها و عوامل روان شناختي مثل اختلال در نقش هاي زندگي، مسئوليت هاي اجتماعي و درگيري هاي بين فردي
در بروز اختلال هاي قبل از قاعدگي بر مسئله ي وراثت تأکيد مي شود. براي مثال در دوقلوهاي همسان 93 درصد و در دوقلوهاي غيرهمسان 44 درصد و در خواهرها 31 درصد شيوع دارد. اختلال در محيط مناسب بروز مي کند. اين کاهش ترشح سروتونين در ايجاد اختلالات قاعدگي نقش دارد.
درمان فوري اختلال و دردهاي قاعدگي چيست؟
استفاده از مواد ضد پروستاگلاندين (ضد دردها مثل اسيد مفناميک) درکاهش و تخفيف علايم قاعدگي دردناک مؤثر است. غالباً تجويز دارو قبل از آغاز رگل و 1 الي 2 روز بعد از آن توصيه مي شود.توصيه مي شود زنان مبتلا به اختلالات قبل از قاعدگي از لحاظ بيماري افسردگي و اضطرابي بررسي شوند.
اختلالا قبل از قاعدگي بر چند نوعند؟
غالبا به دو شکل ديده مي شود:1- سندرم قبل از قاعدگي
2- بيماري ديس فوريک (غمگيني) قبل از قاعدگي
هر دو نوع در دوره ي ترشحي آغاز مي شوند و با شروع مرحله ي رشد غالبا پايان مي پذيرند. در سندرم قبل از قاعدگي، علايم هيجان، غم و بي حوصلگي در روزهاي قبل از قاعدگي ظاهر مي شود. علايم رواني خفيف است و زندگي روزانه ي فرد را مختل نمي کند. در بيماري غمگيني قبل از قاعدگي، علايم شبيه سندرم قبل از قاعدگي است اما شديدتر و به شکلي که درکارکرد روزانه ي فرد اختلال ايجاد مي کند.
هر دو اختلال غالباً به صورت دوره اي عود مي کنند.
آيا اختلالات قبل از قاعدگي در هر ماه ديده مي شود؟
اختلالات قبل از قاعدگي لزوماً در هر ماه بروز نمي کنند و ممکن است در هر ماه با شدت متفاوت ديده شوند. اولين گام در تشخيص اختلالات قبل از قاعدگي، درخواست از بيمار جهت ثبت برنامه ي روزانه ي علايم در 2 ماه است. اگر در بررسي علايم روزانه، نوسانات علايم رواني با چرخه ي قاعدگي بي ارتباط باشد يا در هفته ي بعد از رگل علايم رواني باقي بماند بايد به يک بيماري روان شناختي مثل افسردگي شک کرد. اما اگر در بررسي روزانه مشخص شود که علايم از نظر زماني در مرحله ي قبل از خون ريزي هاي ماهيانه ي قاعدگي رخ مي دهند و 2 تا 3 روز بعد از خون ريزي ناپديد مي شوند اختلالات قبل از قاعدگي مطرح مي شود.اختلالات قبل از قاعدگي چه علايمي دارند؟
غالباً از 2 هفته مانده به شروع عادت ماهانه، فرد از دو دسته علايم رنج مي برد:1- علايم جسمي
2- علايم رواني
علايم جسمي عبارتند از:
- اسهال يا يبوست- تعريق در دست ها يا پاها
- مشکلات چشمي (مثل خشکي يا اشک ريزي
- کندي در تکلم
- جوش يا کهير
- اختلالاتي در ضربان قلب و تپش قلب
- سردرد يا سفتي و گرفتگي گردن
- درد عضلات و مفاصل
- افزايش مختصري در وزن
- حساسيت و تورم پستان ها
- گرفتگي عضلات که غالباً در پشت، ران ها و نواحي تناسلي ديده مي شود
- تهوع
علايم رواني عبارتند از:
- خلق افسرده و گرفته، نااميدي، افکاري پيرامون بي ارزشي و تحقير خويش- اضطراب و احساس در فشار و تنگنا بودن
- ترس و نگراني
- افزايش حساسيت به طرد شدن
- خشم و تحريک پذيري
- کاهش علاقه به فعاليت هيا معمول زندگي (مثل مدرسه، کار، ارتباط با دوستان)
- عدم تمرکز و هماهنگي
- کسالت، خستگي و کمبود انرژي
- تغيير در اشتها، خصوصاً پرخوري و تمايل به خوردن غذاهاي شيرين و خاص
- پرخوابي يا بي خوابي
- احساس درتنگنا بودن و عدم کنترل بر خويش و تحريک پذيري
- احساس گيجي يا سردرگمي
- عدم تحمل سروصدا، لمس و بو
- تغيير در الگوي غرايز جنسي
- کاهش اعتماد به نفس
- حالت هاي اضطرابي و وقوع حملات هراس
- ايجاد حالت هاي بدبيني به اطرافيان
- افکار خودکشي
- تمايل به انزوا و گوشه گيري
- در بيماري غمگيني قبل از قاعدگي، خلق افسرده ، بي ثبات و همراه با درجاتي از اضطراب بارز است.
نوع ديگري از تقسيم بندي علايم رواني به شرح زير است:
علايم اضطرابي
- عصبانيت- نوسان خلقي
- تحريک پذيري
- اضطراب
- سردرد
علايم تمايل و ميل شديد
- ميل به خوردن شيريني- افزايش اشتها
- خستگي
- گيجي يا ضعف
علايم افسردگي
- افسردگي- حالت فراموشي
- گريه
- بي خوابي
علايم مربوط به احتباس
- افزايش وزن- ورم اندام هاي انتهايي
- حساسيت پستان ها
- نفخ و ورم معده ي شديد
براي تشخيص، حداقل پنج علامت از علايم ذکر شده ي رواني در دو ماه متوالي، و تا يک هفته قبل شروع عادت ماهانه بايد وجود داشته باشد و با شروع عادت ماهانه يا اندکي پس از آن خاتمه يابد.
به بيان ديگر تشخيص وجود سندرم در فرد، يک روند دو مرحله اي است: در مرحله ي اول علايم روزانه به دست مي آيد و ثبت مي شود و در مرحله ي دوم بررسي از نظر مشکلات رواني مانند افسردگي صورت مي گيرد.
به بيان ديگر شدت و ضعف علايم جهت تشخيص اختلالات قبل از قاعدگي مهم است.
آيا شدت بيماري در سير زمان و پس از تشخيص تغييري مي کند؟
شدت بيماري از خفيف تا شديد درنوسان است و غالباً با افزايش سن و ورود به ميان سالي تشديد مي شود؛ زيرا استروژن و پروژسترون علايم سندرم قبل از قاعدگي را شعله ور مي کنند، غلظت معمول استروژن يا پروژسترون تغييرات خلقي را ايجاد مي کند، يعني لازم به تغييرات شديد هورموني نمي باشد.درد قاعدگي چيست؟ آيا ارتباطي با سندرم قبل از قاعدگي دارد؟
درد قاعدگي درد نواحي شکم و لگن است که در اثر وقوع عادت ماهانه در بانوان به وجود مي آيد و با آغاز قاعدگي بهبود مي يابد و با علايم اختلالات قبل از قاعدگي فرق دارد، گرچه درد و اختلالات قاعدگي هر دو با عادت ماهانه در ارتباطند.درد قاعدگي لزوماً همواره با اختلالات قبل از قاعدگي همراه نيست. شدت درد قاعدگي از خفيف تا درجات شديد گزارش مي شود. در نوع خفيف آن درد کوتاهي در کمر و نواحي شکم ظاهر و در موارد شديد، درد مانع کارکرد و زندگي روزانه ي بانوان مي شود. بيش از 50 درصد بانوان از دردهاي قاعدگي شکايت دارند که 15 درصد از آن ها از درد شديد رنج مي برند. حدود 90 درصد دختران نوجوان نيز از دردهاي قاعدگي رنج مي برند. گرچه درد قاعدگي با سندرم قبل از قاعدگي تفاوت دارد، ولي در ميان زناني که قاعدگي دردناک و شديد دارند سندرم قبل از قاعدگي شيوع و شدت بيش تري دارد.
علت قاعدگي دردناک چيست؟
علل فراواني براي قاعدگي دردناک گزارش شده است، از جمله:در هنگام قاعدگي موادي به نام پروستاگلاندين ها از جدار رحم آزاد مي شود، اين ترکيبات موجب انقباض عضلات صاف مانند عضلات رحم، شکم و کمر مي شود و دردي را در اين نواحي سبب مي شود.
عواملي مانند اختلال در مجراي خروج مواد مترشحه و اختلالات رحمي نيز مي تواند باعث توليد دردهاي قاعدگي شود.
فعاليت بدني اندک يا عدم تحرک از عوامل ديگر ايجاد کننده ي دردهاي قاعدگي است. از عوامل رواني ايجاد کننده ي قاعدگي دردناک به استرس هاي رواني و هيجاني نيز مي توان اشاره نمود. از علل ديگري که براي قاعدگي دردناک بيان شده به فرضيه ي کمبود پروژسترون و فزوني استروژن، احتباس آب، کمبود ويتامين ب 6 و اختلالات هورموني هم مي توان اشاره کرد. امروزه فرضيه ي مهار ترشح پروستاگلاندين( باتجويز ضد درد) با تجويز هورموني قوت گرفته است، چرا که دختران نوجواني که در 2 تا 5 سال اول قاعدگي، چرخه ي توليد هورموني شان نامنظم است، درطول دوران قاعدگي درد ندارند.
آيا درمان سندرم قبل از قاعدگي بر روي کاهش دردهاي قاعدگي هم اثر دارد؟
غالباً درمان مناسب سندرم قبل از قاعدگي بر روي کاهش دردهاي قاعدگي نيز مؤثر است.مثلاً داروهاي که مهار کننده ي ترشح پروستاگلاندين ها هستند علاوه بر کاهش درد قاعدگي، بر روي کاهش علايم جسماني سندرم قبل از قاعدگي نيز نقش دارند، يا استفاده از مواد هورموني که در درمان سندرم قبل از قاعدگي مؤثرند موجب کاهش دردهاي قاعدگي نيز مي شود تجويز هورموني خاص موجب مهار آزادي پروستاگلاندين مي شود.
پروستاگلاندين ها موادي هستند که در همه ي بافت هاي بدن پستانداران يافت مي شود. آن ها به عنوان هورمون موضعي عمل مي کنند و غالباً باعث انقباض ماهيچه ها و درد مي شوند.
برخي داروها مثل آسپيرين مانع آزاد شدن پروستاگلاندين از بافت ها مي شوند.
شيوع اختلالات قبل از قاعدگي چگونه است؟
5 تا 8 درصد زنان از اختلالات قبل از قاعدگي رنج مي برند و تخمين زده مي شود غيبت 1 تا 2 درصد خانم ها از کار عمدتاً به علت مشکلات ناشي از اين اختلال است.در 80 درصد خانم ها تغييراتي در خلق وخو، خواب، دوره هاي خشم و دردهاي بدني در قبل از عادت ماهانه وجود دارد.
به بيان ديگر اکثر زنان علايم اختلالات قبل از قاعدگي را با شدت کم تجربه مي نمايند و درصد کم تري علايم شديد و ناتوان کننده را دارا هستند. در زناني با شخصيت هاي اضطرابي يا نمايشي، اختلالات قبل از قاعدگي غالباً با شدت بيش تري بروز مي کند.
آيا شدت و علايم اختلالات قبل از قاعدگي با استرس هاي روان شناختي همراه، رابطه دارد؟
در زناني که استرس هاي روان شناختي فراواني را در زندگي تجربه مي کنند، غالباً اختلالات قبل از قاعدگي وجود دارد. اما استرس هاي روان شناختي ارتباطي با شدت و علايم سندرم قبل از قاعدگي ندارد.آن چه امروزه ثابت شده اين است که علت اختلالات قبل از قاعدگي هنوز به درستي مشخص نيست، گرچه نظريه هاي متفاوتي در مورد علت اختلالات مطرح شده است، اما در افرادي که احساس تسلط اندکي بر زندگي خويش دارند، علايم شديدتر و ناتوان کننده تر گزارش شده است. با آموزش و بالا بردن اعتماد به نفس و مشاوره هاي مناسب روان شناختي در درمان اين عارضه گام هاي مفيدي را مي توان برداشت.
اختلالات قبل از قاعدگي از چه زماني مشخص شده است؟
تغييرات خلقيِ همراه و قبل از قاعدگي در يونان قديم و متوسط (بقراط) تعريف و مشخص شده بود و آن را علت برخي از اختلالات روان پريشي زنان معرفي مي کردند.اما در سال 1931 ميلادي اين عارضه به طور رسمي تعريف علمي شد و واژه ي سندرم قبل از قاعدگي در سال 1953 به آن اطلاق شد.
بنابراين اختلالات قبل از قاعدگي پيش تر شناخته شده ولي در سال هاي اخير به علت نگرش خاص به مسائل بهداشت رواني جامعه، مورد توجه قرار گرفته است.
اختلال قبل از قاعدگي غالباً با چه مشکلات روحي همراه مي شود؟
نيمي از خانم هايي که به اختلالات قبل از قاعدگي مبتلا هستند به مشکلات جدي روان پزشکي مثل افسردگي و اضطراب هم دچارند، در بسياري از زنان افسرده تغييرات بارز خلقي قبل از قاعدگي بروز مي کند.88 درصد افراد با اختلالات قاعدگي، مشکل رواني ديگري هم دارند که 58 درصد آنان غالبا افسرده هستند.
برخي بيماري هاي اضطرابي با سندرم قبل از قاعدگي همراه است که از آن جمله:
- وسواس
- حملات اضطرابي
- تيک ها
را مي توان نام برد.
افسردگي با درجات متفاوت از خفيف تا نوع شديد که عمدتاً همراه با اضطراب است در اين افراد ديده مي شود.
به طور کلي زناني که اختلالات قبل از قاعدگي را تجربه مي کنند؛ در زندگي خويش استرس هاي متفاوت فراوان را دارا بوده اند که آن استرس ها، افراد را در خطر ايجاد برخي بيماري هاي رواني نيز قرار مي دهد.
آيا آزمايش خاصي براي تشخيص اختلال قبل از قاعدگي وجود دارد؟
براي تشخيص اين اختلال آزمايش اختصاصي وجود ندارد، از اين رو تشخيص مناسب مشکل است. لازم است که بررسي هاي دقيق انجام شود تا از برخي اختلالات غددي و روان پزشکي تمايز داده شود.غالبا به علت تفاوت در شدت و تنوع علايم، تشخيص مشکل است. براي تشخيص اين اختلال به شرح حال باليني و بررسي دقيق نياز است.
استفاده از تقويم خاص که براساس روزهاي ماه تنظيم شده و علايم فردي به طور روزانه در آن ثبت مي شود به متخصصين در رسيدن به تشخيص مناسب کمک مي کند.
آموزش و اطلاع رساني مناسب به زنان در تشخيص و درمان مناسب کمک کننده است.
سندرم قبل از قاعدگي از چه بيماري هايي بايد تمايز داده شود؟
حالت هاي باليني که علايم سندرم قبل از قاعدگي را تقليد مي نمايند عبارتند از:- افسردگي
- اِدم خود به خودي که با احتباس دوره اي آب در بدن همراه است
- سندرم خستگي مزمن
- کم کاري تيروئيد
- سندرم روده ي تحريک پذير که با اختلالات گوارشي همراه است
- کم خوني ها
- کاهش ذخاير برخي مواد معدني بدن مثل پتاسيم
آن چه در تشخيص کمک کننده است، فواصل آرام و بدون علامت در حين چرخه ي قاعدگي است. يعني فرد از شروع عادت ماهانه تا تخمک گذاري بعدي علايم رواني و جسمي خاصي ندارد، ولي اگر اين علايم در فواصل موجود باشد تشخيص سندرم قبل از قاعدگي داده نمي شود.
آيا بهبودي خود به خودي براي سندرم قبل از قاعدگي وجود دارد؟
غالباً با تغيير در سبک زندگي فرد و درمان دارويي يا غيردارويي مناسب بهبودي حاصل مي شود، ولي بهبودي خود به خودي وجود ندارد.غالباً موارد درمان نشده پس از گذشت سال ها به اختلالات خلقي تبديل مي شود. غالباً در افرادي که علاوه بر اختلالات قبل از قاعدگي، بيماري هاي رواني ديگري نيز دارند، اين اختلالات شديدتر و مشخص تر مي شود.
آيا زايمان بر روي ايجاد و شدت اختلالات قبل از قاعدگي اثر دارد؟
اختلالات قبل از قاعدگي غالباً با زايمان تشديد مي شود.در زناني که اختلالات قبل از قاعدگي دارند، غالباً غم يا افسردگي بعد از زايمان بروز مي کند و اندوه و غم بعد از زايمان با شدت بيشتري گزارش مي شود. تعداد زايمان ها نيز روي شدت اختلال قبل از قاعدگي اثر دارد، يعني شدت سندرم قبل از قاعدگي با تعداد زايمان ها افزايش مي يابد.
علاوه بر آن، افزايش نقش هاي زنانه مثل نقش مادري و عدم آمادگي زنان در پذيرش آن نقش ها موجب تشديد اختلال مي شود.
آيا وجود اختلالات قبل از قاعدگي بر روي وقوع يا علايم يائسگي اثر دارد؟
اگر اين اختلافات درمان نشود علايم رواني آن تشديد مي شود و غالباً در اين موارد، يائسگي با علايم شديدتري همراه خواهد بود.از طرف ديگر، به علت وجود اختلالات هورموني همراه با اختلالات قبل از قاعدگي، يائسگي زودرس اتفاق مي افتد که موجب ايجاد عوارض ناشي از آن نيز مي شود (مثل شروع پوکي استخوان زودرس يا خطر ايجاد سرطان هاي تخمدان و پستان).
آيا ورزش نقشي در اختلالات قبل از قاعدگي دارد؟
علايم سندرم هاي قبل از قاعدگي در زنان ورزشکار يا وجود ندارد يا با شدت خفيف ديده مي شود. لذا برنامه ريزي جهت انجام فعاليت هاي ورزشي منظم روزانه در درمان اختلالات قبل از قاعدگي توصيه مي شود.کيفيت ورزشي بسيار مهم است. ورزش بايد لذت بخش، روزانه و منظم انجام گيرد. حداقل بايد 30 دقيقه براي انجام حرکات منظم ورزشي اختصاص داده شود. توصيه مي شود که انجام حرکات ورزشي از زمان اواسط دوره آغاز و به طور روزانه و منظم ادامه يابد. آيروبيک، پياده روي، شنا و دويدن از ورزش هاي مناسب است.
آيا ممنوعيت غذايي در سندرم قبل از قاعدگي وجود دارد؟
بهتر است از خوردن مواد زير اجتناب شود:- شکر، قند، عسل، آب نبات، مالت يا ژله و شکرهاي مصنوعي که براي بيماران ديابتي ساخته مي شود.
-کافئين که در چاي و قهوه موجود است، شکلات، نوشيدني هاي کافئين دار مثل کولا.
- الکل
- نيکوتين که خصوصاً در سيگار وجود دارد.
- نمک
اما خوردن غذاهاي حاوي فيبر مانند سبزيجات و ميوه هاي تازه توصيه شده است. توجه به رژيم غذايي در بسياري موارد باعث کاهش قابل ملاحظه اي علايم مي شود و موجب بهبودي است.
رژيم غذايي توصيه شده در جهت کاهش علايم سندرم قبل از قاعدگي چيست؟
حداقل 4 ماه رژيم غذايي توصيه شده بايد رعايت شود. اما به علت پاره اي از محدوديت ها خصوصاً در دانش آموزان يا دانشجويان مثل کمبود وقت و بودجه، حداقل در يک هفته ي قبل از خون ريزي رژيم غذايي خاص بايد رعايت شود.- چون سوخت و ساز گلوکز (قند خون) در اين زمان مختل، و کاهش قند خون و علايم ناشي از آن وجود دارد، لذا خوردن مواد قندي خاص (کربوهيدرات هاي پيچيده تر) مثل خرما، کشمش، موز، سيب زميني وغلات توصيه مي شود و ترجيحاً شکر مصرف نشود.
- علاوه بر آن استفاده از سبزيجات و ميوه ها و مواد پروئيني مثل تخم مرغ، گوشت و لبنيات مفيد است.
- مکمل هاي غذايي و ويتامين مثل ويتامين ب 6 نيز در کاهش علايم مؤثر است.
- استفاده از سويا در رژيم غذايي علاوه بر اين که در کاهش علايم اختلالات قبل از قاعدگي مؤثر است، موجب درمان و جلوگيري از پوکي استخوان و بيماري هاي قلبي مي شود.
- دريافت مقادير کافي کلسيم مثل خوردن حداقل روزانه 3 ليوان شير يا معادل آن از لبنيات مفيد است.
آيا علايم بيماري در کشورها و فرهنگ هاي متفاوت با هم فرق دارد؟
شدت علايم مي تواند متفاوت باشد. به نظر مي آيد در جوامع و خانواده هايي که فرهنگ شان به گونه اي است که زن ها تحقير مي شوند يا در زناني که خشم هاي پنهان و فروخروده دارند و از نقش خويش در خانه، زندگي يا جامعه ناراضي هستند علايم با شدت بيش تري بروز مي کند.از طرفي نگرش فرهنگي به عادت ماهانه و ديگر مسائل خاص زنان بر روي علايم و شدت اختلالات قاعدگي نيز اثر مي گذارد.
در برخي اقوام زن در دوره ي عادات ماهانه نجس و ناپاک محسوب مي شود. در برخي فرهنگ ها مثل سرخ پوستان زمان قاعدگي زمان متعادل سازي خويش است. تفاوت در نگرش ها و اتخاذ نقش منفي و مثبت براي زنان در اين دوران در بروز و شدت علايم نقش دارد. گرچه در همه ي فرهنگ ها چرخه هاي هورموني زنانه مشابه است اما چرخه هاي روان شناختي مرتبط با چرخه هاي هورموني در بروز و شدت علايم نقش دارد.
قابل ذکر است که آمارهاي رسمي کنوني، مربوط به جوامع خاصي است و آمار دقيقي از ديگر کشورها و جوامع وجود ندارد.
آيا تغييرات آب و هوايي نقشي در علايم بيماري دارد؟
در فصل زمستان و با کاهش طول روزها علايم شديدتر مي شود. يکي از علل احتمالي بيماري، ترشح ماده ي خاصي از مغز به نام ملاتونين است که با تاريکي هوا ترشح مي شود. بنابراين با بلند شدن طول روزها، ترشح هورمون ذکر شده کاهش مي يابد و از شدت علايم کاسته مي شود.به بيان واضح تر دوره هاي عادت ماهانه در پاييز و زمستان با علايم شديدتري همراه است و در فصل بهار و تابستان از شدت سندرم قبل از قاعدگي کاسته مي شود.
اين بيماري در کشورهايي که نزديک به قطب شمال مي باشند شيوع بيش تري دارد و شديدتر است. لذا در کشور سوئد به علت تعداد زنان مبتلا و منطقه ي خاص آب و هوايي تحقيقات وسيعي انجام گرفته است. استفاده از نورهاي مصنوعي به منظور طولاني کردن طول روز يکي از روش هاي درماني در اين گونه موارد بوده است، که دراين خصوص نتايج خوبي را گزارش نموده اند. اطلاعات دقيق تري از مناطق گرمسيري موجود نيست.
چه بيماري هاي طبي عمدتاً با اختلالات قبل از قاعدگي همراه است؟
اختلالات قبل از قاعدگي مي تواند با بيماري هاي ديگري همراه شود يا تشديدکننده ي بيماري هاي قبلي باشد. مثل همراهي با ميگرن يا صرع.به عنوان مثال علايم ميگرن بعضي از خانم ها قبل از قاعدگي تشديد مي شود. اختلالات قبل از قاعدگي هم چنين بيماري ها و مشکلات زير را تشديد مي کنند.
- آسم
- سردردها (غالباً با عادت ماهانه مربوط است.)
- بواسير
- عفونت ها (سينوس ها، گلودرد، تبخال و سوزش هاي ادراري)
- مشکلات اداري مثل تکرار ادرار
-اِدم و تورم پاها و اندام ها
- تغييرات خلقي و اضطرابي
اختلال قبل از قاعدگي در چه زماني اورژانسي تلقي مي شود؟
امروزه درصد بالايي از مراجعين به اورژانس ها يا اورژانس هاي روان پزشکي را زناني تشکيل مي دهند که از اختلالات قبل از قاعدگي يا بيماري هاي همراه با آن رنج مي برند و غالباً با افکار افسرده و تمايل به خودکشي همراه با تحريک پذيري و پرخاشگري مراجعه مي کنند.اگر شدت علايم شديد باشد طوري که علاوه بر مختل کردن زندگي و کارکرد فردي موجب اقدامات انتحاري بشود اورژانس روان پزشکي تلقي مي شود و نياز به مداخله ي سريع دارد.
منبع مقاله :
همتي گرکاني، ساحل؛ (1389) اختلالات قبل از قاعدگي، تهران: نشر قطره، چاپ اول
