شهادت عالم مجاهد آيت ‏اللَّه "ميرزا عبدالكريم امام جمعه تبريزي" (1296ش)

آيت‏اللَّه ميرزا عبدالكريم امام جمعه تبريزي در نيمه دوم قرن سيزدهم هجري قمري در خانداني عالم‏پرور كه ساليان طولاني عهده‏دار وظايف شرعي و مذهبي بودند، در شهر تبريز به دنيا آمد. ميرزا عبدالكريم از نوجواني به فراگيري علوم مقدماتي و سطح پراخت و پس از سالياني به مدارج والاي علمي دست يافت. وي بعدها رياست مذهبي بزرگي در تبريز به دست آورد و دستوراتش نزد مردم اجرا مي‏شد. علاوه بر مردم، فرمانداران و مقامات دولتي هم از او حساب مي‏بردند. اين نفوذ و اقتدار از آن جهت نصيب امام جمعه تبريزي شده بود كه خود وي، رفتاري نرم و ملاطفت‏آميز و سيرتي پسنديده و علمي وافر و زهدي متعالي داشت. وي در رفع نيازهاي همه اصناف خلق تلاش مي‏كرد و تا مي‏توانست، در رفع گرفتاري‏هاي مردم مي‏كوشيد. وي عابدي غيرتمند و پاسدار مقدسات اسلام بود و بيش از هر چيز، غربزدگي را دشمن مي‏دانست و از آن تنفّر داشت. امام جمعه تبريزي، اولين كسي بود كه در ترويج شعائر ديني و دسته‏هاي عزاداري امام حسين(ع)، همه ساله در ايام محرم، اقامه عزا مي‏نمود و بر همه طبقات مردم، اطعام و احسان مي‏نمود. وي همچنين از جريان‏هاي سياسي غافل نبود و در مواقع لزوم، در اين امور دخالت مي‏كرد. پس از اعلان مشروطيت، او نيز همانند ديگر علماي عصر، طرفدار مشروطه شد ولي با دخالت بي‏حد و حصر انجمن ايالتي تبريز در شئون زندگي مردم، وي و جمعي از روحانيان از مشروطه دلتنگ شدند. با وقوع قحطي در تبريز، مخالفان، او را به احتكار متهم ساختند و در نهايت با كمك چند تن از مهاجرين قفقازي، امام جمعه تبريزي و پسرش را در آخرين ساعات سال 1296ش برابر با هشتم جمادي الثاني 1336ق در خيابان و در حضور مردم به گلوله بستند و به شهادت رساندند. اين قتل افكار عمومي را برانگيخت و وجهه دموكرات‏هاي تبريزي را نزد مردم از ميان برد. پس از اين حادثه، چنان ياس و ناراحتي و اندوه شديد براي تمامي مردم به ويژه علما رخ نمود كه ضمن اعلام عزا، ديگر در عيد آن سال، ديد و بازديد به عمل نياوردند و بر آن پدر و پسر مي‏گريستند.