پرسش :

همانطور که مستحضرید درباره دیه انگشتان، دو نظریّه وجود دارد: 1ـ تساوى انگشتان از نظر دیه، بر اساس این قول، که در بین قدما و متأخّرین شهرت یافته، و روایاتى نیز بر آن دلالت دارد، به هر یک از انگشتان 101 دیه کامل تعلّق مى‎گیرد. 2ـ تفاوت انگشت ابهام از نظر دیه با سایر انگشتان، معتقدان این نظریّه گرچه بر سه دسته تقسیم مى شوند، و هر کدام در تعیین دیه ابهام و سایر انگشتان نظرى را برگزیده‎اند، ولى همگى بر متفاوت بودن دیه ابهام با غیر آن اتّفاق نظر دارند. با عنایت به این که در عصر حاضر، مشاغل متحوّل و دگرگون شده، و اشخاصى که دچار آسیب در ناحیه انگشتان شده، و داراى مشاغلى چون جرّاحى و خطّاطى و مانند آن هستند، صدمه وارده، به شغل آنها آسیب جدّى مى رساند، لطفاً بفرمایید: الف) آیا مى توان گفت، تفاوت مطرح شده در معتبره ظریف (میان ابهام و سایر انگشتان) به خاطر تفاوت در میزان کارآیى آنهاست؟ ب) بر این اساس، آیا مى توان از انگشت ابهام الغاى خصوصیّت کرد و این تفاوت را در مورد سایر انگشتان نیز تعمیم داد؟ یعنى دیه خسارت وارده بر انگشتان را با توجّه به اهمیّت شغل و ارزش هر انگشت تعیین کنیم؟

پاسخ :
(الف) مشهور و معروف عدم تفاوت انگشتان است. و به فرض تفاوت داشته باشد، مساله کارآیى و فن آورى جنبه حکمت دارد، نه علّت.
(ب) اگر قیاس منصوص العلّه بود، این سخن صحیح بود; ولى با توجّه به این که حکمتِ حکم است نه علّت آن، این تسریه صحیح نیست.

منبع: makarem.ir