راه های کنترل «شهوات» در جامعه
پرسش :
چه راه هایی برای کنترل «شهوات» در جامعه وجود دارد؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
براى کنترل شهوات راه هاى بسیارى وجود دارد که بخشى جنبه کلّى و عمومى دارد؛ یعنى، در تمام مفاسد اخلاقى جارى است، مانند: پاک بودن محیط، نقش معاشران و دوستان، تربیت خانوادگى، مسایل فرهنگى و مانند آن. بخش دیگر، جنبه خصوصى دارد؛ یعنى، مربوط به «عفّت» در مسایل جنسى و سایر خواست هاى نفسانى است که عمده ترین راه های کنترل در این خصوص عبارتند از: حجاب و ترک خودآرایى در انظار عموم، عدم اختلاط زن و مرد و کنترل و نظارت بر مطبوعات و رسانه هاى تصویرى.
پاسخ تفصیلی:
براى کنترل شهوات ـ مخصوصاً شهوت جنسى و شهوت شکم ـ راه هاى بسیارى وجود دارد که بخشى جنبه کلّى و عمومى دارد؛ یعنى، در تمام مفاسد اخلاقى سارى و جارى است، مانند: پاک بودن محیط، نقش معاشران و دوستان، تربیت خانوادگى، علم و آگاهى به پیامدهاى رذایل اخلاقى، مسایل فرهنگى و مانند آن. بخش دیگر، جنبه خصوصى دارد؛ یعنى، مربوط به «عفّت» در مسایل جنسى و سایر خواست هاى نفسانى است که امور زیر را مى توان به عنوان عمده ترین راه کنترل در این خصوص ذکر کرد:
1. حجاب و ترک خودآرایى در انظار عموم:
بى شک، یکى از امورى که به شهوت جنسى دامن مى زند، «برهنگى و خودآرایى زنان و مردان» براى یکدیگر است که تأثیر آن، به خصوص در میان جوانان مجرّد، قابل انکار نیست، به گونه اى که مى توان گفت: آلودگى به بى عفّتى رابطه مستقیمى با بى حجابى، برهنگى و خودآرایى در انظار عموم دارد؛ حتى طبق بعضى از آمارهاى مستند، هر قدر این مسئله تشدید شود، به همان نسبت آلودگى به بى عفتى بیشتر مى شود؛ مثلاً، در تابستان که به خاطر گرمى هوا، برهنگى زنان بیشتر مى شود، به همان نسبت مزاحمت هاى جنسى افزایش مى یابد و به عکس، در زمستان که زنان، پوشش بیشتر دارند؛ این گونه مزاحمت ها کمتر مى شود. به همین دلیل، دستور حجاب یکى از مؤکدترین دستورهاى اسلام است.
قرآن مجید در آیات متعددى از جمله: آیات 31 و 60 سوره «نور» و آیات 33 و 53 و 59 سوره «احزاب»، بر مسئله حجاب تأکید کرده است که گاهى زنان با ایمان را مخاطب قرار مى دهد و گاهى همسران پیامبر(صلى الله علیه و آله) را و گاهى نیز با استثنا کردن زنان پیر و از کار افتاده، تکلیف بقیه را روشن مى سازد؛ به این ترتیب با عبارات مختلف، اهمّیّت این وظیفه اسلامى را بازگو مى کند.
بدیهى است که برداشتن حجاب، مقدّمه برهنگى، آزادى جنسى و بى بند و بارى است که مشکلات و مفاسد ناشى از آن، در عصر و زمان ما بر کسى پوشیده نیست. بى حجابى سبب مى شود که گروهى از زنان، در یک مسابقه بى پایان، در نشان دادن اندام خود و تحریک مردان هوسباز شرکت کنند. این امر در عصر و زمان ما که به خاطر گرفتارى هاى تحصیلى و اقتصادى سن ازدواج بالا رفته و قشر عظیمى از جامعه را جوانان مجرّد تشکیل مى دهد، آثار بسیار زیانبارى دارد. بى حجابى، علاوه بر این که از نظر اخلاقى سبب ناامنى خانواده ها و بروز جنایات مى شود، ضمناً سبب ایجاد هیجان هاى مستمر عصبى و حتّى بیمارى هاى روانى نیز مى گردد که ثمره آن سستى پیوند خانواده ها و کاهش ارزش شخصیت زن در جامعه است.
2. عدم اختلاط زن و مرد:
بى شک در جامعه مخصوصاً در جامعه فعلى نمى توان زندگى زن و مرد نامحرم را به طور کامل از هم جدا کرد، ولى در مواردى که ضرورتى نداشته باشد، چنان که از اختلاط پرهیز شود، به یقین، اصول عفت و پارسایى، بهتر حفظ خواهد شد؛ دلیل آن هم مفاسد بسیار وحشتناک و شرم آورى است که از اختلاط پسران و دختران در کشورهاى غربى دیده مى شود.
3. کنترل و نظارت بر مطبوعات و رسانه هاى تصویرى:
مطبوعات و رسانه هاى تصویرى نقش بسیار مؤثرى در تحریک مسایل جنسى، مخصوصاً در میان قشر جوان دارد. افراد سودجو و گروه هایى که از این راه به درآمدهاى هنگفت نامشروعى مى رسند، دست به انتشار مفتضح ترین فیلم ها، عکس ها، رمان ها و داستان هاى عشقى کثیف مى زنند و در شرایطى که امواج رسانه ها به آسانى از یک گوشه جهان به گوشه دیگر منتقل مى شود، کنترل آنها کار آسانى نیست؛ ولى به هر حال اگر این امر به طور کامل، امکان پذیر نباشد، به طور ناقص امکان پذیر است که غفلت از آن، موجب گرفتارى هاى فراوان اخلاقى و اجتماعى است.
با نهایت تأسف، گروهى از نویسندگان و ارباب علم و دانش نیز در این مسئله به موضع انفعالى روى آورده اند و به خاطر این که شرایط زمان، اجازه مخالفت با این امور را نمى دهد و یا مخالفت با آنها، ما را از نسل جوان جدا مى سازد، یا در اذهان مردم متمدّن، به عقب افتادگى متّهم مى شویم؛ به همین دلیل، دست روى دست گذاشته و مأیوسانه به امواج خطرناکى که جوامع اسلامى را در برگرفته، نگاه مى کنند.
منبع: اخلاق در قرآن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1377 شمسی، چاپ: اول، ج 2، ص 319.
پرسش های مرتبط با حجاب:
براى کنترل شهوات راه هاى بسیارى وجود دارد که بخشى جنبه کلّى و عمومى دارد؛ یعنى، در تمام مفاسد اخلاقى جارى است، مانند: پاک بودن محیط، نقش معاشران و دوستان، تربیت خانوادگى، مسایل فرهنگى و مانند آن. بخش دیگر، جنبه خصوصى دارد؛ یعنى، مربوط به «عفّت» در مسایل جنسى و سایر خواست هاى نفسانى است که عمده ترین راه های کنترل در این خصوص عبارتند از: حجاب و ترک خودآرایى در انظار عموم، عدم اختلاط زن و مرد و کنترل و نظارت بر مطبوعات و رسانه هاى تصویرى.
پاسخ تفصیلی:
براى کنترل شهوات ـ مخصوصاً شهوت جنسى و شهوت شکم ـ راه هاى بسیارى وجود دارد که بخشى جنبه کلّى و عمومى دارد؛ یعنى، در تمام مفاسد اخلاقى سارى و جارى است، مانند: پاک بودن محیط، نقش معاشران و دوستان، تربیت خانوادگى، علم و آگاهى به پیامدهاى رذایل اخلاقى، مسایل فرهنگى و مانند آن. بخش دیگر، جنبه خصوصى دارد؛ یعنى، مربوط به «عفّت» در مسایل جنسى و سایر خواست هاى نفسانى است که امور زیر را مى توان به عنوان عمده ترین راه کنترل در این خصوص ذکر کرد:
1. حجاب و ترک خودآرایى در انظار عموم:
بى شک، یکى از امورى که به شهوت جنسى دامن مى زند، «برهنگى و خودآرایى زنان و مردان» براى یکدیگر است که تأثیر آن، به خصوص در میان جوانان مجرّد، قابل انکار نیست، به گونه اى که مى توان گفت: آلودگى به بى عفّتى رابطه مستقیمى با بى حجابى، برهنگى و خودآرایى در انظار عموم دارد؛ حتى طبق بعضى از آمارهاى مستند، هر قدر این مسئله تشدید شود، به همان نسبت آلودگى به بى عفتى بیشتر مى شود؛ مثلاً، در تابستان که به خاطر گرمى هوا، برهنگى زنان بیشتر مى شود، به همان نسبت مزاحمت هاى جنسى افزایش مى یابد و به عکس، در زمستان که زنان، پوشش بیشتر دارند؛ این گونه مزاحمت ها کمتر مى شود. به همین دلیل، دستور حجاب یکى از مؤکدترین دستورهاى اسلام است.
قرآن مجید در آیات متعددى از جمله: آیات 31 و 60 سوره «نور» و آیات 33 و 53 و 59 سوره «احزاب»، بر مسئله حجاب تأکید کرده است که گاهى زنان با ایمان را مخاطب قرار مى دهد و گاهى همسران پیامبر(صلى الله علیه و آله) را و گاهى نیز با استثنا کردن زنان پیر و از کار افتاده، تکلیف بقیه را روشن مى سازد؛ به این ترتیب با عبارات مختلف، اهمّیّت این وظیفه اسلامى را بازگو مى کند.
بدیهى است که برداشتن حجاب، مقدّمه برهنگى، آزادى جنسى و بى بند و بارى است که مشکلات و مفاسد ناشى از آن، در عصر و زمان ما بر کسى پوشیده نیست. بى حجابى سبب مى شود که گروهى از زنان، در یک مسابقه بى پایان، در نشان دادن اندام خود و تحریک مردان هوسباز شرکت کنند. این امر در عصر و زمان ما که به خاطر گرفتارى هاى تحصیلى و اقتصادى سن ازدواج بالا رفته و قشر عظیمى از جامعه را جوانان مجرّد تشکیل مى دهد، آثار بسیار زیانبارى دارد. بى حجابى، علاوه بر این که از نظر اخلاقى سبب ناامنى خانواده ها و بروز جنایات مى شود، ضمناً سبب ایجاد هیجان هاى مستمر عصبى و حتّى بیمارى هاى روانى نیز مى گردد که ثمره آن سستى پیوند خانواده ها و کاهش ارزش شخصیت زن در جامعه است.
2. عدم اختلاط زن و مرد:
بى شک در جامعه مخصوصاً در جامعه فعلى نمى توان زندگى زن و مرد نامحرم را به طور کامل از هم جدا کرد، ولى در مواردى که ضرورتى نداشته باشد، چنان که از اختلاط پرهیز شود، به یقین، اصول عفت و پارسایى، بهتر حفظ خواهد شد؛ دلیل آن هم مفاسد بسیار وحشتناک و شرم آورى است که از اختلاط پسران و دختران در کشورهاى غربى دیده مى شود.
3. کنترل و نظارت بر مطبوعات و رسانه هاى تصویرى:
مطبوعات و رسانه هاى تصویرى نقش بسیار مؤثرى در تحریک مسایل جنسى، مخصوصاً در میان قشر جوان دارد. افراد سودجو و گروه هایى که از این راه به درآمدهاى هنگفت نامشروعى مى رسند، دست به انتشار مفتضح ترین فیلم ها، عکس ها، رمان ها و داستان هاى عشقى کثیف مى زنند و در شرایطى که امواج رسانه ها به آسانى از یک گوشه جهان به گوشه دیگر منتقل مى شود، کنترل آنها کار آسانى نیست؛ ولى به هر حال اگر این امر به طور کامل، امکان پذیر نباشد، به طور ناقص امکان پذیر است که غفلت از آن، موجب گرفتارى هاى فراوان اخلاقى و اجتماعى است.
با نهایت تأسف، گروهى از نویسندگان و ارباب علم و دانش نیز در این مسئله به موضع انفعالى روى آورده اند و به خاطر این که شرایط زمان، اجازه مخالفت با این امور را نمى دهد و یا مخالفت با آنها، ما را از نسل جوان جدا مى سازد، یا در اذهان مردم متمدّن، به عقب افتادگى متّهم مى شویم؛ به همین دلیل، دست روى دست گذاشته و مأیوسانه به امواج خطرناکى که جوامع اسلامى را در برگرفته، نگاه مى کنند.
منبع: اخلاق در قرآن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1377 شمسی، چاپ: اول، ج 2، ص 319.
پرسش های مرتبط با حجاب:
