ریشه یابی و حل مشکل کودک
پرسش :
من دختری یک سال و هفت ماهه دارم که مدّتی است کنار ناخن‌های دست و پایش را می‌کَنَد و بعضی وقت‌ها زخم می‌شود. هر چقدر حواس او را پرت می‌کنم و با او بازی می‌کنم، به محض اینکه یک لحظه غفلت کنم، دوباره این حالت را انجام می‌دهد. همچنین او وابستگی خیلی شدیدی به من پیدا کرده است؛ به حدّی که وقتی شب از خواب بیدار می‌شود، هر زمانی که باشد، خیلی گریه و بی‌قراری می‌کند و حتماً باید خودم در کنار او باشم تا آرام شود. لطفاً راهنمایی بفرمایید.
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیتی کودک و نوجوان):
معمولاً کَندن گوشه‌های ناخن، ناخن جویدن، انگشت مکیدن و رفتارهایی از این قبیل تیک عصبی هستند و غالباً پشت پشت این رفتارها یک فشار روحی و روانی وجود دارد که والدین باید آن را کشف و ریشه یابی کنند و به حلّ مشکل بپردازند.
راهکارها:
الف. داشتن آرامش و پرهیز از تنبیه بدنی
یک نکته این است که مادر باید سعی کنند که با آرامش در کنار فرزندشان قرار گیرند و هیچ‌وقت با داد و فریاد و تنبیه بدنی در سدد حلّ مشکل بر نیایند؛ زیرا در این صورت نتیجه‌ای معکوس حاصل خواهد شد.
ب. پرهیز از علنی شدن اختلافات
پدر و مادر باید در حضور کودک یک رفتار متعادل و سرشار از صمیمیّت با یکدیگر داشته باشند. محبّت زن و شوهر باید در فضای عمومی خانه پراکنده شود و اگر اختلافی هم وجو دارد، باید به صورت پنهانی حل شود. والدین نباید به صورت علنی مشکلات خود را در خانه بیان کنند؛ حتّی در مقابل کودک یک ساله؛ زیرا کودک متوجّه رفتارها و دعوای پدر و مادر می‌شود و ممکن است آسیب ببیند.
ج. جدّیت در وعده های غذایی
یکی دیگر از دلایلی که بچّه ها را با این مشکل روبرو می‌کند، ممکن است گرسنگی و خوب غذا نخوردن باشد. در سنّ فرزند ایشان، تغذیه با شیر مادر به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید وعده‌های غذایی را هم با جدیّت دنبال کنند و کیفیّت موادّ غذایی کودک را نیز افزایش دهند و از غذاهای مقوّی تر استفاده نمایند.
د. افزایش فعّالیت های بدنی
راهکار دیگر این است که فرزند خود را از نظر فعّالیّت‌های بدنی فعّال تر کنند. اینکه به طور موقّت حواس او را پرت کنند، کافی نیست؛ بلکه باید او را فعّال تر کنند و اجازه دهند که یک مقدار فعّالیّت‌های بدنی او زیاد شود. همچنین از همین سنین باید آرام آرام یک هم‌بازی در کنار او قرار دهند.
ه. از بین بردن زمینه های ترس
ممکن است گاهی اوقات دلیل این تیک های عصبی ترس باشد. همین که مادر گفتند وقتی شب‌ها بیدار می‌شود، باید حتماً من در کنار او باشم، ممکن است ریشه ی آن ترس از تنهایی یا سایر ترس‌ها باشد. بنابراین، نباید فضایی را ایجاد کنند که فرزند آنها دچار ترس شود و باید عواملی را که موجب ترس کودک می‌شود، از بین ببرند.
معمولاً کَندن گوشه‌های ناخن، ناخن جویدن، انگشت مکیدن و رفتارهایی از این قبیل تیک عصبی هستند و غالباً پشت پشت این رفتارها یک فشار روحی و روانی وجود دارد که والدین باید آن را کشف و ریشه یابی کنند و به حلّ مشکل بپردازند.
راهکارها:
الف. داشتن آرامش و پرهیز از تنبیه بدنی
یک نکته این است که مادر باید سعی کنند که با آرامش در کنار فرزندشان قرار گیرند و هیچ‌وقت با داد و فریاد و تنبیه بدنی در سدد حلّ مشکل بر نیایند؛ زیرا در این صورت نتیجه‌ای معکوس حاصل خواهد شد.
ب. پرهیز از علنی شدن اختلافات
پدر و مادر باید در حضور کودک یک رفتار متعادل و سرشار از صمیمیّت با یکدیگر داشته باشند. محبّت زن و شوهر باید در فضای عمومی خانه پراکنده شود و اگر اختلافی هم وجو دارد، باید به صورت پنهانی حل شود. والدین نباید به صورت علنی مشکلات خود را در خانه بیان کنند؛ حتّی در مقابل کودک یک ساله؛ زیرا کودک متوجّه رفتارها و دعوای پدر و مادر می‌شود و ممکن است آسیب ببیند.
ج. جدّیت در وعده های غذایی
یکی دیگر از دلایلی که بچّه ها را با این مشکل روبرو می‌کند، ممکن است گرسنگی و خوب غذا نخوردن باشد. در سنّ فرزند ایشان، تغذیه با شیر مادر به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید وعده‌های غذایی را هم با جدیّت دنبال کنند و کیفیّت موادّ غذایی کودک را نیز افزایش دهند و از غذاهای مقوّی تر استفاده نمایند.
د. افزایش فعّالیت های بدنی
راهکار دیگر این است که فرزند خود را از نظر فعّالیّت‌های بدنی فعّال تر کنند. اینکه به طور موقّت حواس او را پرت کنند، کافی نیست؛ بلکه باید او را فعّال تر کنند و اجازه دهند که یک مقدار فعّالیّت‌های بدنی او زیاد شود. همچنین از همین سنین باید آرام آرام یک هم‌بازی در کنار او قرار دهند.
ه. از بین بردن زمینه های ترس
ممکن است گاهی اوقات دلیل این تیک های عصبی ترس باشد. همین که مادر گفتند وقتی شب‌ها بیدار می‌شود، باید حتماً من در کنار او باشم، ممکن است ریشه ی آن ترس از تنهایی یا سایر ترس‌ها باشد. بنابراین، نباید فضایی را ایجاد کنند که فرزند آنها دچار ترس شود و باید عواملی را که موجب ترس کودک می‌شود، از بین ببرند.
