نحوه استیفای دیه در صورت فرار قاتل در قتل عمد و شبه عمد

با توجه به این‌که به برکت پیروزی انقلاب اسلامی، اغلب مقررات و علی الخصوص، قانون مجازات اسلامی در راستای اجرای دستورات الهی است و خصوصاً کتاب حدود، قصاص و دیات منعکس در قانون مزبور مقتبس از فتاوای مشهور فقهای عظام می‏‌باشد که از جمله آنها ماده 313 از قانون مرقوم می‏‌باشد که مقرر می‏دارد: «دیه عمد و شبه عمد بر جانی است لکن اگر فرار کند از مال او گرفته می‌‏شود و اگر مال نداشته باشد از بستگان نزدیک او با رعایت الاقرب فالاقرب گرفته می‌‏شود و اگر بستگانی نداشت یا تمکن نداشتند دیه از بیت المال داده می‌‏شود»؛ سؤال این است که آیا حکم مزبور صرفاً ناظر به موردی است که متهم فرار کرده و فاقد تمکن مالی است یا این که اعم از مورد مزبور و موردی است که فرار نکرده ولی فاقد تمکن برای پرداخت دیه می‏‌باشد و در هر صورت رعایت الاقرب فالاقرب بر حسب طبقات ارث هست؟ نهایتاً این‌که منزل و وسیله نقلیه از جمله اتومبیل در صورتی که وسیله مزبور تنها ممر معاش بوده باشد جزو مستثنیات دین هست؟