اثبات معاونت در قتل با قسامه | استفتاء دو
پرسش :
1. آیا اثبات معاونت در قتل (مانند ممسک و یا رائی بودن) به وسیله قسامه ممکن است؟ 2. اگر بعد از اجرای قسامه و قصاص بر اساس آن، معلوم شود که قسم خورندگان اشتباه کرده‌اند، دیه فرد قصاص شده بر عهده کیست؟ 3. اگر معلوم شود که برخی از قسم خورندگان بدون علم و یا به دروغ قسم خورده‌اند، آیا قصاص خواهند شد و یا قصاص آنها در صورتی است که معلوم شود قصاص شونده قاتل نبوده است والّا با بقاء شک در قاتل بودن قصاص شونده، حتی در فرض اثبات این که قسم خورندگان به شکل عمدی، بدون علم قسم خورده‌اند قصاص نخواهند شد؟
پاسخ :
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«1. خیر، با قسامه ثابت نمی‌شود.
2. ظاهراً بر اشتباه کنندگان توزیع می‌شود.
3. قاعدتاً جای تسبیب است که باید قصاص شوند که سبب قتل شدند ولو بقای شک درمورد قاتل هم باشد. 1385/10/16»
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)
«1. خیر، احکام سایر دعاوی را دارد.
2. بر عهده کسانی است که به دروغ قسم خورده‌اند.
3. اگر عمداً قسم خورده‌اند که فرد بی‌گناه قصاص شود حکم قتل عمد را دارد و فرقی بین دو حالت وجود ندارد. 1384/11/27»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
« 1. اثبات این امور با قسامه ثابت نیست.
2. دیه بر عهده قسم خورندگان است.
3. دیه بر عهده آن ها است. همیشه موفق باشد. 1385/03/28»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1. با توجه به خلاف قاعده بودن قسامه، مشکل است.
2. به عهده اشتباه کنندگان است.
3. چنانچه پس از قصاص معلوم شود که قسم خورندگان با علم و عمد به دروغ قسم خورده‌اند و متهم، بدون ارتکاب جرم قتل قصاص شده، مستحق قصاص می‌باشند ولی چنانچه فکر می‌کرده‌اند حق قسم دارند قصاص آنها مشکل است، و اما اگر می‌دانسته‌اند که با شک و تردید حق قسم ندارند و در عین حال با قسم خوردن سبب مرگ و قصاص متهم را فراهم کرده‌اند بعید نیست مستحق قصاص باشند هرچند بهتر است ولی دم متهم، به دیه یا کمتر یا بیشتر با آنها مصالحه نماید. 1385/01/08»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«1. خیر، با قسامه ثابت نمی‌شود.
2. ظاهراً بر اشتباه کنندگان توزیع می‌شود.
3. قاعدتاً جای تسبیب است که باید قصاص شوند که سبب قتل شدند ولو بقای شک درمورد قاتل هم باشد. 1385/10/16»
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)
«1. خیر، احکام سایر دعاوی را دارد.
2. بر عهده کسانی است که به دروغ قسم خورده‌اند.
3. اگر عمداً قسم خورده‌اند که فرد بی‌گناه قصاص شود حکم قتل عمد را دارد و فرقی بین دو حالت وجود ندارد. 1384/11/27»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
« 1. اثبات این امور با قسامه ثابت نیست.
2. دیه بر عهده قسم خورندگان است.
3. دیه بر عهده آن ها است. همیشه موفق باشد. 1385/03/28»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1. با توجه به خلاف قاعده بودن قسامه، مشکل است.
2. به عهده اشتباه کنندگان است.
3. چنانچه پس از قصاص معلوم شود که قسم خورندگان با علم و عمد به دروغ قسم خورده‌اند و متهم، بدون ارتکاب جرم قتل قصاص شده، مستحق قصاص می‌باشند ولی چنانچه فکر می‌کرده‌اند حق قسم دارند قصاص آنها مشکل است، و اما اگر می‌دانسته‌اند که با شک و تردید حق قسم ندارند و در عین حال با قسم خوردن سبب مرگ و قصاص متهم را فراهم کرده‌اند بعید نیست مستحق قصاص باشند هرچند بهتر است ولی دم متهم، به دیه یا کمتر یا بیشتر با آنها مصالحه نماید. 1385/01/08»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه
