تحریف ناپذیرى قرآن
پرسش :
تحریف قرآن در اینترنت چگونه با آیه «إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ» سازگار است؟
پاسخ :
تحریف در لغت از ریشه «حرف» به معناى کناره، جانب و اطراف یک چیز گرفته شده و تحریف چیزى، کنار زدن و کج کردن آن از جایگاه اصلى خود و به سوى دیگر بردن است1.
تحریف در اصطلاح قرآن شناسى داراى اقسامى است از جمله:
1. تحریف با تعویض کلمات؛ یعنى، کلمه اى برداشته و کلمه اى دیگر جایگزین آن شود.
2. تحریف به زیاده؛ یعنى، افزودن کلمه یا جمله اى به آیات قرآن.
3. تحریف به نقیصه؛ یعنى، ساقط کردن کلماتى از قرآن و یا اعتقاد به اینکه کلمه، آیه یا سوره اى از قرآن کریم ساقط شده است2.
هیچ یک از این اقسام، به ساحت قرآن کریم راه ندارد. اساسا تحریف کتاب آسمانى، بدین معنا است که این تغییرات به گونه اى انجام پذیرد که دیگر کلام الهى، به درستى شناخته نشود و از دسترس بشر خارج گردد و یا چیزى به عنوان کلام خدا شناخته شود که سخن او نیست. در مقابل مصونیت قرآن از تحریف، به معناى «ماندگارى» متن اصلى قرآن و آشنایى با آن در میان مردم است؛ به گونه اى که هیچ گاه مسلمانان و دیگر جوامع بشرى، از شناخت و دسترسى به متن اصلى آن محروم نشده و کلام خدا را از غیر آن با وضوح و آشنایى کامل تمیز خواهند داد.
این به معناى آن نیست که بدخواهان از تغییر و تصرف در الفاظ قرآن، به هر شکلى ناتوان اند؛ بلکه خیانت بدخواهان به نتیجه نمى رسد و براى مسلمانان شناخته شده و خنثى است. تحریف قرآن در اینترنت نیز از این قاعده مستثنا نیست و خیانت آنان، براى عموم آشکار مى شود و هیچ گاه نمى توانند با این گونه ترفندها، متن اصلى قرآن را تغییر دهند.
به طور کلى در رابطه با تحریف ناپذیرى قرآن، دلایل متعددى اقامه شده است که از جمله آنها «گواهى تاریخ» است. پژوهش هاى تاریخى و مقایسه بین قرآن هاى موجود و قرآن هاى صدر اسلام، نشان مى دهد که حتى یک کلمه از این کتاب الهى، کم و زیاد نشده است.
سرّ این مسئله آن است که قرآن، از روز نخست مورد عنایت همگان بوده است. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله، همواره محافظ قرآن بوده و دستور حفظ، ثبت و ضبط آن را مى داد. لذا از زمان آن حضرت مسئله حفظ قرآن، رواج گسترده اى یافت و عده بى شمارى به عنوان «حافظان قرآن» به ثبت و ضبط و نشر نسخه هاى متعدد قرآن همت گماشته و همراه با توده هاى مسلمان، آنى از کتاب آسمانى غافل نبوده اند. دانشمندان اسلامى نیز در هر بعدى از علوم، قرآن را مرجع و سرچشمه دانش هاى خود دانسته و در هر امرى به آن رجوع مى کردند. این مسئله نیز همواره قرآن را در کانون توجهات قرار داده و از هر گزندى مصون داشته است3.
پی نوشت‌ها:
1. نگا: محمد هادى، معرفت، مصونیت قرآن از تحریف، ترجمه محمد شهرابى، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه، چاپ اول 1376، ص 19.
2. دیگر اقسام آن عبارت است از: 1. تحریف معنوى 2. تحریف موضعى 3. تحریف در قرائت 4. تحریف در لهجه و گویش. جهت آگاهى بیشتر نگا: همان، صص 22 ـ 26.
3. دلایل دیگرى که در این باب ذکر شده که عبارتند از: 1. ضرورت تواتر قرآن، 2. رابطه اعجاز و تحریف ناپذیرى، 3. ضمانت الهى و ...
براى مطالعه بیشتر ر.ک:
الف. محمدهادى، معرفت، تاریخ قرآن، تهران: سمت، چاپ دوم 1377، صص 154 ـ 167؛
ب. محمدتقى، مصباح یزدى، قرآن شناسى، (قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، چاپ اول، 1376)؛
پ. حسن، حسن زاده آملى، قرآن هرگز تحریف نشده است؛
ت. محمد هادى، معرفت، التحقیق فى نفى التحریف عن القرآن.
منبع: پرسش‌ها و پاسخ‌هاى برگزیده، حمیدرضا شاکرین؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف، 1384.
تحریف در لغت از ریشه «حرف» به معناى کناره، جانب و اطراف یک چیز گرفته شده و تحریف چیزى، کنار زدن و کج کردن آن از جایگاه اصلى خود و به سوى دیگر بردن است1.
تحریف در اصطلاح قرآن شناسى داراى اقسامى است از جمله:
1. تحریف با تعویض کلمات؛ یعنى، کلمه اى برداشته و کلمه اى دیگر جایگزین آن شود.
2. تحریف به زیاده؛ یعنى، افزودن کلمه یا جمله اى به آیات قرآن.
3. تحریف به نقیصه؛ یعنى، ساقط کردن کلماتى از قرآن و یا اعتقاد به اینکه کلمه، آیه یا سوره اى از قرآن کریم ساقط شده است2.
هیچ یک از این اقسام، به ساحت قرآن کریم راه ندارد. اساسا تحریف کتاب آسمانى، بدین معنا است که این تغییرات به گونه اى انجام پذیرد که دیگر کلام الهى، به درستى شناخته نشود و از دسترس بشر خارج گردد و یا چیزى به عنوان کلام خدا شناخته شود که سخن او نیست. در مقابل مصونیت قرآن از تحریف، به معناى «ماندگارى» متن اصلى قرآن و آشنایى با آن در میان مردم است؛ به گونه اى که هیچ گاه مسلمانان و دیگر جوامع بشرى، از شناخت و دسترسى به متن اصلى آن محروم نشده و کلام خدا را از غیر آن با وضوح و آشنایى کامل تمیز خواهند داد.
این به معناى آن نیست که بدخواهان از تغییر و تصرف در الفاظ قرآن، به هر شکلى ناتوان اند؛ بلکه خیانت بدخواهان به نتیجه نمى رسد و براى مسلمانان شناخته شده و خنثى است. تحریف قرآن در اینترنت نیز از این قاعده مستثنا نیست و خیانت آنان، براى عموم آشکار مى شود و هیچ گاه نمى توانند با این گونه ترفندها، متن اصلى قرآن را تغییر دهند.
به طور کلى در رابطه با تحریف ناپذیرى قرآن، دلایل متعددى اقامه شده است که از جمله آنها «گواهى تاریخ» است. پژوهش هاى تاریخى و مقایسه بین قرآن هاى موجود و قرآن هاى صدر اسلام، نشان مى دهد که حتى یک کلمه از این کتاب الهى، کم و زیاد نشده است.
سرّ این مسئله آن است که قرآن، از روز نخست مورد عنایت همگان بوده است. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله، همواره محافظ قرآن بوده و دستور حفظ، ثبت و ضبط آن را مى داد. لذا از زمان آن حضرت مسئله حفظ قرآن، رواج گسترده اى یافت و عده بى شمارى به عنوان «حافظان قرآن» به ثبت و ضبط و نشر نسخه هاى متعدد قرآن همت گماشته و همراه با توده هاى مسلمان، آنى از کتاب آسمانى غافل نبوده اند. دانشمندان اسلامى نیز در هر بعدى از علوم، قرآن را مرجع و سرچشمه دانش هاى خود دانسته و در هر امرى به آن رجوع مى کردند. این مسئله نیز همواره قرآن را در کانون توجهات قرار داده و از هر گزندى مصون داشته است3.
پی نوشت‌ها:
1. نگا: محمد هادى، معرفت، مصونیت قرآن از تحریف، ترجمه محمد شهرابى، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه، چاپ اول 1376، ص 19.
2. دیگر اقسام آن عبارت است از: 1. تحریف معنوى 2. تحریف موضعى 3. تحریف در قرائت 4. تحریف در لهجه و گویش. جهت آگاهى بیشتر نگا: همان، صص 22 ـ 26.
3. دلایل دیگرى که در این باب ذکر شده که عبارتند از: 1. ضرورت تواتر قرآن، 2. رابطه اعجاز و تحریف ناپذیرى، 3. ضمانت الهى و ...
براى مطالعه بیشتر ر.ک:
الف. محمدهادى، معرفت، تاریخ قرآن، تهران: سمت، چاپ دوم 1377، صص 154 ـ 167؛
ب. محمدتقى، مصباح یزدى، قرآن شناسى، (قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، چاپ اول، 1376)؛
پ. حسن، حسن زاده آملى، قرآن هرگز تحریف نشده است؛
ت. محمد هادى، معرفت، التحقیق فى نفى التحریف عن القرآن.
منبع: پرسش‌ها و پاسخ‌هاى برگزیده، حمیدرضا شاکرین؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف، 1384.
