احکام روزه قضا | جایی که قضا و کفاره هیچ کدام واجب نیست

پرسش :

روزه های فوت شده چه کسانی قضا و کفاره ندارد؟

پاسخ :
1. دیوانه ای که تمام روز دیوانه باشد. فرقی نمی کند دیوانگی آن قهری باشد یا به فعل خودش باشد. در فعل خودش نیز فرق نمی کند بر وجه حرام باشد یا بر وجه جواز باشد.(1)

2. بیهوشی که تمام روز بیهوش باشد. فرقی نمی کند چه قبل از بیهوش شدن نیت روزه داشته و چه نداشته باشد.(2)

3. کافری که تمام روز در کفر خود باقی باشد.(3)

4. نابالغ نسبت به روزه های ایام کودکی اش.(4)

5. حائض یا نفسا یا کسی که مریض است، اگر در همان ماه رمضان(5) بمیرد.(6)

6. مریضی که روزه ها را به خاطر مریضی نگرفته است و مرضش تا ماه رمضان سال بعد طول کشیده است. البته مشهور فقها در این صورت، فدیه را واجب می دانند.

7. کسی که مرضی دارد که زیاد تشنه می شود و نمی تواند تشنگی را تحمل کند یا برای او مشقت دارد. این مسئله اختلافی است.

8. سالمندی که نمی تواند روزه بگیرد یا روزه گرفتن برایش مشقت داشته باشد. البته دراین صورت، فدیه واجب است. این مسئله اختلافی است.

9. دختربچه هایی که به خاطر ضعف بنیه نمی توانند روزه بگیرند و تا سال بعد هم نمی توانند قضای آن را بگیرند. این مسئله اختلافی است.

10. روزه هایی را که فرد مخالف، مطابق با مذهب خویش انجام داده است یا مطابق مذهب تشیع با فرض حصول قصد قربت به جا آورده است، بعد از آنکه شیعۀ دوازده امامی گردید، لازم نیست قضا نماید.

11. امور دیگر که در کتب مفصل فقهی ذکر شده است.
 
پی‌نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1694؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1702؛ عروة الوثقی، فصل فی شرائط وجوب الصوم.
2- عروة الوثقی، فصل فی شرائط وجوب الصوم و فصل فی احکام القضاء، قبل از مسأله 1؛ خویی و تبریزی و وحید، منهاج الصالحین، مسأله 1049.
3- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1695؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1703.
4- عروة الوثقی، فصل فی شرائط وجوب الصوم و فصل فی احکام القضاء، قبل از مسأله 1.
5- برخی از مراجع مثل آیات عظام خویی، تبریزی،سیستانی و وحید در ادامه فرموده اند: «اگر بعد از ماه رمضان قبلاز تمکن از به جاآوردن روزه بمیرد، بازهم قضا واجب نیست.»
6- عروة الوثقی، فصل فی احکام القضاء، مسأله 12 و برداشت از مسأله 19؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1702؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1710؛ خویی و تبریزی و وحید، منهاج الصالحین، مسأله 1049.

​​​​​​​منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.