احکام روزه قضا | نماز و روزۀ کسانی که دارای روزها یا شب های طولانی هستند

پرسش :

اگر مکلف در شهری ساکن باشد که در هر 24 ساعت، شبانه روزی دارد، هرچند روزش 23 ساعت و شبش یک ساعت و یا برعکس باشد، نسبت به نماز و روزه وظیفه اش چیست؟(1)

پاسخ :
مکلف باید در مورد اوقات نمازهای یومیه و روزه، همان افق محل سکونت خود را رعایت کند؛ ولی اگر روزه گرفتن براثر طولانی بودن روز، غیرمقدور یا حرجی باشد، ادای آن ساقط و قضای آن واجب است (حضرت امام و مقام معظم رهبری).

باید براساس اوقات شرعی آنجا نماز بخواند و روزه بگیرد (آیت الله بهجت).

نماز صبح را قبل از طلوع خورشید بخواند و نماز ظهر و عصر را در نیمۀ دوم روز (بعد از زوال) بخواند و نماز مغرب و عشا را بعد از غروب (مغرب) بخواند و روزه را از قبل از اذان صبح تا مغرب بگیرد؛ هرچند مقداری طولانی است و در فرضی که روز خیلی طولانی است، مثلاً 23 ساعت است، اگر سفر، لزومی ندارد و ممکن است، به منطقه ای سفر کنند که شب طولانی تر باشد تا بتوانند با فاصلۀ بیشتر بین نمازها، نماز بخواند و روزه بگیرد (آیت الله فاضل).

نسبت به نماز باید براساس اوقات شرعی آنجا نماز بخواند؛ ولی نسبت به روزه درصورت تمکن و توانایی، بر او واجب است روزۀ ماه رمضان را بگیرد و چنانچه به جهت طولانی بودن روز و احساس شدید گرسنگی یا تشنگی، روزه گرفتن برایش مشقت فوق العاده (حرج) دارد، بنا بر احتیاط واجب، نیت روزه بکند و هنگام اضطرار می تواند به مقدار رفع ضرورت، آب بیاشامد یا غذا بخورد و در ادامۀ روز بنا بر احتیاط واجب، از انجام سایر مفطرات اجتناب نماید؛ اما اگر روزه گرفتن برای او ضرر داشته و موجب مریضی وی می شود یا با روزه گرفتن، خوف ابتلا به مرض و بیماری دارد، حکم فرد مریض را دارد که روزۀ آن روز از او ساقط می شود و امساک از مفطرات در اثنای روز بر او واجب نیست و اگر بتواند قضای آن را به جا آورد، بر او قضای آن واجب است و اگر از گرفتن قضای آن هم عاجز است، بر او دادن فدیه واجب می باشد و مراد از فدیه، تملیک یک مدّ طعام مثل نان به ازای هر روز که روزه نگرفته، به فقیر است (آیت الله سیستانی).
 
پی‌نوشت:
1- توضیح المسائل، محشی امام خمینی، ج 1، ص439؛ سیدعلی خامنه ای،اجوبه الاستفتائات، سوال 357؛ سیستانی، منهاج الصالحین، المستحدثات، مسأله 58؛ بهجت، استفتائات، ج 2، ص12؛ فاضل، جامع المسائل، فارسی، ج 1، ص78.

منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.