چایگاه و اهمیت نماز در روایات ائمه علیهم السلام
پرسش :
نماز در روایات ائمه علیهم السلام چه جایگاهی دارد؟
پاسخ :
خشوع از آداب انس، حضور قلب و زینت نماز است.(12) انس با نماز، سبب بخشش گناه(13) و پذیرفته شدن نماز می شود.(14) امامان علیهم السلام نیز نمازی با انس و حضور قلب به جا می آوردند.(15)
نمازگزار از شر شیطان در امان است؛(29) چون نماز سبب راندن شیطان می شود(30) و حتی در لحظه مرگ نیز شیطان از نمازگزار دور می گردد.(31)
شیطان از نماز عصبانی می شود؛(32) چون سبب سرکوبی اوست(33) و شیطان از نمازگزارِ جدّی می ترسد.(34)
پی‌نوشت‌ها:
1- «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ». (توبه: 18)
2- قال الصادق علیه السلام: «وَاَعْلَم اِنّک بَیْنَ یَدَی مَنْ یَراک ولا تَراهُ؛ بدان تو در پیشگاه خداوندی هستی که تو را می بیند، ولی تو او را نمی بینی.» بحارالانوار، ج 83 ، ص 11؛ شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 57؛ وسائل الشیعه، ج 4، ص 685، کتاب الصلاه، باب 2.
3- قال علی علیه السلام : «الصلاهُ قربانُ کلِ تقیِّ؛ نماز خواندن وسیله نزدیکی به خداست برای هر شخص پرهیزکار» محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 5، ص 367؛ بحارالانوار، ج 10، ص 99.
4- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ص 261.
5- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «صَلاهُ الرَّجل نورٌ فی قَلْبه فَمَنْ شاء مِنکم فَلْیُنَوِّر قلبَه؛ نماز هر کس نوری در دل اوست، پس هر کس نماز را اراده کرد، قلبش را نورانی کند.» متقی هندی، کنزالعمال، ج 7، ص18973.
6- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «نَوِّروا مَنازِلَکُم بِالصَّلاهِ؛ با نماز خانه هایتان را نورانی کنید.» کنز العمال، ج 15، ص 392، ح 41518.
7- میزان الحکمه، ج 5، ص 377؛ بحارالانوار، ج 82 ، ص 213.
8- قال الصادق علیه السلام: «اَقْرَبُ مَا یَکونُ الْعَبْدُ اِلَی اللّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ؛ نزدیک ترین حالات بنده به خدا سجده است.» ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 60.
9- غررالحکم و دررالکلم، ص 175، ح 3353.
10- علی مشکینی، مواعظ العددیه، ص 243.
11- عبدالله بن جعفر حمیری، قرب الاسناد، ص 52؛ بحارالانوار، ج 80 ، ص 23.
12- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلْخشُوعُ زِینهُ الصَّلاهِ؛ خشوع زیور نماز است.» بحارالانوار، ج 77، ص131.
13- بحارالانوار، ج 84، ص 249.
14- بحارالانوار، ج 84، ص 242.
15- بحارالانوار، ج 84 ، صص 247، 248، 253 و 258؛ میزان الحکمه، ج 5، صص 381 و 382.
16- قال الصادق علیه السلام: «مَنْ صَلَّی رَکْعَتِینَ یَعْلَمُ مَا یَقولُ فِیهما اِنْصَرفَ وَ لَیْسَ بَیْنَه وَ بَیْنَ اللّهِ ذَنبٌ اِلَّا غَفَره اللّهُ ؛ هر کس دو رکعت نماز با حضور قلب بخواند، خداوند همه گناهان او را می بخشد.» بحارالانوار، ج 84 ، ص 240؛ ج 82 ، ص 224؛ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 1، ص183.
17- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «وَ أنَا لَا اَشْبَعُ مِن الصَّلاهِ؛ من از نماز سیر نمی شوم.» بحارالانوار، ج 82 ، ص233؛ طوسی، امالی ، ج 2، ص 142.
18- «إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ؛ خوبی ها (نماز) بدی ها (گناه) را از میان می برد.» (هود: 114)؛ جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 10؛ بحارالانوار، ج 82 ، ص 232.
19- «إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ؛ نماز عامل بازدارنده از گناه و بدی است.» (عنکبوت: 45)
20- کنز العمال، ح 21091.
21- وسائل الشیعه، ج 2، ص 7.
22- قال علی علیه السلام: «وَ اِنَّها لَتَحُتْ الذُنوبَ حَتَّ الْوَرقِ؛ نماز گناهان را مثل برگ درخت می ریزد.» بحارالانوار، ج 53، ص 182.
23- عباس عزیزی، آثار و برکات نماز در دنیا، برزخ و قیامت، ص 66.
24- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «الصلاه تُسَوِّدُ وجهَ الشَّیطان؛ نماز چهره شیطان را سیاه می کند.» ابوالقاسم پاینده، نهج الفصاحه، ص 396.
25- قال امام المهدی علیه السلام: «ما اَرْغَمَ أنفَ الشَیْطانِ بِشَیْ ءٍ مِثْلِ الصَّلاهِ؛ هیچ چیز مثل نماز، بینی شیطان را به خاک نمی مالد.» بحارالانوار، ج 53، ص 182.
26- قال علی علیه السلام: «اَلصَّلاهُ حِصنٌ مِنْ سُطواتِ الشَّیطانِ؛ نماز دژی در مقابل حملات شیطان است.» غررالحکم و دررالکلم، ص 56؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 367؛ شهید ثانی، اسرار الصلاة، ص 10.
27- قال امیرالمؤمنین علی علیه السلام: «اِنَّ الْعَبْدَ اِذا سَجَدَ نَادی اِبلیسُ یا وَیْلَه؛ بنده هنگامی که سجده می کند، ابلیس می گوید: وای بر من.» محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 3، ص 264؛ بحارالانوار، ج 82، ص 233.
28- بحارالانوار، ج 79، ص 207.
29- قال علی علیه السلام : «ذِکرُ اللهِ دَعامَهُ الْایمانِ وَ عِصْمَهٌ مِنَ الشَّیطانِ؛ ذکر خدا (نماز) ستون ایمان و در امان بودن از شیطان است.» عبدالواحد تمیمی آمدی، منتخب الغرر، ص 22.
30- قال علی علیه السلام: «ذِکْرُ اللّهِ مَطْرَدَهُ الشَّیطانِ؛ یاد خدا (نماز) شیطان را می راند.» منتخب الغرر، ص 20.
31- قال الصادق علیه السلام: «إنّ مَلکَ الْمَوتِ یَدْفَعَ الشَّیطانَ عَنِ الْمُحافظِ عَلَی الصَّلاهِ؛ عزرائیل، شیطان را از کسی که بر نمازش مواظبت می نموده، دفع می کند.» وسایل الشیعه، ج 2، ص 19.
32- بحارالانوار، ج 87، ص 161.
33- بحارالانوار، ج 53، ص 182.
34- امام رضا علیه السلام نقل کرد که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمودند: «لَا یَزالُ الشَّیطانُ ذَعِراً مِنَ المؤمنِ ما حافظ علی الصَّلواتِ الْخَمسِ؛ شیطان همواره از مؤمنی که بر نمازش مواظبت می کند، می ترسد.» شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا، ج 2، ص 28.
35- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلصَّلاهُ زادٌ لِلْمُؤمِنِ مِنَ الدُّنْیا اِلَی الآخِرَهِ؛ نماز توشه ای برای مؤمن از دنیا به سوی آخرت است.» بحارالانوار، ج 82، ص 232.
36- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلصَّلاهُ مِفتاحُ الْجَنَّهِ؛ نماز کلید بهشت است.» نهج الفصاحه، ش 1588؛ بحارالانوار، ج 82، ص 231.
37- قال الصادق علیه السلام: «اِنَّ الْعَبْدُ لَیُصلِّی الرَّکْعتِینِ یُریدُ بِها وَجْهَ اللّهِ فَیُدْخِلُه اللّهُ بِه الْجَنهَ؛ بنده دو رکعت نماز برای رضای خدا می خواند و خداوند او را وارد بهشت می کند.» اصول کافی، ج 2، ص 61؛ وسائل الشیعه، ج 3، ص 30؛ مستدرک الوسائل، ج 3، ص 316.
38- اصول کافی، ج 2، ص 499، ح 3؛ وسایل الشیعه، ج 3، ص 30.
39- کنز العمال، ج 7، ص 19036.
40- بحارالانوار، ج 2، ص 231.
41- جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 27.
42- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ صَلاتَهُ مُتَعَمِّداً فَقَدْ هَدمَ دینَه؛ هر کس به عمد نمازش را ترک کند، دینش را منهدم کرده است.» بحارالانوار، ج 82 ، ص 202؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 402.
43- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ صَلاتَه حَتَّی تَفوتَه مِنْ غَیْرِ عُذرٍ فَقَدْ حَبِِطَ عَمَلُه؛ هر کس نمازش را بدون عذر نخواند تا وقتش بگذرد، عملش تباه شده است.» بحارالانوار، ج 82، ص 203؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 403.
44- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «بَیْنَ الْعبدِ وَ بَیْنَ الْکُفرِ تَرکُ الصَّلاهِ؛ فاصله کفر و بندگی، ترک نماز است.» بحارالانوار، ج 82 ، ص 202؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 403.
45- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ الصَّلاهَ مُتعمِّداً کُتبَ اسْمُه عَلَی بابِ النَّارِ مِمَّنْ یَدْخُلُها؛ هر کس به عمد نمازش را ترک کند، بر درب جهنم نامش از دوزخیان نوشته می شود.» کنز العمال، ج 7، ح19090.
46- جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 75.
47- میزان الحکمه، ج 5، ص 398؛ بحارالانوار، ج 84، ص 231، 236 و 253؛ ملا محمدمحسن فیض کاشانی، محجه البیضاء، ج 1، ص 341؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 1، ص 204؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 406.
48- قال الصادق علیه السلام: «لا یَنالُ شَفاعَتُنا مَنِ اسْتخَفَّ بِالصَّلاهِ؛ هر کس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما دست نخواهد یافت.» محمد بن یعقوب کلینی، فروع کافی، ج 3، ص 270، ح 15.
49- کنز العمال، ج 7، ح 1887.
50- وسایل الشیعه، ج 2، ص 346.
51- سفینه البحار، ج 1، ص 675.
52- حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص 42؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 94.
53- عباس عزیزی، نماز در آیینه حدیث، ص 59.
54- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 59.
55- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 58.
56- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 61.
57- محجة البیضاء، ج 1، ص 350؛ کنز العمال، ج 7، ص 19036؛ وسائل الشیعه، ج 3، صص 78 و 88؛ بحارالانوار، ج 74، ص 85 ؛ وسایل الشیعه، ج 2، ص 90؛ نهج البلاغه، شرح و ترجمه: فیض الاسلام، نامه 27، ص 888 .
58- نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج 1، ص 165؛ بحارالانوار، ج 85 ، صص 320، 324 و 326؛ مستدرک الوسایل، ج 1، ص 336؛ محمدباقر مجلسی، روضه المتقین، ج 12، ص 38؛ بحارالانوار، ج 88، ص 4.
59- بحارالانوار، ج 101، ص 135.
60- مکارم الاخلاق، ص 466.
61- قال علی علیه السلام: «عَلِّموا صِبیانَکم الصَّلاهَ؛ نماز را به فرزندانتان بیاموزید.» جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 46.
62- محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج 3، ص 311.
63- سفینه البحار، ج 2، ص 25.
64- تهذیب الاحکام، ج 2، ص 380.
منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.
اسرار نماز
نماز در پیشگاه خدا(2) وسیله تقرب به او(3) و رحمت الهی(4) است و قلب(5) و خانه(6) را نورانی می کند. وقتی انسان نماز می خواند، هر آنچه در اطراف او هستند، به ذکر خدا مشغول می شوند.(7) سجده، نزدیک ترین راه تقرب به خداست.(8) ازاین رو، در حدیث آمده است که سجده طولانی، انسان را از عذاب نجات می دهد.(9) همان گونه که رکوع کامل، انسان را از وحشتِ قبر رها می کند.(10) به این ترتیب هستند، می توان فهمید که چرا امتحان شیعه در مراقبت نماز محقق می شود.(11)خشوع از آداب انس، حضور قلب و زینت نماز است.(12) انس با نماز، سبب بخشش گناه(13) و پذیرفته شدن نماز می شود.(14) امامان علیهم السلام نیز نمازی با انس و حضور قلب به جا می آوردند.(15)
نماز و گناه
نماز سبب بخشش گناه(16) و وسیله محو آن است.(17) گناهان گذشته با به جا آوردن نماز بخشیده می شوند.(18) باید گفت نماز، عامل بازدارنده از گناه است.(19) برخی روایت ها، نماز (نماز جمعه) را کفاره گناهان تا ده روز بیان کرده اند.(20) نماز، شست و شوی گناه،(21) ریزش گناهان گذشته(22) و سدّی در مقابل گناهان آینده است.(23)نماز و شیطان
نماز عامل دوری شیطان و سیاه شدن چهره اوست.(24) نماز سبب شکست شیطان است؛(25) چون نمازگزار در دژ محکم نماز از خود دفاع می کند.(26) بی دلیل نیست که فریاد ابلیس از نمازگزار و سجده طولانی او بلند است(27) و به انسان حسادت می کند.(28)نمازگزار از شر شیطان در امان است؛(29) چون نماز سبب راندن شیطان می شود(30) و حتی در لحظه مرگ نیز شیطان از نمازگزار دور می گردد.(31)
شیطان از نماز عصبانی می شود؛(32) چون سبب سرکوبی اوست(33) و شیطان از نمازگزارِ جدّی می ترسد.(34)
نماز در قیامت
نماز، توشه آخرت،(35) کلید بهشت،(36) سبب ورود انسان به بهشت(37) و نجات او از آتش و عذاب است.(38) نمازگزار به سبب وضو، بی حساب وارد بهشت می شود(39) و در خانه های بهشتی جای می گیرد.(40) نماز، حایلی میان نمازگزار و آتش است و سبب دوری جسم نمازگزار از آتش می شود.(41)ترک نماز
ترک نماز سبب انهدام دین(42) و تباه شدن عمل می شود؛(43) یعنی فاصله میان کفر و ایمان، ترک نماز است.(44) ترک کننده نماز اهل آتش است(45) و از امان خدا و رسولش دور خواهد بود.(46) همچنین در روایت ها، از سهل انگاری و بی رغبتی به نماز نهی شده است.(47) از این رو، نمازگزاری که نماز را ترک نکند، ولی به نماز بی توجه باشد و آن را سبک بشمارد، از شفاعت ائمه علیهم السلام محروم خواهد بود.(48)آداب و مستحبات نماز
در روایت ها، افزون بر بیان اهمیت نماز، بر رعایت آداب و مستحبات نماز نیز تأکید شده است: «کسی که آداب نماز را رعایت کند، مؤمن است.»(49) پوشیدن لباس تمیز،(50) مسواک زدن،(51) عطر زدن،(52) نماز خواندن در مسجد،(53) قنوت طولانی،(54) اذان و اقامه،(55) صلوات در رکوع و سجود،(56) نماز در اول وقت،(57) دعا بعد از نماز(58) و سجده بر تربت حضرت سیدالشهدا(59) از مستحبات نماز است.نمازگزاری خردسالان و جوانان
عبادت جوان بسیار باارزش است.(60) عبادت در کودکی مقدمه و تمرینی برای جوانی است. در روایت ها آمده است که کودکان را با نماز(61) و اذان(62) آشنا کنید. در هفت سالگی نیز آنها را به نماز فرا بخوانید.(63) کودکان می توانند در نماز جماعت شرکت کنند و نباید با آنها بدرفتاری شود.(64)پی‌نوشت‌ها:
1- «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ». (توبه: 18)
2- قال الصادق علیه السلام: «وَاَعْلَم اِنّک بَیْنَ یَدَی مَنْ یَراک ولا تَراهُ؛ بدان تو در پیشگاه خداوندی هستی که تو را می بیند، ولی تو او را نمی بینی.» بحارالانوار، ج 83 ، ص 11؛ شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 57؛ وسائل الشیعه، ج 4، ص 685، کتاب الصلاه، باب 2.
3- قال علی علیه السلام : «الصلاهُ قربانُ کلِ تقیِّ؛ نماز خواندن وسیله نزدیکی به خداست برای هر شخص پرهیزکار» محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 5، ص 367؛ بحارالانوار، ج 10، ص 99.
4- عبدالواحد تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ص 261.
5- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «صَلاهُ الرَّجل نورٌ فی قَلْبه فَمَنْ شاء مِنکم فَلْیُنَوِّر قلبَه؛ نماز هر کس نوری در دل اوست، پس هر کس نماز را اراده کرد، قلبش را نورانی کند.» متقی هندی، کنزالعمال، ج 7، ص18973.
6- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «نَوِّروا مَنازِلَکُم بِالصَّلاهِ؛ با نماز خانه هایتان را نورانی کنید.» کنز العمال، ج 15، ص 392، ح 41518.
7- میزان الحکمه، ج 5، ص 377؛ بحارالانوار، ج 82 ، ص 213.
8- قال الصادق علیه السلام: «اَقْرَبُ مَا یَکونُ الْعَبْدُ اِلَی اللّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ؛ نزدیک ترین حالات بنده به خدا سجده است.» ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 60.
9- غررالحکم و دررالکلم، ص 175، ح 3353.
10- علی مشکینی، مواعظ العددیه، ص 243.
11- عبدالله بن جعفر حمیری، قرب الاسناد، ص 52؛ بحارالانوار، ج 80 ، ص 23.
12- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلْخشُوعُ زِینهُ الصَّلاهِ؛ خشوع زیور نماز است.» بحارالانوار، ج 77، ص131.
13- بحارالانوار، ج 84، ص 249.
14- بحارالانوار، ج 84، ص 242.
15- بحارالانوار، ج 84 ، صص 247، 248، 253 و 258؛ میزان الحکمه، ج 5، صص 381 و 382.
16- قال الصادق علیه السلام: «مَنْ صَلَّی رَکْعَتِینَ یَعْلَمُ مَا یَقولُ فِیهما اِنْصَرفَ وَ لَیْسَ بَیْنَه وَ بَیْنَ اللّهِ ذَنبٌ اِلَّا غَفَره اللّهُ ؛ هر کس دو رکعت نماز با حضور قلب بخواند، خداوند همه گناهان او را می بخشد.» بحارالانوار، ج 84 ، ص 240؛ ج 82 ، ص 224؛ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 1، ص183.
17- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «وَ أنَا لَا اَشْبَعُ مِن الصَّلاهِ؛ من از نماز سیر نمی شوم.» بحارالانوار، ج 82 ، ص233؛ طوسی، امالی ، ج 2، ص 142.
18- «إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ؛ خوبی ها (نماز) بدی ها (گناه) را از میان می برد.» (هود: 114)؛ جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 10؛ بحارالانوار، ج 82 ، ص 232.
19- «إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ؛ نماز عامل بازدارنده از گناه و بدی است.» (عنکبوت: 45)
20- کنز العمال، ح 21091.
21- وسائل الشیعه، ج 2، ص 7.
22- قال علی علیه السلام: «وَ اِنَّها لَتَحُتْ الذُنوبَ حَتَّ الْوَرقِ؛ نماز گناهان را مثل برگ درخت می ریزد.» بحارالانوار، ج 53، ص 182.
23- عباس عزیزی، آثار و برکات نماز در دنیا، برزخ و قیامت، ص 66.
24- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «الصلاه تُسَوِّدُ وجهَ الشَّیطان؛ نماز چهره شیطان را سیاه می کند.» ابوالقاسم پاینده، نهج الفصاحه، ص 396.
25- قال امام المهدی علیه السلام: «ما اَرْغَمَ أنفَ الشَیْطانِ بِشَیْ ءٍ مِثْلِ الصَّلاهِ؛ هیچ چیز مثل نماز، بینی شیطان را به خاک نمی مالد.» بحارالانوار، ج 53، ص 182.
26- قال علی علیه السلام: «اَلصَّلاهُ حِصنٌ مِنْ سُطواتِ الشَّیطانِ؛ نماز دژی در مقابل حملات شیطان است.» غررالحکم و دررالکلم، ص 56؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 367؛ شهید ثانی، اسرار الصلاة، ص 10.
27- قال امیرالمؤمنین علی علیه السلام: «اِنَّ الْعَبْدَ اِذا سَجَدَ نَادی اِبلیسُ یا وَیْلَه؛ بنده هنگامی که سجده می کند، ابلیس می گوید: وای بر من.» محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 3، ص 264؛ بحارالانوار، ج 82، ص 233.
28- بحارالانوار، ج 79، ص 207.
29- قال علی علیه السلام : «ذِکرُ اللهِ دَعامَهُ الْایمانِ وَ عِصْمَهٌ مِنَ الشَّیطانِ؛ ذکر خدا (نماز) ستون ایمان و در امان بودن از شیطان است.» عبدالواحد تمیمی آمدی، منتخب الغرر، ص 22.
30- قال علی علیه السلام: «ذِکْرُ اللّهِ مَطْرَدَهُ الشَّیطانِ؛ یاد خدا (نماز) شیطان را می راند.» منتخب الغرر، ص 20.
31- قال الصادق علیه السلام: «إنّ مَلکَ الْمَوتِ یَدْفَعَ الشَّیطانَ عَنِ الْمُحافظِ عَلَی الصَّلاهِ؛ عزرائیل، شیطان را از کسی که بر نمازش مواظبت می نموده، دفع می کند.» وسایل الشیعه، ج 2، ص 19.
32- بحارالانوار، ج 87، ص 161.
33- بحارالانوار، ج 53، ص 182.
34- امام رضا علیه السلام نقل کرد که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمودند: «لَا یَزالُ الشَّیطانُ ذَعِراً مِنَ المؤمنِ ما حافظ علی الصَّلواتِ الْخَمسِ؛ شیطان همواره از مؤمنی که بر نمازش مواظبت می کند، می ترسد.» شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا، ج 2، ص 28.
35- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلصَّلاهُ زادٌ لِلْمُؤمِنِ مِنَ الدُّنْیا اِلَی الآخِرَهِ؛ نماز توشه ای برای مؤمن از دنیا به سوی آخرت است.» بحارالانوار، ج 82، ص 232.
36- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «اَلصَّلاهُ مِفتاحُ الْجَنَّهِ؛ نماز کلید بهشت است.» نهج الفصاحه، ش 1588؛ بحارالانوار، ج 82، ص 231.
37- قال الصادق علیه السلام: «اِنَّ الْعَبْدُ لَیُصلِّی الرَّکْعتِینِ یُریدُ بِها وَجْهَ اللّهِ فَیُدْخِلُه اللّهُ بِه الْجَنهَ؛ بنده دو رکعت نماز برای رضای خدا می خواند و خداوند او را وارد بهشت می کند.» اصول کافی، ج 2، ص 61؛ وسائل الشیعه، ج 3، ص 30؛ مستدرک الوسائل، ج 3، ص 316.
38- اصول کافی، ج 2، ص 499، ح 3؛ وسایل الشیعه، ج 3، ص 30.
39- کنز العمال، ج 7، ص 19036.
40- بحارالانوار، ج 2، ص 231.
41- جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 27.
42- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ صَلاتَهُ مُتَعَمِّداً فَقَدْ هَدمَ دینَه؛ هر کس به عمد نمازش را ترک کند، دینش را منهدم کرده است.» بحارالانوار، ج 82 ، ص 202؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 402.
43- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ صَلاتَه حَتَّی تَفوتَه مِنْ غَیْرِ عُذرٍ فَقَدْ حَبِِطَ عَمَلُه؛ هر کس نمازش را بدون عذر نخواند تا وقتش بگذرد، عملش تباه شده است.» بحارالانوار، ج 82، ص 203؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 403.
44- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «بَیْنَ الْعبدِ وَ بَیْنَ الْکُفرِ تَرکُ الصَّلاهِ؛ فاصله کفر و بندگی، ترک نماز است.» بحارالانوار، ج 82 ، ص 202؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 403.
45- قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله: «مَنْ تَرَکَ الصَّلاهَ مُتعمِّداً کُتبَ اسْمُه عَلَی بابِ النَّارِ مِمَّنْ یَدْخُلُها؛ هر کس به عمد نمازش را ترک کند، بر درب جهنم نامش از دوزخیان نوشته می شود.» کنز العمال، ج 7، ح19090.
46- جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 75.
47- میزان الحکمه، ج 5، ص 398؛ بحارالانوار، ج 84، ص 231، 236 و 253؛ ملا محمدمحسن فیض کاشانی، محجه البیضاء، ج 1، ص 341؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 1، ص 204؛ میزان الحکمه، ج 5، ص 406.
48- قال الصادق علیه السلام: «لا یَنالُ شَفاعَتُنا مَنِ اسْتخَفَّ بِالصَّلاهِ؛ هر کس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما دست نخواهد یافت.» محمد بن یعقوب کلینی، فروع کافی، ج 3، ص 270، ح 15.
49- کنز العمال، ج 7، ح 1887.
50- وسایل الشیعه، ج 2، ص 346.
51- سفینه البحار، ج 1، ص 675.
52- حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص 42؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 94.
53- عباس عزیزی، نماز در آیینه حدیث، ص 59.
54- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 59.
55- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 58.
56- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 61.
57- محجة البیضاء، ج 1، ص 350؛ کنز العمال، ج 7، ص 19036؛ وسائل الشیعه، ج 3، صص 78 و 88؛ بحارالانوار، ج 74، ص 85 ؛ وسایل الشیعه، ج 2، ص 90؛ نهج البلاغه، شرح و ترجمه: فیض الاسلام، نامه 27، ص 888 .
58- نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج 1، ص 165؛ بحارالانوار، ج 85 ، صص 320، 324 و 326؛ مستدرک الوسایل، ج 1، ص 336؛ محمدباقر مجلسی، روضه المتقین، ج 12، ص 38؛ بحارالانوار، ج 88، ص 4.
59- بحارالانوار، ج 101، ص 135.
60- مکارم الاخلاق، ص 466.
61- قال علی علیه السلام: «عَلِّموا صِبیانَکم الصَّلاهَ؛ نماز را به فرزندانتان بیاموزید.» جامع احادیث شیعه، ج 4، ص 46.
62- محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج 3، ص 311.
63- سفینه البحار، ج 2، ص 25.
64- تهذیب الاحکام، ج 2، ص 380.
منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.
