احکام بیع | خیار تخلف شرط: سوال یک

پرسش :

شخصى ملک خود را به بیع مؤجّل فروخته، و متعاملین ضمن عقد، شرط کرده اند چنانچه هر یک از اقساط در سررسید پرداخت نشود فروشنده حق فسخ داشته باشد. سپس خریدار، مبیع مذکور را به شخص دیگر فروخته و تمام ثمن معامله را دریافت نموده است. پس از وقوع معامله دوم، فروشنده اوّلیّه به علّت نپرداختن اقساط ثمن معامله که سررسید آن بعد از وقوع معامله دوم بوده، از حق فسخ خود استفاده نموده است لطفاً بفرمایید: الف) خیار جعل شده میان فروشنده و خریدار اوّل، خیار شرط مى باشد یا خیار تخلف از شرط؟ ب) با جعل خیار مذکور، حکم معامله دوم که قبل از اعلان فسخ معامله اول صورت گرفته، چه مى باشد؟ ج) به فرض که معامله دوم صحیح باشد، نحوه جبران خسارت فروشنده اوّل چگونه است؟ د) اگر پاسخ سؤال سوم بدل مبیع باشد، قیمت روز معیار خواهد بود، یا قیمت زمان فسخ؟

پاسخ :
جواب الف تا د) خیار مذکور خیار تخلّف از شرط مى باشد و مشترى در مدّت خیار حقّ فروش مبیع را ندارد و در صورت تخلّف از شرط بایع اوّل حقّ فسخ دارد و مشترى باید عین مبیع را در صورتى که وجود داشته باشد برگرداند و اگر تلف شده مثل یا قیمت آن را بازگرداند و معیار قیمت روز پرداخت است.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.