شبهات نظارت استصوابی | شبهه هشتم
پرسش :
شبهه: خداوند متعال با بندگانش، گزینشی برخورد نمی کند. ستر و عنایاتش به همه بندگان یکسان است. البته اگر کسی پرده دری کند، خداوند او را رها می کند و آبروی او می رود. هر طور خداوند با بندگانش عمل می کند،...
پاسخ :
اولا: اگر این استدلال درست باشد، نباید حتی از ورود کفار هم به صحنه انتخابات جلوگیری کنیم! چون رحمت واسعه و عنایت خداوند مختص به مؤمنین و صالحین نیست، رحمانیت و ستاریت خداوند در دنیا شامل حال مؤمن، کافر، فاسق و صالح است:
به قول سعدی:
ادیم زمین سفره عام اوست
بر این خوان یغما چه دشمن، چه دوست
و یا باز به قول او:
ای کریمی که از خزانه غیب
گبر و ترسا وظیفه خور داری
دوستان را کجا کنی محروم
تو که با دشمنان نظر داری
ثانیا: چرا خداوند از دادن برخی از مناصب و مقامات مانند نبوت، رسالت، امامت، قضاوت و خلافت به افراد ناصالح دریغ می ورزد؟ خداوند در مورد سپردن مقام امامت به حضرت ابراهیم می فرماید: «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ »(2) و در مورد پیامبران می فرماید: « وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ »(3) و از زبان حضرت یوسف علیه السلام می فرماید: « قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ» (4) و برای عالم نسبت به جاهل و برای مؤمن نسبت به فاسق و برای مهاجرین و مجاهدین نسبت به دیگران برتری و امتیاز قائل است و قهرا در اعتبارات اجتماعی و مسئولیت پذیری، آن ها را برتر میشمارد.
«... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ»(5)
« أَفَمَنْ کَانَ مُؤْمِنًا کَمَنْ کَانَ فَاسِقًا لَا یَسْتَوُونَ »(6)
«... یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»(7)
« فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِینَ دَرَجَةً وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا»(8)
«... لَا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ أُولَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قَاتَلُوا وَکُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ »(9)
«... وَالَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یُهَاجِرُوا مَا لَکُمْ مِنْ وَلَایَتِهِمْ مِنْ شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَى قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»(10)
« لَا یَسْتَوِی أَصْحَابُ النَّارِ وَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ» (11)
«... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَ الْبَصِیرُ أَفَلَا تَتَفَکَّرُونَ » (12)
« قُلْ لَا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ ...»(13)
ثالثا: مسأله تشخیص صلاحیت برای واگذاری مسئولیت اجتماعی به فرد، که اموال و نفوس مردم در اختیار او قرار می گیرد، غیر از مسأله ستر و عنایت و نادیده گرفتن عیوب مردم است. خلط کردن این دو مسأله با هم منشأیی جز جهل یا غرض ندارد. آیا معنای ستاریت خداوند این است که در دادن مسئولیت ها به مردم گزینشی انجام نمی دهد؟ معنای «رحمة للعالمین» بودن پیامبر این نیست که خلافت و یا قضاوت و یا فرماندهی جنگ را به هر کس بسپارد؟!
پی‌نوشت‌ها:
1- آقای اسدالله بیات در روزنامه «صبح امروز»، مورخ 1378/2/27
2- سوره بقره،آیه ۱۲۴
3- سوره سجده،آیه 24
4- سوره یوسف،آیه ۵۵
5- سوره زمر،آیه ۹
6- سوره سجده،آیه ۱۸
7- سوره مجادله،آیه ۱۱
8- سوره نساء،آیه ۹۵
9- سوره حدید،آیه ۱۰
10- سوره انفال،آیه ۷۲
11- سوره حشر،آیه ۲۰
12- سوره انعام،آیه ۵۰
13- سوره مائده،آیه ۱۰۰
منبع: نظارت استصوابی، دکتر عباس نیکزاد، دفتر نشر معارف، چاپ اول، قم، 1393 ش.
اولا: اگر این استدلال درست باشد، نباید حتی از ورود کفار هم به صحنه انتخابات جلوگیری کنیم! چون رحمت واسعه و عنایت خداوند مختص به مؤمنین و صالحین نیست، رحمانیت و ستاریت خداوند در دنیا شامل حال مؤمن، کافر، فاسق و صالح است:
به قول سعدی:
ادیم زمین سفره عام اوست
بر این خوان یغما چه دشمن، چه دوست
و یا باز به قول او:
ای کریمی که از خزانه غیب
گبر و ترسا وظیفه خور داری
دوستان را کجا کنی محروم
تو که با دشمنان نظر داری
ثانیا: چرا خداوند از دادن برخی از مناصب و مقامات مانند نبوت، رسالت، امامت، قضاوت و خلافت به افراد ناصالح دریغ می ورزد؟ خداوند در مورد سپردن مقام امامت به حضرت ابراهیم می فرماید: «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ »(2) و در مورد پیامبران می فرماید: « وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ »(3) و از زبان حضرت یوسف علیه السلام می فرماید: « قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ» (4) و برای عالم نسبت به جاهل و برای مؤمن نسبت به فاسق و برای مهاجرین و مجاهدین نسبت به دیگران برتری و امتیاز قائل است و قهرا در اعتبارات اجتماعی و مسئولیت پذیری، آن ها را برتر میشمارد.
«... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ»(5)
« أَفَمَنْ کَانَ مُؤْمِنًا کَمَنْ کَانَ فَاسِقًا لَا یَسْتَوُونَ »(6)
«... یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»(7)
« فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِینَ دَرَجَةً وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا»(8)
«... لَا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ أُولَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قَاتَلُوا وَکُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ »(9)
«... وَالَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یُهَاجِرُوا مَا لَکُمْ مِنْ وَلَایَتِهِمْ مِنْ شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَى قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»(10)
« لَا یَسْتَوِی أَصْحَابُ النَّارِ وَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ» (11)
«... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَ الْبَصِیرُ أَفَلَا تَتَفَکَّرُونَ » (12)
« قُلْ لَا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَ الطَّیِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ ...»(13)
ثالثا: مسأله تشخیص صلاحیت برای واگذاری مسئولیت اجتماعی به فرد، که اموال و نفوس مردم در اختیار او قرار می گیرد، غیر از مسأله ستر و عنایت و نادیده گرفتن عیوب مردم است. خلط کردن این دو مسأله با هم منشأیی جز جهل یا غرض ندارد. آیا معنای ستاریت خداوند این است که در دادن مسئولیت ها به مردم گزینشی انجام نمی دهد؟ معنای «رحمة للعالمین» بودن پیامبر این نیست که خلافت و یا قضاوت و یا فرماندهی جنگ را به هر کس بسپارد؟!
پی‌نوشت‌ها:
1- آقای اسدالله بیات در روزنامه «صبح امروز»، مورخ 1378/2/27
2- سوره بقره،آیه ۱۲۴
3- سوره سجده،آیه 24
4- سوره یوسف،آیه ۵۵
5- سوره زمر،آیه ۹
6- سوره سجده،آیه ۱۸
7- سوره مجادله،آیه ۱۱
8- سوره نساء،آیه ۹۵
9- سوره حدید،آیه ۱۰
10- سوره انفال،آیه ۷۲
11- سوره حشر،آیه ۲۰
12- سوره انعام،آیه ۵۰
13- سوره مائده،آیه ۱۰۰
منبع: نظارت استصوابی، دکتر عباس نیکزاد، دفتر نشر معارف، چاپ اول، قم، 1393 ش.
