پرسش :
چه بايد كرد تا نسبت به مطالعه و خواندن قرآن و كتب ديگر علاقمند شويم؟
پاسخ :
در جواب سؤال شما رعايت اين نكات ضروري است: 1. انگيزه و علاقه: انسان هر رفتاري را كه انجام مي دهد براساس يك هدف و غايتي است كه در نظر گرفته است هر اندازه هدف و غايت رفتار ارزشمندتر باشد، رفتار نيز با استحكام بيشتر بروز خواهد نمود اگر بدانيد كه فلان موضوع براي شما مفيد است قطعاً علاقه پيدا مي كنيد كه موضوع را در كتاب مطالعه كنيد.[1]
2. شناخت موضوع: قبل از مطالعه بايد موضوع را شناخت و سنجيد كه چه موضوعي براي او سودمند است در اين هنگام علاقه پيدا مي كند كه آن موضوع را مطالعه كند.
3. رعايت كردن آداب و شرائط مطالعه: آدابي راكه براي مطالعه گفته شده در حد امكان رعايت كند من جمله دعاي مطالعه را فراموش نكند.[2]
4. تنوع در مطالعه: سعي شود به طور يكنواخت بر يك موضوع متمركز نشويم برخي روانشاسان بر اين عقيده اند كه بهره وري كيفي وكامل از يك موضوع با مطالعه اي در حدود سي دقيقه در اطراف آن انجام مي پذيرد و پس از آن كيفيت و بهره وري هر مطالعه به تدريج سير نزولي خواهد داشت حضرت علي ـ عليه السلام ـ در اين مورد مي فرمايند: انّ هذه القلوب تمل كما تمل الابدان فابتغوا لها طرائف الحكم: همانا دلها نيز همچون كالبدها ملول و خسته گردند پس براي آسايش دلها در پي حكمتهاي تازه و نو بر آييد.[3]
5. توجه به فوائد دانستن: اگر توجه به اين داشته باشيد كه مطالعه هم فوائد معنوي دارد مثل قرب به خدا، الگو شدن در جامعه و خانه و تأثيرگذاري بر ديگران، يا مثل خواندن قرآن و توجه به اين نكته كه با خواندن هر آيه از قرآن درجه اي در بهشت نصيب انسان مي شود و فوائد مادي كه كمك انسان در زندگي است خواه ناخواه انسان علاقة به مطالعه پيدا مي كند.
6. توجه به ضررهاي ندانستن: يعني اگر به اين نكته پي ببرد كه اگر دنبال علم نرود و علاقمندي به آن نشان ندهد از مقامات معنوي محروم است در جامعه جايگاهي ندارد و ديگران او را سرزنش مي كنند علاقمند به مطالعه مي شود.
7. همنشيني با اهل علم: سعي كنيم با كساني قدم بزنيم كه اهل علم اند و اوقات خود را بيهوده تلف نمي كنند و هميشه در حال پيشرفت هستند.
8. مقدمة ايمان: اگر بدانيم مقدمة ايمان، دانستن بعضي از احكام، عقائد، قرآن است نسبت به مطالعه اينها علاقه نشان مي دهيم.
9. شركت در جلسات گروهي: روان شناسان بر اين عقيده اند كه كارهاي گروهي و مطالعات گروهي ثمربخش تر است لذا انسان بايد اگر خود علاقه به مطالعه ندارد در گروههائي قرار و با آنها بحث كند كه اهل مطالعه اند.[4]
10. عهد كردن: كه دو نوع است تشويقي و تنبيهي دانشمندان تعليم و تربيت بهترين روش را همين ذكر كرده اند در مورد تنبيهي مثلاً بگويد كه من روزي چهار صفحه بايد بخوانم اگر نخواندم پارك رفتن و تفريح من ممنوع يا در مورد تشويقي اگر من روزي چهار صفحه خواندم برتفريحات خود بيفزايد.[5]
11. توجه به مسائل كاربردي مطالعه: يعني بدانم كه مثلاً اگر اين مطلب را بدانم با تربيت اولاد رابطة مستقيم دارد يا بدانم كه اگر اهل مطالعه باشم در بين افراد جامعه محبوبترم يا اگر با مطالعه شغل من در جامعه جايگاه بهتري پيدا مي كند علاقمند به مطالعه مي شوم.
12. سعي كنيد مطالعات خود را با مباحث شيرين مثل قصه هاي قرآني، كشكول، شعر، داستان آغاز كنيد تا علاقمند به مطالعه شويد.[6]
13. استفاده از وسائل صوتي مثل نوراهاي مذهبي، گوش دادن به سخنراني هاي جذاب، گوش دادن به نوارهائي كه بحث خانوادگي دارد كه كم كم باعث مي شود كه شما علاقه مند شويد به مطالعه اين مباحث.
14. توجه به حالات افراداهل مطالعه: يعني اگر ما به اين پي برديم كه كساني كه اهل مطالعه اند چه جايگاهي در جامعه دارند و از چه مقامي برخوردارند ما هم تصميم بر اين مي گيريم كه دنبال مطالعه رويم
منابع كمكي:
1. روش هاي مطالعه، علي اكبر سيف، چاپ اول، انتشارات رشد، 1358.
2. مطالعه روشمند، دكتر عين الله خادمي، چاپ اول، قم نشر پارسيان، 1379.
3. چگونه كودكان و نوجوانان را به مطالعه علاقمند كنيم، ماشاءالله كار بخش راوري، تهران، انتشارات مدرسه 1378.
[1] . روشهاي يادگيري و مطالعه، دكتر علي اكبر سيف، چاپ اول 1376، چاپ نيل، مؤسسه انتشارات آگاه، ص 104.
[2] . رجوع به مفاتيح الجنان، محدث قمي، ص 680.
[3] . نهج البلاغه، فيض الاسلام، كلمات قصار، شماره 89.
[4] . روش مطالعه و تلخيص، عبدالرحيم موگهي، چاپ 1369، نشر كتاب ص 33.
[5] . رجوع شود به كتاب تنبيه و كودك آزاري، محمد ياريگر روش، تهران، سال 1378.
[6] . براي مطالعه رجوع شود به كتاب قصة يوسف تفسير سوره‌يوسف توسط؟ ترجمه و نشر كتاب در سال 1345.
( اندیشه قم )
در جواب سؤال شما رعايت اين نكات ضروري است: 1. انگيزه و علاقه: انسان هر رفتاري را كه انجام مي دهد براساس يك هدف و غايتي است كه در نظر گرفته است هر اندازه هدف و غايت رفتار ارزشمندتر باشد، رفتار نيز با استحكام بيشتر بروز خواهد نمود اگر بدانيد كه فلان موضوع براي شما مفيد است قطعاً علاقه پيدا مي كنيد كه موضوع را در كتاب مطالعه كنيد.[1]
2. شناخت موضوع: قبل از مطالعه بايد موضوع را شناخت و سنجيد كه چه موضوعي براي او سودمند است در اين هنگام علاقه پيدا مي كند كه آن موضوع را مطالعه كند.
3. رعايت كردن آداب و شرائط مطالعه: آدابي راكه براي مطالعه گفته شده در حد امكان رعايت كند من جمله دعاي مطالعه را فراموش نكند.[2]
4. تنوع در مطالعه: سعي شود به طور يكنواخت بر يك موضوع متمركز نشويم برخي روانشاسان بر اين عقيده اند كه بهره وري كيفي وكامل از يك موضوع با مطالعه اي در حدود سي دقيقه در اطراف آن انجام مي پذيرد و پس از آن كيفيت و بهره وري هر مطالعه به تدريج سير نزولي خواهد داشت حضرت علي ـ عليه السلام ـ در اين مورد مي فرمايند: انّ هذه القلوب تمل كما تمل الابدان فابتغوا لها طرائف الحكم: همانا دلها نيز همچون كالبدها ملول و خسته گردند پس براي آسايش دلها در پي حكمتهاي تازه و نو بر آييد.[3]
5. توجه به فوائد دانستن: اگر توجه به اين داشته باشيد كه مطالعه هم فوائد معنوي دارد مثل قرب به خدا، الگو شدن در جامعه و خانه و تأثيرگذاري بر ديگران، يا مثل خواندن قرآن و توجه به اين نكته كه با خواندن هر آيه از قرآن درجه اي در بهشت نصيب انسان مي شود و فوائد مادي كه كمك انسان در زندگي است خواه ناخواه انسان علاقة به مطالعه پيدا مي كند.
6. توجه به ضررهاي ندانستن: يعني اگر به اين نكته پي ببرد كه اگر دنبال علم نرود و علاقمندي به آن نشان ندهد از مقامات معنوي محروم است در جامعه جايگاهي ندارد و ديگران او را سرزنش مي كنند علاقمند به مطالعه مي شود.
7. همنشيني با اهل علم: سعي كنيم با كساني قدم بزنيم كه اهل علم اند و اوقات خود را بيهوده تلف نمي كنند و هميشه در حال پيشرفت هستند.
8. مقدمة ايمان: اگر بدانيم مقدمة ايمان، دانستن بعضي از احكام، عقائد، قرآن است نسبت به مطالعه اينها علاقه نشان مي دهيم.
9. شركت در جلسات گروهي: روان شناسان بر اين عقيده اند كه كارهاي گروهي و مطالعات گروهي ثمربخش تر است لذا انسان بايد اگر خود علاقه به مطالعه ندارد در گروههائي قرار و با آنها بحث كند كه اهل مطالعه اند.[4]
10. عهد كردن: كه دو نوع است تشويقي و تنبيهي دانشمندان تعليم و تربيت بهترين روش را همين ذكر كرده اند در مورد تنبيهي مثلاً بگويد كه من روزي چهار صفحه بايد بخوانم اگر نخواندم پارك رفتن و تفريح من ممنوع يا در مورد تشويقي اگر من روزي چهار صفحه خواندم برتفريحات خود بيفزايد.[5]
11. توجه به مسائل كاربردي مطالعه: يعني بدانم كه مثلاً اگر اين مطلب را بدانم با تربيت اولاد رابطة مستقيم دارد يا بدانم كه اگر اهل مطالعه باشم در بين افراد جامعه محبوبترم يا اگر با مطالعه شغل من در جامعه جايگاه بهتري پيدا مي كند علاقمند به مطالعه مي شوم.
12. سعي كنيد مطالعات خود را با مباحث شيرين مثل قصه هاي قرآني، كشكول، شعر، داستان آغاز كنيد تا علاقمند به مطالعه شويد.[6]
13. استفاده از وسائل صوتي مثل نوراهاي مذهبي، گوش دادن به سخنراني هاي جذاب، گوش دادن به نوارهائي كه بحث خانوادگي دارد كه كم كم باعث مي شود كه شما علاقه مند شويد به مطالعه اين مباحث.
14. توجه به حالات افراداهل مطالعه: يعني اگر ما به اين پي برديم كه كساني كه اهل مطالعه اند چه جايگاهي در جامعه دارند و از چه مقامي برخوردارند ما هم تصميم بر اين مي گيريم كه دنبال مطالعه رويم
منابع كمكي:
1. روش هاي مطالعه، علي اكبر سيف، چاپ اول، انتشارات رشد، 1358.
2. مطالعه روشمند، دكتر عين الله خادمي، چاپ اول، قم نشر پارسيان، 1379.
3. چگونه كودكان و نوجوانان را به مطالعه علاقمند كنيم، ماشاءالله كار بخش راوري، تهران، انتشارات مدرسه 1378.
[1] . روشهاي يادگيري و مطالعه، دكتر علي اكبر سيف، چاپ اول 1376، چاپ نيل، مؤسسه انتشارات آگاه، ص 104.
[2] . رجوع به مفاتيح الجنان، محدث قمي، ص 680.
[3] . نهج البلاغه، فيض الاسلام، كلمات قصار، شماره 89.
[4] . روش مطالعه و تلخيص، عبدالرحيم موگهي، چاپ 1369، نشر كتاب ص 33.
[5] . رجوع شود به كتاب تنبيه و كودك آزاري، محمد ياريگر روش، تهران، سال 1378.
[6] . براي مطالعه رجوع شود به كتاب قصة يوسف تفسير سوره‌يوسف توسط؟ ترجمه و نشر كتاب در سال 1345.
( اندیشه قم )
