پرسش :
چرا به امام حسن ـ عليه السلام ـ كريم اهل گفته مي‌شود؟
پاسخ :
امام حسن ـ عليه السلام ـ داراي قلبي پاك و رئوف نسبت به دردمندان و تيره بختان جامعه داشتند و با خرابه‌نشينان دردمند و اقشار مستضعف و كم‌درآمد همراه و همنشين مي‌شدند و دردِ دلِ آن‌ها را با جان و دل مي‌شنيدند و به آن ترتيب اثر مي‌دادند، و در اين حركت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدّنظر نداشتند نيز هيچ‌گاه هر ضعيف، ناتوان و درمانده، نااميد از درب خانة آن حضرت برنمي‌گشت، حتّي خود ايشان به سراغ فقرا مي‌رفتند و آن‌ها را به منزل دعوت مي‌كردند و به آن‌ها غذا و لباس مي‌دادند.[1]
امام حسن ـ عليه السّلام ـ تمام توان خويش را در راه انجام امور نيك و خداپسندانه به كار مي‌گرفت و اموال فراواني در راه خدا مي‌بخشيد، مورّخان و دانشمندان در شرح حال زندگاني پر افتخار ايشان، بخشش‌هاي بي‌سابقه و انفاق‌هاي بسيار بزرگ و بي‌نظيري ثبت كرده‌اند. آن حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارايي خود را در راه خدا خرج كردند و سه بار نيز ثروت خود را به دو نيم كردند و نصف آن را براي خود و نصف ديگر را در راه خدا به فقرا بخشيدند.[2]
از ابن شهر آشوب روايت شده كه روزي امام حسن ـ عليه السّلام ـ بر جمعي از گدايان گذشت كه پاره‌اي چند از نان خشك‌ها را بر روي زمين گذاشته‌اند و مي‌خورند، چون نظر ايشان به آن حضرت افتاد از امام دعوت كردند و حضرت از اسب پياده شدند و فرمودند: خدا متكبّران را دوست نمي‌دارد و با ايشان نشستند و از طعام ايشان تناول كردند و سپس از همة گدايان خواستند كه براي صرف غذا به خانة حضرت بروند و حضرت بر ايشان طعام‌هايي نيكو حاضر ساختند و به لباس‌هاي فاخر همة آن‌ها را مزيّن ساختند.[3]
تاريخ از بخشندگي‌هاي امام حسن ـ عليه السّلام ـ داستآن‌هاي فراوان به ياد دارد مثلاً روزي عربي به نزد ايشان آمد و درخواست كمك كرد و امام دستور دادند كه آنچه موجود است به او بدهند و قريب ده هزار درهم موجود را به آن اعرابي بخشيدند.[4]
نسبت به كرامت‌هاي امام حسن ـ عليه السّلام ـ داستآن‌هاي زيادي در تاريخ آورده شده است كه جاي ذكر همة آن‌ها نيست. امّا وقتي از خود امام پرسيدند، چرا هرگز سائلي را نااميد برنمي‌گردانيد؟ فرمودند: من هم به درگاه خدا سائلي هستم و مي‌خواهم كه خدا محروم نسازد و شرم دارم كه با چنين اميدي سائلان را نااميد كنم. خداوندي كه عنايتش را به من ارزاني مي‌دارد، مي‌خواهد كه من هم به مردم كمك كنم،[5] لذا به خاطر اين بخشندگي‌ها و كارهاي نيكويي كه از امام حسن ـ عليه السّلام ـ در مسير خير، احسان و كمك به طبقات درمانده و نيازمند انجام مي‌گرفت و آنچه را كه داشت به آن‌ها مي‌بخشيد باعث شده كه به ايشان كريم اهل بيت گفته شود.
پس با توجه به كرامت‌ها و بخشش‌هاي كم‌نظير و گاهي بي‌نظير آن امام بزرگوار لقب «كريم» برازنده آن حضرت است. البته بايد توجه داشت كه همه ائمه نور واحد هستند و همه داراي تمام فضايل و كرامات هستند. هر چند كه شرايط زمان و مكان در بروز و برجسته‌تر شدن برخي از اوصاف آن‌ها دخيل بوده است.
معرفي منابع، جهت مطالعه بيشتر:
1ـ حقايق پنهان، احمد زماني.
2ـ امام حسن ـ عليه السلام ـ الگوي زندگي، حبيب الله احمدي.
3ـ حسن كسيت؟، فضل الله كمپاني.
4ـ الاراشد، شيخ مفيد، ترجمه رسول محلاتي.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . زماني، احمد، حقايق پنهان، نشر دفتر تبليغات اسلامي، قم، چاپ اوّل، سال 1375، ص 268.
[2] . قمي، شيخ عباس، منتهي الآمال، انتشارات هجرت، چاپ هشتم، 1374، قم، ج1، ص 417 ـ پيشوايي، مهدي، سيرة پيشوايان، نشر مؤسسة تحقيقاتي امام صادق، چاپ دوّم، 1374، ص 90.
[3] . مجلسي، محمد باقر، جلاء العيون، نشر انتشارات علميه اسلاميه، ص 241.
[4] . شيخ عباس، قمي، منتهي الآمال، پيشين، ص 418.
[5] . قرشي، باقر شريف، زندگاني امام حسن ـ عليه السّلام ـ ، ترجمة فخر الدين حجازي، تهران: نشر بعثت، چاپ اوّل، 1376، ص135.
امام حسن ـ عليه السلام ـ داراي قلبي پاك و رئوف نسبت به دردمندان و تيره بختان جامعه داشتند و با خرابه‌نشينان دردمند و اقشار مستضعف و كم‌درآمد همراه و همنشين مي‌شدند و دردِ دلِ آن‌ها را با جان و دل مي‌شنيدند و به آن ترتيب اثر مي‌دادند، و در اين حركت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدّنظر نداشتند نيز هيچ‌گاه هر ضعيف، ناتوان و درمانده، نااميد از درب خانة آن حضرت برنمي‌گشت، حتّي خود ايشان به سراغ فقرا مي‌رفتند و آن‌ها را به منزل دعوت مي‌كردند و به آن‌ها غذا و لباس مي‌دادند.[1]
امام حسن ـ عليه السّلام ـ تمام توان خويش را در راه انجام امور نيك و خداپسندانه به كار مي‌گرفت و اموال فراواني در راه خدا مي‌بخشيد، مورّخان و دانشمندان در شرح حال زندگاني پر افتخار ايشان، بخشش‌هاي بي‌سابقه و انفاق‌هاي بسيار بزرگ و بي‌نظيري ثبت كرده‌اند. آن حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارايي خود را در راه خدا خرج كردند و سه بار نيز ثروت خود را به دو نيم كردند و نصف آن را براي خود و نصف ديگر را در راه خدا به فقرا بخشيدند.[2]
از ابن شهر آشوب روايت شده كه روزي امام حسن ـ عليه السّلام ـ بر جمعي از گدايان گذشت كه پاره‌اي چند از نان خشك‌ها را بر روي زمين گذاشته‌اند و مي‌خورند، چون نظر ايشان به آن حضرت افتاد از امام دعوت كردند و حضرت از اسب پياده شدند و فرمودند: خدا متكبّران را دوست نمي‌دارد و با ايشان نشستند و از طعام ايشان تناول كردند و سپس از همة گدايان خواستند كه براي صرف غذا به خانة حضرت بروند و حضرت بر ايشان طعام‌هايي نيكو حاضر ساختند و به لباس‌هاي فاخر همة آن‌ها را مزيّن ساختند.[3]
تاريخ از بخشندگي‌هاي امام حسن ـ عليه السّلام ـ داستآن‌هاي فراوان به ياد دارد مثلاً روزي عربي به نزد ايشان آمد و درخواست كمك كرد و امام دستور دادند كه آنچه موجود است به او بدهند و قريب ده هزار درهم موجود را به آن اعرابي بخشيدند.[4]
نسبت به كرامت‌هاي امام حسن ـ عليه السّلام ـ داستآن‌هاي زيادي در تاريخ آورده شده است كه جاي ذكر همة آن‌ها نيست. امّا وقتي از خود امام پرسيدند، چرا هرگز سائلي را نااميد برنمي‌گردانيد؟ فرمودند: من هم به درگاه خدا سائلي هستم و مي‌خواهم كه خدا محروم نسازد و شرم دارم كه با چنين اميدي سائلان را نااميد كنم. خداوندي كه عنايتش را به من ارزاني مي‌دارد، مي‌خواهد كه من هم به مردم كمك كنم،[5] لذا به خاطر اين بخشندگي‌ها و كارهاي نيكويي كه از امام حسن ـ عليه السّلام ـ در مسير خير، احسان و كمك به طبقات درمانده و نيازمند انجام مي‌گرفت و آنچه را كه داشت به آن‌ها مي‌بخشيد باعث شده كه به ايشان كريم اهل بيت گفته شود.
پس با توجه به كرامت‌ها و بخشش‌هاي كم‌نظير و گاهي بي‌نظير آن امام بزرگوار لقب «كريم» برازنده آن حضرت است. البته بايد توجه داشت كه همه ائمه نور واحد هستند و همه داراي تمام فضايل و كرامات هستند. هر چند كه شرايط زمان و مكان در بروز و برجسته‌تر شدن برخي از اوصاف آن‌ها دخيل بوده است.
معرفي منابع، جهت مطالعه بيشتر:
1ـ حقايق پنهان، احمد زماني.
2ـ امام حسن ـ عليه السلام ـ الگوي زندگي، حبيب الله احمدي.
3ـ حسن كسيت؟، فضل الله كمپاني.
4ـ الاراشد، شيخ مفيد، ترجمه رسول محلاتي.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . زماني، احمد، حقايق پنهان، نشر دفتر تبليغات اسلامي، قم، چاپ اوّل، سال 1375، ص 268.
[2] . قمي، شيخ عباس، منتهي الآمال، انتشارات هجرت، چاپ هشتم، 1374، قم، ج1، ص 417 ـ پيشوايي، مهدي، سيرة پيشوايان، نشر مؤسسة تحقيقاتي امام صادق، چاپ دوّم، 1374، ص 90.
[3] . مجلسي، محمد باقر، جلاء العيون، نشر انتشارات علميه اسلاميه، ص 241.
[4] . شيخ عباس، قمي، منتهي الآمال، پيشين، ص 418.
[5] . قرشي، باقر شريف، زندگاني امام حسن ـ عليه السّلام ـ ، ترجمة فخر الدين حجازي، تهران: نشر بعثت، چاپ اوّل، 1376، ص135.
