پرسش :
اختلال دوقطبي (اختلال شيدايي ـ افسردگي) چیست و چگونه درمان می شود؟
پاسخ :
شرح بيماري
اختلال دوقطبي (اختلال شيدايي ـ افسردگي) عبارت است از اختلالي كه در آن خلق بيمار دچار نوسانات شديدي مي‌شود، و ارتباطي بين خلق بيمار و آنچه كه واقعاًدر زندگي بيمار رخ مي‌دهد وجود ندارد. سير بيماري بدين نحو است كه به طور يك در ميان ولي نامنظم، يك مدت فرد دچار سرخوشي و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري زياد بدون توجيه است (شيدايي) و به دنبال آن دچار افسردگي شديد مي‌شود، و اين سيكل به همين منوال ادامه پيدا مي‌كند. در بين شيدايي و افسردگي، دوره‌اي از رفتار طبيعي (ممكن است كوتاه باشد يا حتي چند سال طول بكشد) وجود دارد.
علايم شايع شيدايي
افزايش انرژي؛ سرخوردگي و نئشگي در بيمار
بيمار صبح زودتر و زودتر از خواب برمي خيزد (در مواردي بيمار ممكن است حتي 4-3 روزنخوابد(
حواس بيمار خيلي زود از يك كار پرت مي‌شود و بسيار بي‌قرار است (امكان دارد اين مسأله باعث كاهش بازده كاري شود). فرد پروژه‌هاي جديد را با اشتياق فراوان آغاز مي‌كند، ولي ندرتاً آنها را به پايان مي‌برد.
امكان دارد بيمار شروع به ولخرجي كند.
امكان دارد بيمار شريك‌هاي جنسي متعدد اختيار كند.
بيمار اغلب تحريك‌پذير است و دچار حملات عصبانيت مي‌شود.
صحبت كردن بيمار سريع، خشن، و غيرمنطقي مي‌شود.
امكان دارد بيمار فكر كند كه توانايي‌هاي خيلي زيادي دارد( خود بزرگ‌بيني(
امكان دارد بيمار غذا خوردن را فراموش كند و وزن وي كم و خستگي بر وي عارض شود.
امكان دارد بيمار به يك باور نادرست و غيرقابل تغيير از اهميت و بزرگي خود برسد و فكر كند كه مي‌تواند كارهاي خطرناك انجام دهد. افسردگي
امكان دارد بيمار به طور فزاينده‌اي گوشه نشيني اختيار كند؛ خوابش مختل شود؛ و صبح‌ها دير از رختخواب بر خيزد.
امكان دارد بيمار دراتاقش بماند، و از رو به رو شدن با دنياي بيرون واهمه داشته باشد؛ يا در واقع عزت نفس نداشته باشد.
غفلت از رسيدگي به خود
كاهش ميل جنسي
كاهش سرعت صحبت كردن و كند شدن حركات
افزايش تصورات در مورد وجود مشكلاتي كه واقعاً وجود ندارند.
نگراني بيش از حد در مورد بيماريهايي كه واقعاً وجود ندارند.
علل
ناشناخته است. عوامل زيست‌شناختي، رواني، و ارثي همگي ممكن است نقش داشته باشند. امكان دارد استرس زياد يا مرگ يكي از نزديكان باعث ظهور ناگهاني شيدايي يا افسردگي شود.
عوامل افزايش دهنده خطر
سابقة خانوادگي اين اختلال
پيشگيري
هيچ داروي خاصي براي پيشگيري از آن وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
ممكن است بتوان اين اختلال را با درمان دراز مدت كه باعث كاهش دفعات و شدت حملات شيدايي و افسردگي مي‌شود، تا حد زيادي كنترل كرد و سلامت فرد را به حد نزديك به طبيعي رساند. بسياري از مديران، دانشمندان، و افراد سرشناس دچار اين اختلال بوده‌اند.
عوارض احتمالي
عود بيماري، به خصوص با قطع دارو
از دست دادن شغل؛ بروز مشكلات در زندگي مشترك
عدم رو به بهبود گذاشتن اختلال
خودكشي
درمان
اصول كلي
گرفتن شرح حال و انجام معاينه توسط پزشكان (گاهي روانپزشك)
روان‌درماني يا مشاوره همراه با درمان دارويي بهترين نتايج را در بر دارد.
براي مواردي كه علايم شديد هستند، ممكن است لازم باشد بيمار در بيمارستان يا مركز درماني بستري شود.
امكان دارد در مورد بيماراني كه به دارو جواب نمي‌دهند، از شوك (ECT) استفاده شود.
رژيم دارويي بايد دقيقاً رعايت شود. ضمناً بايد به طور منظم به پزشك معالج مراجعه شود تا اثربخشي درمان و اثرات جانبي احتمالي مورد بررسي قرار گيرند.
هيچگاه وقتي احساس كرديد حالتان بهتر شده است، دارو را قطع نكنيد. اين كار ممكن است باعث عود بيماري شود كه شايد به دارو خوب جواب ندهد.
با كمك مشاوره مي‌توانيد روشهاي كنار آمدن با اين اختلال را فراگيريد. اعضاي خانواده بايد بتوانند علايم پيش درآمد وقوع حمله را بشناسند و چگونگي كمك به فرد بيمار را فرا بگيرند.
داروها پزشك شما ممكن است ليتيم، والپروييك اسيد، يا كاربامازپين (تگرتول) تجويز كند. براي علايم شديدتر ممكن است تجويز يك داروي ضد روان‌پريشي ضروري باشد.
فعاليت
در زمان ابتلا به اين بيماري فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي روزانه خود را حتي اگر تمايل نداريد، ادامه دهيد.
رژيم غذايي
يك رژيم طبيعي و متعادل داشته باشيد، حتي اگر اشتها نداريد. امكان دارد مكمل ويتامين‌ها و مواد معدني لازم باشد. پزشكتان ممكن است به شما توصيه كند كه از مصرف كافئين پرهيز كنيد، زيرا كافئين يك مادة تحريك‌كننده است.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم افسردگي يا سرخوشي هستيد.
اگر فكر خودكشي به سرتان زده است يا احساس نااميدي مي‌كنيد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
شرح بيماري
اختلال دوقطبي (اختلال شيدايي ـ افسردگي) عبارت است از اختلالي كه در آن خلق بيمار دچار نوسانات شديدي مي‌شود، و ارتباطي بين خلق بيمار و آنچه كه واقعاًدر زندگي بيمار رخ مي‌دهد وجود ندارد. سير بيماري بدين نحو است كه به طور يك در ميان ولي نامنظم، يك مدت فرد دچار سرخوشي و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري زياد بدون توجيه است (شيدايي) و به دنبال آن دچار افسردگي شديد مي‌شود، و اين سيكل به همين منوال ادامه پيدا مي‌كند. در بين شيدايي و افسردگي، دوره‌اي از رفتار طبيعي (ممكن است كوتاه باشد يا حتي چند سال طول بكشد) وجود دارد.
علايم شايع شيدايي
افزايش انرژي؛ سرخوردگي و نئشگي در بيمار
بيمار صبح زودتر و زودتر از خواب برمي خيزد (در مواردي بيمار ممكن است حتي 4-3 روزنخوابد(
حواس بيمار خيلي زود از يك كار پرت مي‌شود و بسيار بي‌قرار است (امكان دارد اين مسأله باعث كاهش بازده كاري شود). فرد پروژه‌هاي جديد را با اشتياق فراوان آغاز مي‌كند، ولي ندرتاً آنها را به پايان مي‌برد.
امكان دارد بيمار شروع به ولخرجي كند.
امكان دارد بيمار شريك‌هاي جنسي متعدد اختيار كند.
بيمار اغلب تحريك‌پذير است و دچار حملات عصبانيت مي‌شود.
صحبت كردن بيمار سريع، خشن، و غيرمنطقي مي‌شود.
امكان دارد بيمار فكر كند كه توانايي‌هاي خيلي زيادي دارد( خود بزرگ‌بيني(
امكان دارد بيمار غذا خوردن را فراموش كند و وزن وي كم و خستگي بر وي عارض شود.
امكان دارد بيمار به يك باور نادرست و غيرقابل تغيير از اهميت و بزرگي خود برسد و فكر كند كه مي‌تواند كارهاي خطرناك انجام دهد. افسردگي
امكان دارد بيمار به طور فزاينده‌اي گوشه نشيني اختيار كند؛ خوابش مختل شود؛ و صبح‌ها دير از رختخواب بر خيزد.
امكان دارد بيمار دراتاقش بماند، و از رو به رو شدن با دنياي بيرون واهمه داشته باشد؛ يا در واقع عزت نفس نداشته باشد.
غفلت از رسيدگي به خود
كاهش ميل جنسي
كاهش سرعت صحبت كردن و كند شدن حركات
افزايش تصورات در مورد وجود مشكلاتي كه واقعاً وجود ندارند.
نگراني بيش از حد در مورد بيماريهايي كه واقعاً وجود ندارند.
علل
ناشناخته است. عوامل زيست‌شناختي، رواني، و ارثي همگي ممكن است نقش داشته باشند. امكان دارد استرس زياد يا مرگ يكي از نزديكان باعث ظهور ناگهاني شيدايي يا افسردگي شود.
عوامل افزايش دهنده خطر
سابقة خانوادگي اين اختلال
پيشگيري
هيچ داروي خاصي براي پيشگيري از آن وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
ممكن است بتوان اين اختلال را با درمان دراز مدت كه باعث كاهش دفعات و شدت حملات شيدايي و افسردگي مي‌شود، تا حد زيادي كنترل كرد و سلامت فرد را به حد نزديك به طبيعي رساند. بسياري از مديران، دانشمندان، و افراد سرشناس دچار اين اختلال بوده‌اند.
عوارض احتمالي
عود بيماري، به خصوص با قطع دارو
از دست دادن شغل؛ بروز مشكلات در زندگي مشترك
عدم رو به بهبود گذاشتن اختلال
خودكشي
درمان
اصول كلي
گرفتن شرح حال و انجام معاينه توسط پزشكان (گاهي روانپزشك)
روان‌درماني يا مشاوره همراه با درمان دارويي بهترين نتايج را در بر دارد.
براي مواردي كه علايم شديد هستند، ممكن است لازم باشد بيمار در بيمارستان يا مركز درماني بستري شود.
امكان دارد در مورد بيماراني كه به دارو جواب نمي‌دهند، از شوك (ECT) استفاده شود.
رژيم دارويي بايد دقيقاً رعايت شود. ضمناً بايد به طور منظم به پزشك معالج مراجعه شود تا اثربخشي درمان و اثرات جانبي احتمالي مورد بررسي قرار گيرند.
هيچگاه وقتي احساس كرديد حالتان بهتر شده است، دارو را قطع نكنيد. اين كار ممكن است باعث عود بيماري شود كه شايد به دارو خوب جواب ندهد.
با كمك مشاوره مي‌توانيد روشهاي كنار آمدن با اين اختلال را فراگيريد. اعضاي خانواده بايد بتوانند علايم پيش درآمد وقوع حمله را بشناسند و چگونگي كمك به فرد بيمار را فرا بگيرند.
داروها پزشك شما ممكن است ليتيم، والپروييك اسيد، يا كاربامازپين (تگرتول) تجويز كند. براي علايم شديدتر ممكن است تجويز يك داروي ضد روان‌پريشي ضروري باشد.
فعاليت
در زمان ابتلا به اين بيماري فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي روزانه خود را حتي اگر تمايل نداريد، ادامه دهيد.
رژيم غذايي
يك رژيم طبيعي و متعادل داشته باشيد، حتي اگر اشتها نداريد. امكان دارد مكمل ويتامين‌ها و مواد معدني لازم باشد. پزشكتان ممكن است به شما توصيه كند كه از مصرف كافئين پرهيز كنيد، زيرا كافئين يك مادة تحريك‌كننده است.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم افسردگي يا سرخوشي هستيد.
اگر فكر خودكشي به سرتان زده است يا احساس نااميدي مي‌كنيد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران
