پرسش :
فيها خالدون در بهشت و در جهنم چه كساني هستند و چه دسته‌هايي را شامل مي‌شود؟ مگر غير از "هم فيها خالدون" در بهشت داريم كه اقامت آن‌ها موقتي باشد؟
پاسخ :
از آيات قرآن كريم استفاده مي‌شود كه هر كس مرتكب گناه و كار بدي شود، جزاي آن را در قيامت خواهد ديد: "فمن يعمل مثقال ذرّة‌ٍ خيرًا يره # و مَن يعمل مثقال ذرّة‌ٍ شرًّا يره" (زلزله، 7 ـ 8) مگر اين‌كه توبه كند و در همين دنيا از گناه پاك شود و نقايص خود را با اعمال صالح جبران نمايد: "إلاّ مَن تاب و ءامن و عمل عملاً صـَلحا فأولـَئك يبدّل اللّه سيّ ئ‹اتهم حسنـَت‌ٍ و كان اللّه غفورًا رّحيمًا" (فرقان، 70) و يا اگر لايق شفاعت باشد، مورد شفاعت قرار گيرد. قرآن كريم عده‌اي از كساني را كه شفاعت شامل حال آن‌ها نمي‌شود، نام برده است.(ر.ك: مدثر، 43 ـ 48.)
امّا گنهكاراني كه از فضل و رحمت بي‌پايان الهي استفاده نكنند و با بار گناه وارد قيامت شوند، به ميزان جرم و گناهشان در جهنم مي‌مانند و آن گاه كه از آلودگي و گناه پاك شوند، وارد بهشت مي‌شوند. فقط عده‌اي همچون كافران و منافقان معاند براي هميشه در جهنم باقي خواهند ماند:
"إن‌ّ اللّه جامع المنـَفقين و الكـَفرين في جهنّم جميعًا" (نسأ، 140); "أولـَئك أصحـَب النّار هم فيها خـَلدون" (آل‌عمران، 116 و مجادله، 17) همان گونه كه بهشتيان براي هميشه در بهشت خواهند بود.(ر.ك: پيام قرآن، آيت‌الله مكارم شيرازي، ج 6، ص 481 ـ 484، مدرسة‌الامام اميرالمؤمنين.) و كسي كه به طور موقت، وارد بهشت شد براي هميشه در آنجا زندگي خواهد كرد. برخلاف زندگي دنيا كه موقتي است و زود تمام مي‌شود، بنابراين تعبير "هم فيها خالدون" در مقابل زندگي دنيوي است، نه اين‌كه در بهشت اقامت موقتي هم وجود داشته باشد.
ميل به زندگي جاودانه و هميشگي، در فطرت و دل همة انسانها نهفته است. خداوند بزرگ، انسانها را به گونه‌اي آفريده كه دوست دارند هميشه زنده باشند و تا ابد زندگي كنند; امّا از آنجا كه عمر انسان در اين جهان محدود و كوتاه است، خداوند براي اين‌كه انسان را به آرزوي جاودانه‌اش ـ كه سعادت‌ِ هميشگي و پايدار است ـ برساند، جهان جاودانه، پايدار و برتر آخرت را آفريد. و در اين جهان، با فرستادن پيامبران از انسانها دعوت كرد تا خود را براي ورود به آن جهان آماده كنند. قرآن، دربارة اين آرزوي جاودانة انسان و آفريدن‌ِ جهان جاويدان و پايدار آخرت مي‌فرمايد:
"و أزلفت الجنة للمتقين غير بعيدٍ # ادخلوها بسلَم ذلك يَوم‌ُ الخُلود # لهم ما يشأون فيها و لدينا مزيدٌ;(ق، 31 ـ 35.) بهشت را براي پرهيزگاران نزديك آورند تا دور نباشند. اين همان وعده‌اي است كه به هر توبه كنندة پرهيزگاري داده شده بود. آنهايي كه در نهان، از خداي رحمان بترسند و با دلي توبه‌كار آمده باشند. به سلامت وارد بهشت شويد كه اين روز جاودانگي است. در آنجا هرچه بخواهند هست و از آن بيشتر ]نيز[ نزد ما وجود دارد."
از آية 23 اين سوره كه مي‌گويد "به سلامت وارد بهشت شويد كه اين روز جاودانگي است"، مي‌فهميم كه جهان آخرت هميشگي و جاودانه است و فرجام و نهايتي ندارد.
eporsesh.com
از آيات قرآن كريم استفاده مي‌شود كه هر كس مرتكب گناه و كار بدي شود، جزاي آن را در قيامت خواهد ديد: "فمن يعمل مثقال ذرّة‌ٍ خيرًا يره # و مَن يعمل مثقال ذرّة‌ٍ شرًّا يره" (زلزله، 7 ـ 8) مگر اين‌كه توبه كند و در همين دنيا از گناه پاك شود و نقايص خود را با اعمال صالح جبران نمايد: "إلاّ مَن تاب و ءامن و عمل عملاً صـَلحا فأولـَئك يبدّل اللّه سيّ ئ‹اتهم حسنـَت‌ٍ و كان اللّه غفورًا رّحيمًا" (فرقان، 70) و يا اگر لايق شفاعت باشد، مورد شفاعت قرار گيرد. قرآن كريم عده‌اي از كساني را كه شفاعت شامل حال آن‌ها نمي‌شود، نام برده است.(ر.ك: مدثر، 43 ـ 48.)
امّا گنهكاراني كه از فضل و رحمت بي‌پايان الهي استفاده نكنند و با بار گناه وارد قيامت شوند، به ميزان جرم و گناهشان در جهنم مي‌مانند و آن گاه كه از آلودگي و گناه پاك شوند، وارد بهشت مي‌شوند. فقط عده‌اي همچون كافران و منافقان معاند براي هميشه در جهنم باقي خواهند ماند:
"إن‌ّ اللّه جامع المنـَفقين و الكـَفرين في جهنّم جميعًا" (نسأ، 140); "أولـَئك أصحـَب النّار هم فيها خـَلدون" (آل‌عمران، 116 و مجادله، 17) همان گونه كه بهشتيان براي هميشه در بهشت خواهند بود.(ر.ك: پيام قرآن، آيت‌الله مكارم شيرازي، ج 6، ص 481 ـ 484، مدرسة‌الامام اميرالمؤمنين.) و كسي كه به طور موقت، وارد بهشت شد براي هميشه در آنجا زندگي خواهد كرد. برخلاف زندگي دنيا كه موقتي است و زود تمام مي‌شود، بنابراين تعبير "هم فيها خالدون" در مقابل زندگي دنيوي است، نه اين‌كه در بهشت اقامت موقتي هم وجود داشته باشد.
ميل به زندگي جاودانه و هميشگي، در فطرت و دل همة انسانها نهفته است. خداوند بزرگ، انسانها را به گونه‌اي آفريده كه دوست دارند هميشه زنده باشند و تا ابد زندگي كنند; امّا از آنجا كه عمر انسان در اين جهان محدود و كوتاه است، خداوند براي اين‌كه انسان را به آرزوي جاودانه‌اش ـ كه سعادت‌ِ هميشگي و پايدار است ـ برساند، جهان جاودانه، پايدار و برتر آخرت را آفريد. و در اين جهان، با فرستادن پيامبران از انسانها دعوت كرد تا خود را براي ورود به آن جهان آماده كنند. قرآن، دربارة اين آرزوي جاودانة انسان و آفريدن‌ِ جهان جاويدان و پايدار آخرت مي‌فرمايد:
"و أزلفت الجنة للمتقين غير بعيدٍ # ادخلوها بسلَم ذلك يَوم‌ُ الخُلود # لهم ما يشأون فيها و لدينا مزيدٌ;(ق، 31 ـ 35.) بهشت را براي پرهيزگاران نزديك آورند تا دور نباشند. اين همان وعده‌اي است كه به هر توبه كنندة پرهيزگاري داده شده بود. آنهايي كه در نهان، از خداي رحمان بترسند و با دلي توبه‌كار آمده باشند. به سلامت وارد بهشت شويد كه اين روز جاودانگي است. در آنجا هرچه بخواهند هست و از آن بيشتر ]نيز[ نزد ما وجود دارد."
از آية 23 اين سوره كه مي‌گويد "به سلامت وارد بهشت شويد كه اين روز جاودانگي است"، مي‌فهميم كه جهان آخرت هميشگي و جاودانه است و فرجام و نهايتي ندارد.
eporsesh.com
